Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4868. 1640 oktober 6. Aan N. van Reigersberch¹.

Mijnheer,

De tijdingen alhier sijn niet heel veel, alsoo den tijdt van groote dingen uit te rechten is verloopen. Den coning, coninginne ende de twee jonge soonen² sijn wel te pas te S.^t Germain, den cardinael te Ruelle, de legers ten wederzijde noch in 't velt, elck ontrent van vijfendetwintichduisent man, wachtende op malcander, wie eerst sal vertrecken.

De Spaensche sijn den vierendetwintichste September uitgegaen uit Thurijn. Daer is eenigh heimelijck accord, 'twelck tot noch toe is onbekent. Den coning tracht seer den jongen hertogh³ in sijn macht te hebben, opdat de voochdie niet en come aen de oomen⁴, alsoo mevrouw van Savoie⁵ door een cancker gecomen ontrent haer oogh peryckel loopt van 't leven.

Men seit den keiser seer tracht de coninginne-moeder van Swede⁶ te doen trouwen aen den coning van Denemarck ende wil tewege brengen, dat de pretensie van Pomeren met consent van den churfürst van Brandenburg⁷ met haer gegeven werdt ten huwelijck, om Denemarcke tegen Swede in oorlogh te brengen, 'twelck ick niet en meen dat sal succederen.

De Catalans blijven in onrust, hebben Roses, soo eenige seggen, becomen, soo andere seggen, belegert ende een pas beset van importantie in de bergen tegen Rossillon, soecken, soo men seit, hulp van Vr(a)ncrijck, ruiters, voetvolck ende canon.

De Engelschen adel ende eenige steden, soo wij hier verstaen, versoecken seer een

1 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 15i. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Een antwoordbrief ontbreekt; uit de periode 1 juli 1640 - 7 januari 1641 bezitten wij vàn Van Reigersberch slechts één brief, dd. 8 oktober.

2 De latere Lodewijk XIV en Philippe, hertog van Anjou, later hertog van Orléans.

3 Carlo Emanuele II van Savoye.

4 Tommaso Francesco van Savoye en kardinaal Maurizio.

5 Christine de France, hertogin van Savoye.

6 Maria Eleonora van Brandenburg, weduwe van Gustav II Adolf.

7 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

[p. 554]

nieuw parlement, 'twelck, soo het daertoe comt⁸, seer sal sijn in faveur van de Schotten, doordien allebeide die natiën seer trachten nae vrijheit ende de bisschoppen in Engellant oock niet al te veele vrunden en hebben. De Ieren daerentuss[c]hen soecken te landen in Schotlant ende de Schotten sulcx te beletten.

Den keiser tracht tot sich te trecken de voochdie van de jonge princen⁹ te Tirol ende den gouverneur van 't fort van Fuentes¹⁰ heeft opgehouden het gelt dat van Milaen quam voor de Grisons, omdat hij wil, dat eerst alle de protestanten die heimelijck sijn in de Valteline, van daer allen vertrecken. Oock clagen de Spaensche, dat de Grisons, verbonden sijnde vijftienduisent man te furneren tot conservatie van het graefschap van Bourgogne, niet een man en hebben gefurneert.

Den ambassadeur de la Tuillerie¹¹ sal seer trachten de prolongatie te becomen van het tractaet met de Vereenigde Nederlanden¹², alsoo Vrancrijck daeraen ende aen de prolongatie van het tractaet met Swede¹³ seer veel is gelegen.

Den Fransoisen hebben in een recontre den gouverneur van S.^t Omer¹⁴ becomen, hebben oock eenigh desseing gehadt op die stadt, 'twelck is misluckt.

Den 6 October 1640.

Men seit den eertsbisschop van Bourdeaux¹⁵ gaet om de Catelans te helpen, dewelcke de passen nae Vrancrijck, dat is nae Roussillon, bezet hebben.

Erlach¹⁶ vermaeckt de brugge te Lauffenburg.

In Lorraine ende Bourgogne geschiet niet. Den marescal de Chastillon ende du Hallier¹⁷ sijn meest bij Peronne, het Spaensche leger op verscheide plaetsen, meest nae Douai.

8 Het ‘Long Parliament’ kwam op 13 november 1640 bijeen.

9 Ferdinand Karl, graaf van Tirol (1628-1662) en Sigismund Franz (1630-1665), zoons van aartshertog Leopold V († 1632) en aartshertogin Claudia.

10 Luis Paniza.

11 Matthieu (Gaspard) Coignet, sieur de la Thuillerie, graaf van Courson.

12 Het verdrag tussen Frankrijk en de Republiek werd in februari 1641 verlengd. Zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. 1, p. 209; Aitzema, Saken v. St. en Oorl. II (f.^o), p. 771v.

13 Het verdrag tussen Frankrijk en Zweden werd in juni 1641 verlengd; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. I, p. 207vv.

14 Gilles d'Ostrel de Lières; vgl. no. 4865 n. 3.

15 Henri d'Escoubleau de Sourdis, aartsbisschop van Bordeaux. Hij leidde de operaties ter zee tegen Spanje.

16 Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach.

17 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, en François de l'Hospital, sieur du Hallier.

Adres: Mijnheer mijnheer van Reigersberg, raedt in den Hoogen Raiden in Hollant. In den Hage. Port.

In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den 6 Octob. 1640.