Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 4

1482. 1630 maart 1. Aan Willem de Groot⁵.

Barlaeana⁶, quorum tuae datae 19 Februarii meminerunt, per Francimontium⁷ exspectabimus. Illae ad Wyntgesium⁸ curatae sunt; recte valent pater et

5 Gedrukt Epist., p. 825.

6 Over deze gedichten van Caspar Barlaeus zie n^o. 1488, p. 176.

7 Vgl. III n^o. 1176, p. 173 n. 14 en n^o. 1486, p. 173 en n. 2. aldaar

8 Vgl. III n^o. 1267, p. 316 n. 9 en n^o. 1451, p. 132.

[p. 169]

filius τὸ σῶμα, οὐ ϰαὶ τὰ πϱάγματα. Cum hi, qui inter Carentonianos aequiores videri volebant, ita de nobis judicent, vides, quae συγϰατάβασις ab hoc hominum genere exspectanda sit. Valde velim ἐν τούτῳ τῷ ϰαιϱῷ libellum scribi πϱὸς τὸ, ἐμφωτίζειν τοὺς ἄϱχοντας hoc argumento, per synodum Dordrechtanam et religionem et statum publicum infirmari: illud, quia canones inter se pugnant et nemo credere potest contradicentes, hoc, quia magistratuum jus ubique aut impetu aut per cuniculos suffoditur, quod Frisii ad caetera talpae, tamen viderunt. Dicas haec antehac tractata: fateor, sed inculcanda sunt pro usu temporum et nil docet vel τϱίς τὰ ϰαλά. Amstelodamensibus opto constantiam. Merito Fabius¹ ille Maximi nomen habuit.

Non ponebat enim rumores ante salutem².

Nostri de pace adhuc consultant; quam interim arripuit Gallia non sine aliquo damno Mantuani³. Sed Segusii penes regem ad tempus manent. Frater regius⁴ in urbe fuit, vidit matrem reginam⁵, principes foeminas, etiam virginem Mantuanam⁶, cui rem promisit in Gallo raram τὸ πιστὸν ϰαὶ τὸ βέβαιον.

Fuit hic Elzevirius⁷. De Casaubonianis literis⁸ interpellatus nihil expedit. Ait penes Rivetum⁹ esse. Ex eodem intelligo recudi a Lemairio¹⁰ nostrum commentarium de Antiquitate Reipublicae Batavicae¹¹. Non displiceat pro mantissa carmen, quod de induciis¹² olim feci, et siquid est simile patriae honestum et nobis haud indecorum. Institutiones Batavici juris¹³ quando a Foederatis nihil aequi impetrarunt, vide, an ornamenti aut praesidii aliquid ab Hollandiae delegatis aut a curia possint accipere, quo magis doleant, qui nobis male volunt. Et hujus rei malo haberi rationem quam lucelli¹⁴. Liber de Iure belli ac pacis¹⁵ simul prodierit, velim moneri Iansonium¹⁶, ut mea exemplaria confestim mari mittat. Nam Grollana¹⁷ διὰ τὸ βϱαδύπουν¹⁸ vix ullo sunt usui.

1 Q. Fabius Maximus Cunctator.

2 Ennius, Ann. XII, 370-372.

3 Carlo Gonzaga, hertog van Mantua.

4 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

5 Maria de Medici.

6 Maria Louisa Gonzaga; zie III, p. 206 n. 6.

7 Vermoedelijk de Leidse boekverkoper Bonaventura Elzevier of diens neef Abraham.

8 Zie n^o. 1474, p. 158 n. 12.

9 De Leidse theologie-professor André Rivet.

10 De Leidse uitgever Jean le Maire.

11 Liber de antiquitate reipublicae Batavicae: auctore Hvgone Grotio, Fisci Hollandici, Zelandici & VVestfrisici Aduocato. Lvgdvni Batavorvm Ex Officina Plantiniana Raphelengij MDCX; zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 691. Voor de uitgave van 1630 bij le Maire zie ibid., n^o. 694 en remarques.

12 Induciae Batavicae in Silvarum lib. II; Poemata 1617, p. 103 vv.

13 De Inleiding tot de Hollandsche rechts-geleertheyd kwam in 1631 te 's-Gravenhage uit; zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 757 en rem. 1.

14 Het van de Staten-Generaal verhoopte octrooi; zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 757, rem. 1.

15 De eerste editie was te Parijs in 1625 verschenen; zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 565. Voor de hier bedoelde uitgave, die in 1631 te Amsterdam verscheen, zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 567.

16 De Amsterdamse uitgever en cartograaf Willem Jansz. Blaeu; zie over hem n^o. 1456, p. 137 n. 2.

17 Grollae Obsidio, Amsterdam 1629; Ter Meulen-Diermanse, n^o. 712.

18 Vgl. III n^o. 1206, p. 216 n. 3 en Euripides, Hecuba 66.

[p. 170]

Multi in reditu cardinalis¹ ab Alpibus nimbum metuunt in Genevam aut Helvetios protestantes. Ego de ejus prudentia non tam male existimo. Qualis ille conventus Amstelodami fuerit theologorum et politicorum² scire aveo, qua auctoritate indictus. Carcer ille Lupesteniacus nimium diu clausus manet³.

Deus meliora, qui te cum parentibus, uxore⁴, liberis, amicis sospitet.

Cal. Martii 1630.

Mitto poenitendam poenitentiam parum fortis Richerii⁵ et novum Sorbonae juramentum suppositum cineri doloso.

Tui amantissimus frater
H. Grotius.

1 De Richelieu.

2 Zie Rogge, Johannes Wtenbogaert en zijn tijd III, p. 218.

3 Zie voor de namen der op Loevestein gevangen gehouden predikanten III n^o. 1067, p. 39 n. 9; zie ook n^o. 1481, p. 168 n. 3.

4 Alida Graswinckel.

5 Edmond Richer (1559-1631), Frans theoloog, voorvechter van het gallicanisme. Vooral zijn in 1611 op instigatie van Nicolas de Verdun, premier président van het parlement van Parijs, uitgegeven De ecclesiastica et politica potestate libellus heeft veel stof doen opwaaien. Het werd sedertdien vermeerderd met zijn Demonstratio libelli de ecclesiastica et politica potestate, Parisiis primum edita anno 1611, in quo praedictus libellus refertur integer, majusculis litteris excuditur et demonstratur van 1622, herhaaldelijk herdrukt, o.a. in 1629 te Keulen. Tenslotte werd Richer op verlangen van De Richelieu door zijn tegenstanders gedwongen zijn zienswijze in orthodox katholieke zin te herroepen. Dit geschiedde op 7 december 1629.