Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 6

2493. 1636 februari 28. Aan N. van Reigersberch³.

Mijn Heer,

Van dit jaer heb ick geen van uwe E. gehadt, als van den vijfden Januarij⁴. De oorsaecke houde ick te sijn uE. langer absentie dan gemeent was. Van weeck op weeck heb ick geschreven ende de brieven gesonden aen Valerius⁵.

Nu en is niet veel nieus. In Italië is alles stil. Den hertogh van Parma⁶, die hem hier vroolijck maeckt, seer vervremd van de paix solliciterende alleen om groote macht vanhier in Italië te doen comen, alsoff het daer alles te doen waer ende de rest maer daertoe en diende.

Den cardinael de la Valette⁷ comt van desen dagh hier om ordre te ontfangen ende raedt te geven, alsoo den vijant hem seer sterckt in 't landt bij Verdun ende loopt tot in Champagne, soodat wij, soo daer niet haest raedt in en werdt geschickt, de vijanden souden mogen crijgen niet verre van dese stadt.

Van hertogh Bernhard⁸ werd hier verscheidelijck gesproocken. Mij dunct niet vremd te sijn, dat hij geene groote resistentie en heeft connen doen, alsoo de helft van sijn ruiterie is geweest met den cardinael de la Valette om Colmar ende andere plaetsen van de Elsas te ontsetten, dat tamelijck wel geluckt is, alsoo tot Colmar, Slestadt ende Hagenauw coren ende andere nooddruft is ingebracht. Middelertijdt is de vijant een cleine riviere gepasseert ende heeft h. Bernhard gedrongen sijne retraicte te nemen op Chalons, alwaer nu 's conincx⁹ volck vergadert ende 't gerucht is hier - hoewel die van H. Bernhards wegen hier sijn, daervan seggen niet te weten - dat hij in persone hier comt om de noot te vertoonen. De keyserschen sijn in die quartieren machtigh sijnde seer gesterct door de Polen, Croaten ende hulp uit Nederlant. Hertogh Bernhard send een edelman¹⁰ aen sijne broeders¹¹, met last, soo ick hoor, om oock aen mijnheer den rijcxcancellier¹² te spreecken. Hij heeft reden om becommert te sijn.

3 Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 1 g. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Beantw. dd. 16 maart 1636 (dl. VII).

4 No. 2427.

5 Schuilnaam voor de Zweedse gezant in Den Haag, Ludwig Camerarius.

6 Odoardo Farnese.

7 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

8 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

9 Van Lodewijk XIII van Frankrijk.

10 Niet nader geïdentificeerd.

11 Wilhelm (1598-1662), Albrecht (1599-1644) en Ernst (1601-1675).

12 Axel Oxenstierna.

[p. 553]

Te Mets heeft het parlement de predicatie van de lutherschen aen de heeren, die uit Duitschlant daer gevlucht waeren, verboden ende de Duitsche princen sijn niet gewent soo getracteert te werden als de Franschen met absolute bevelen, commissarissen tot rechters, Bastille voor logys.

Den prince van Condé¹, hebbende dese dagen belofte gedaen aen het parlement, soo men eenige raedsheeren ontfing van de nieuwe edicten, dat den coning de rest soude over het hooft sien, werdt gedisadvoueert.

Tegen die van de religie heeft den bisschop van Orléans² een groote ende bittere oratie gedaen, als tegen vijanden van den coning. Coblens werdt geseit verloren te sijn. De heer Hogendorp³ hoor ick, dat hierover passeert. Meer voor deze tijdt [niet], alsoo de nieuwe tijdingen noch in het broeien sijn.

Mijne gebiedenis aen Gracchus⁴, Numerianus⁵ Cesar⁶ ende de particuliere vrunden met recommendatie van alle mijne saecken.

Den 28 Febr. nieuwe stijl.

Ick en weet niet, off ick uE. geschreven heb, dat mijnheer den cancelier onsen oudste⁷ bij hem heeft begeert te houden. Hij is daer in de rechte school om wat te leeren.

1 Henri de Bourbon, prins van Condé.

2 Nicolas de Nets.

3 Gijsbrecht van Hogendorp; zie over hem V, p. 447 n. 4.

4 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

5 Codenaam voor Amsterdam.

6 Codenaam voor Rotterdam.

7 Cornelis, door Grotius naar Duitsland gezonden o.m. om er de Zweedse rijkskanselier te ontmoeten.

Adres: Mijn Heer Mijnheer Reigersberg, raedt in den Hoogen Raide.

In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den 28 febr. 1636 wt Paris.