Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5915. 1642 oktober 13. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Nunc demum ex litteris tuis veram intelligo causam cur Cinqmarcius et Thuanus supplicio sint affecti. Unde illum quidem excusationem vix mereri, huius vero crimen in omittendo consistere tantum didici² atque ita ei idem evenisse quod Amyclis olim.³ Sed haec dura esse nemo negaverit et potuerat certe locus esse gratiae in iuvene et qui de patria sua bene mereri poterat.

Libellus Laurentiadae oppositus non venit ex istis quas tu reris partibus, sed aliunde.⁴ Nunc hoc tibi carmen mitto eiusdem materiae, quod mihi heri, quale hic vides, misit Wester-

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 262. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 5904, beantw. d. no. 5930.

2 François-Auguste de Thou droeg kennis van de samenzwering die Gaston d'Orléans, de hertog van Bouillon en de markies van Cinq-Mars tegen Richelieu hadden beraamd. Zijn ondergang had te maken met het feit dat hij niet tijdig de koning had ingelicht.

3 Zie Vergilius, Aen. 10, 564. Het was de inwoners van Amyklai verboden om alarm te slaan bij naderend gevaar: ‘Amyclas perdidit silentium’; vgl. de Adagia van Erasmus in Opera omnia II, Leiden 1703, kol. 334.

4 De Verwondering aan Jacobus Laurentius kwam dus niet uit de kring van de Amsterdamse remonstranten.

[p. 469]

banius.⁵ De Anthologiae indice et Vossii super eo cogitatis scripsi nuper.⁶ Petam a Blavio exempla ista duo Voti tui chartae melioris, quae misisse te scribis.⁷

Venit heri vesperi huc princeps Arausionensis. Eius adventus quid novi allaturus sit videbimus. Ordines Hollandiae nudiustertius comitia sua solverunt, sed decreta prius legatione in Zelandiam ut de negotio foederis inter tam vicinas provintias melius conveniat.⁸ Vellem et alia de quibus inter istas provintias disceptatur amice componi, quod multum valeret ad infringendas aliorum machinationes.

Ex Anglia tam incerti afferuntur rumores et tantis parasangis distant quae a parlamentariis vulgantur ab iis quae iactant regiis partibus addicti, ut malim de iis nihil quam dubiae fidei nova perscribere.

Heri in Selandiam profectus est senator Reigersbergius, qui plane ob additam Voto epistolam in fermento est.⁹ Addit et male a te dici Rivetum te eo solo nomine socini[ani]smi accusasse, quod ad socinianos scripseris, cum plures addiderit causas, quas tu scripto ad se misso refutaveris.¹⁰

Nunc quod addam non habeo, nisi quod secretario Hugenio successit Eicbergius, qui primus sub ipso scriba fuerat, idque praecipue principis opera et Batavis adiuvantibus.¹¹

Deus te cum uxore et liberis diu servet incolumes,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

5 Jacob Westerbaen (1599-1670), leerling van Vossius te Leiden, ging na de gebeurtenissen van 1618-1619 medicijnen studeren. Sinds 1629 ambteloos burger, wisselde hij het rustige landleven te Loosduinen af met het vervaardigen van dichtwerken (NNBWX, kol. 1177-1181). In Alle de gedichten van J. Westerbaen, 3 dln, Den Haag 1672, zijn enkele eerbewijzen aan Hugo en Willem de Groot opgenomen.

6 Willem bleef uitkijken naar een geschikte kandidaat voor het persklaar maken van de Anthologia Graeca (BG no. 534).

7 Het betreft twee presentexemplaren van Grotius' Votum pro pace ecclesiastica, [Parijs] 1642 (BG no. 1183).

8 De Staten van Holland zochten in Zeeland steun voor het standpunt dat de Republiek in de Engelse geschillen belang had bij het voeren van een zo onpartijdig mogelijke politiek. Zie voor de instructie van de afgevaardigden, Res. SH, dd. 11 oktober 1642.

9 Grotius had in zijn Votum een twintig jaar oude brief van Frederik Hendrik opgenomen. In deze brief dd. 4 augustus 1622 (no. 776 (dl. II)), spreekt de prins over ‘vostre beau-frère le sieur Reigersberg’.

10 Het probleem komt aan de orde in de inleiding van het Votum: ‘Nunc ad prolegomena venio. Quam me sincere amet D. Rivetus, vel inde colligi potest, quod me apud legatos externos gravium haeresium accusavit, non alio argumento, quam quod ad Socinianorum quorundam literas respondissem, et quod nunc quoque omnia a me dicta sinistrorsum rapit. Ego vero etiam pagano homini ad me scribenti non negaturus fueram tam vulgare humanitatis officium, quod et Libanio saepe exhibuit Basilius’ (Opera omnia theologica III (BG no. 919), p. 654 r. 14B). Voor Reigersberchs belangstelling voor de zaak ‘apud legatos externos’, dat wil zeggen, de zaak van de Poolse ambassadeur Andreas Rey, zie nos. 3366 en 3375, en Grotius' antwoord, no. 3390 (dl. VIII).

11 Johan Eyckbergh (†1664), vriend van de familie Huygens, werd in oktober de opvolger van Maurits Huygens, in leven secretaris van de Raad van State (Briefw. C. Huygens I, p. 148, en III, p. 355). Niet lang na zijn aanstelling huwde hij Maurits' weduwe Petronella Campe, dochter van de Veerse burgemeester Jacob Campe en Martha van Reigersberch (Briefw. C. Huygens VI, p. 259).

Raptim. Hagae, XIII Octobris 1642.

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de la reine et couronne de Suede, à Paris. Port 13 s. 4 l. 3 s.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 23 Oct. Exemplar libri contra Laurentiaden.

En in dorso: 13 Oct. 1642 W. de Groot.