Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4493. 1640 januari 28. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Quae mecum dominus Chavigniacus², ego autem cum domino Licestrio³ eram collocutus super libertate Palatini principis⁴, scripsi nuper⁵. Ex eo rediit ad me D. Chavig-

1 Gedrukt Epist., p. 594; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 7.

2 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny, Frans staatssecretaris van buitenlandse zaken.

3 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant in Parijs.

4 Karl Ludwig van de Palts.

5 No. 4485.

[p. 51]

niacus et ex me quae cum comite Licestrio egeram intellexit multaque dixit de cardinalis suoque in me bene volente animo, pro quo gratias egi.

Aliquanto post missu ejusdem D. Chavigniaci venit ad me domesticus quidam ejus attulitque has tres chartas ad conficiendum illud negotium. Vidi statim pro certo poni in chartis illis regem⁶ plane dominum fuisse ejus exercitus, ut cui stipendia solus dederit, cum contra exercitus semper in fide Suedici regni et Germanici foederis fuerit, pecunias autem dux Vinariensis⁷, ut quidem praedicavit saepe, acceperit, ut regni Galliae foederatus, quomodo landgravius⁸ dum viveret. Dixi ei⁹, qui has chartas attulerat, praevidere me Anglis haec minus placitura. Ut occurratur offensis, rogare me, ut mutentur verba. Satis fore, si dicat Palatinus sibi animum nec fuisse nec fore quicquam cum illo exercitu agendi sine regis Galliae consensu. Ad eum tenorem mea fuisse verba cum comite Licestrio. Cum is diceret non mandatum sibi referre chartas, sed mihi relinquere ostendendas comiti Licestrio, dixi me eas consideraturum amplius et de re cogitaturum.

Non multo post alium ad me misit Chavigniacus rogavitque, ut intra paucos dies cum comite Licestrio ea de re agerem. Dixi diligenter expendisse me chartas illas ac videri mihi in iis quaedam esse, quae detrimentum adferre possint iis, quae Suedia sibi deberi existimat. Me igitur consulturum reginam, ne quid forte faciam, quod ejus juri putetur adversari. Interim abstenturum hoc negotio, donec reginae voluntatem intellexerim. Dolere mihi, quod tam longe abesset Suedia, ut longum futurum sit spatium temporis, priusquam responsum accipiam. Si interim legati alii, qui in hac re suam obtulere operam, obtinere libertatem possint principi Palatino, mihi id volenti fore. Notavi apud me plura esse, praeter quae jam dixi, in quibus dicta Chavigniaci ab illis chartis discrepent. Liberam in urbe habitationem Palatino fore dixerat Chavigniacus, nunc aulae velut includitur, ne liberi ad eum inobservatique sint aditus. Suediae et foederis Germanici honestam apud me mentionem fecerat. Hic nulla est. Regis omnia. Quare rogo Sublimitatem tuam, ut de hoc negotio magno atque difficili voluntatem reginae, quamprimum fieri potest, intelligam. Comitem Licestrium post chartas acceptas non vidi. Ubi eum adibo, dicam me ob repertas difficultates ultra in hoc negotio non processurum sine mandatis.

Affirmant mihi Itali crescere indies Turcae¹⁰ paratus in bellum, quod Melitenses praecipue quidem metuant et non minus Italia omnis.

Audimus a D. Harcurtio¹¹ captum Buscum oppidum apud Nicaeam; in arcem autem Taurinorum novos invectos commeatus.

Mazarinus hinc Coloniam mittitur, ut praesit pacis negotio secundum locum obtenturo Davausio¹², cui successurus creditur revocatus jam ab Anglia Bellevrius¹³.

Missi hinc sunt qui pro destituto parlamento jus reddant Rhotomagi. Metuit Normanniae nobilitas, ne et a se poenae exigantur, quasi quae non satis fortiter seditiosis agrestibus restiterit.

Diplomata pro Batavis mittendis ad pacem data sunt ab Hispano cardinali, non mala, ut audio.

Nondum urbem hanc solenniter intravit Polonus legatus¹⁴; putatur autem et princeps Casimirus¹⁵ impetraturus non plenam libertatem, sed libertatis aliquid, quia sponsio non talis adfertur, qualem rex Galliae expetierat. Venetus¹⁶ eam rem commendat.

6 Lodewijk XIII van Frankrijk.

7 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar; hij was op 18 juli 1639 overleden.

8 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel († 1 oktober 1637).

9 Ontbreekt in de uitgave der Epist.

10 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

11 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac en Brionne.

12 Claude de Mesmes, graaf van Avaux, Frans gevolmachtigde in Hamburg.

13 Pomponne de Bellièvre.

14 Christophe Corvinus Gasziewski.

15 Jan II Kazimierz.

16 Anzolo Correr.

[p. 52]

Regina Galliae iterum gravida est. Ex quo esse coepit, secundus jam mensis impleri creditur.

Peditum quadringenti, equitum ducenti e Gallia in comitatum Burgundiae missi. Nova bello alimenta ex America in Hispaniam venere XXIV florenorum milliones, quorum pars ferme tertia ad regem pertinet.

Inter Koningsmarckii¹⁷ milites et Wurtsburgicos pugnae aliquid fuit. Et is episcopus¹⁸ et non minus Magontiacensis¹⁹ Bavaricos in sui auxilium advocant; at illi in hibernis manent.

Pecunia Brissacum hinc jam advenit.

Hispani vero Mosellam transeunt recepturi, si possint, Creutznacum, Baccheracum, Bingam.

Longavillani²⁰ in agro Westerwaldico et ad Lonam loca quaedam capere dicuntur.

Deus, Excellentissime et illustrissime domine, si rem Suedicam amat, quod eum ut faciat rogo, haud dubie valetudinem et bonam et firmam dabit Sublimitati tuae.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

17 Hans Christoph, graaf von Königsmark, Zweeds bevelhebber.

18 Franz von Hatzfeld und Gleichen, bisschop van Würzburg.

19 Anselm Casimir Wambold von Umstadt, keurvorst van Mainz.

20 Het leger van Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

Scribebam Lutetiae, 28 Ianuarii 1640.

Intellexi ex D. Chavigniaco, priusquam ex Anglia abiret elector Palatinus, actum cum eo et rege Angliae Galliae nomine de mandando ipsi imperio in Vinariensem exercitum certis sub legibus. Id an conscia Suedia factum fuerit, ignoro. Tubadelius²¹ jam contra Sperruterum²² commutatus est accedente pecunia Gallica.

Fama quaedam vagatur de foedere inter Hispanum, Anglum, Danum, Polonum pro liberandis principibus captivis.

Carruca legati Polonici stetit VIII florenorum millibus. Vestes familiae XII.

In Normannia mutati passim magistratus, reducta tributa. Rhotomagensis civitas duos milliones quaerit, ut ab arce praesidioque sit libera. Nova controversia Hispano cum pontifice est, quod legatus Hispanicus²³ ex ecclesia quadam abstraxerit hominem Neapolitanum²⁴.

21 Georg Christoph von Taupadel.

22 Klaus Dietrich von Sperreuter.

23 Manuel de Moura y Corte Real, markies van Castel Rodrigo.

24 Giovanni Orefice, prins van Sanza.

Adres: Axelio Oxenstiernae, sacrae reg. Maj. regnorumque Sueciae senatori et cancellario.