Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5765. 1642 juni 27. Van P. Pels.¹

Mijnheer,

U. Exc.^cie aengenaeme van 24 Maii² hebbe terecht ontfangen. Ick bedancke ten hoogsten vor 't advis.

De saacken in Engelandt laeten hun tot extremiteyt aensien en naer de brieven met een schip uyt Engelandt, soo saude in 't korte den ertsbuschop van Cantelbergh geëxecuteert worden.³ Negrinus⁴ adviseert mij van Elbing dat hij het nogh met de buschopen in Polen haut, die leven soolang totdat sij op haer bedde sterven.

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 16 (1642, 5). Eigenh. oorspr.

2 De brieven van Grotius aan Pels ontbreken voor het jaar 1642.

3 Op 26 mei 1642 wist ook Reigersberch te berichten dat het proces tegen aartsbisschop William Laud (†1645) begonnen was; vgl. no. 5730.

4 Bartholomeus Nigrinus (Schwarz), predikant te Danzig, was tot het katholicisme bekeerd (H. Neumeyer, Kirchengeschichte von Danzig und Westpreussen in evangelischer Sicht I, Leer 1971, p. 122).

[p. 286]

De feeste van den vorst van Neuwborgh⁵ is seer magnific toegegaen, alleen dor de victorie van Torstenson wat waeter in den wijn gedaen. Het was aen dat hoff seer courtoys genommen de liberale offerte van ditto Torstenson ome de nieuwe getraude te doen convoyeeren tot op de imperiale frontieren.

Den coning van Polen heft hier in de stadt Dansick eene groote partije van sijn silverwerk versett en op den raet begeert tot naer de breuyloft daervor te caveeren. 't Is rondt affgeslagen, dat quaet bloet maekt.

Van Warschauw schrijven, en een capetein vandaer komende confirmeert mondeling uyt den mondt van den coning gehoort te hebben, de revolte in Ungaren tegens den kayser en vor hooft aengenommen Ragotski, prince van Transilvaniën, die met 30 dusent mannen naer Oostenrijck treckt⁶ en sulcken alteracie veroorsaekt dat hem den kayser met het gantse hoff naer Gräts in Tiroll begeven. Ofte sulckx soo vervolgt, sall den tijt leeren. Ondertuschen saude den coninck van Polen seer resolut op de papsche priesters geparlementeert hebben en hun de schult van alle onheyll toeschrijven. Andere seggen dat het weder een calvinis stuckxken is, alsoo Ragotski daerinne ijvert met sijnen buschop Bistervelt.⁷

Hiermede eyndende blijve, mijnheer,

u. Exc.^cie dinstwillige diener,
Paulus Pels.

5 Het huwelijk tussen Philipp Wilhelm van Palts-Neuburg en prinses Anna Catharina Constantia van Polen had op 8 juni te Warschau plaatsgevonden. Een beschrijving van de plechtigheden in A.S. Radziwill, Memoriale III, p. 91-95.

6 De overwinning die de Zweden onder Torstensson op 30 mei nabij Świdnica hadden behaald, gaf de protestantse vorst György I Rákóczi van Zevenburgen moed om in opstand te komen tegen de keizer. Volgens Poolse bronnen had de vorst 30000 soldaten aan de grenzen gereed staan (A.S. Radziwill, Memoriale III, p. 92; zie ook A. Lefaivre, Les Magyars I, p. 399-405).

7 De van oorsprong evangelische theoloog Johann Heinrich Bisterfeld (1605-1655) was in 1629 naar Zevenburgen geroepen om aan de universiteit van Weissenburg (tegenw. Alba Iulia) theologie te doceren. Binnen korte tijd werd hij raad en diplomaat in dienst van de vorsten van Zevenburgen (O. Renkhoff, Nassauische Biographie, Wiesbaden 1985, p. 31).

27 Iunio 1642, Dansick.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec: 22 Iulii.