Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5808. 1642 juli 26. Aan W. de Groot.¹

In filii literis² nihil adhuc certi video. Res autem misera est et multis tentationibus obnoxia nuptiae absque reditu qui impensis respondeat. Et a lautiore vita ad tenuiorem difficilis est reditus. Ego autem nihil maiori cum dolore audiam quam si nostri privatarum utilitatum causa mala publica augeant aut propagent. Maximus filiorum³ in summo fuit periculo, sed videtur morbum corporis evasisse, utinam et animi. Ego illum cum aegrotaret serio admonui.

Pro ecclesiae concordia laborare praeceptum est herile, cuius fructus, etiamsi eventus non responderet conatui, ab ipso hero exspectandus est. Neque nostram tantum aetatem spectare debemus, sed et posteros, quanquam vidi ego homines meae aetatis qui sperent se eventum in Gallia spectaturos. Quod Auratus fecit,⁴ idem fecit antehac vir doctissimus P. Pithoeus,⁵ idem constituerat facere Casaubonus⁶ si in Gallia mansisset: affirmavit enim id inter alios etiam Cordesio.⁷ Vitia quae in ecclesiam irrepsere sanari pervelim et in monendo piger non ero. Sed an rectum et ex usu fuerit ei malo mederi velle per divortium, etiam atque etiam cogitandum est, praesertim cum ex dogmatis appareat non adfuisse novas partes facientibus Dei spiritum, et praeterea per illos alia vitia influxerint, et semel introducta secedendi licentia novas semper peperit partes, nunquam cohaesuras.

Accepi e Batavis libellum quendam iam olim factum contra Laurentiaden.⁸ Cogitabitis an edi debeat. Roterodamensia certe nostra omnino edenda erunt, rogo ne quid ultra fit morae.⁹

1 Gedrukt Epist., p. 939 App. no. 610. Antw. op no. 5788, beantw. d. no. 5823.

2 Brieven van Pieter de Groot zijn voor het jaar 1642 niet teruggevonden. Waarschijnlijk zal de zoon Grotius hebben ingelicht over zijn huwelijksplannen en zijn carrièrekansen in Amsterdam.

3 Cornelis de Groot woonde bij zijn ouders in Parijs.

4 François d'Or, die onlangs katholiek was geworden.

5 De Franse rechtsgeleerde Pierre Pithou (1539-1596) had in 1578 afstand genomen van het calvinisme.

6 Isaac Casaubonus was in 1610 naar Engeland vertrokken.

7 De bibliofiel Jean de Cordes († ca. 26 juli 1642), een priester die in 1616 de zorg voor de uitgave van Cassanders Opera Omnia op zich had genomen.

8 Het pamflet is niet te traceren. Vermeld dient te worden dat Jacob Laurentius in zijn beginjaren als predikant een felle pennestrijd heeft gevoerd met de jezuïet Maximiliaan van der Sandt (BWPGN V, p. 623-631).

9 De Autentycque stucken, raeckende de saecke van den heer Hugo de Groot ... (BG no. 889).

[p. 340]

Thuanus auditus¹⁰ omnia se mandato regis peregisse dicit, appellans regis conscientiam et chartas suas. Rex tamen et de illo et de aliis loquitur tanquam de perduellibus. Mirum quam de eis dicat atrocia quae tamen fidem aegre inveniunt. Cardinalis tamen non ita hic fidit omnibus ut se regi tradat aut intra Galliam penetret. Manet Tarasconae, portas omnes obstruxit, una excepta. Avenione quinque homines capti quod crederentur pro captivis consilia aliqua cepisse.

Dissertationem Americanam rogo ad me mittas ita ut ibi edita est;¹¹ Lucanum et poemata suo tempore.¹² Anthologiam quoque tibi commendo et prolegomena ad ea mitto, quae dabis ubi id opus esse iudicaveris.¹³

Reginae matris testamentum hic nondum apparet.¹⁴ Si haberi potest, libens id videam.

Parlamentaria haec dissidia pridem praevidi et inde resurrecturas res in Anglia regias. At si consilia illa in Gallia quae nunc disturbata sunt valuissent, in maximo periculo futuri erant plebicolae isti.

Rogo salutes matrem, uxorem, liberos, amicos,

tibi obligatissimus frater,
H. Grotius.

10 Deze berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrieven van 26 juli.

11 De editie [Parijs] 1642 (BG no. 725) en de onlangs gereedgekomen Amsterdamse editie (BG no. 726).

12 Grotius' nieuwe aantekeningen bij Lucanus zouden in 1643 verschijnen (BG nos. 430 en 431). Een uitgave van de poemata kwam niet tot stand.

13 De Anthologia Graeca verscheen eerst in de jaren 1795-1822 (BG no. 534).

14 De Gazette 1642, no. 94, dd. 19 juli 1642, meldde het overlijden van Maria de' Medici op uiterst sobere wijze. Voor zover bekend werd in de Republiek niet gewerkt aan een publicatie van het testament, dd. 2 juli 1642. Voor de laatste wil van de koningin-moeder, zie Du Mont, Corps Dipl. VI, 1, p. 260-263.

26 Iulii 1642.

Rotterodamensia si nondum prodiere, quaeso, illico prodeant. Interest id ad famam et ad ius servandum. Cordesius noster iam e vivis abiit, saepe me hortatus ut cum moderata libertate ad communionem catholicam redirem. Habeo et patris nostri ea de re ad me literas.¹⁵ Neque tamen praefestino. Thuani res reperitur diversa ab aliorum rebus. Multa ignoravit quae alii coquebant, nihil fecit sine regis iussu.

15 In de Briefwisseling ontbreekt een brief van Jan de Groot († 1640) over dit onderwerp. Niet helemaal uitgesloten is dat Grotius nog eens wijst op de verhandeling ‘de controversiis ecclesiasticis’ die zijn vader destijds had gevoegd bij een brief van 28 mei 1621; vgl. no. 646 (dl. II). Voor de vindplaats van de verhandeling, zie A. Eyffinger, De handschriftelijke nalatenschap van Hugo de Groot, getypt Den Haag 1985, hs. Amsterdam, UB, RK III C5, tussen fol. 210 en fol. 211.