Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4601. 1640 april 14. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Principi electori² dixi duas esse vias, per quas ipsi consuli possit: si nobiscum in belli societatem veniat rex Angliae, promittant vero et Suedia et Gallia se pacem nisi ipso restituto non facturos; aut si tantam pecuniam ipsi det Angliae rex, unde exercitum bonum sibi comparare et captis urbibus ipse sibi bonam pacem facere possit. Prius illud vix sperare audet. In posterius laborabit habens hominem³ in Anglia, qui id agat. Quod si vel hoc obtinet, Gallia, ut puto, et ipsa non deerit adjuvando principi, qui sua comitate omnibus hic se facit amabilem.

Verum de Anglicis rebus ego quid judicare debeam, nescio. Scoti acrius accensi dicuntur deprehensa conjuratione adversus novi foederis principes. Ad parlamentum venient ex tertio ordine homines populares magis quam regii aut episcopales; multis eorum suspectae erunt geminae quae cum Hispano cudi dicuntur nuptiae⁴. Batavi conjunctionem illam regis Angliae cum Dano timent; Gallia quoque non omnino ab ea parte secura est.

Quid mihi faciendum sit in negotio ducum Vinariensium⁵, mandata exspectabo.

In Batavis bini futuri videntur exercitus, quorum alterum augebit miles ille, quem illis in regionibus novum rex conscripsit.

Ad Longavillanum⁶ mitti dicuntur hinc sex millia. Plurimum autem ejus res promovebit foedus illud cum landgravia⁷, quod omni ex parte consummatum rex ipse mihi significavit et post regem is, qui landgraviae res hic curat⁸, praeterea aliorum ex Hollandia literae.

Ad Bajonam mari venisse exercitum Hispanicum certum est. Proficiscitur eo princeps Condaeus⁹ ut limitem defendat.

In Italia, ut intellexi ex viro nobili¹⁰, quem huc misit vidua Sabaudica¹¹, Leganesius¹² ferme XII millia in aperto habet. Galli istis pares non sunt, supplementa exspectant.

1 Gedrukt Epist., p. 612; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 29.

2 Karl Ludwig van de Palts.

3 Vermoedelijk Francis Nicholls, secretaris van Karl Ludwig van de Palts; vgl. no. 4662 en n. 4.

4 De Spaanse extraordinarius ambassadeur Antonio Sancho Dávila y Toledo, markies van Velada, onderhandelde in Engeland over een huwelijk tussen de Spaanse kroonprins don Baltasar Carlos en Mary Stuart, de ‘Princess Royal’ en later echtgenote van Willem II; bovendien was er sprake van een huwelijk tussen de latere koning Karel II van Engeland en de Spaanse infante Maria Teresa.

5 Wilhelm, Albrecht en Ernst, hertogen van Saksen-Weimar. Zie ook no. 4578.

6 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

7 Amalie Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin-regentes van Hessen-Kassel; zij sloot 22 augustus 1639 met Frankrijk het verdrag van Dorsten.

8 Winand von Polhelm.

9 Henri de Bourbon, prins van Condé.

10 Carlo Obertino Solaro, graaf van Moretta, ambassadeur van de hertogin van Savoye in Parijs.

11 Christine de France, hertogin van Savoye.

12 Diego Mexía Felipez de Guzmán, markies van Leganés.

[p. 207]

Chivassio periclitanti subvenit omnium exundatio. Plane iter Casale versus quaerunt Hispani.

In comitatum Burgundiae incurret Villaregius¹³; Castilionaeus¹⁴ exercitum habebit, in quo erit externus equitatus paucis demtis. Modicum etiam exercitum habebit comes Guichius¹⁵, quem, si opus sit, cum magno exercitu, qui Milleraeo¹⁶ datur, possit conjungere. Helvetii caesarianis nihil aliud quam alimenta pro pretio concessere. Missum¹⁷ a principibus Sabaudis¹⁸ pro legato non habuere. De ceteris rebus deliberatio a conventu ad civitates relata est.

Pontifex contumax adversum reges¹⁹ manet hactenus. De morte sultani²⁰ nihil habemus certi.

Incipiunt Galli principem Palatinum interdum appellare electorem, quanquam a rege missi quidam nuper cum Bavaricis collocuti dicuntur.

Piccolominius²¹ princeps Melphitanus factus ab Hispano est, fratre ejus²² archiepiscopatum Senensem obtinente beneficio imperatoris²³.

Comes Licestrius²⁴ nullas regi egit gratias pro Palatini libertate. Videtur id, quod actum est, Angliae displicere. Ait autem idem comes nullam cognationem regi Britanniae tanti fore, ut ob eam pacem exuat.

Nobilis ille Sabaudus, de quo dixi modo, affirmavit mihi spem esse controversias, quae sunt inter viduam Sabaudicam et inter principes ducis²⁵ patruos, posse componi.

Milleraei copiae sunt apud Suessionem et Noviodunum coeunt; Bingam periculo exemit Guebrianus²⁶. A Baccheraco discessisse Hispanos audimus. Bavarus²⁷ Mercium²⁸ ad se vocavit. Sex naves plenae commeatibus Brissacum advenere.

Constantia urbs praesidium abnuere dicitur. Rhotomagi vetus arx reparatur et porta fit nova, per quam miles regius in urbem immitti semper possit. Longavillanus Francofurtum misit paratumque se ostendit reddere eas merces, quas Colonia Francofurtum venientes Vinarienses milites in itinere diripuerant. Ver procedens plura scribendi materiam nobis suggeret.

Interim Deum precor, Excellentissime et illustrissime domine, ut Sublimitatem tuam diu incolumem florentemque praestet.

Sublimitatis Tuae cultor devotissimus
H. Grotius.

13 Nicolas de Neufville, markies van Villeroy.

14 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

15 Antoine de Gramont, graaf van Guiche.

16 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

17 Michele Antonio di Saluzzo, graaf della Manta.

18 Kardinaal Maurizio van Savoye en Tommaso Francesco van Savoye.

19 Lodewijk XIII en Philips IV.

20 Murád (Amurath IV) was op 9 februari 1640 overleden; hij werd opgevolgd door zijn broeder Ibrahim.

21 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.

22 Ascanio Piccolomini († 1681); hij was sinds 1628 aartsbisschop van Siena.

23 Ferdinand II.

24 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant in Parijs.

25 Carlo Emanuele II van Savoye (1634-1675).

26 Jean-Baptiste de Budes, graaf Guébriant.

27 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

28 Franz, vrijheer van Mercy, generaal in Beierse dienst.

Lutetiae, 4/14 Aprilis anni 1640.

Scribunt alii Hispanum in Italia habere XII millia peditum, sex equitum.

Audimus a militibus, qui Erfurti sunt, invectos commeatus in arcem Mansfeldiam.

Angli vi barbarorum expulsi sunt insula quadam Americae objacente, cui nomen nova Anglia.

[p. 208]

Cardinalis Hispanus principem Casimirum²⁹ sibi dextrum locavit.

Castilionaeus ad Catalaunum suum militem contrahit. Brezaeus³⁰ classi in Oceano praeerit.

De landgravia dubitari video, sitne suo nomine reditura in bellum, an suum militem commodatura Longavillano.

Dux Carolus³¹ ad Mosellam scribit militem. Windebanckius³² in Angliam abiit. Ossenvillum³³ rex vicarium praefectum fecit Brissaci vicinorumque oppidorum inconsulto et aegre id ferente Erlachio³⁴.

Hispani in Belgicis partibus dicuntur habituri quatuor exercitus, qui omnes faciant quadraginta peditum, decem equitum millia.

Quarto mensis hujus ex novo Calendario magnus fuit terrae motus in omnibus ad Mosam locis³⁵.

29 Jan II Kazimierz.

30 Jean Armand de Maillé, markies, later hertog van Brezé; vgl. no. 4481, n. 31.

31 Karel IV, hertog van Lotharingen.

32 Thomas Windebank, zoon van de Engelse staatssecretaris Francis Windebank.

33 Paul Le Prévost, baron van Oysonville.

34 Johann Ludwig von Erlach.

35 Zie no. 4593 en n. 15.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.