Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4310. 1639 september 25. Van G.J. Vossius¹.

Ger. Joan. Vossius Hugoni Grotio S.P.

Illustris et amplissime domine,

Cum propter urbis nundinas lyceo nostro hebdomadis unius feriae forent, committere non potui, quin tam bonam occasionem amplecterer excurrendi Hagam, partim ut inviserem amplissimum et amicissimum Georgium Ratallerum Dubletium² excessu optimae et sanctissimae uxoris suae Schoterbossiae³ moestum, partim etiam ut coram salutarem heroinam conjugem tuam, quam laetus salvam ac sospitem comperi, laetiorque audivi laeta omnia, referentem de te et tuis.

Dum hic sum, redditae mihi a te literae ad Isaacum meum⁴. Ex iis video non accepisse te fasciculum illum, quem per bibliopolam Parisiensem miseramus. In eo inter caetera erant literae meae de valetudine adversa, qua usus sum climacterico hoc anno⁵. Video et alias quasdam non traditas tibi, uti neque illas Manassis Ben-Israel⁶. Sed de his jamdudum sum id arbitratus ob quaedam, quae ex filiis⁷ cognoveram. Exemplar igitur Amstelodamo mecum attuli, ut hinc mitterem. Unarum, quas ipse scripseram, exemplar retinui manu filii exscriptum. Mittam, ubi rediero domum modo tanti id sit.

Tandem prodiere Exercitationes Heinsianae in Novum Testamentum⁸. Credo, eas jam acceperis, priusquam hae tibi literae reddantur. Obiter pluscula lustravi ac quanto penitius inspicio tanto vehementius ardeo desiderio eorum, quae ante tot annos elaborasti in eosdem sacri instrumenti libros⁹. Utinam vero et clarissimo Salmasio¹⁰ pertexere detur ejusdem argumenti labores, quos promisit. In iis refellere illi animus est innumera ab Heinsio dicta: imo omnia, quae de suo depromsit penu. Facile credo hanc contentionem non parum detracturam nomini Heinsiano, sed partim eo me solor, quod nemo ignoret ipsum sibi hoc malum intrivisse, dum perpetuus est in traducendis omnibus, quorum praeclarum

1 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., S 8 III E1 171. Eigenh. oorspr. Gedrukt Vossii Epist., p. 376; Vossii Op. IV. ep., p. 263; Epist. Eccl., p. 800. Beantw. d. no. 4332.

2 Mr. George Rataller Doubleth (1600-1655), rentmeester van de Espargne.

3 Maria van Schoterbosch, gestorven op 20 mei 1639.

4 Isaac Vossius (1618-1689); zie no. 4255.

5 No. 4147.

6 Menasseh ben Israel (1604-1657). Portugees-joods geleerde te Amsterdam. Wellicht is met ‘illas Manassis’ brief no. 3900 van 25 december 1638 (dl. IX, p. 774) bedoeld.

7 Waarschijnlijk Isaac en Gerard, met wie Grotius briefwisseling onderhield.

8 Danielis Heinsii Sacrarvm Exercitationvm ad Novvm Testamentvm Libri XX. In quibus Contextus Sacer illustratur, SS. Patrum aliorumque sententiae examinantur, Interpretationes denique antiquæ aliæque ad eum expenduntur. Qvibvs Aristarchvs Sacer, emendatior nec paulo auctior, Indicesque aliquot vberrimi accedunt. Lvgdvni Batavorvm, Ex Officinâ Elseviriorum. MDCXXXIX.

9 Hvgonis Grotii Annotationes in libros Evangeliorvm. Cum tribus tractatibus & Appendice eo spectantibus. Amsterdami, Apud Ioh. & Cornelivm Bleav. MDCXXXXI; Ter Meulen-Diermanse, no. 1135.

10 Claude de Saumaise -Salmasius-, klassiek-filoloog, hoogleraar te Leiden.

[p. 629]

est in republica literaria nomen, partim ac imprimis isto, quod contentionis hujus bonum sperare liceat eventum. Sine dubio enim multa etiam doctissimos quosque docebit Salmasius et fortasse etiam Heinsius hinc discet modestius de se sentire caeterisque suis laudibus hanc addet, ut ne tam credulus sit palpatoribus, qui eum phoenicis, dictatoris, Atlantis studiorum elogiis onerant verius quam honorant. Sane et Heinsius et qui eum hodie doctum aiunt - quid faciamus tam fatius? - toti jam in fermento jacent, solum lecta praefatione Salmasii, quam praemisit libro de modo Usurarum¹. Quamquam ego Salmasio auctor fuero deinceps non tam acerbe hominem literis clarum tractandi, modo ipse etiam remittere velit de illo male dicendi studio. Indignum mihi plane videtur sic inter se comitti homines doctissimos. Sed iniquum etiam majores melioresque eo, quem me saepius nihil attinet nominare, sic vilipendi, quasi in doctorum grege nonnisi extremum locum cum scabiosis grammaticis mereantur.

Sed de isto nimis multa. Audio ἀνϑολογίαν tuam² Lutetiae excusum iri. Gaudeo ob typos meliores, etsi meam meorumve operam Amstelodami in mendis typographicis emendandis probare tibi maluissem. Verum quid de illo speremus, qui postquam sexennium vel circiter - tam diu est, ut exacte tempus dicere non possim - retinuit tot edita et inedita Meursii³, nunc negat, se posse illa excudere et paratum dicit remittere universa. Estque haec eo gravior injuria, quod non Meursius illum ambierit, sed Meursio, de alio cogitante et hoc ad eam rem paratissimo ille postularit, ut commendatione mea alteri praeferretur.

Scripsi ex aedibus amplissimi Dubletii, qui, ut te colit et aestimat, ita officiosissimam adscribi salutem petiit. MDCXXXIX. VII Kal. Octobris.

Tuus tuo merito
Ger. Jo. Vossius.

1 De Modo Vsvrarvm Liber, Clavdio Salmasio auctore. Lvgd. Batavor. Ex Officina Elseviriorum. MDCXXIX.

2 Anthologia Graeca cum versione Latina Hugonis Grotii edita ab Hieronymo de Bosch. Ultrajecti e typographia B. Wild & J. Altheer, MDCCXCV; Ter Meulen-Diermanse, no. 534.

3 Johannes Meursius (1579-1639), decent te Sorø.

Adres: Perillustri viro Hugoni Grotio, Serenissimae Reginae et regni Suecici legato ordinario ad regem Christianissimum. Lutetiam Parisiorium.

In dorso schreef Grotius: 23 Sept. 1639. Ger. Vossius frater.

En boven aan de brief: Rec. 25 Oct.

Boven aan de brief in margine staat nog: De Salmasio et Heinsio etc.