Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

2925. 1637 januari 15. Aan N. van Reigersberch¹.

Mijnheer,

Nae lang verwachten heb ick vandage ontfangen uwer E. bryeven van den XI² ende XVI december³, wenschende wel, dat de ordre beter waer in t'bestellen van de brieven gintsch ende weder.

Ick heb uE. weeckelijck geschreven ende daerenboven door S.^r Graswinckel⁴ gesonden een verbreed cijfer ende daerom sal blijde sijn van den ontfanck wel onderrecht te zijn.

Ick hoor een fregatte te Calis is geweest met bryeven, apparentelijck verscher dan dye ick heb ontfangen, dewelcke de brieven ophoudt, omdat zij met den postmeester te Calis⁵ op het deelen van het port, dat te Parijs betaelt werdt, nyet en connen accorderen. 't Waer goed, dat daerop ordre werd gestelt tot soulagement van de coopluyden ende dyenst van de gemeene saecke. Ick verwonder mij, dat de winden ons van beyde zijde soo lang belet hebben 't genut van de correspondentie, ende gelooff vastelijck, dat het niet is gebreck van goede ordre.

Sal garen weten, hoe het Aelianus⁶ met Numerianus⁷ maeckt.

Recommandere als voor desen te arbeyden tot een eynd te comen Cesar⁸ ende van mijne papieren tot mijnheer Basius⁹, daeraen mij merckelijck is gelegen.

Van de saecke van Hannibal¹⁰ ende Cimon¹¹ heb ick uE. verscheyde advysen gegeven, dye van goede handt comen. UE. gelieve mij te doen weten, wye van Aristoteles'¹² volck beneficiën van Vindex¹³ hebben genoten quantum et quo colore; waeren zij wijs, sij souden tegen sulcke corruptelen ordre stellen.

De Engelschen, hoor ick, equiperen sterck tegen de visscherije.

Men seit hier, dat mijnheer den prins van Orangie¹⁴ gelt heeft geleent aen de

1 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 4 c. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Antw. op nos. 2876 en 2890 (dl. VII); tesamen met no. 2904 (dl. VII) beantw. d. no. 2933.

2 No. 2876 (dl. VII).

3 No. 2890 (dl. VII).

4 Simon Graswinckel.

5 Monsieur Denoveau, postmeester te Calais.

6 Schuilnaam voor Petter Spiring Silvercrona.

7 Codenaam voor Amsterdam.

8 Codenaam voor Rotterdam; het betreft de pogingen door Grotius en voor hem ondernomen om zijn achterstallige salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen.

9 Mr. Johan Basius.

10 Schuilnaam voor Ferdinand II. Grotius heeft erboven geschreven: de advysen.

11 Codenaam voor Staten-Generaal.

12 Codenaam voor Holland.

13 Codenaam voor Frankrijk.

14 Frederik Hendrik.

[p. 29]

graeff van Soissons¹ ende dat hem oock presentatie is gedaen van sich te mogen retereren tot Maestricht; misschien is sulcx geschyet om hem van alle correspondentie met Spaignie te diverteren, maer hyer werdt alles lichtelijck geduyt tegen den prins van Orangie.

Den cardinael² is perplex, heeft Mombason³ gesonden aen monsieur⁴, Botru⁵ aen den graeff van Soissons. Sij versochten tot haere verseeckertheyt frontiersteden, monsieur Nantes, Blavet off Brest ende tot passagie Saumur. Ick hoor, men wil hem presenteren Saumur ende Angers ende aen den graeff de plaetse van Verdun ende Stenay, S.^t Menehou ende Vitry le Fransois, onseeckere plaetse ende onbequaem tot hetgunt, waertoe dye werden versocht.

Gallas⁶, dye op eenige beroering in Vrancrijck hadde gewacht, schijnt nu te gaen over Rijn. Hij werdt verwacht te Basel ende eenige van sijne trouppes zijn gezyen bij Strasburg.

Den hertogh van Weymaer⁷, als hij zijn volck in goede winterquartieren sal hebben geleyt, meent hyer te comen. Soude garen nae Duytschlant passeren, maer ick en meene nyet, dat Vrancrijck sulcx sal toelaeten.

De tresves van Hanou tot May is bij den keiser⁸ geratificeert.

Middelertijdt gaet Banner⁹ zeer voort ende is apparent meester te blijven van't velt, totdat Galas comt.

In Swede delibereert men noch op de approbatie van de projecten van de tractaten met Vrancrijck ende opt senden nae Colen. Hyer heeft men de opinie, dat sij handelen, 'twelck apprehensie geeft nevens de inlandsche difficulteyten. Dat is seecker, dat de Sweden haere saecken in de Fransche handen nyet en sullen stellen.

Den coning van Spaignie¹⁰ heeft geen paspoorten alsnoch gesonden, maer seyt tevrede te zijn met hetgunt den keyser sal doen ende t'selve te sullen gestade doen.

Uyt Engelant hebben wij, dat Arondel¹¹ geen volle contentement heeft gecregen van den keyser ende Spaenschen, maer soo eenigsins, dat is, soo ick gisse, belofte van de restitutie van den Nederpals datelijck, van de Opperpals refunderende eenige costen aen den vorst van Beyeren¹²; midts herstellende de roomsche religie, nevens de evangelische ende de kerckelijcken in haere goederen; 't churfurstendom uytstellende, totdat het mansoor van Maximiliaen van Beyeren¹³ soude mogen comen te ontbrecken.

1 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

2 De Richelieu.

3 Hercule de Rohan, hertog van Montbazon.

4 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

5 Nicolas de Bautru, graaf van Nogent.

6 Matthias, graaf Gallas, bevelhebber in dienst van Ferdinand II.

7 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

8 Ferdinand II.

9 Johan Gustavsson Banér, Zweeds veldmaarschalk.

10 Philips IV.

11 Thomas Howard, graaf van Arundel; zie over hem V, p. 318 n. 12.

12 Maximiliaan I van Beieren.

13 Maximiliaans oudste zoon Ferdinand Maria was op 31 oktober 1636 geboren. Op 25 juni 1652 huwde hij Adelheid Henrietta, dochter van Vittorio Amedeo van Savoye. Hij overleed op 26 mei 1679.

[p. 30]

Een edelman genaemt De Rhodes¹ is gevangen, dye brieven bracht van monsieur aen den graeff van Soissons, waerop de cardinael nyet en sal naelaeten goede glossen te maecken.

T'ijs heeft hier veel schepen in de revieren met de wijn, dye daerin was, geruïneert. Chavignys² credyt bij den coninck³ begint te manqueren.

De reste stel ick uyt tot advys van t'ontfangen van het cijfer.

Vale.

Den XV Jan. XVI^cXXXVII.

Ick heb uE. gebeden t'advys van de vrunden te willen vernemen, off onse Crayenburgh⁴ soude connen zijn edelman bij mijnheer den prins van Orangie ofte in eenigh employ, dat wat gerelateert waer aengaende 't geschut ofte fortificatie; op andere plaetse can ick hem wel een compagnie doen hebben. Daer op onseeckere genade sijn tijdt te verlyesen is nyet geraeden, insonderheyt zyende, hoe weynigh werc men van mij maeckt.

Mijn huysvrouw can nu nyet schrijven, vindt haer nyet heel wel ende moet onargen medicijne innemen.

Van mijnheer den prins van Orangies vraechstucken⁵ heb ick noch niet vernomen.

1 Zie no. 2924, p. 26 en n. 7 aldaar.

2 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny.

3 Lodewijk XIII.

4 Diederik de Groot.

5 Vgl. hierover VII no. 2854.

In dorso schreef Van Reigersberch: broeder de Groot, den XV Ianu. 1637 wt Paris.