Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

1979. 1635 februari 19. Van N. van Reigersberch⁵.

Mon frère,

Men gelooft hier, dat Cimon⁶ met Vindex⁷ soo verde is versproocken, dat hij Pindarus⁸ haest sal brengen bij Mustafa Bassa⁹. Iovinianus¹⁰ heeft kennisse, dat Gracchus¹¹ heeft geseyt, men Aelius¹² eer drie maenden sal sien¹³ met Theodoretus¹⁴ ende Clemens¹⁵ in het lant van¹⁶ Virginius¹⁷. Men apprehendeert,

5 Hs. Amsterdam, U.B., coll. RK., M 3 d. Eigenh. oorspr. Gedrukt Rogge, Br. N. v. Reigersb., p. 140. Beantw. d. no. 1990.

6 Staten-Generaal; bij deze en volgende codenamen heeft Grotius de betekenis erboven geschreven.

7 Codenaam voor Frankrijk.

8 Codewoord voor oorlog.

9 Codenaam voor Spaanse Nederlanden.

10 Schuilnaam voor Nicolaes van Reigersberch.

11 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

12 Schuilnaam voor De Richelieu.

13 De woorden ‘eer ... sien’ staan in de tekst in code: 104.66. 53.4.110. 61.99. (i.p.v. 98!) 62.189. 75.80.60. 67.79.72.62.

14 Codewoord voor ruiterij.

15 Codewoord voor voetvolk.

16 De woorden ‘in .... van’ staan in de tekst in code: 79.41. 57.33.38. 678.213., met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

17 Codenaam voor koning van Spanje.

[p. 317]

dat Alexander¹ hem heeft ingelaten met de Loraine willen herstellen². Tusschen Cajus³ ende Claudius⁴ meent Irenaeus⁵, dat Turnus⁶ met Bicker⁷ sal werde gebruyckt.

In Engelant gaet de equipage voort ende is daer groote jalousie over de lange handelynge, die tusschen desen staet ende Vranckerijck valt. De ambassadeurs hebben oock in Zeelant gevraecht, hoe sij haer sullen hebben te reguleren. Philotas⁸ doet groot devoir om een preiudiciable resolutie tewege te brengen, maer men verseeckert mij, dat daer niet voor is te vresen; de intentie schijnt noch te wesen niet te schrijven ende te supponeren, dat sij behoren te weten, wat haer plicht is, ingevalle daerin versuymen als dan last te geven. Daertoe sijn de humeuren iegenwoordyg gedisponeert; wat den tijt geven sal, moet men wachten. Die haer werck maecken om eenyge hier te inciteren toonen brieven geschreven, waerbij de ministers van Vranckerijck voor desen is verboden Aerssens⁹ geen visite te doen, alsoo hij viant was van de croon. Wat¹⁰ Jovinianus dienstych oordeelt, sal uEd. wt mijn lesten¹¹ connen sien.

Den consul Pauw¹² arriveerde gisteren; de brieven, die hij van sijn broeder medebrengt, daerin eenyge voorname wert (g)erecommandeert, dat geduyrende sijn absentie hemselffs off sijn broeder geen praeiuditie en geschiede, toonen wel, dat hij noch hope heeft wederom naer Duytslant te keeren; doch daertoe is geen apparentie.

Men verwacht dagelyckx advisen wt Brasilien ende hopen de participanten, dat de groote macht van 52 schepen ende ses duysent mannen, die sij in die quartieren hebben, wat notabels sullen hebben voornemen.

Wt Brabant hoort men, dat men daer nieuwe lichtyngen doet, gelijck mede wt Spaengen wert geschreven, dat den conynck¹³ selffs in Vranckerijck sal trecken.

1 Codenaam voor koning van Engeland.

2 De woorden ‘Loraine ... herstellen’ staan in de tekst in code: 7.73.66.100.62.33. 2080.1030.32.31.57.75.66.103.85.1030.72.62., met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

3 Codenaam voor Zweden.

4 Codenaam voor Polen.

5 Schuilnaam voor Nicolaes van Reigersberch.

6 Schuilnaam voor Simon van Beaumont.

7 De woorden ‘met Bicker’ staan in de tekst in code: 61.85.72. 43.37.39.58.?, met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven. Bicker is de bekende Amsterdamse burgemeester Dr. Andries Bicker (1586-1652); hij werd met Rochus van den Honaert en Joachim Andreae in gezantschap naar Polen gezonden. Vgl. no. 1981, p. 322 en n. 6 aldaar.

8 Schuilnaam voor François van Aerssen.

9 François van Aerssen.

10 Dit woord staat in de tekst in code: 2060.77. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

11 No. 1974 dd. 12 februari.

12 Cornelis Pauw (1593-1668); hij was na de dood van Gustaaf II Adolf (1632) belast met een zending naar de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna en de Duitse evangelische vorsten om de belangen van de protestanten zoveel mogelijk te behartigen. Na de nederlaag der Zweden bij Nördlingen op 6/7 september 1634 keerde hij naar Holland terug, waar hij - blijkbaar - op 18 februari 1635 aankwam. Hij was een broer van de raadpensionaris Dr. Adriaen Reyniersz. Pauw; deze was tesamen met Johan de Knuyt in juni 1634 als extraordinarius gezant naar Frankrijk gezonden om Lodewijk XIII tot oorlog met Spanje te bewegen.

13 Philips IV.

[p. 318]

Den hartoch van Aersschot¹ wert naeuwer bewaert ende scherper geëxamineert als te voren. Van de Lely² sijn quade tijdyngen, die secreet werden gehouden³; d'opinie is, dat Seneca⁴ aen den cardinael twintich schepen leent, veertien⁵ laet huiren⁶.

De tijdyngen van Duytslant seggen, dat ...sburg⁷, Norimberg, Francfort met den keyser⁸ handelen, de Sweetse haer naer de zeekant retireren.

UEd. sal mij obligeren voortaen mij mildelijck mede te deelen. Ick wensche uEd. ruste ende voorspoet, mij gelegentheyt om uEd. te doen gevoelen, hoeseer ick ben

UEd. dienstwillyge broeder,
N. v. Reigersberch.

1 Philips Karel, prins van Aremberg, hertog van Aarschot; hij was naar Spanje ontboden.

2 Codenaam voor Engeland.

3 De woorden ‘secreet ... gehouden’ staan in de tekst in code: 67.72.87.104.68. 2070.4. 223. 56.75.57.700.232., met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

4 Codenaam voor Engeland.

5 De woorden ‘aen ... veertien’ staan in de tekst in code: 99(i.p.v. 98!).78. 434. 52.80. 66.53.79.99(i.p.v.98!).7. 68.2080.78.77.71.51.57. 34.12.52.(i.p.v. 57!).64.74.24. 60.104.41.77. 69.104.66.77.89.12.14., met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

6 Dit woord staat in de tekst in code: 57.93.89.4.33.29., met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

7 Er zal Augsburg gestaan hebben.

8 Ferdinand II.

Desen 19 Febr. 1635.

Adres: Mijnheer (Mijnhee)r de Groot, Ambassadeur van de Croon van Sweden bij Sijne M.^teyt van Vranckerijck.

In dorso schreef Grotius: Den 19 febr. 1635 N. Reig.