Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4662. 1640 mei 26. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime domine,

Quanquam morae hujus in Gallia taedet principem electorem² et saepe me interpellat, ut fidei datae vinculo liberari possit, ego tamen plane cum Excellentia vestra sentio non e re esse aut sua aut publica, ut hinc discedat non illigatus nostris partibus. Rogaverat satis prudenter princeps cardinalem, ut se consilio instruere vellet, quid faciendum sibi esset. Cardinalis auctor fuit, ut scripto proponeret aliquid. Fecit id princeps elector verbis generalibus desiderans, res ut promoveatur ad foedus, quale Hamburgi diu³ fuit sub incude, et ut secundum ejus foederis capita ad rem confestim perducantur, maxime in

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 232. Gedrukt Epist., p. 622; gedeelt. gedr. in vert. Brandt-Cattenb., Leven II, p. 261. Verschillen in orthografie en aperte onjuistheden in de copie Uppsala zijn niet gesignaleerd. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Karl Ludwig van de Palts.

3 Opengelaten in de copie te Uppsala.

[p. 288]

causa sua. Galli exspectandum dicunt, quid velit Anglia. Ibi vero non destitit elector per hominem⁴, quem ibi habebat, sua negotia commendare, urgere ut responsi aliquid acciperet. Misit quendam⁵ cum responso rex Angliae. Sed ut in omnibus rebus pertinaciter saeva est in domum Palatinam fortuna, Dunquercanis navem illam, in qua erant literae, aggredientibus literae in mare abjectae sunt. Ipse homo Dunquercam quidem ductus, sed dimissus statim est atque huc venit.

Quantum intelligere adhuc potui, responsum fuit dilatorium atque ex eo res in Anglia in pejus ivere abrupto⁶ parlamento ea ex causa, quod civitates pecunias polliceri nollent nisi querelis suis auditis, rege autem parato habente exercitum XXX millium in Scotos.

Iam vero ardente bello cum Scotis, in ipsa quoque Anglia jactis dissidiorum seminibus, quomodo credibile est regem Angliae ad res Germanicas animum velle vertere, quas tam diu⁷ otiosus aspexit? Quod si praeterea pecunias ab Hispano haud parce eas offerente accipit rex Angliae, quid est quod inde nobis spei restet? Deus tandem respiciat afflictam domum et, siquid restat boni consilii, id⁸ nobis inspiret.

Danus, ut video, ad caesarianam Hispanicamque amicitiam magis ac magis se applicat eaque inflatus spernit Suedos, Batavos et Ansiaticas civitates.

Quod Bannerius⁹, Longavillanus¹⁰, Melander¹¹ inter se consilia sociant sociaturi etiam, si opus sit, copias aut copiarum partem, valde mihi placet, praesertim cum et a Lunaeburgico duce¹² quaedam copiae sinantur in nostram militiam se dare, quod paulatim imperatorem ipsi reddere implacabilem, ipsum vero ad nostras partes apertius amplexandas compellere poterit. Longavillanus octo nova scribit millia.

In Italia ingens plane fuit Gallorum felicitas, de qua scripsi¹³. Neque vero Casalis tantum soluta est obsidio, sed et minores duae aliae Quirasci et Russiniani. Tum vero ad urbem Taurinorum captae a Gallis munitiones extra urbem omnes, fossa superata, moenia oppugnantur defendente ea Thoma principe¹⁴ cum IV hominum millibus. Haec necessitas Tirolensem illum dilectum in Germaniam iturum coegit mutato itinere transgredi in Italiam; ita inde Leganesius¹⁵ tria accepit millia, tria autem altera e Neapolitano regno et ab Hetrusco¹⁶. Quanquam vero bellum graviter ardet in Italia, tamen perpetuo nuntii¹⁷ de pactionibus commeant inter viduam Sabaudicam¹⁸ et principes¹⁹.

Pontifex²⁰ Lucensibus interdictum minatur. Rex Hispaniae se ipsis adjutorem ac vindicem spondet. Ita labascit apud omnes, et quidem in ipsa Italia, pontificis auctoritas.

4 Vermoedelijk Francis Nicholls, secretaris van Karl Ludwig van de Palts; vgl. no. 4601 en n. 3.

5 Richard Cave; hij werd o.a. vergezeld door Francis Nicholls. Zie Cal. State Pap. Dom. 1640, p. 124, 138, 147, 156, 168, 209.

6 Opengelaten in de copie.

7 Opengelaten in de copie.

8 De copie heeft abusievelijk ‘ut’.

9 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

10 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

11 Peter Melander, graaf van Holzapfel, generaal in dienst van Hessen-Kassel. De samenvoeging van Zweedse, Franse en Duitse legers vond plaats bij Erfurt op 15-16 mei.

12 Georg, hertog van Braunschweig-Lüneburg; zijn troepen stonden onder bevel van Johann Kaspar von Klitzing.

13 No. 4652.

14 Tommaso Francesco van Savoye.

15 Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan. Voor het volgende ‘tria’ geeft de copie abusievelijk ‘duo’.

16 Ferdinando II de' Medici, groothertog van Toscane.

17 O.a. de pauselijke secretaris Antonio Feragalli, de abten Tommaso Isnardi della Montà en Francesco San Martino d'Agliè, en de staatsraad Marcantonio Monetti; zie bv. Claretta, Storia della reggenza I, p. 614-634. De copie te Uppsala geeft ‘nuntii’.

18 Christine de France, hertogin van Savoye.

19 Kardinaal Maurizio van Savoye en Tommaso Francesco van Savoye.

20 Vgl. Pastor, Gesch. Päpste XIII 2, p. 712-713; A. Mancini, Storia di Lucca, p. 259 vv.

[p. 289]

Reginam matrem²¹ lento morbo in Anglia adedi audimus; Chevreusiam²² autem magnis honoribus affectam a principe cardinali Hispano.

In Helvetiis aliquid militis scribit imperator diciturque id moliri, ut non suarum tantum, sed et foederis pontificii per Germaniam copiarum ductum habeat Leopoldus²³, quod Bavarus²⁴ suas magis quam communes res agere videatur. Si nihil aliud suis artibus effecissent Galli, quam quod in posterum minus fida futura est imperatorem inter et Bavarum amicitia, non periisset tamen illis opera.

Hispani iterum ad Baionam aliquas copias habent. Rex²⁵ mittit cohortes ad eum limitem tuendum, alias ad infestandum Burgundiae comitatum. Praecipua autem vis belli et egregii exercitus omissa jam iterum obsidione Carolimontii penetrant in interiora Belgicae Hispaniensis neque creditur satis virium cardinali Hispano fore, ut et his se opponat et principi Arausionensi Flandriam bello petenti obsistat.

Castilionaeus²⁶ ad omnes occasiones intentus circa Ambianum etiamnunc se tenet. Rex apud Suessiones est. Omnino hic annus videtur magna nobis promittere, quod ἀνεμεσήτως dictum sit.

Chiausius quidam²⁷ a Constantinopoli Venetos certos facit pacis. Alius indidem missus Viennam²⁸ imperatori nihil a Turca metuendum dicit: mansuras inducias, si Poloniae rebus non immisceat se imperator.

Ad Leodienses obfirmandos vereor, ne serius ventum sit. Nam pacis acta²⁹ edita vidi, pontificis ac Venetorum foedera suis tantum finibus cavent.

Ab electoribus principibusque Germanis pacem expeti non miror. Sed imperator, cur bellum trahat, causas habet. Neque ab eo proposito, ut ego quidem arbitror, abstiturus est, nisi in suis proprie terris belli mala et gravia et diuturna sentiat.

Poloniae motus ne externo quidem metu sanantur, ut video. Nihil est, quod inde sibi timeat Suedia.

Non quam vellemus procedunt Millerei³⁰ res. Nam et imbribus aestuario ab hostibus aperto non parum damni tulit: et equitatui ejus male cessit processisse longius in hosticum et commeatus ac pabula deficiunt; quae res regem et aulam inde abstinet. Interim pontes e ratibus et molae Ambianum versus feruntur.

Harcurtius³¹ a vidua Sabauda accepit auxilia, bis mille pedites, equites sexcentos. Tamen it contra eum Leganesius.

In Sicilia Panormi initium quoddam fuit Vesperarum Sicularum³² contra Hispanos. Vix evasit Melo³³.

Deus, cujus in manu sunt corda regum, flectat ea ad aequam pacem idemque Excellentiae vestra paterne faveat.

Excellentiae vestrae perpetuo observantiae
cultu devinctus
H. Grotius.

21 Maria de' Medici.

22 Marie de Rohan, hertogin van Chevreuse.

23 Aartshertog Leopold Wilhelm.

24 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

25 Lodewijk XIII van Frankrijk.

26 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

27 Mohammed muteferrika.

28 Niet geïdentificeerd.

29 Het verdrag van Tongeren (26 april 1640); vgl. no. 4659, n. 4.

30 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye.

31 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac.

32 Toespeling op de opstand, die op 31 maart 1282 in Palermo uitbrak tegen het Franse regime van hertog Karel van Anjou, koning van Napels en Sicilië.

33 Francisco de Mello, graaf van Assumar, markies van Tor de Laguna, vicekoning van Sicilië.

Lutetiae, 26 Maii anni 1640.

[p. 290]

Adres: Ludovico Camerario, reginae regnique Sueciae consiliario et legato apud praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Red. 2 Iunii s.n. 1640.