Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4272. 1639 augustus 29. Van Willem de Groot⁷.

Frater optime,

Aestivae feriae occasionem mihi uxorique⁸ praebuerunt visendi Northollandiae urbes hactenus mihi nunquam visas et pascua Marone poeta⁹ digna. In eo itinere duas consumsi septimanas, sed majorem temporis partem Amstelodamum sibi vindicavit. Ibi Vossium¹⁰ conveni, etiamnum in edendo de Idolatria

7 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 24. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 4259; beantw. d. no. 4288.

8 Alida Graswinckel (1593-1669).

9 P. Vergilius Maro.

10 Gerardus Johannes Vossius, hoogleraar te Amsterdam.

[p. 556]

opere¹ desudantem; vidi et Corvinum² - cui postremas tuas litteras mitto - in excudendis juris Iustinianaei erotematis³ occupatum; Hortensium⁴ cum jam animam agere diceretur, - quam et, dum ibi essem, creatori reddidit - allocutus non sum, sed cum Doctore Blavio⁵ de editione tuorum operum egi, qui multa quidem mihi promisit, sed ut quod res est dicam, tam multis aliis operibus distineri videtur, ut nihil ex animi tui sententia ab eo sperandum sit. Quare auctor tibi sim, ut editionem Anthologiae⁶ Cramosio⁷ demandes atque ita curabo, ut ea, quae hic sunt, tibi remittantur, nisi aliud quid de tota re ipse constituas. De Lucano⁸, - cujus in postremis litteris mentionem facis⁹ - quid antehac quaesiveris, ego et filius¹⁰ nescimus; ubi nos plenius de proposito tuo edocueris, quicquid operae erit meae libenter conferam.

Optimo seni Utenbogardo¹¹ tradidi tuas litteras¹², quas ille a me sibi praelegi voluit dicens se in quibusdam, imprimis quae Italica sunt, haesitare. Valde illum delectabat illud fratris Pauli¹³ propositum et optare se ajebat, ut respublica christiana simile quid videret. Avebat et illum Angliae regis librum apologeticum¹⁴, - de quo se nonnihil inaudisse asserebat - videre.

Hic jam nihil fere occurrit novi. Cras sepelitur comes Culenburgicus¹⁵, vir minime quidem mali animi, sed timoris nimius atque ideo ambitiosis opportunus. Ad ejus exequias pater¹⁶ cum aliis profectus est, quod Deus illi bene vertat.

Soror¹⁷ mutandi aeris et visendorum amicorum percupida Delphos se devehi fecit ibique minus quam speraveramus in valetudinis cura proficit.

1 De theologia gentili, et physiologia Christiana; sive de origine ac progressu idolatriae, ad veterum gesta, ac rerum naturam, reductae, deque naturae mirandis, quibus homo adducitur ad Deum, liber I et II. Liber III et IV. Amsterdami, apud Iohannem et Cornelium Blaeu, 1641. Vanaf Cyprianus (± 200-258) zijn beide schrijfwijzen, Idolatria en Idololatria in gebruik.

2 Johannes Arnoldi Corvinus.

3 Ioh. Ar. Corvini J.C. Enchiridivm: seu Institvtiones Imperiales, insertis latioribus materijs, theoricè ac practicè digestae, et explicatae per erotemata. Amsterodami, apud Ludovicum Elzevirium. A.^o 1640.

4 Martinus Hortensius, gestorven op 17 augustus 1639.

5 De Amsterdamse uitgever Dr. Johan Blaeu.

6 Anthologia Graeca cum versione Latina Hugonis Grotii edita ab Hieronymo de Bosch. Ultrajecti e typographia B. Wild & J. Altheer, MDCCXV; Ter Meulen-Diermanse, no. 534.

7 De Parijse drukker Sébastien Cramoisy.

8 M. Annæi Lvcani Pharsalia, sive de bello civili Cæsaris et Pompeji Lib. X. Additæ sunt in fine Hvgonis Grotii notæ Ex binis antehac editis junctæ, auctæ, correctæ. Et Thomæ Farnabii in margine, etc. Amsterodami Apud Ioannem Blaeuw. A.^o MDCXLIII; Ter Meulen-Diermanse, no. 430. Grotius sprak voor het eerst in 1637 over deze uitgave; zie dl. VIII, p. 374 no. 3135.

9 No. 4259; in de daaraan onmiddellijk voorafgaande brieven aan Willem spreekt Grotius niet over de Lucanus-editie; zie echter no. 4288.

10 Pieter de Groot.

11 Johannes Wtenbogaert, remonstrants predikant; een der belangrijkste figuren van de broederschap.

12 No. 4262.

13 Paolo Sarpi, Venetiaans staatstheoloog en kerkhistoricus.

14 Zie no. 4259, p. 531 n. 6.

15 Floris II van Pallandt, graaf van Culemborg, gestorven op 2 juni 1639.

16 Jan de Groot.

17 Adriana de Groot. Zij was ziekelijk en stierf op 10 december 1639 in 's-Hertogenbosch. Zij was gehuwd met Frederik van Losecaat.

[p. 557]

Princeps¹ ad Renobercam est, quid ipse, quid copiae Vinarianae et Hassiacae moliturae sint, brevi intelligemus.

Multus hic de obsidenda Colonia sermo; nobis certe haec aestas periisse videtur.

Retulit mihi nuper Graswinkelius² Spiringium³ nihil ultra in negotio isto adversus senatorem⁴ acturum, forte quia nihil a se promoveri posse videt.

Heenvlitius⁵ decreto Ordinum Generalium narrationis minime verae in perniciem Ripperdae⁶ factae convictus ad principem se purgaturus abiit.

Vale, frater optime, et nos ama.

Tibi obsequentissimus frater
Guilielmus Grotius.

1 Frederik Hendrik.

2 Dirck Graswinckel.

3 Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden.

4 Nicolaes van Reigersberch, raadsheer in de Hoge Raad. Ter zake zie diens brief van 27 mei, no. 4129.

5 Johan Polyander van den Kerckhoven, heer van Heenvliet.

6 Willem van Ripperda, heer van Hengelo († 1669). Tijdens haar verblijf in de Republiek had Maria de Medici met haar gevolg onderdak genoten in het huis te Heenvliet van Polyander van den Kerckhoven, die de gemaakte onkosten declareerde bij de Staten-Generaal. Polyander van den Kerckhoven beschuldigde Ripperda ervan gezegd te hebben, dat hij zijn geld maar bij Frederik Hendrik moest gaan halen, omdat die Maria de Medici naar Heenvliet gestuurd had. Zie resoluties Staten-Generaal dd. 15 augustus en 29 augustus 1639.

Fatali die XXIX.⁷ Augusti 1639.

7 Grotius en Johan van Oldenbarnevelt waren op 29 augustus 1618 gevangengenomen.

In margine staat: Heinsianae exercitationes⁸ jam prostant; eas ut nanciscaris, curabimus. Donatus est ob praefationem mille et sexcentis florenis.

Adres: A Monsieur Monsieur Grotius, Ambassadeur de la Reine et couronne de Suède A Paris.

In dorso schreef Grotius: 29 Aug. 1639 W. de Groot (verbeterd uit: D. de Groot).

En boven aan de brief: Rec. 9 Sept.

8 Danielis Heinsii Sacrarvm Exercitationvm Ad Novvm Testamentvm Libri XX. In quibus Contextus Sacer illustratur, SS. Patrum aliorumque sententiæ examinantur, Interpretationes denique antiquæ aliæque ad eum expenduntur. Qvibvs Aristarchvs Sacer, emendatior nec paulo auctior, Indicesque aliquot vberrimi accedunt. Lvgdvni Batavorvm, Ex Officinâ Elseviriorum. MDCXXXIX. Het werk was opgedragen aan de Staten van Holland en Westfriesland.