Reizen in Zuid-Afrika in de Hollandse tijd. Deel I. Tochten naar het Noorden 1652-1686

[Pieter Cruythoff's landtocht]

Pieter Cruythoff had als gezelschap een elftal liefhebbers.⁴⁾ Weer was⁺ een ‘Memorie’⁵⁾ tot voorlichting meegegeven. De kans op slagen was groot ‘daer de jongste lantreysers de vuyren van de Namaquas door de Soaquas gewesen hebben gesien, welcke Soaquas Mr. Pieter Meerhoff meent dat correspondentie met dese Namaquas souden hebben.’ De Hottentot-

4) Pieter Cruythoff, van Lin, corporael van d'adelborsten ende Comp^ies. boumeester.
[Hij was als adelborst in 1658 aan de Kaap gekomen].
Pieter van Meerhoff, van Coppenhagen, onderchirurgijn, als tweede.
Barent Waender, Van Varick, vrij boumeester van des Commandeurs landerijen.
[Hij was in 1658 aan de Kaap gekomen en overleed in 1661].
Harmen Ernst [Gresnigh] van Utrecht, Comp^ies. bogardier.
Johannes Dorhagen, van Gronou, adelborst.
Jan Babtist, van Franckfoort, id.
Jan van Asse, van Brussel, id.
Mathijs Huybrechtsz., van Ouerkerk, id.
Frans Martensz. van St. Antheunis, soldaet.
Cornelis Jansz. van Royen, bosschieter.
Jan Jansz. van Witmondt, soldaet.
Christiaen van Kerckhoven, soldaet.

+ Pieter Cruythoff's landtocht.

5) Kol. Arch. No. 3973. ƒ. 175 v. en volgg.

[p. 46]

ten Donckeman en Hans van Neurenburg¹⁾ zouden als tolken meegaan. Van ‘de Slaghboom’ af moest op een kompas de koers afgepeild en genoteerd ‘hoeveel uyren, halve uyren, langer off corter telckens op de genomen cours gegaen sult hebben in forma als de stuyrluyden ter zee doen, om sulcx in een caert te cunnen stellen voor de Heeren Meesters in 't Vaderlandt.’

Op de avond na de dag van vertrek liet Van Meerhoff aan de Kommandeur onderstaand briefje zenden, een aardig voorbeeld van Hollands van vreemdelingen in Compagniesdienst.

Aen mein Edellen Heer Jan van Riebeeck.

Wie laten U edelheyt weten, dat wie sein Got loff omtrent de 6 meil van 't fort aff, wie U.E. weten dat ons ossen begenen heur wel te skichen, anders niet, dan wie bevelen sein Edelheyt met sein Eedelle frou ende kiender onder den Alderhoogsten bescherminge, den 31 January 1661.

(was geteyckent) Pieter van Meerhoff.²⁾

Deze reis had sukses: het volk der ‘halve reusen’, de Namaqua, was gevonden! Als geschenk ‘van den coninck aen den Commandeur’ brachten de ‘lantreysers’ mee ‘een bockjen...'t eerste dat men hier te lande nogh⁺ gesien heeft.’ De lotgevallen werden vermeld als volgt:

1) ‘Heybingha, alias Hans van Neurenborgh.’ D. 5 Aug 1659.

2) Kol. Arch. n^o. 3973. ƒ. 180.

+ [8].