Logo DBNL
Aandachtige opmerkingen by wyze van uytbreydinge over de Tien Geboden Gods (1686)

Aandachtige opmerkingen by wyze van uytbreydinge over de Tien Geboden Gods

(1686)–Geertruijd Gordon de Graeuw–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Gy en zult niet Steelen.

 
GY zult niet Steelen
 
Eyst blijdb're Trouw, die 't onze en 's Naastens goed bewaar:
 
Niet na 't beschreven Recht alleen, dat al de deelen
 
Van Recht en saaks-bezit op 't nauwst gesplit heeft; maar
 
Na 't Goddelijk gezach, dat hier voor al moet gelden:
 
Hy Grooten Eigenaar van watter is en leeft
 
(a) In't wonderlijk Heel-al, wil ons sijn Mildheid melden,
 
Die hun bescheyden deel den Mensch en Dieren geeft:
 
Twee dingen sijn gemeen; de Lucht die ons omvademt,
 
Onmeetbaar in 't bevang; die Mensch, Gediert' en Vee
 
Onmoog'lijk missen kan; waar in men zweeft en ademt:
 
Daar na, het hobb'lend zout der woeste groote zee
 
Voor allen Volken ter bevaring; schoon vermetel
 
Zich ymand dwaas verbeeld een eygen zee-gezag
 
'tGeen Vorst kan uit wel eer in zijn bevloeiden zetel
 
Zijn hoofse vleiers klaar deed blijken als den dag:
 
Voort d'Aarde en haar beloop is voor de Menschen Kind'ren,
 
By Erflijk leen-besit, dat Adam eerst ontfing:
 
Doch wijl t' verwart gebruyk onmijd'lijk most behind'ren
 
Daar elx behoefte wies door zaads-vermeerdering;
 
Heeft tot vereisten schik de schifting voet genomen:
 
En yder, na de maat van groot of kleen beslag,
 
Voor zich byzonder Recht van eygendom bekomen,
 
Op woonplaets have en goed, en watmen noemen mag:
 
Doe heeft het Woord van mijn en dijn zijn kragt gekregen;
 
't Welk, zoo het binnen 't perk der billijkheyd verbleef,
 
Zoud d'onderlinge rust bestendigen in Zeegen;
 
Daar 't nu veel onheils baart in 't rennen buyten schreef:
 
Van dat zich Adam eerst in diefstal had vergrepen
 
In 't nemen van de Vrucht des Booms, waar aan hy niet,
 
Op doodstraf, raken mocht zijn aller slimme kneepen
 
Der Menschen harten vol, tot algemeen verdriet:
 
In 't geen des naastens in t'onttrekken, en te fnuiken,
 
By onderkruiping, of by rooving, en geweld:
 
Waar tegens dese Wet wil toeverzicht gebruiken;
 
Die alle oprechtigheid des handels noodig steld:
 
Dit wil in 't gros de Wet der Menschen ook be-oogen,
 
In reegels zonder tal, zoo veelerlei en veel:
 
Zoo straftze roof en dieft, en valschheid; doch haar poogen
 
Betreft het minste stuk, en slegs het buitendeel:
 
Men weegt de zaken niet in altijd nette schalen;
 
(a) Waar om? want eigenbaat in 't best geregelt rijk,
 
‘En Staat, op d'evenaar de zwaartste zy doet halen:’
 
Dat heet t' gemeene best, waar voor al 't mind're wijk.
 
Doch wijl een Onderdaan, mijns oordeels, niet gezet is
 
Tot peiling des geheims en grond van staat-belang;
 
Pass' elk zich zelven toe hoe heilig deese Wet is,
 
Zy sluit gerechtigheid en Liefd' in een bevang:
 
Laat Hoog en Laag van God, die Zielen-meester, leeren
 
Die met volslagen Recht van alles ons beveelt;
 
(b) Een Rechte Wage en Schaal en Graanmaat zijn des Heeren,
 
Die hoogst in billikheid elk Schepsel 't zijn bedeelt:
 
(c) Ons oog zy dan niet boos, noch nijdig, daar God goed is,
 
Wie minder heeft of meer, zijn Wijsheid schikt het al:
 
En vloekt den Mensch die op 't vermogen groots van moed is
 
Daar van Hy d'Erfheer hem doch Reek'ning vergen zal:
 
Of ook 't vertrouwde Geld op winning uit geset is?
 
Niet soo de vrek dat meent, maar in goed-dadigheid,
 
Den armen in den schoot geworpen: en gelet is
 
Dat niets verkeerd'lijk wierd noch quistig aan geleit:
 
Dit wil, dit eist de Wet, om hand en hart te ruimen
 
Van d' ondeugd hier gewraakt: men breng dan niet ter baan
 
Gekroonde Roovers, die de zee ontsaglijk schuimen:
 
Of plegen dwinglandy op vremd en onderdaan:
 
Of die langs Bosch en veld de Reizigers verletten,
 
Dien sterkt' en boosheid dient tot allen overlast:
 
Den lieden van hun goed en leven forts t' ontsetten:
 
Wien, wordense eens beknipt, een bitt'ren uitgang past:
 
Die daden komen ons met huiv'ring in gedachten:
 
Men houd zich vies en vremd van die knaphandigheid,
 
En haat'lijk nacht-bedrijf van stoute boeve-jagten,
 
Dien 't loon van Koord en Roe en Rasp-huis is bereid:
 
God wil my (zegt men straks) van zulk een ramp bevrijden,
 
En wel gewoogen straf dien schelmen aangedaan!
 
Maar Mensche! zoo gy wilt een schandig kot vermijden
 
Gy moet in 't naaste huis niet los ter Herberg gaan:
 
Die afkeer heeft in ernst van alle dieve-stukken
 
Schuwt ook de minste daad: wijl 't kenlijk is, hoe haast
 
Een kleen vergrijp daar in tot grooter voort doet rukken:
 
En dat Gods wraak altijds de zond' is nagelnaast.
 
Maar och! wie zouw den drom der schuld'ge konnen tellen?
 
Die 't laag gericht of niet of selden doemt en daagt:
 
Schoon God hen na zijn Recht eens streng te Recht zal stellen
 
Wijl hun bedrijf het merk van 's Naasten afbreuk draagt.
 
Want straft m' een armen hals die onbedacht en simpel
 
Heeft groflijk misgetast in s' naastens goed of geld?
 
En zouw hy schuld'loos staan die loos'lijk 't Quaad bewimpel,
 
Of zijn doorstikt bedrog druft stijven door geweld?
 
Hoe sal 't den Oudsten dan des volks, en hare Vorsten
 
Op komen! zoo 't gezach hun plicht vergeeten doet:
 
Wier heblust als een stroom des zee-vloeds opgeborsten
 
Om verrukt, binnen sleept, al wat die drift ontmoet?
 
Wat zal 't den Amptenaars die groot bewind van zaken
 
En schatten is vertrout, eens duur ter Reek'ning staan!
 
Ist dat se stout'lijk zich der land-kas meester maken,
 
En in 't gemeene Geld, als tot hun eigen, gaan:
 
En min bedienden die s' Lands Middel, Tollen, lasten
 
En wat dies meer mach zijn, trouw in te vord'ren staat,
 
Zoo veer z', in ongedenk haars eeds, daar buiten tasten;
 
Een neep die 't slechter Volk diep tot in't been toe gaat:
 
Ook die aan d' and're kant voor-dacht'lijk sluiken derven
 
Des lands en s'Heeren Recht: als waar 't in spijt der wet,
 
En opgeleiden last, en hun zoo grof verkerven
 
Stout wagen op de boet, hoe scherp daar opgezet:
 
(a) En och de Richters die hun ampt Godlooslijk schenden,
 
(b) Die om 't geschenk den guit voort-trekken in 't gericht:
 
Daar s' in zijn twist-zaak 't Recht des Vroomen om doen wenden,
 
(c) En als vermalen der bedrukten aangezicht:
 
(d) Met tegen Recht, als Recht, hun strikken voor te zetten:
 
(e) (Dien wis beloopen zal het uitgeroepe wee)
 
Met d' Oeffenaars, die tot verwringing van de Wetten
 
(Van moeite zwanger) staan met tong en pen zoo ree,
 
Om uit de schaad' en 't leed van and'ren baat te trekken:
 
Wien 't goed en zweet, ja 't bloed der dingers valt tot buit:
 
Met zamen 't twist-geding en d'uitspraak weg te rekken;
 
Of als de zaak, hoe blank, vermorst word en gestuit.
 
Daar 't schijnt die pleit en wijst, datze eenen buidel maken,
 
Tot zaam'ling van die winst: doch dit en mach noch kan
 
Het dun getal van die daar vry af zijn, niet raken;
 
Wiens Ziel blijft uit den Raad van zulken roof-gespan:
 
Maar stel daar by, die zich der woekker-winst niet schamen,
 
Als 't maar de Borger-wet quansuis by gunst-briev' doogt;
 
Doch, kan wel zulk een Gast aen Jesus Dis betamen,
 
Die voor den armsten hoop een duur gerijf be-oogt?
 
Al tooit men t' met den naam van Bank en Pand-beleening,
 
Bedienstig voor 't Gemeen; daar 't Woord van lombardy
 
Viel hard en ouwderwets: een wel gewoogen meening
 
Erkent dien handel als de snootste uitzuipery:
 
Daar rijst men 't geld, een waar om alle waar te koopen,
 
Ten hoogsten prijs; en teld op 't smertende Verband;
 
Om den behoeftigen ten been toe 't Vlees te stroopen;
 
(a) Neemt dikwils s'Naasten kleed en als zijn ziel te Pand:
 
Een kansje! valt'er kans om 't hachjen in te slokken;
 
En zelden dat gelost het tot zijn meester keert:
 
Wie heeft noch lust een mijt te deelen van die brokken,
 
Daar zulken baat zich zelf als kank'rig roest verteert?
 
(b) Schoon voor een wijl hun huis by 't rooven van d' ellendigen
 
(Gehaelt op weeuw en Wees, en Armen) rijk en vol
 
Van schat en voorraat schijn; 't zal nochtans niet bestendigen
 
Want hen Gods Wraak beloert in 't speelen van die roll.
 
Terwijl men 't schrik geluit (in 't Wetboek uitgedondert)
 
Der plagen overzoo heilschendigen bedrijf,
 
Verdooft, door klank der winst tot dartig toe van 't hondert,
 
Of meer, na datter aan de vingers hangen blijf,
 
Zouw zulken doen niet hoog tot in den Hemel schreeuwen?
 
(c) Met onbetaeld en afgeknepen daghuur loon?
 
O God! bevrijd doch van die Wolven, Honden, Leeuwen,
 
Elk onderdrukte die zijn leed aan U vertoon!
 
(a) Vind hen die Huis aan huis en Akkers tot zich trekken,
 
Door treeken zonder tal en naam; tot datse schier
 
En grond en land alleen als eigenaars bedekken:
 
Wiens Goud- en goed-dorst is een onuitbluschbaar vier.
 
(b) Verdoemde Drift! de bron der opgehaelde quaden,
 
En qualen zonder end; dit doet gy en noch meer:
 
Door u heeft Judas ook Gods Zoon, zijn Heer, verraden,
 
Al stort' hem 't naberouw te laat in wanhoop neer:
 
(c) De Gierigheid, den naam van Af-Gods-dienst gegeven,
 
By Paulus, draagt met recht dien on-naam; want den Vrek,
 
Met zijn Gemoed van God zijn heil-bron afgedreven,
 
Omhelst met al zijn kracht den glinsterenden drek:
 
Wiens Ziele noemt het Goud en Fijn Goud zijn vertrouwen,
 
In die verleidingen des Rijksdoms ankervast:
 
Als een ontzinde die op strand een huis wil bouwen,
 
Die in zijn blind bejag op Hel noch Hemel past:
 
Hy toont tot dit geen hoop, voor 't ander geen vervaarnis,
 
(d) Des zouw een Kemel, of een Kabel, als een draad
 
Door-slippen 't naalden-oog met minder prangs bezwaarnis
 
Als dat een Rijke in 't Rijk der Heem'len binnen gaat;
 
(e) Zoo droop die Jong'ling door met afgesneden hoope
 
Vol droeffenis; aan wien Gods Zoon bevoolen had
 
Zijn Goed'ren ten geschenk voor d'Armen te verkoopen,
 
En toe-gezegt in plaats een nooit-begreepen Schat:
 
Niet als den vuigen hoop van sterke Beedel-brokken
 
Nieuw Roomens wan-gebroed, dat hier den Gek mee speelt
 
(Op 't aanzien deezer spreuk, door hen by 't hair getrokken)
 
Dat zich des gelds ontslaat, maar d'Armen meest besteelt:
 
Maar om hem 't masker der geveinstheid af te rukken,
 
En hooch-gezeten waan, daar zijne Ziel in stak;
 
(a) Van dat hy stip de Wet volbracht had in haar stukken;
 
En toonde wat hem ter volkomentheid ontbrak:
 
Een zaak die hy noch nooit gevat had, en daar neven
 
Dat al zijn aards bezit af-hangk'-lijk was van God,
 
Om als die Meester spreekt daar blijd'lijk van te geven,
 
En om te deelen ter behoeftigen genot:
 
(b) God die Barmhertigheid veel meer als offerhanden
 
(c) Van ouds gewilt heeft, stelt, tot oef'ning van dien plicht,
 
Den Rijken in der tijd het middel mild ter handen;
 
En schept het onderwerp waar aan men zulx verricht:
 
Nu, daar 't veel Zaal'ger is te geven dan t'ontfangen,
 
O Rijken! 't staat u toe, doch met bescheidenheid,
 
Van uwen overvloed, volvaardig uit te langen:
 
Dat blijft van al uw schat het zeekerst aangeleit.
 
(d) Des Armen mond, die gy gespijst hebt, zal u zegenen;
 
Uw' lijnwaad, en uw' wol, die zijne lenden dekt,
 
(e) Dat uitgeschoote geld met volle winst bejegenen,
 
Als g'uit uw leemen hut in d'Eeuw-ge Wooning trekt:
 
Wel hen dan, die dees deugd oprechtelijk betrachten!
 
Wiens slinker nauwlijks weet wat hunne rechter geeft:
 
Doch dwaas, die vremt hier van derft uitten zijn gedachten,
 
‘Dat yder voor zich zelf, God voor ons allen leeft:’
 
De Suffaart niet alleen dien van zijn Goud bezeten
 
Veel armer van verstand als opgepropt van 't goed
 
Het hart niet heeft om daar ter nooddruft van te eeten:
 
Wiens vrekheid hem ontsteelt al zijnen overvloed.
 
't Geld hier een meerder tal, wiens weelde sluit hun oogen
 
Voor s' Broeders brood-gebrek; en komt hen iets te voor
 
By kondschap, of verzoek, zy voelen geen meedoogen;
 
Maar sluiten om een niet hun Buidel, hart en Oor:
 
Het aanzoek wijst men af met bitter toe te graeuwen,
 
Met opgeraapt verwijt, of dat ter plaets niet past:
 
Of smijt ter nood een brok versmaad'lijk onder 't snauwen
 
Den Bidder toe, al lijd hun eigen beurs geen last:
 
Besluit'lijk, daar 't die geld, de gift is ruim zoo karig:
 
Maar voor hun ydel Oog, en lekk'ren bek en keel,
 
En is men door den band niet eens zoo deun, en sparig;
 
Waar aan men onbeschroomt verspilt der armen deel:
 
Zy voelen niet hoe zwaar dat eens, in 't uiterste Oordeel,
 
Deez' onbarmhertigheid zal wegen op de ziel;
 
En geen ontkenning of bewimp'ling tot hun voordeel;
 
(a) Om hen die Jezus hier in zijne Plaats behiel:
 
Men hoeft niet op de Pracht der Vorsten uit te varen;
 
Wiens hoogen stant vereist in kleeding, stoet, en dis,
 
Een breeder omslag om 't wel voeglijk te bewaren;
 
Den kleinen past het niet 't geen hen betaam'lijk is:
 
Noch 't middelslag die steets den grooten op de hielen,
 
Van volglust aangenoopt, hen steeken na de kroon;
 
En daar hun matig goed, ja schatten aen vernielen,
 
Dat zich in trotsen bouw, en gevel-praal, vertoon:
 
Of als den Huis-heer telt (die m' als van 't hart moet snijen
 
Een Aalmis hoe beschroeit,) zoo groote sommen neer
 
Aan binnenwands cieraad, en kunst van schilderyen;
 
Zoo hoog op geld gezet als haar een Gek waardeer:
 
Of die op eenen keer vergasten en versmullen
 
Op 't nieuw en groots fatsoen, wel zoo veel drank en spijs,
 
Als een betaam'lijk tal de holle maag zouw vullen,
 
Verscheide dagen lang, op reedelijker wijs:
 
(a) die met den Rijken Vrek steeds waard, of Gast, hun leden
 
Omhangen met de pracht van duur gekocht gewaat;
 
Voor welkers prijs men zouw veel naakte lijven kleeden,
 
Waar van 'er meenig voor hun doove deuren staat:
 
(b) Als Lazarus, och arm! dien vol ellend en zeeren
 
Geen kleed noch laaffenis gebeurde; maar een jacht
 
Van Reekels (in den aard beleefder, die zijn zweeren
 
Noch lekten;) wierd het brood en brokken toegebracht.
 
Hoe is den Geest van 't gros der Vrouwen thans gespannen
 
Op 't nood'los kost'lijk mal, na dat haar neiging strek,
 
(Dat veeltijds maakt berooit de Gelt kas harer Mannen)
 
In ydel smuk-cieraad, dat haren aard ontdekt:
 
Of daarze zijn verlet met bleiken, weven, spinnen,
 
Van meer dan huis-behouft' behoorlijk eischen mag;
 
Haar koffers vol gepropt van nooit gebezicht linnen,
 
Nauw eens om zeven jaar bescheenen van den dag:
 
Of die hun kindertuich en kraampracht overdadig
 
Toe-reden boven staat; daar elks geboorte-smet,
 
(c) En nijpend baarwee niet die zotte drift bezadig;
 
Dat veel 'er gladde beurs in kreuk of rimpels zet:
 
Ook die op 't kaart-spel zoet, en liever in Saletten
 
En buurpraat, als by huis of stichtlijk in de Kerk,
 
't Geen Vrouw en dochters past, heel los ter zijden zetten,
 
Verhit en knap ter hand tot zulk een ydel werk:
 
Hoe zwaar hen tijd en geld en Godsvrucht hoort te wegen;
 
By spel en winst gezet, 't schijnt lichter als een aas:
 
Haar geest woont in de kaart; en spreekt'er yemand tegen
 
Die is in haar verstand armhertig, vijs, en dwaas:
 
Maar't geen in't zwakker volk zoo schaad'lijk is te doemen
 
Heeft zwaarder na-sleep by het sterker Mans-geslacht;
 
In aard een Duivels vond en diefs bedrijf te noemen,
 
Schoon heb'lijk hedens-daags als levens-zwier geacht:
 
Daar waagt men eigen geld om 's naastens geld te winnen;
 
Onwettig, doch daar zelfs het mensch'lijk recht in zwijgt:
 
De baan tot griev en val der beste huisgezinnen,
 
En speler zelf, die glad daar langs in Armoe zijgt.
 
Noch ziet men groot en kleen zich zelf des tijds ontsteelen
 
Voor 't heilloos tijdverdrijf, zoo hittig en zoo noest;
 
Tot zinkens toe, in 't wadd' der bloed'ge Moord krakkeelen:
 
Niet zelden 't slot van 't spel dat Lijf en Ziel verwoest:
 
Waarom de nikker lacht; die nooit een kans tot winnen
 
Van Dobbelspel voor zich verkijkt, maar dief'lijk loert
 
Op zulken prooi: wanneer, door drank ontschroeft, de zinnen
 
In kaart- en teerling-worp haar zelven zijn ontvoert.
 
Dit maakt in 't wijn-gelag, en kot, en kroech, de neering;
 
Voor 't lichte schuim de keest van hunne bezigheen;
 
In spilgoeds machtig erf een doodelijke teering,
 
Van 't geen zijn Vaders zorg had deun geschraapt byeen:
 
Die, keek hy nu eens op, het hart in 't lijf zouw krimpen
 
Te zien hoe dat zijn zoon dat zuur gewonnen geld
 
Verhoert, vertuist, verzuipt; en durft dat doen verglimpen
 
Als Ruiterlijk geleeft: daar deuchd om quijnt en smelt:
 
Daar veel hun dienst voor veil, hun huis voor open zetten;
 
Al waar op reek'ning word geschonken, en getapt:
 
Dies is hy vast te been die d'opgespanne netten
 
En 't Lok-aas, dicht gestrooit, en door- en overstapt:
 
Die kroegen, kleen, als groot, staan zwart met kool te teekenen.
 
Het zy m'er staa of zit, als pesten voor 't gemeen;
 
('t verblijf der Reizigers daar onder niet te reekenen,
 
Of ook der Handelaars tot koop bedrijf by een:
 
't Geen plaats en dak vereist.) maar wensch'lijk die te weren
 
Dien tot betaamlijk doen de zinnen av'regts staan;
 
De hondert tegen twee, als Voogels licht van veeren,
 
Die halen ten bederff de domme jongkheid aan.
 
(a) Maar zoo de zondaars u aanzoekken, (zegt dien wijzen)
 
Mijn zoon, verwilligt niet; zoo koom niet in 't gelag
 
Ten Satans dienst op 't loon van 't eindeloos afgrijzen;
 
Dat ook in 't Tijd'lijk u geen welstand baren mag:
 
Vereist Geregtigheid aan yder 't zijn te geven,
 
Zoo aan uw' eygen zelf, als aan uw' Even-mensch,
 
't Word u in dit gebod verbieds-wijs voorgeschreven;
 
En blijft in zede pligt des Vroomen hoogste wensch:
 
Want is 't dat God hem heeft een vluggen Geest gegeven,
 
En leden tot bedrijf; zy mogen beyde niet
 
Onnut vermuffen in een leuy bedrijv'loos leven,
 
Daar s' Menschen stand hem hand- en Herssens-werk gebied,
 
In zijn behouftigheen des levens hier beneden:
 
En niet doen 't naaste grenst aan Deugenietery;
 
Gewraakt in dit gebod: om zich tot bezigheden
 
Te schikken eens beroeps dat goed en eerlijk zy,
 
In deugdelijke vlijt, die veiligst zal verrijken;
 
Maar een beroep dat licht de gangen slibb'ren doet,
 
Doro hach'lijk gladde winst, is 't dat hy kan ontwijken,
 
Met al wat quetsen kan de rust van zijn gemoed:
 
zoo niet; hy poog den voet omzigtig vast te zetten
 
In 't Ampt hem opgeleit; en houw zijn handen net
 
Van al wat haakt en kleeft: door neerstiger te letten
 
(b) Op 't maan-woord; eist niet meer dan 't geen u is gezet;
 
Des Boet-verkonders les, als hem de tollenaren
 
Afvraagden; hoe hun ampt te oeff'nen zonder blaam?
 
Zoo leerd hy alle die zijn Doopelingen waren,
 
Ook wat den krijgs-knecht en zijn overste betaam:
 
(O dat in Vreeze Gods veel Hoplui thans zoo deeden!)
 
(a) Doet niemand overlast, ontvremd geen Mensch het zijn
 
Bedriegelijk: en zijt met uw soudy te vreden:
 
Zoo schuuwt een eerlijk man al wat ondeugend schijn:
 
Daar 't spreekwoord zeit; dat elk een dief is in zijn neering,
 
Zulks smaalt op 't wan-bedrijf van hem die handel doet;
 
De vroede in tegendeel begrijpt een nutter leering,
 
Dat liefde zoo zijn eisch als winning reeg'len moet:
 
Die aan 't gevondene ook zijn vingers niet wil branden,
 
(b) Hy rust niet, voor dat goed tot zijnen meester keer:
 
En wat hem word betroud is in bewaarder handen,
 
Om 't weer, ter rechter tijd, te leev'ren aan den Heer:
 
Op in-schuld zal hy na vermogen ordre stellen,
 
Op dat zijn schuld-heer zy voldaan ter goeder trouw:
 
Niet liefdeloos en straf een mede-dienst-knecht knellen
 
(c) (Om hondert penningskens) die hem vernoegen wouw.
 
Zoo ook een slinx vergrijp inwendig hem ver-oordeelt,
 
Hy maak, is 't doenlijk, zich dien loodlast rustig quijt;
 
(d) En volg, zoo 't wezen kan, Zaccheus dierbaar voorbeeld,
 
Die viervoud weder gaf, wil-vaardig, en verblijd:
 
Zoo aardsen Rijkdom hem door wettelijke wegen
 
(e) Te beurte valt, hy zie op God wiens linker-hand
 
Die goed'ren nederstort, en dank hem voor dien Zegen;
 
Maar zetter 't hart niet op, om haar zoo broozen stand;
 
Die een bestend'ger goed wenst in zijn Ziel te dragen:
 
Zoo ook aan d' andre zy, in spijt van zijn gepoog,
 
Veel weerspoeds hem beknelt, 't gebrek hem dreigt te plagen;
 
Dat niet zijn hart bezwijk, maar rijs zich bet om hoog:
 
zijn troost-grond zy gevest in Jezus die beneden
 
Is zelver arm geweest, en d'Armen eerst voor al
 
Besocht heeft: Hy getrouw, die hun verlegentheden
 
Meelijdig voelt, hen wis daar uit verlossen zal:
 
Maar om, zoo 't God behaagt, met meer gemak te leven,
 
(a) Toont Jakes Wijzen Zoon, een middel-weg, en bidt,
 
Dat God geen Overvloed, noch Armoe hem wil geven:
 
Want haast den Aardworm God vergeet in 't zat bezit
 
Des Rijkdoms; of uit nood, verarmt, vervalt tot stelen,
 
En tast mismoediglijk den naam zijns Scheppers aan;
 
Dies smeekt hy Hem zijn brood bescheid'lijk toe te delen,
 
Dat zagt en matig voed, en doet verngoet bestaan:
 
Hier toe bereidt hy zig om zulx met rust te smaken;
 
't Voornaamste en eerste zijns begeertens, eer hy sterf,
 
Is, dat God Ydelheid wil verre van hem maken,
 
En snoode loogen-taal, zoo veeler ziel-bederf:
 
't Heeft hier ook zijn bescheid; wijl dievery en liegen
 
Door helsche mengeling, zijn aan malkand're vast;
 
Om zoo zich zelven als een ander te bedriegen;
 
't Zy in bezitting of door naspraak aangetast:
 
God die den Hoon zijns Naams steld een der zwaarste schulden
 
Wil ook in s' Menschen Naam, het schepsel naar zijn Beeld,
 
Na zijne Wet geen griev' noch schandig eersmet dulden:
 
't Zy zulx den Naasten of zijn eigen zelfs gespeeld,
 
Want als ze zegt;

Vorige Volgende