Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

[p. 704]

3854. 1638 november 20. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime Domine,

Quod rex² diceret Lunevillam receptam a Longovillano³, in eo fallebatur. Quod postremum castellorum extra urbem Brisaccensibus restabat a praefecti Rhinacheri⁴ dictum nomine venit in ducis Vinariensis⁵ potestatem. Qui arcem Ensishemi⁶ contra hostem oppidi positum⁷ tutati sunt, nihil eorum omisere, quae a viris fortissimis sperari possunt. Erant in oppido arcemque oppugnabant sexcenti pedites, equites autem centum, reliquiae exercitus Lotharingici⁸. Misit eo dux Rosam⁹ Gallis quibusdam additis, quos exspectare non ausi Lotharingici oppido excessere; sed in abitu a Rosa oppressi post brevem pugnam in fugam acti et ad satietatem caesi sunt, CC captis et Mercio¹⁰. Evenit hoc Calendis Novembribus, ut hic numerare mos est. Post id dux etiam ex cisrhenano latere Brisacum munitionibus circumvenit speraturque, ut consentire literas video, deditio intra mensem aut citius. Quinto Novembris die, ut ex captivis est cognitum, restabant obsessis XVI boves, C porci, frumenti pauxillum; equinae carnis libra solidos 12 valebat. Longovillanus habere creditur 6 millia peditum, duo equitum. Feuquerius¹¹ ab eo praemissus partem aliquam Savellianorum¹² cecidit.

Rex Angliae¹³ reginae socrui¹⁴ suae obviam ivit ad leucas quatuor, filia¹⁵ autem matri extra portam urbis ipsa matre orante, ne longius prodiret, gravida quippe.

Est in Anglia dux Valetta¹⁶. Hi cum Chevreusia¹⁷ et Subizio¹⁸ speciem ibi facient aulae Gallicae. Nam regina mater non minus ducentos secum habet. Rex idem Angliae, ut ex legatis¹⁹ intelligo, Scotis metum omnem ademit non de liturgia tantum anglicana, sed et de introductis antehac ritibus quinque²⁰ nolens vim inferre ipsorum animis²¹.

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 156. Gedeelt. gedrukt Epist., p. 481. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Lodewijk XIII.

3 Henri d'Orleans, hertog van Longueville.

4 Hans Heinrich, baron van Reinach.

5 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

6 De copie te Uppsala geeft ‘Eisishemi’.

7 De copie te Uppsala geeft ‘potitum’.

8 Karel IV, hertog van Lotharingen.

9 Rheinhold von Rosen.

10 Caspar van Mercy; zie de Gazette de France dd. 18 november 1638 no. 162 pp. 681-688.

11 Manasse de Pas, markies van Feuquières.

12 De troepen van Federigo Savelli, hertog van Poggio Nativo.

13 Karel I, koning van Engeland.

14 Maria de Medici.

15 Henriette Marie.

16 Bernard de Nogaret d'Epernon, hertog van La Valette.

17 Marie de Rohan, hertogin van Chevreuse.

18 Benjamin de Rohan, heer van Soubize.

19 John Scudamore en Robert Sidney, graaf van Leicester, resp. ordinarius en extra-ordinarius Engels gezant te Parijs.

20 De copie te Uppsala geeft de lezing ‘quoque’.

21 Tot hier is de brief praktisch gelijkluidend aan de brief van 20 november (no. 3857) aan Axel Oxenstierna.

[p. 705]

Principem Casimirum¹ hic retineri, dum bellum manet, magni existimant Galli. Quare metuo, ut procedat illa permutatio, cujus mentio est in literis Excellentiae vestrae datis 8 Novembris².

Satis intelligunt legati Angli prostratam jacere domum Palatinam, nisi subito aliquid magni pro ea fit. Ostendi utrique, quid facto sit opus. Nihil definite respondent, sed ferme toties jam ante dicta repetunt, ad quae respondendi non deest nobis materia.

Gaudeo interim calamitatem tam gravem aliquibus nostrorum ibi prosperis et novi militis adventu nonnihil temperari. De Bannerii³ quoque rebus cuncta, quae audimus hactenus, jubent nos bene sperare. Saxo⁴ quae fecit satis aperta est servitutis confessio. Principis Brandenburgici⁵ morbus, quem suspicione oneret, non obscurum est.

D. Knutium⁶ puto jam adesse vobis, hominem ut intrepidum, ita fortuna utentem mire obsequente.

D. comes Nassavius⁷ hic subsistit et venatur interdum cum rege non ingratus comes.

Video esse qui putent Silesiam ab imperatore⁸ dari ad tempus custodiendam et tutandam Polono⁹. Facilius id crederem, nisi Polonia jus sibi in Silesiam ab antiquo vindicaret. Talibus autem custodia haud satis tuto mandatur.

Literas bene curavi.

Deus Excellentiae vestrae domuique ejus perpetuo faveat.

Quae ad me sunt literae optime per Heufdium¹⁰ curabuntur¹¹ Iam nunc mihi nuntiatur caesus a duce Longavillano ad Blamontium exercitus Savellii, cui et dux Franciscus Lotharingus¹² aderat. Exspectabimus exactiorem ejus praelii notitiam.

Excellentiae Vestrae omni cultu addictissimus
H. Grotius.

1 Jan II Kazimierz.

2 Ontbreekt.

3 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

4 Johann Georg I, keurvorst van Saksen.

5 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

6 Johan de Knuyt.

7 Hendrik van Nassau-Siegen. Hij bevond zich te Parijs om Lodewijk XIII namens Frederik Hendrik geluk te wensen met de geboorte van Lodewijk XIV.

8 Ferdinand III.

9 Wladislas VII (IV), koning van Polen.

10 Johan Hoeufft, bankier te Parijs.

11 Deze zin ontbreekt in de copie te Uppsala.

12 François-Nicolas, hertog van Lotharingen.

Lutetiae, 10/20 Novembris 1638¹³.

13 De datering ontbreekt in de copie te Uppsala.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in margine in de copie te Uppsala: R.A.^o 1638 d. 18/28 Novemb. Hagae.