Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 4

1610. 1631 maart 27. Aan N. van Reigersberch¹.

Mijnheer,

Ick danck uE. van de continuatie van de groote debvoiren bij den XVII Martij geadviseert, alsoock de vrunden, dye voor ons sorgen. Ick danck Godt van één ding, dat het lang ophouden eens een eynde sal nemen ende dat wij sullen hebben te letten, wat ons te doen staet. UE. doet zeer wel, dat hij vrijmoedigh spreeckt. Dat is noodigh.

Dat van dye van Louvesteyn² gaet noch vrij crepel. Dat van Utrecht, te weten aengaende dye van Amersford³, gaet beter. 't Is wonder, dat men niet cloucker en gaet tegen dye groote usurpatie der predicanten, dye buyten twijffel door impuniteit ende verdeeltheyt der overheden aenwassende tot groot quaed sal uytbersten.

De saecken hyer gaen noch niet wel. De coninginne⁴ versoeckt te Compiègne te mogen blijven. Men stroyt uyt, dat de coninginne, des conings huysvrouw⁵, swanger is, om den loop nae 's conincx broeder⁶ te stuiten, bij denwelcken haer begeven hebben le comte de Mouret⁷, le duc d'Elboeuf⁸, le duc de Bellegarde⁹. Men houdt hij nu sal geweecken zijn op groote offres van Spaignie nae de Fransche Comté, 'twelck ick beter gelooff dan dat andere seggen nae Lorraine¹⁰, alsoo den cardinael¹¹ daer lichter hemselve soude connen wel stellen. Plaetsen verclaeren haer noch ghene, uytgenomen Amboise, waervan het casteel bij een edelman¹², bij 's conings broeder gestelt, neeff van Puislauren¹³, werdt bewaert met 700 man. Den heer van Chastillon¹⁴ heeft de commissie om de plaets te belegeren ende voorts het gouvernement door de landen van de appannagie van 's conings broeder, een scabreuse commissie, doch dye hij niet wel en conde excuseren.

Den hongersnoot is schyer heel Vrancrijck deur grooter als bij gedachtenisse van menschen ofte historiën. Op eenige plaetsen hebben haer de luyden op doode paerden geworpen. Te Bourdeaux zijn gerabraeckt een man ende wijff, dye haer nichte gedoot ende opgegeten hadden. Veele dyergelijcke geschyedenissen werden

1 Hs. U.B. Amsterdam, coll. R.K. H 15^d. Eigenh. oorspr.; niet ondertekend.

2 Het betreft de op Loevestein gevangen gehouden remonstrantse predikanten; vgl. n^o. 1601, p. 358 n. 6.

3 Mr. Willem van Dam en Pieter de Goyer; zie n^o. 1489, p. 177 n. 2.

4 De koningin-moeder Maria de Medici.

5 Anna van Oostenrijk.

6 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

7 Antoine de Bourbon, graaf van Moret; zie n^o. 1609, p. 365 en n. 6 aldaar.

8 Charles, hertog van Elbeuf; zie n^o. 1595, p. 346 n. 2.

9 Roger de Saint Lary et de Thermes, hertog van Bellegarde; zie n^o. 1575, p. 316 n. 1.

10 Vgl. n^o. 1596, p. 349.

11 De Richelieu.

12 Vgl. n^o. 1609, p. 365 en n. 8 aldaar.

13 Antoine de Laage, hertog van Puylaurens; zie n^o. 1581, p. 323 n. 2.

14 Maarschalk Gaspard de Coligny, graaf van Châtillon.

[p. 367]

verhaelt, dye eenyder machtigh zijn te doe[n] schricken. Hyer, daer alles in overvloet is, neemt de duyrte schrickelijck aen. Dit gebreck belet den coning, dye nu te Dijon is, verder te trecken.

Ick bid om de gebyedenisse aen de vrunden.

Den XXVII Maert 1631.

Adres: Mijn Heer, Mijn Heer Reigersberg, raedt in den Hoogen Raide in Hollant

Port in 's Gravenhage.

In dorso met andere hand: Den 27 Maert 1631.