Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

[p. 71]

5588. 1642 februari 3. Van W. de Groot.¹

Frater optime,

Ea, quae in Dissertatione tua² mutari voluisti, mutabo et deinde Blavio mittam ut imprimatur, nisi aut ipse aut alii qui ibi sunt aliquid afferre possint, de quo tu sis monendus. Aegre feret Blavius ea, quae iam praelo subiecit, ad pacis viam pertinentia eodem quo ipse accepit ordine Parisiis edi.³ Erit enim alterius opus alteri impedimento.

Quo illa regis profectio tandem evasura sit, ex te discere avebo. Certe quae tu coniectas parva non sunt neque inverisimilia. Videbimus quid novi monstri nobis talium ferax Gallia sit datura. Quod de concordia ecclesiastica sermones ais invalescere, id vero gratissimum mihi est, quanquam ego alienissimo hoc tempore omnino rem intra vota statu[e]ram. Neque enim ulla ullibi ad reconciliationem videtur esse dispositio. In Anglia non tantum a notissimis ecclesiae anglicanae fundamentis disceditur, sed et iugum regium excutere ipsis in animo est, ut non tantum ecclesiae, sed et reipublicae formam mutent. (Hau)d apud ita animatos pacis proficiet mentio, quin potius ex insanis insaniores faciet. Apud nos sola organorum ad ecclesiae cantum adiunctio quantas hic turbas dedit,⁴ in re quam adiaphoram esse Hollandiae sinodus iam diu decrevit.⁵

Ego, si illic fidos correctores et typographos poteris nancisci, auctor tibi sim ut Anthologiam⁶ Parisiis imprimi facias. Ita enim multos tibi Lugduni inimicos conciliarunt homines malevoli, ut male ab illis metuam. Si enim Blavius, quem bene erga nos affectum scio, opus⁷ tantis a se impensis concinnatum a mendis purgare non potuit et iusto tardius in lucem emisit, quid eos facturos putas, qui alieno a nobis sunt animo? Exemplaria de Iure belli et pacis⁸ ubi accepero, mittam. Lucani editionem⁹ urgere non desino, ea absoluta reliquias poematum daturus.

Amstelodamenses heri consules crearunt haud malos, Hasselarium, Pancratium, Flamingium et Backerum.¹⁰ De creandis senatoribus¹¹ nondum inter Ordines convenit. Ego omnino vereor Strideni nullam habendam rationem, Cloeckius facilius promoveretur, quia minus notus est eius remonstrantismus. Filius minor¹² ad exercitum proficiscitur ibi rem feliciter, ut spero, gesturus.

Vale, frater optime, cura uxore et liberis,

tibi obsequentissimus frater,
Guilielmus Grotius.

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 24, 229. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 5571, beantw. d. no. 5603.

2 Grotius' De origine gentium Americanarum dissertatio (BG no. 726).

3 De Via ad pacem ecclesiasticam verscheen in maart 1642 bij Morel te Parijs (BG no. 1166) en in augustus 1642 bij Blaeu te Amsterdam (BG no. 1167).

4 De opwinding ontstond naar aanleiding van een brochure die Constantijn Huygens in februari 1641 had laten verschijnen over het Gebruyck of ongebruyck van 't orgel in de kercken der Vereenighde Nederlanden (Briefw. C. Huygens III, p. VII-IX); vgl. no. 5535.

5 In 1638 achtte de synode de kwestie van het orgelspel ‘een middelmaetige saecke’ (Knuttel, Acta der particuliere synoden van Zuid-Holland II (1634-1645), p. 175).

6 BG no. 534; de uitgave verscheen pas in de jaren 1795-1822.

7 Bedoeld is Grotius' Annotationes in libros Evangeliorum (BG no. 1135).

8 BG no. 571; de uitgave zou Blaeu begin maart 1642 voltooien.

9 Grotius' nieuwe aantekeningen bij Lucanus verschenen bij Blaeu in 1643 (BG nos. 430 en 431). De hierna vermelde uitgave van de poemata kwam niet tot stand.

10 De namen van de burgemeesters die op 2 februari aantraden: Pieter Pietersz. Hasselaer, Gerbrand Claesz. Pancras, Dirck de Vlaming van Oudshoorn en Willem Backer (Wagenaar, Amsterdam III, p. 287 en p. 302).

11 De remonstrantsgezinde advocaten mr. Cornelis van Strijen en mr. Pieter Cloeck stonden op de voordracht voor een zetel in de Hoge Raad.

12 Dirk de Groot.

Hagae, III Februarii 1642.

[p. 72]

Adres: A monsieur/monsieur Grotius, ambassadeur de la reine et couronne de Suede, à Paris.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 12 Febr.

En in dorso: 3 Febr. 1642 W. de Groot.