Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

[p. 546]

3241. 1637 september 5. Aan J.A. Salvius¹.

3242. 1637 september 5. Aan P. Schmalz².

Vir praestantissime,

Accipio jam Tuae Claritudinis literas datas 25 Julii³. Nulla est tuarum, quae ad me pervenerit, cui non responderim, misique literas in eodem fasce, in quo illas ad D. magnum cancellarium⁴.

Bannerii⁵ tum ab aliis rerum gnaris tum ab ipso rege⁶, quem salutavi his diebus, prudentia in receptu bene regendo laudatur. Wismariensium pactorum ratihabitionem⁷ hic avide exspectari video. Venetis nihil responderi haud miror, quaerunt enim suae dignitati velificari nostrae dispendio.

Sanctichaumontium⁸ revocatum arbitror pecuniae regiae, ut audio, largum erogatorem. Non dubium est, quin plurimum et Suediae et Germaniae rebus nocuerit mora a Gallis interposita, non modo antequam ducem Vinariensem⁹ ad Rheno propinqua misere, verum etiam ex quo is Rhenum transiit. Et sane si fecissent, quod duc toties, quod ego pro regno Suedico ursimus, non in Misnia tantum, sed ad Rhenum puto esse marescallus Bannerius. Nisi nunc major cura majorque celeritas adhibetur, in gravi periculo dux erit: tantae in eum ex omni Germania insurgunt copiae. Halerio¹⁰ autem fuga suorum nudato non toti mille homines restant. Non desumus ego, Manicampius¹¹, Truchsesius¹², qui hic res ducis agit, impellere regem, ministros regis, ostendere discrimen, monstrare occasiones. Promittit ei aula et pecuniam et militem.

Ut ad literas redeam tuas, longa illa cunctatio suspiciones injicere nobis potest non optari a Gallis magnos processus nostros, qui etiamsi¹³ essent maximi, suspecti Gallis esse non deberent, utiles eis maxime ad arcendum longe a Burgundia Gallica, Campania Picardiaque hostem. Sed ut Ovidii verba sensumque leviter ad hoc argumentum inflectam.

Est Deus in Gallis illoque agitante calescunt:

Spiritus Ausoniis sedibus ille venit¹⁴.

1 Gelijkluidend aan no. 3238 dd. 5 september 1637 aan S. Bielke; zie aldaar, p. 541 Johan Adler Salvius was Zweedse hofraad en gezant; hij resideerde in Hamburg en in Osnabrück.

2 Hs. Stockholm, RA. Eigenh. oorspr. Gedrukt Epist., p. 356; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 600. Gedeelt. vert. bij Brandt-Cattenb., Leven II, p. 148. Peter Abel Schmalz was secretaris van Axel Oxenstierna.

3 Ontbreekt.

4 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

5 Johan Gustavsson Banér, Zweeds veldmaarschalk.

6 Lodewijk XIII van Frankrijk.

7 Het verdrag van Wismar tussen Frankrijk en Zweden was op 30 maart 1636 gesloten; het werd door de Zweden eerst in het najaar 1637 geratificeerd.

8 Melchior Mitte de Miolans, markies van St. Chaumont.

9 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

10 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

11 Achille de Longueval, baron van Manicamp; zie VI, p. 506 n. 7.

12 Wolf Dietrich Truchsess.

13 De tekst der Epist. heeft ‘etiam’.

14 Vgl. Ovidius, Ars Amat. III, 549 v.: Est deus in nobis et sunt commercia caeli: // Sedibus aetheriis spiritus ille venit.

[p. 547]

Forte melius ibunt res, si Hispani papam¹ plane suum faciant.

Duraei² labor, si id unum ageret, ut Suedicam ecclesiam cum anglicana, quae plurima ex antiquitate retinet rituum, gubernationis³ et sententiarum consociet aequis legibus et suis cuique moribus salvis, spem mihi daret aliquam. Cum omnibus autem, qui reformatos se vocant, ut id fiat, nec ipsum credo sperare Angliae primatem⁴, forte nec optare, adeo a rigidis Calvini discipulis vexatum traductumque nuper.

De Polonia audieram nec⁵ dubium habeo⁶, quin minus in se suspiciones irritaturus fuerit amantis libertatem nobilitatis Palatinae quam caesarianae matrimonio. Nam in religione, si antistites paucosque alios excipias, lenes⁷ sunt Polonorum motus: in libertatis studio conspirant, quae ab affinitate tam potentis et tam late regnatricis domus non potest non periclitari.

Foedus cum Gallis factum rotunde affirmant Angli; Galli cum negant, perplexiloquio utuntur, quia nolunt credi rem consummatam, quae destinabatur, nisi et Suedi et Batavi accedant. Mihi quid de eo negotio videatur, jam saepe ad Excellentissimum D. magnum cancellarium perscripsi.

Mullerum⁸ adhuc exspectamus et nuntium de adventu in Hollandiam Spiringii⁹.

Tuae Praestantiae toto animo advinctus
H. Grotius.

1 Urbanus VIII.

2 John Dury; zie over hem VI, p. 120 n. 1; ibid., p. 172 n. 5.

3 De uitgave der Epist. leest abusievelijk: gubernationes.

4 William Laud, aartsbisschop van Canterbury.

5 De tekst der Epist. heeft: me.

6 De tekst der Epist. heeft: habere.

7 De tekst der Epist. heeft: leves.

8 Georg Müller.

9 Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden.

Lutetiae, 5 Septembris, novi Cal. 1637.

Adres: A Monsieur Schmalze, secrétaire de M. le Grand Chancelier de Suède, A Stockholm.