Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

[p. 234]

6191. 1643 april 27. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Quae de valetudine regis et constitutione regni Gallici scribis, multis sermonibus praebent materiam. Sed nostri tam gaudent eiectum esse Noierium ut reliqua iam possint concoquere.² Interim hoc scias velim, Oostervikium Ordinibus scripsisse³ fratrem regium non tantum praefectum esse armis sed et consilio, et utrobique vicarii partes impleturum Condaeum, quod ego ita ex tuis aliorumque litteris non potui comprehendere. Gaudeo universitati Parisiensi eam esse voluntatem ut iesuitis resistere velit, eamque potentiam ut possit; certe absque deiectione Noierii foret, videtur succubitura fuisse universitas.

Tua mihi omnia cordi fore ne dubita.⁴ Eius quod de Vossio scribis meminero.⁵ Ex Anglia expressum accepit nuntium regius hic actor cum litteris dictantibus reginam cum XIV millibus peditum et IV equitum invasisse copias Farfaxii iunioris, et caesos quidem e parlamentariis ad duo millia, captos aliquammultos, quos inter et ipsum ducem, atque ita ipsam cum impedimentis et apparatu bellico ad regem pervenisse. Id an ita se habeat et vos iam scietis. Parlamentarii nostri sane pernegant.⁶

Princeps iam meliuscule valet ab arthritide⁷ et creditur Bredam profecturus.⁸ Milites nostri stipendium postulare incipiunt et iam Traiecti ad Mosam et Neomagi visa aliqua seditionis semina, quae Deus avertat. Inter Ordines Hollandiae nondum bene convenit super modo exigendae ducentesimae. Ea res moratur aerarii negotium, quod omnino urgeri deberet.

Deus Optimus (Maximus) te, uxorem, liberos diu servet incolumes,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 355. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 6176, beantw. d. no. 6205.

2 Het ontslag van staatssecretaris François Sublet, seigneur de Noyers, werd in de Republiek met vreugde begroet. In protestantse kring accepteerde men kritiekloos de beschuldiging dat hij de jezuïeten had aangespoord om de positie van de Parijse universiteit te ondermijnen; vgl. Bots-Leroy, Corresp. Rivet-Sarrau I, p. 453-454.

3 De ordinaris Staatse ambassadeur te Parijs, Willem van Liere, heer van Oosterwijk, nam in zijn nieuwsbrief van 18 april 1643 de passage op: ‘dat ... den hertoch van Orleans [sal wesen] lieutenant generaal ende chef du Conseil’ (Den Haag, ARA, Staten-Generaal, inv. no. 6767^II, lias Frankrijk, ingekomen).

4 De zorg voor de uitgave van Grotius' werken in de Republiek.

5 Grotius hoopte dat Gerardus Joannes Vossius toch nog een discussie zou aangaan over de ‘politica’ in Rivets Apologeticus pro suo de verae et sincerae pacis ecclesiae proposito, contra Hugonis Grotii Votum (BG no. 298 en BsG no. 319).

6 Resident sir William Boswell ontving bericht over de slag bij Seacroft Moor (Yorkshire) van 29 maart/8 april 1643, waarbij de koningsgetrouwe kolonel George Goring minstens 1000 soldaten van het leger van Sir Thomas Fairfax uitschakelde (CSP Ven. 1642-1643, p. 263). In de Republiek probeerden parlementsgezinde agenten dit opmerkelijke succes van de door koningin Henriëtte Maria bijeengebrachte legerschaar te bagatelliseren.

7 Frederik Hendrik zocht voor zijn ziekte zelfs de raad van de Poolse wonderdokter Andreas Cnöffel (no. 6174); vgl. Briefw. C. Huygens III, p. 310, 320 en p. 388.

8 De grootste zorg betrof de financiering van de aanstaande campagne van het Staatse leger. Aan de debatten over de bewilliging van nieuwe belastingheffingen maakte de prins een eind door te dreigen met vertrek naar Breda (Het Staatsche leger IV, p. 130-134).

Ra(ptim). Hagae, XXVII Aprilis 1643.

Filiae causam urgere non desinam.⁹

9 Cornelia de Groot was partij in een proces dat voor het Hof van Holland werd gevoerd over de nalatenschap van Jacob van Oldenbarnevelt.

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de la reine et couronne de Suede, à Paris. Port 14 s. D'Holl.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 6 Maii.

En in dorso: 27 April 1643 W. de Groot.