Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5552. 1642 januari 11. Aan L. Camerarius.¹

Illustris domine,

Doleo nobilissimi filii² illustris Dominationis vestrae iter non fuisse cum eo qui sperabatur fructu. Opto ut quod ad eam rem deest cum tempore corrigatur.

Parum³ hic agitur nisi quod cantatur, saltatur, convivia et comoediae aguntur, ut per hyemem fieri solet. Promittuntur magna Catalanis, verum interim in Perpinianum invecti sunt ab Hispanis commeatus. Hohentwilae vero obsidio in ver dilata est, abducto inde equitatu, machinis et parte peditatus, parte huius manente ad claudendos aditus. Nam quod caesariani sperant obtineri posse, ut Helvetiis ea arx custodienda detur ad tempus usque pacis, in eo eos frustra futuros arbitror.

Hyemem hanc in Italia exigunt Hispani muniendo loca agri Pedemontani quae obtenduntur territorio Mediolanensi; militem augent gravi cum incommodo agrestium, maxime circa Cremonam, unde rixae frequentes. Praeterea vias quaerunt pecuniae colligendae, cuius inopia laborari ostendunt pensiones ab aliquo tempore non solutae communi Rhaetorum; et Rhaeto militi qui est in agro Mediolanensi pro stipendiis, quae ad CXX millia scutatorum debebantur, aegre soluta millia XII. Ea res Rhaetos commovit et simul incertus status foederis, quod Feldkirchae cum archiducissa Tirolensi convenit, quia cappucini non contenti libertate redeundi in Engadinam obventiones sibi dari volunt, unde otiosi vivant. Sed Rhaeti neque per se expedire se ab Hispanis pedicis possunt neque alios reperiunt qui antehac despecti ipsos curent.

Ad Parmensem ducem maioribus malis eximendum laborant omnes Itali et Gallia. Crediturque accepta fide venturus Romam, deprecaturus culpam et se extricaturus damno quantum poterit. Etiam episcopi Lamegae negotium legatus Galliae⁴ commendat. Sed in aula cunctatrice moram obiiciunt res Portugalliae valde incertae neque multum promoventes.

Torstensonii copiae quo se versurae sint, videbimus. Interim bene se res habet quod eius adventus retinuit in fide nutantes Lunaeburgicos. Rex Galliae tum ibi, tum apud landgraviam nihil omittet eorum, quibus firmari possunt illorum animi.⁵

Valet rex nunc recte, discusso celeriter qui eum tentaverat morbo. Dixi ei⁶ de legatione Suedica decreta ad negotium pacis, quam se, si bona et aequa sit, non recusaturum rex dixit.

1 Tekst naar Epist., p. 701 no. 1548. Ook afschriften in copieboek Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 3, p. 4 (onder het jaar 1642), in copieboek Stockholm, RA, Avskriftssaml. vol. 70, p. 316-317 (met onvolledig postscriptum), in copieboek Linköping, Stifts- och Landsbiblioteket, Br. 23, 271 (met onvolledig postscriptum), en voorts in copieboek Uppsala, UB, E 388a, 314 (eveneens met onvolledig postscriptum).

2 Joachim IV Camerarius had in 1641 een reis naar Stockholm ondernomen; vgl. no. 5538.

3 Onderstaande berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrieven dd. 11 januari 1642 (nos. 5550 en 5551).

4 De nieuwe Franse ambassadeur François Du Val (ca. 1594-1665), markies van Fontenay-Mareuil, ontving de Portugese gezant Dom Miguel van Portugal onmiddellijk na diens aankomst in Rome op 20 november 1641 (DBF XIV, kol. 353-355; Cioranescu, Dix-septième siècle II, p. 899).

5 Te Goslar, niet ver van het hoofdkwartier van de Zweedse bevelhebber Lennart Torstensson, vonden vanaf 7 oktober 1641 onderhandelingen plaats over de overgang van de hertogen van Braunschweig-Lüneburg naar de keizerlijke partij. Minder problematisch was de houding van Amalia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin-regentes van Hessen-Kassel.

6 Te weten op de audiëntie die op 6 januari plaatsvond in het paleis te Saint-Germain-en-Laye.

[p. 27]

Domui Palatinae valde adversa sunt subnascentia quotidie dissidia in parlamento Angliae. Et Hybernici isti motus difficiliores sanatu quam initio sperabatur. Metu vero illo ab Anglia remoto promtum erit Bavaro quamdiu volet trahere negotium. In Vanios illud fulmen unde venerit, miror. Pater enim regis gratia niti putabatur, filius parlamenti.⁷ Gallos desiderare ad bellum Anglorum societatem res certissima est. An vero rex Angliae et parlamentum passuri sint se⁸ hoc tempore bello externo illigari, ex Anglia cognosci debet. Quod si participes esse nolunt belli, pacis autem esse volunt, frustra laborant.

Sponsalia Transamasana⁹ non patientur Hassos illis in locis consistere neque vero civitatem et alios illic ordines grassari in iura comitatus,¹⁰ ita ut hactenus fecere. Somelsdikius¹¹ vixit sibi et domui Nassaviae utilis multosque post se relinquit per vestigia, quae ipsi tam bene successere, ituros. Si quis ibi esset Cato, posset dicere:

tuumque

nomen, libertas, et inanem prosequar umbram.¹²

Deus illustri Dominationi vestrae det cuncta felicia,

Ill. Dom. vestrae perpetuae observantiae debitor,
H. Grotius.

7 De Engelse staatssecretaris Sir Henry Vane had in november 1641 van de koning zijn ontslag gekregen. Als gevolg hiervan verloor ook zijn zoon Henry Vane jr. zijn aanstelling bij de marine.

8 ‘se’ verbeterd uit ‘et’. Deze lezing wordt aangetroffen in de copie te Den Haag.

9 De verloving van Enno Ludwig, oudste zoon van Ulrich II, graaf van Oostfriesland, met Henriëtte Catharina, dochter van Frederik Hendrik, zou geen einde maken aan de Hessische inkwartiering in het graafschap.

10 ‘in iura comitatus’ verbeterd uit ‘in iura comitis’; deze passage ontbreekt in de copie te Den Haag.

11 François van Aerssen, heer van Sommelsdijk, was op 27 december overleden.

12 Lucanus 2, 303.

Lutetiae, 11 Ianuarii 1641 [sic].

Intelligimus Viennae in causa Palatina eos, qui sunt medii, proponere conditiones aliquas. De Portugalliae rebus non optime hic existimatur. Rex Hispaniae classem adversus eam parans XX naves bellicas a Neapoli ad se vocat. In Catalania et Ruscinonensi tractu Hispani peditis triplo¹³ plus habent Gallis. Sed rex Galliae famam spargit ituri in Catalaniam et optare regina se comitetur, quae se excusat. Dux Carolus ad Saram est et putatur bonum habiturus exercitum vere appetente. Interim Beckius, quinto mensis huius, cum per proditionem speraret se Stenaium capturum, deceptus fuit et suorum amisit ducentos. Exspectantur hic ab Argentorato legati. Mazarinus autem nunc cardinalis creditur Romam iturus ad promovenda Galliae negotia.

13 ‘triplo’ verbeterd uit ‘duplo’; zie copie te Den Haag.

Bovenaan de brief in de copie te Den Haag: D. Camarario.

Bovenaan de brief in de copie te Uppsala: Redd. 8/18 Ianuarii 1642.