Reizen in Zuid-Afrika in de Hollandse tijd. Deel II. Tochten naar het Noorden 1686-1806

[p. 273]

Bijlagen.

[p. 275]

Bijlagen.
I. De koopakte van het land aan de Kaap, 3 mei 1672. Kol. Arch. No. 3986, ƒ. 270-271.

Accordt by den E. Heer Albert van Breugel, Coopman en secunde Mitsgaders den Raadt aan Cabo d'bõa Esperance, wegens de vrije verenigde Nederlantsche g' octroyeerde Oostindische Comp̄. ter eenre en den Hottentosen Overste Dack'keij (Alias Cuyper) Stadthouder en vooght van den minderjarigen Prince Dhouww, erff heer van den Lande, bij ons genaamt Hottentoos Hollandt, met den aenkleve van dien, mitsgaders den Capiteijn Oijth' Keij, Raat en gevolmaghtigde van voors. Prinse, ter ander sijde aangegaan.

In den Eersten soo belooven gemelte stadthouder en gevolmachtigde, uyt den naam ende van weghen voors̄. Prinse Dhouw ende d'vordere Landt standen, als bij haar hier toe gedeputeert voor hem sijnen ende haarl-. erven en Naecomelinghen, in vollen Eygendom eeuwigh en erffelijck over te geven, in te ruymen en te vercopen, gelijck overgeven, inruymen en vercopen mits desen, aan d' gemelte E. Oostindische Comp̄., het geheele district van de landen, genaemt Hottentoos Hollandt, beginnende van het Caapse district, rontsom aen den soom der see en d' Caap falso, met d' baaij falso en ijselsteyn incluys nevens alle Landerijen rivieren, inhammen, bosschagien daarinne gelegen ende begrepen met den vorderen aencleve van dien, omme tselve over al te moghen bebouwen en possideren, sonder ȳmants contradictie ofte turberingh, met dien verstaande nochtans dat zij ofte hij met hunne Negerijen en kudden bestiaal vrijelijck en ongemolesteert sullen moghen comen op en omtrent soodanige plaatsen vand' voorsz. ingeruymde landen, met den aencleve van dien, alwaar 't d'E. Comp̄. noch vrij luyden int hoeden en weijden van haar bestiaal ofte bebouwen van landerijen niet en moghen strecken tot derselverschade en prejudicie waar toe hun bij desen Licentie gegeven is.

Ten tweeden: dat hij ende d' sijne nochte eenighe andere onder sijn gebiet sorterende, nimmermeer eenighen overlast, injurie, offensien, schade

[p. 276]

en verlies, sal en sullen doen nochte lijden dat sulckx gedaan werde, directel.^k noch indirecktelijck aan d'E. Comp., derselver ondersaten ofte dinaren, hunne huijsen, bouwlanden, thuynen vee &^a, ofte hoedanich het soude mogen genaamt werden, maar dat d' onderdanen vand' gemelte Comp̄. vrijelijck en vreedigh, sonder eenighe d' minste molestatie niet alleenigh door 't voorsz. district, maar oock sijne vrije andere landen sullen moghen passeren en repasseren, werwarts hunne reijse soude mogen tenderen, daar in traffiqueren en laten doen, soo als den staat mochten comen te vereijsschen, sonder d' minste vexatie.

Ten derden: dat sij gedeputeerde ende gevolghlijck den Prinse Dhouww, alle andere vreemde europeische Natien, die hun in tijden en wijlen op 't voorsz. district souden moghen comen ter neder te slaan, met haar macht daar van sullen trachte te delogieren en verjagen, niet gedogende dat deselve elders mochten comen te timmeren, bouwen en possessie te nemen, onder wat schijn en pretext sulckx oock soude moghen geschieden, veel min dat eenige andere hottentotse Natien buyten dese ligue sijnde t' selve off diergelijck te doen soude mogen practiseren.

Ten vierden: dat hij en sijne Nacomelingen ten Eeuwighen daage sullen wesen en blijven 's Comp. goede vrinden en nabueren, mitsgaders vijanden van alle d' geene, niemant exemt, die deselve en haare onderdanen off derselver goederen eenighsints soude moghen beledighen beschadigen en offenseren, alle d' sulcke weerend, resisterende en affbreuck doende, soo veel en waar sij sullen cunnen en vermogen, helpende en adsisterende d'E. Comp. nevens haare dinaren en onderdanen tegens alle vijantlijcke aggressen, outrages en gewelden, die deselve van eenighe uytheemsche natien oijt souden mogen aengedaan werden.

Daar tegen belooft d'E. Comp. aan de andere sijde voor gemelten Prinse Douww ofte uyt desselfs Naame voorn. gedeputeerdens voor d'inruyminge en verkopinge vant' gedachte heele district Hottentoos Hollant met den aencleve van dien te geven ende te vereeren, gelijck hij hem geeft en vereert mits desen, eens sonder meer, een somma van vier duijsent Realen van 8^en aen verscheyde waren en Coopmanschappen, tot desselfs en hun contentement op dato deses gelevert.

Ten tweeden dat sij offte derselver dinaren uyt haaren Naam alhier residerende den meergemelten Prince Dhouww en sijne ondersaten sullen laten genieten een vredige besittinge van sijne andere Landen, buyten het meermalen genoemde verkochte district gelegen, oock hem ende d' sijne

[p. 277]

veijlig en ongemolesteert laaten passeren en repasseren door 't gebiet van d'E. Comp. werwaerts zij moghten genegen zijn, mits sulckx niet en strecke tot hare ofte harer dinaren prejudicie, schade off ongemack.

Ende off het geviel dat d' voorsz. Prince Dhouww met eenighe bontgenoten in sijne vrije Landen, van andere Hottentots, desselfs vijanden, soude mogen werden b'oorlooght, ende daar uyt verjaagt, dat hij ofte d' zijne met haar macht en vee tot in meergerepeteerde district vrijelijck sullen mogen affcomen als wanneer hem d' selve daar in bijstant doen, beschermen en desselfs vijanden resisteren sal.

Ende in cas datter onder d' hottentotse bondtgenoten eenige questie quam te rijsen, sal d' decisie door d'E. Comp. moeten afgedaan werden:

Waar Jegens hij Prince alle Jaaren eens, te weten op d' comste van d'Oranghlammen ofte de retourschepen uyt India aan sijne Protecteurs d'E. Comp. eenighe Schenckagien van bestiael tot recognitie sal moeten doen, daar voor hem dan Comp̄. weghen wederom een regael sal toegevoeght werden.

Alle welcke poincten van accordt den voorsz. Jonghen Prince Dhouw en d' andere twee gedeputeerdens bij vertolkingh voorgelesen zijnde verclaarden daar in te Nemen contentement ende beloofden dat deselve vast en onverbrekel^k bij hem en haaren erven en nacomelingen ten Eeuwighen daaghe soude werden gehouden en gemainteneert, bekennende oock te gelijck d' veraccordeerde cooppinninghen begroot op 4000 Realen van 8^en aen verscheijde waaren tot genoeghen ontfangen te hebben, en daar voor betaalt te zijn, des t'oirconde is desen wedersijts met handttastingh bevestight en onderteijkent, mitsgaders met's Comp.^s cachet g' subsigneert.

Onder stont: gedaan Int fort d' goede hoope desen 3^en Maij a^o 1672, en was bij den Jonghe Prince Dhouw nevens desselfs stadthouder Dack'key en overste Oijth'Keij in 't hooft gemelt op haere maniere gemerckt, ter sijden stont (L.S.) waarnevens getekent Albert van breugel en Coenraet van bredenbagh, lager stont mij present en was geteykent H. Crudop, secretaris en was ter sijden 's Comp.^s cachet in rooden lacque op 't spatium gedruckt.

Gecollationeert accordeert

H. CRUDOP.

Secretaris.