Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9
(1973)–Hugo de Groot– Auteursrechtelijk beschermd3882. 1638 december 11. Aan L. CamerariusGa naar voetnoot2.Illustrissime Domine, Ante hos dies quatuordecim dux VinariensisGa naar voetnoot3 e castris prodierat hostium, qui ad Laufenburgum apparuerant, consilia speculaturus. Defenditur id oppidum a militibus octingentis bus egregio praefecto tribuno FlersheimeroGa naar voetnoot4 eoque non ita promptum est capi; credibiliusque hostis destinata in Henningam ferri, castellum semileucae spatio infra Basileam, ut inter Helvetios et ducem Vinariensem medius a commeatibus hunc intercludat eoque ipso aut eum a Brisaco abstrahat aut Brisacum, si capiatur, facile recuperet. Sita est Henninga in transrhenano solo, sed ita Rheno adsita, ut ex cisrhenanis locis inferri eo miles et necessaria, quantum cupias, possint. Itaque accedente ducis Vinariensis vigili cura speratur et hoc malum posse vitari. At LamboiusGa naar voetnoot5 ad Drusenhemum transpositis equitum tribus millibus et cum duce CaroloGa naar voetnoot6, quod creditur, conjungere se parans metum alium injicit, ne ex utraque ripa hostis repetere velit castrorum oppugnationem. Quamobrem ad ducem LongovillanumGa naar voetnoot7 scripsit Vinariensis, ut is sibi cum toto exercitu suo opem ferat. Scripsit et ad hanc aulam, ut id facere duxGa naar voetnoot8 Longovillanus, jubeatur. Sed quan- | |
tum nunc intelligo, ut maxime nunc mandata accipiat dux Longovillanus, quae pridem eum habuisse oportuit, vix quod expetitur effectum dare poterit, hinc Lamboianis, inde Lotharingicis itinera obsidentibus, quae aperire sibi Galli volentes, quanquam penes se victoriam fuisse praedicant, tamen voti sui compotes non fuere. Hodie paene tricesimus est dies, quod Brisaci inter milites panis distribui desiit. Equina se sustentant, magna cum patientia, ob spem suppetiarum a sociis. Tanto non fuere, quanto scripseram numero, qui antehac a Longovillano ad ducem Vinariensem penetraverant. Putat Vinariensis, si Henningam non impetat hostis, cui loco praesens ipse prospicere voluit, Walsdhutum an insidere possit eum tentaturum. Nam et inde commeatibus ad castra venturis poni posse impedimentum. Schafhusiani GotzioGa naar voetnoot1 alimenta suppeditarunt. Non item alia, quae is petebat, permisere, horreum in urbeGa naar voetnoot2 ea habendi libertatem et jus transeundi. Exspectare creditur Gotzius et PiccolominaeiGa naar voetnoot3 copias et alias Mediolano faventibus Helvetiorum pontificiis iter reperturas, quanquam publice decretum est, ne id fiat. Sed facilis erit impedire nolentibus, quasi non potuissent, excusatio. Etiam a Bohemia, Austria, Bavaria venire illi miles dicitur, pecunia et a Schafhusia et a Basilea, commeatus a Constanria vicinisque locis. Pontificii Helvetii ad pontificemGa naar voetnoot4, regesque GalliaeGa naar voetnoot5 et HispaniaeGa naar voetnoot6 scripsere pro pace. Adjecerunt, si ea haberi nondum potest, comitatus Burgundiae belli malis exemptus ipsorum custodiae permittatur, magis quod hoc officium Hispano negare non potuerint quam quod a Gallis graviter e comitatu laesis et multa nunc ibi tenentibus impetrari id posse sperent. Rhaeti vero praeformidantes, ne, si Brisacum capiatur, veniant ad se Galli et plebem iratam, quod Vallis Telina non redditur Rhaetico imperio, amplius in proceres incitent, castella sua Hispanis id maxime volentibus milite complent legatosque suosGa naar voetnoot7 ab Hispania exspectant. Parum amica Suedis loquitur qui illis in partibus residet Angliae regisGa naar voetnoot8 nomine. Rex PoloniaeGa naar voetnoot9 et pontificem et Italos principes ambit ad obtinendam principi CasimiroGa naar voetnoot10 libertatem, quam ob causam etiam OpaliskiusGa naar voetnoot11 et CasanoschiusGa naar voetnoot12 dicuntur huc venturi legatorum titulo. Nam RadsiviliusGa naar voetnoot13 privatum hic agit neque isti negotio se admiscet. Et qui in aula caesariana est Venetus legatusGa naar voetnoot14 multum cum rege Poloniae collocutus est et hac de re et ad praecavenda quae a Turcis Veneti metuunt mala. | |
Accepit ab imperatoreGa naar voetnoot1 jussa EckembergiusGa naar voetnoot2 aptandi se ad pontificis voluntatem. Dux EthruriaeGa naar voetnoot3, quanquam Hispano addictior, in speciem tamen belli medius, naves Gallicas in portum Liburni recipit. Duci MutinensiGa naar voetnoot4 in Hispania 30 millia ducatorum annua pro honorario dari audimus. It ad Vinariensem Mauritius, unus Palatinorum principumGa naar voetnoot5. LuthmariusGa naar voetnoot6 non multum hic proficit speratque per legatum GallicumGa naar voetnoot7, qui in Anglia est, promotum iri res suas. Ego quid de tota hac re dicam, nescio et novum in Bremensi agro acceptum malum doleo. At si Angli sive de pace procedant sive non procedant colloquia, promittere volunt se aperte bellum facturos ineunte Majo, interim daturos justum exercitum Palatino et Suedis CC M imperiales, non spernandam arbitrer qualemcunque societatem, quanquam rectius, facturi sint Angli, si evitent multiplicia imperia semper rebus socialibus noxia suasque copias communi imperio magni D. cancellariiGa naar voetnoot8 sub titulo directoris foederis regendas permittant. Audio in Scotia episcoporum quosdam vitae illaudabilis argui. Id vereor, ne commotos animos ad plura indies petenda et extorquenda instiget, cum e re sit communi quietam intus esse Britanniam, ut externis rebus intendere se possit. In Gallia tranquilla satis sunt omnia praeter muliebres in aula factiunculas et gravem iram in ValettasGa naar voetnoot9, eo provectam usque, ut princeps CondaeusGa naar voetnoot10 in parlamento Burdegalae EspernoniumGa naar voetnoot11 asperserit crimine occisi regis Henrici MagniGa naar voetnoot12, quod telum directe in illum fertur, ex obliquo etiam alio pertinetGa naar voetnoot13. Ita solent qui potentes sunt et se munire undique et inimicis odium cum periculo quaerere. De D. BanneriiGa naar voetnoot14 equitatu imminuto quem capere possumus dolorem gaudeo pensari calde hostium ad Boitzenburgum et in agro Brandenburgico et spe successuum tum alibi tum ad Warnemundam. Regem DaniaeGa naar voetnoot15 arbitror res agere imperatoris specie pacificantis. Id me credere jubent praeter veteres in Suedos aemulationes spes ejus non tantum episcopatus retinendi alios, alios consequendi, sed etiam insidiandi liberis civitatibus, in quas partim ipse partim filiusGa naar voetnoot16 juris quandam obtendunt speciem. Quomodo | |
consiliis ejus obviam iri possit, non aeque facilis dispectio est longius praesertim absitis, quare eam curam propius agentibus relinquam intentus interim, siquid intelligere possim, quod significari expediat. Angli Hispanorum et classem et militem, qui in Brasiliam ivere, validos esse praedicant neque videri Batavorum ibi posthac magnos processus fore, ut jam damna vitari possint. Cardinalis GinettiusGa naar voetnoot1, quod de Austriacis idem etGa naar voetnoot2 de aliis dicit, nulli pacem esse cordi, suae potentiae amplificandae studere eos, quorum in manu sunt arma immotis ad populorum mala animis. Imperator partim vi militari partim per minores illos conventus sibi expetita obtinens non amat universalem cernere conventum, in quo Germania tota se videat gemitusque conferat viresque suas veteres et nova mala expendens de remediis cogitet. Deum pacis oro, ut eam nobis det, sed bonam, utque Excellentiam vestram cum omnibus ejus charitatibus servet ac prosperet. Excellentiae Vestrae perpetuo cultu addictissimus
| |
Lutetiae, 11 Decembris novi Cal. anni 1638.
Regina materGa naar voetnoot3 in Anglia mille habet in diem florenos. Videt eam Gallicus legatusGa naar voetnoot4, non et HispanusGa naar voetnoot5. | |
Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii. In de copie te Uppsala boven aan de brief in margine; R. Hagae 9/19 Xbris 1638. |
|