Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

2950. 1637 februari 6. Aan N. van Reigersberch⁴.

Mijn Heer,

Ick ben geweest bij den man van Martianus Capella⁵. Vremde propoosten van Calaber⁶. Van anderen verstae ick, dat wederom Vindiciani⁷ iet voor gehadt hebben op de plaetse, daer Josine de Bie⁸ gewoont heeft. Ick verwacht uE. advys van de receptie van 't cijffer ende jargon.

Paus⁹ afstelling werdt hier seer beclaegt. Men soude garen Constans' gesel¹⁰ soecken wel te stellen met Spartacus¹¹. Maer hij lacht daermede. Dit volck blijven bij haer oude voornemen.

Men vreest hier seer voor eenige handeling van Sweden.

Men weet noch alhier van monsieur¹² niet seeckers te oordeelen. Den coning¹³ ende cardinael¹⁴ sijn te Orléans ende doen van hier geschut derrewaert comen. De steden oock ende wegen rondom Blois sijn sterck beset. Over drie, vier dagen wat aant. monsieur in sijn galeije op de Loire gegaen. Alle sijn volck maecten haer gereede tot de vlucht, maer quame weder. Sedert is den graef van Brion¹⁵ tweemael nas aant.

4 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 4 f. Eigenh. oorspr. Beantw. d. no. 2977.

5 Wellicht wordt hier bedoeld Henri de Bourbon, prins van Condé, aan wie Grotius zijn uitgave van Martianus Capella (anno 1599) had opgedragen. Zie voor dit werk Ter Meulen-Diermanse, no. 411.

6 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

7 Vindex is een codenaam voor Frankrijk.

8 Josine de Bie, weduwe van Jan de Hertoge van O(r)smael, heer van Valkenburg, had te Orange gewoond. Zie over haar IV, p. 246 n. 11.

9 Dr. Adriaen Reyniersz. Pauw.

10 Constans is een pseudoniem van Maria van Reigersberch. Met ‘Constans’ gesel' wordt Grotius bedoeld.

11 Schuilnaam voor François van Aerssen, heer van Sommelsdijk.

12 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

13 Lodewijk XIII.

14 De Richelieu.

15 François-Christophe de Levis-Ventadour, graaf van Brion.

[p. 80]

hem gesonden ende vandage Chavigny¹. Men meent evenwel niet, dat hij bij den coning sal comen, soolang den cardinael bij den coninck is, ende dat hem de vlucht, soo hij wil, niet wel en sal connen afgesneden werden. Off hij de cours sal nemen nae Engelant ofte nae Sedan ofte nae eenige gemiscontenteerde quartieren, werdt verscheidelijck gediscoureert.

Hier in de stadt is groote vreese van seditie ende men dorft de middelen op de wijn ende leninge niet in 't werck stellen.

De communicatie van de reine-mère² met den graef van Soisson³ door Coigneux⁴ ende Fabroni⁵ werdt oock geapprehendeert. Des graefs van Russy⁶ - die de suster⁷ van den hertogh van Bouillon⁸ heeft getrouwt - goederen werden aengetast, omdat den graef van Soissons gaende nae Sedan bij hem is gelogeert geweest. Hij selff is het peryckel ontgaen nae Sedan.

Den hertogh van Parma⁹ seit men, dat gehandelt heeft door intercessie van den grooten hertogh van Toscane¹⁰.

Hertogh Bernhard¹¹ wachten wij hier van uir tot uir.

De paspoorten van den keiser¹² ende cardinael-infant¹³ begrijpen Sweden, Savoyen ende de Vereenigde Nederlanden onder den tytel van geallieerde van Vrancrijck. Off dat in Sweden soo sal verstaen werden, weet ick niet.

De gravinne van Soissons¹⁴ is belast van hier nae Dreux te vertrecken.

Den coninc van Engelant¹⁵ heeft gesonden nae Denemarck¹⁶ ende een ander nae Sweden¹⁷ om 't wedervaeren van den graef van Arondel¹⁸ daer bekent te maecken ende te sien, off hij compagnie can crijgen om wat goeds te doen. Men seit hier, dat den coning van Engelant vijftienduisent man sal geven aen den landgraef¹⁹.

Champion²⁰, een edelman, comende van den graef van Soissons nae monsieur, hoewel met paspoort gegaen sijnde, is te Orléans opgehouden. De gravinne van Soissons, hoewel last van des conings hant selve ontfangen hebbende om nae Dreux te vertrecken, blijft hier excuserende haere indispositie ende dat sij noch huis noch meublen heeft anders als te Parijs daerbij doende, dat sij geen kennis gehadt en heeft van haers soons voornemen om te vertrecken ende dat père

1 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny. Zie bijlage no. 1, p. 827.

2 Maria de Medici.

3 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

4 Jacques le Coigneux.

5 Luca Fabroni.

6 François VI de La Rochefoucauld, graaf van Roucy.

7 Julienne-Catherine de La Tour.

8 Frédéric Maurice de La Tour d'Auvergne, hertog van Bouillon.

9 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

10 Ferdinando II de Medici, groothertog van Toscane.

11 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

12 Ferdinand II.

13 Don Fernando, kardinaal-infant van Spanje.

14 Anne de Montafié.

15 Karel I.

16 Henri de Vic. Hier is waarschijnlijk een woord uitgevallen.

17 John Berkeley.

18 Thomas Howard, graaf van Arundel; zie over hem V, p. 318 n. 12.

19 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

20 Alexandre de Campion.

[p. 81]

Ioseph¹ sulcx wel weet. Rochefocaut², die suspect was alsoff hij in Poitiers iet roerde, heeft sijn soon³ gesonden nae den coning tot seeckerheit.

Den 6 febr. 1637.

1 François Leclerc du Tremblay, capucijn, de bekende gunsteling van De Richelieu.

2 François V, hertog van La Rochefoucauld.

3 François VI de La Rochefoucauld, prins van Marcillac.

In margine schreef Grotius: Gelijck ick laestmael heb geschreven, uE. gelieve hem wel te wachten van te toonen iet voor mij te begeren, al waer het uit een andere naem als de mijne. Ende wilt de papieren gedencken. Mij dunct, dat ick sie, dat het quaedt, dat mij gedaen is, mij noch ergens te pas sal comen.

Voor marginale en dorsale notities zie bijlage no. 1, p. 827.