Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 6

2215. 1635 augustus 2. Van A. Oxenstierna¹.

Nobilis et magnifice Domine legate,

E prioribus meis literis² puto te intellexisse adventum meum in hosce circulos et quemadmodum mox ab electore Saxoniae³ vel conclusionem pacis cum Caesareis legatis tam festinanter descensum offenderim nulla de causa, nisi ut ego adveniens cum iis, quos huic praeiudicio adversaturos putabat, rem integram amplius non invenirem. Neque dictae pacis ratificatio modo, sed et publicatio adeo maturata est et per Caesareos ministros principibus ac ordinibus horum circulorum facta intimatio eiusdem in forma exemplar singulis communicatum ac dies acceptationi[s] tam restrictus cunctaque adeo praecipitata, ut pene antequam, quid ea pax contineret, rescire possem, omnium ferme statuum animi essent praeoccupati. Sane eo res devenit, ut plerique principum ordinumque, utut condiciones ipsas sibi noxias, praeiudicio et ab ratione alienas comperiant, ignavia tamen, dulcedine ocii et ob respectum, quem in secessum Saxonis habent, quod in tantum partes nostras putent imminutas, eas recipere non dubitent et exemplum Saxonis non audeant non sequi. Brandenburgicus⁴ in specie, quem tanto praeiudicio saltem non consensurum sperabamus, sic abstractus est, ut, licet pacta minus commoda et honorifica deprehendat, in ea tamen amplectenda irresolutione quadam et sumpto metu feratur omnibus viribus. In summa, inter tot principes hic foedere obligatos ne uni quidem praeterquam landgravio Hassiae Wilhelmo⁵

1 Hs. Stockholm, RA., coll. Gallica, brev till legaten Hugo Grotius 1635-1638. Eigenh. ondertek. Gedrukt Oxenst. Skrifter 1. afd. XIII, p. 386. Beantw. d. no. 2273.

2 Zie nos. 2144 dd. 14 juni en 2152 dd. 19 juni; vgl. ook no. 2214, p. 130 n. 8.

3 Vgl. no. 2131, p. 3 n. 8.

4 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

5 Wilhelm, landgraaf van Hessen-Kassel.

[p. 134]

habeo quod fidam¹. Quae res consilia et intentiones meas adeo turbavit, ut, quid in tanta animorum inclinatione facere, quid omittere consultius sit vel quid resolutionis capere me oporteat, nesciam.

Interea huc iter meum direxi, ut et praesens providerem, quid exercitui nostro virium, quid necessitatis esset, et simul in actiones Saxonis e vicinia tanto commodius inquirerem et cuncta observarem. Reperi, antequam advenissem, scriptas domino Bannerio² literas ab electore in eum de pace sensum prout exemplar sub litera A subiectum ostendit, quibus literis quid ego dederim responsi, apparet sub litera B³.

Hinc motus elector legatos suos⁴ ad me destinavit, qui pacis a me acceptationem urgebant et caetera mandata exposuerunt, quemadmodum contenta propositionis ab ipsis factae et instructionis excerptum sub literis C et D⁵ monstrant. Non poteram requirentibus nomine serenissimae meae reginae⁶ adsensum in tam indecoras, iniquas et intutas condiciones aliud responsi dare, nisi ut difficultatibus, quae eam pacem comitarentur et me ab ea detinerent modice perstrictis repraesentatisque, postquam nihil habere eosdem legatos in mandatis cognoverim, quo dictis difficultatibus declarationem aliquam et remedium afferrent, ipse eo nomine dicerem intra aliquot dies legatos ad electorem me missurum, qui haec uberius electori ponerent ante oculos et determinatam resolutionem postularent. Interim siquidem audiverimus electorem militem suum ad Lipsiam colligere, et nos copias nostras sub domino Bannerio congregari in unum fecimus, ut ad opportunum aliquem locum castra locare possimus et tanto paratiores in omnia esse intenti.

Haec iam illa varia facies rerum est et hic status, qui caeterorum animos in suspenso et me non minus ambiguum habet. Inter cetera id mihi valde incommode accidit, quod Christianissimus Galliae rex⁷ in causa tam gravi et tanto nostro mutuo cum praeiudicio coniuncta nec legatum promissum⁸ huc expediverit, qui et hisce malis avertendis una mecum consilia sociaret et tanti oneris partem aliquam ferre iuvaret, nec pecuniae quidem ex promisso debitae solutionem secundum eam spem, quae mihi per dominum Boutillierium praesenti facta est, praestiterit, unde et media, quae ad continendos tanto magis in obsequio et devotione milites impendere mihi haec rerum perturbatio imponit, in tantum imminuta et decurtata sunt, ut, si supprimi me tanto pondere et tantis impendiis imparem deseri contingat indeque quid etiam damni in Christianissimam Majestatem redundet, velim toti mundo tam excusatus esse quam innocens sum.

Haec eum in finem tibi scribo, ut hisce suae Majestati repraesentatis adhuc urgeas primo, ut legatio promissa maturetur et vel e Gallia aliquis quamprimum

1 ‘Ne uni quidem ... habeo, quod fidam’ voor: ‘Ne unum quidem ... habeo, cui fidam’.

2 De Zweedse maarschalk Johan Banér.

3 Deze bijlagen ontbreken; zie voor het onder B genoemde schrijven Oxenst. Skrifter 1. afd. XIII, p. 330 (datering oude stijl).

4 Hans von der Pfordt zu Puschwiz en Dr. Johann Paul Münch; zie Oxenst. Skrifter 1. afd. XIII, p. 376 (no. 187).

5 Deze bijlagen ontbreken; zie Oxenst. Skrifter 1. afd. XIII, p. 583 vv.

6 Christina van Zweden.

7 Lodewijk XIII.

8 Gezonden werd tenslotte Melchior Mitte de Miolans, markies van St. Chaumont.

[p. 135]

mittatur aut, si commodius et magis ex usu iudicatum fuerit, domino d'Avausio¹ - siquidem tractatus in Borussia brevi forte finem videbit et res ad arma videatur spectare - iniungatur haec provincia mandataque et consilia transmittantur rebus restaurandis et praeiudiciis evitandis idonea; secundo, ut Sua Majestas omnibus undiquaque consideratis dictae pecuniae solutionem diutius non differat meque in tanta incertitudine non detineat nec opprimi imminentium gravitate permittat neve adigar ad aliquid ingrediendum, quo mea sponte et, nisi desererer, nusquam venturus essem.

Ego haec iterum fidei industriaeque tuae commendo, et responsum ad me, qualecunque habueris, cum diligentia cura. Vale.

Tuae Dominationi addictissimus et ad officia paratissimus
Axelius Oxenstierna mp.

1 Claude de Mesmes, graaf van Avaux.

Magdeburgi, die 23 Julii Anno 1635.

Adres: Nobilissimo Domino Hugoni Grotio, Sacrae Regiae Majestatis Sueciae consiliario et ad Christianissimum Galliae Regem (ordin)ario legato.

Onder aan de brief: Domino Grotio.

In dorso schreef Grotius: 23 Julij 1635 Canc.