Van Abraham tot Zacharia. Thema's uit het Oude Testament in religie, beeldende kunst, literatuur, muziek en theater

Nehemia

was ten tijde van de ballingschap in Babylon uit een familie uit Jeruzalem geboren en had het tot opperschenker van de Perzische koning Artachsasta (Artaxerxes; »Ezra) gebracht. Toen zijn broer Chanani aan het hof verslag had gedaan van de beroerde toestand van Jeruzalem en zijn bewoners, trok hij met verlof van de koning als diens gezant in 445/44 v.C. mee naar Jeruzalem. Twaalfjaar lang werkte hij daar als stadhouder van de koning - ondanks zware tegenwerking van Perzische ambtenaren en Samaritaanse vijanden - met succes aan het herstel van de muren van de stad. Daarnaast spande hij zich in voor de remigratie van grote groepen joden uit Babylon en wijdde zich in samenwerking met de schriftgeleerde Ezra aan het herstel van de sociale en religieuze situatie in Jeruzalem. Volgens 2 Makk. 2,13 zou Nehemia in Jeruzalem een archief hebben aangelegd. De reden van zijn terugkeer na twaalf jaar naar Babylon en zijn verdere geschiedenis zijn niet bekend. Nehemia's naam betekent ‘Jahwe troost’.

De uitvoerigste Nehemia-cyclus komt voor in de Bible Moralisée met acht scènes. Daarop volgt de betrekkelijk uitvoerige cyclus in de Bijbel van de hertog van Alva 1422-30. Enkele afzonderlijke gebeurtenissen werden in verschillende bijbels van illustraties voorzien. Het bericht van Chanani vindt men in de Bijbel van Avranches ca. 1220 en in de Luther-bijbel ca. 1526 (van Holbein de Jongere). Nehemia's verzoek aan Artachsasta werd in de Keulse Bijbel van Heisterbach ca. 1240 en in een Engelse bijbel uit 1260 uitgebeeld. De opbouw van Jeruzalems muren keert regelmatig terug in latere geïllustreerde bijbels, onder meer in de Bijbel van Meria uit 1630.

De Fraine 1961; Vincent 1958.