Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11
(1981)–Hugo de Groot–
Auteursrechtelijk beschermd4494. 1640 januari 28. Aan N. van ReigersberchGa naar voetnoot1.Mijnheer, In de saecken van GodsGa naar voetnoot2 woordt hoop ick mijn talent, dat ick van Godt ontfangen heb ende daervan ick sijne Almachticheit reeckenschap schuldigh ben, wel te gebruicken sonder met vleesch ende bloed te raide te gaen. Ick hoop oock, dat sijne goedheit soo groot sal sijn voor mij ende mijne kinderen, dat hij mij bewaeren sal van quaden raedt, gelijck deselve meer als eens gedaen heeft. Dit is genoegh daervan ende hiernaemaels hoop ick | |
van die materie niet meer te schrijven nochte mijne dicmael van nieuws ingeslagen wonden weer op te crabben. De wapening van Engellant, gelijck gemeenelijck van soo groote coningen, heeft meer als een insicht ende sal gebruict werden nae de occasie. Het parlement verstae ick, dat noch voortgaet ende heeft apparentie, gelijck uE. schrijft, dat deghenen, die gelt aen den coninck hebben geleent, sullen helpen bevorderen, dat het voortgae ende goede effecte voortbrenge. 't Is oock apparent, dat de excuse voortgebracht op de attaque aan de Spaensche vloote, lang sal blijven sonder finael antwoordt. Die belofte, die d'Engelschen gedaen hadden aen de Spaignaerden hier in Vrancrijck bekent sijnde, sal geen goed doen aen den goeden palsgraeffGa naar voetnoot3, van welckes verlossinge ons wat hoope was gegeven, dan vinde weder nieuwe kincken in de cabel. De onlust van de Switsers is wel eenigsins waer, maer sonder operatie. 't Zijn arme menschen, verdeelt door religie ende factiën. Hoe 't de Vereenigde Nederlanden met Polen ende Denemarck sullen maecken, sal ick garen verstaen. Den Poolschen ambassadeur alhierGa naar voetnoot4 maect groote preparatiën tot sijne entree. 't Is waer, dat Bautsen ende Driessen sijn in de Sweetsche macht. De nieuwe lichting werdt gemeent te sullen dienen in 't lant van Luydick ende daerontrent. Nieuburg, Lunenburg ende Holten schijnen in verbont te sijn tegader. In de saecke van mijnheer den churfürst palsgraef vinde ick die swaericheit, dat Vrancrijck wil, dat sijne Doorluchticheit bekenne, dat het Wijmaersche leger was in des conings dienst ende solde, 'twelck sijne Fürstelijcke Genade van WimarGa naar voetnoot5 in sijn leven soo weinigh soude toegestaen hebben als nu Sweden ende de protestanten van Duitschlant. Hoe dit in Engellant sal smaecken, sullen wij sien. Ick meen de Fransoisen haer te meer behooren te haesten om dese saeck te accommoderen, dewijle den Poolschen ambassadeur, die sich bereid tot een magnifycque entree, niet en sal vertrecken, soo men meent, sonder eenige vrijheit voor den prins CasamirGa naar voetnoot6 vercregen te hebben, hoewel de volle vrijheit niet wel en sal willen volgen, alsoo de beloften bij de stenden van Polen niet en sijn geschiet, sooals den coninck van Vrancrijck begeerde. Ende de Engelschen hebben, soo ick meene, het woordt van den keiser van voor den prince RobbertGa naar voetnoot7 te doen wat Vrancrijck sal doen voor den prince Casimir. Nu soude het quaelijck luiden, dat den prince Robbert bij een vijant soude verlost werden eer als den prins CasimirGa naar voetnoot7a bij de vrunden. Wij sullen met patiëntie de uitcomst hiervan verwachten. D'heer Mazarini werdt gebruict in dienst van Vrancrijck om te gaen nae Colen tot de vredehandeling als principale gezante ende monsieur d'AvauxGa naar voetnoot8 als de tweede, in wiens plaets men meent, dat succederen sal monsieur de BellièvreGa naar voetnoot9 nu uit Engelant thuis ontboden. Alle Italianen, die hier sijn, verseeckeren ons van dat den TurckGa naar voetnoot10 groote preparaten maect ter oorlogh, waervoor niet die van Malta alleen, die haerselve met fortificatiën ende alle andere manieren seer stercken, maer oock die van Sicilië ende heel Italië seer vresen. Oft dit op de vergadering tot Noremberg operatie sal doen tot eene redelijcke paix ofte niet sullen wij sien. Uit West-Indië sijn in Spaignië gearriveert vierendetwintich millioenen guldens, waervan ontrent een derde paert is voor den coninck, maer soo, dat bij noodt den coninc | |
oock de reste gebruict. Dit sal credyt maecken ende daer oock de legers van die zijde verstercken. Voorts verstaen wij, dat den graef van HarcourtGa naar voetnoot11 Busco bij Nizza heeft ingenomen ende dat eenige toevoer is gebracht binnen het casteel van Thurijn; dat de paspoorten voor dieghene, die vanwegen de Vereenigde Nederlanden tot de paix sullen werden gesonden, bij den cardinael-infant sijn geëxpedieert; dat eenige cleine trouppes als vierhondert te voet, tweehondert te paerd sijn gesonden in 't graeffschap van Bourgogne; dat ConingmarcksGa naar voetnoot12 volck met de Wurtzburgschen hebben gevochten ende dat de bisschoppen van MentzGa naar voetnoot13 ende WurtzburgGa naar voetnoot14 zeer roepen om hulp aen de Beyerschen, dewelcken meest blijven in haere winterlegers, ten deele haer verseeckeren van de passagiën van de Mein ende loopen tot aen de Rijn; dat de Spaignaerden, die in die quartieren sijn, passeren de Mosel ende hoopen Bingen, Creutzenach, Baccherach weder te becomen; dat het volck van den hertogh van LonguevilleGa naar voetnoot15 sijn in Westerwald, ten deele oock in het Darmstadsche lant ende aen de Loon. Te Rouaen in plaetse van het afgestelde parlement werdt recht gedaen bij een president ende veertien raedsheeren uit het parlement van Parijs derrewaert gesonden. Men informeert sich op den adel, die men wil seggen, dat door ooghluicking ofte naelaeticheit de seditiën van die quartieren soude hebben gevoedt. De coninginne alhier is weder swanger van twee maenden af. Van hier is nu gelt gecomen te Brisac lang verwacht sijnde. De uitstel maeckte groote onsteltenisse in het leger. Den paus sent hier een secretarisGa naar voetnoot16 met eenige reliquiën aen den coning om de humeuren van den coninck te verzachten. Maer dat en sal niet veel helpen, soo mijnheer den cardinael niet en werdt gecontenteert. Daer sijn nieuwe questiën te Rome met Spaignië, alsoo den ambassadeur van SpaigniëGa naar voetnoot17 een NeapolitaenGa naar voetnoot18 uit een kerck heeft gehaelt. In meest alle de steden van Normandië werden de magistraten verandert ende de nieuwe gabellen, die naegelaeten waeren, weder ingestelt. De stadt van Rouen soect twee millioenen om sich vrij te maecken van het garnisoen ende van de vrese van een casteel. De coetse van den Poolschen ambassadeur heeft gecost achtduisent gulden, de livreyen twaelffduisent. Men mompelt van een alliantie tusschen Spaignië, Engellant, Polen, Denemarcken tot verlossing van de gevangene princenGa naar voetnoot19. TupadelGa naar voetnoot20 is in vrijheit met gelt ende wisseling tegen SperreuterGa naar voetnoot21. 32 galeien sijn uit de Zwarte Zee aengecomen te Constantinoplen met eenige schepen genomen op de Russi. Daer werden oock t'Ismut nieuwe galeien gebouwt. Tot Parijs, den 28 Ianuarij 1640. | |
Onderaan de rectozijde in margine schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den 28 Ianu. 1640, uyt Paris. Van de Churfürst Pfals. |
|