|
| |
| |
| |
Het volk en de vrijheeren
I
Als Otto, - dien men waarlijk Vrijheer hiet, -
Op duizenden van slaven zich beroemde,
Daar hij aldus ook elken dienstman noemde,
Sloeg hij zijn oog op Balderik's gebied.
Hij wachtte niet, dat deze, Hildegonde
Tot gade hebbend, hem weerstreven konde,
En deed met eene bende tocht op tocht
Op Baldrik's grond, opdat hij 't wreken mocht.
Dus overviel hij keirels ende slaven;
En als zij zich niet willig overgaven,
Werd hun hut geplunderd, door het zwaerd
Zij zelf gedood, naast hunnen eigen haerd,
Of meegevoerd, gebonden aan een paerd....
Wat dankten zij, wat juichten de arme lieden
Wien 't lukken mocht den wreeden man te ontvlieden!
Ook Baldrik toog aldus op Otto's grond
Van hut tot hut met eene bende rond,
En deed den Zwarten Ridder menigmalen
Door stout bestaan zijn plundren duur betalen.
Doch arm aan mannen moest de jonge held
Diens bende steeds vermijden in het veld,
| |
| |
Haar overtal had zijne schaar verslagen.
Daarom begaf heer Otto zich op weg
Naar Baldrik's burg, verhit op een beleg,
Waarvan men lang en verre zou gewagen...
‘Uit zijne wieg, de melkmuil!’ bralde hij.
Een aantal boomen deed hij nederhakken
En brugsgewijs die in de grachten smakken,
Een aantal sleurde men tot rammen bij,
Om Baldrik's muren neder te doen vallen,
En andren om te klimmen op de wallen....
| |
II
En Otto's volk, de slaven en ook zij,
Die, als de Heeren vrij en vrank geboren,
Maar onlangs hun langlokkig haar verloren,
Zij zwoegden aan dat werk met razernij, -
Met razernij om Baldrik en diens magen
Ook in den boei der dienstbaarheid te slagen.
| |
III
Doch Baldrik was van herte bloô noch laf:
Met die zijns volks die zijnen nood vernomen
En binnen 't slot nog hadden kunnen komen,
Sloeg hij heldhaftig elken stormloop af.
Liet menigeen der zijnen dus het leven,
Nog meer van Otto's bende deed hij sneven,
Wier lijken in de grachten bovendreven....
| |
| |
| |
IV
Zoo duurde 't weken, weken achtereen:
Geen dag verliep of Otto's Karl verscheen
Met versche hulp, en dus mocht alle dagen
De Zwarte Ridder nieuwe stormen wagen.
't Was Wolves zoon die met zes andren 't land
Doorkruiste en slaven haalde 't allen kant.
Tot Baldrik, die zich op had laten sluiten,
Kon in het slot geen onderstand van buiten.
Zoodat de held, hoe koen en onversaagd,
Bezwijken moest, ware een trotsche maagd
Niet onverwachts met redding opgedaagd.
| |
V
't Was Hildegonde. - ‘Dochter, had de Blinde
Tot haar gezegd, ik dacht dat gij hem minde!’
Zij steeg te paerd, met staal omkleed, - en daar
Rukt zij nu aan, gevolgd van eene schaar.
Van 'verre ziet heer Balderik ze naderen.
Hij trilt; zijne oogen schieten stralen uit,
‘Men blaas den hoorn en doe het volk vergaderen!’
Roept hij met kracht, en hoornen schallen luid,
‘De slotpoort uit, en Otto aangevallen!’
Zoo roept hij weer, en woedend stormen allen
Met speer en bijl op Otto's leger aan,
Bij heesch geschreeuw en wild als een orkaan.
Ter zelfder tijd grijpt Hildegonde's bende
Hen in den rug en hakt er zoo op in,
Dat gansch het heir, tenzij het overwinn',
Geene uitkomst ziet, waarheen het zich ook wende.
| |
| |
Ze is koen en grootsch, de jeugdige heldin!
Geen mannenarm slaat vreeselijker slagen;
Niet een der ruiters, hoe verhit van zin,
Bestaat met haar den sperenstrijd te wagen.
Ze is koen en grootsch! Gelijk een oorlogschreeuw,
Klinkt hare stemme Balderik in de ooren,
Die er van trilt en briescht zooals een leeuw.
Dus omgevat langs achter en langs voren,
Weet Otto door den vijand heen te booren,
En hij ontvlucht op zijn verwilderd paerd
Als Satan zwart, en zwaaiend met zijn zwaerd.
Hij vlucht en met hem vluchten al de lieden
Wien 't ook gelukt het moordtooneel te ontvlieden.
Zij trekken heen en wijken in zijn slot.
En Wolves zoon, op Otto's streng gebod,
Haalt, sleurt er binnen allen die tot heden
Om Baldrik's burg niet hebben meegestreden. -
De Zwarte Ridder vreest hetzelfde lot....
| |
VI
En Baldrik trad tot Hildegonde en zeide:
‘Dat wijd en zijd men uwen lof verspreide!
Mijn leven hoort voortaan u tweemaal toe,
Uit liefde en dank....’ En zij sprak wel te moe:
‘Mijn arm was sterk omdat mijn hert hem leidde.’
Maar blozend op dat woord uit haren mond,
Streek zij haar paerd en blikte naar den grond.
Dan sprak hij weer: ‘Mijn slot is 't uwe; rust er,
Verversch u, en omhelst er mijne zuster....’
| |
| |
Doch zij hief plots haar hoofd met hoogmoed op,
Wees met de hand naar Otto's ronden toren,
En zegde: ‘Ginds waait nog het vaandel op.’
Zij gaf een sein; haar huisknecht blies den horen;
Met eenen groet voor Baldrik's zuster toog
Zij heen, - en dra verdween de bende uit het oog.
| |
VII
En Baldrik deed al zijne mannen tellen,
Niet slechts de hem zoo trouwe strijdgezellen,
Ook allen die, voor Otto's dwang beducht,
Uit hunne hut in bosschen zijn gevlucht.
| |
VIII
Daar viel de winter in het land: de regen
Veranderde in moerassen alle wegen
En dwong de heeren tot wat vrede en rust.
Dies zaten zij veel maanden te overwegen
Wat heldenwerk elk hunner zoude plegen
Bij lenteweer en nieuwen oorlogslust.
En 't Volk, eilaas! wat namen zij het gaven,
Toch allen arm en ook toch allen slaven,
't Volk hield zich schuil in hutten 't allen kant
Uit riet en klei vervaerdigd over 't land.
Geen voedsel meer, want Wolves wreede bende
Roofde alles weg en voerde't naar den heer;
Geen vee, geen vel, geen winterkleedsel meer;
Niets, dan in 't hert de siddring der ellende...
| |
| |
Het somber bosch schudt zijne bladers af;
Van sneeuw en ijs spreidt zich het doodskleed open:
Gelukkig wat den grond is ingekropen,
Wee wie van honger omdwaalt op dat graf!
De mensch dwaalt om: met boog en bijl gewapend,
Doodt hij het wild en hakt hij boomen nêer.
Zoo leeft hij voort, en 's nachts op blaren slapend,
Zoekt hij in droomen 't oude welzijn weer.
Hard lijdt het volk, en 't weet niet tot wanneer.....
Van hut tot hut, alleen tot zijnen trooster,
Gaat vader Wob, een pater uit het klooster,
Die stil en droevig Christus' lijden preekt
En allen van het eeuwig leven spreekt.....
| |
IX
En als de zon het ijs op alle stroomen
Gesmolten had, de vogels op de boomen
Weer zingen deed, en 't volk, ten akkerbouw,
Gelijk weleer, de schup had opgenomen,
Riep Otto uit dat hij wat anders wou; -
En hij toog heen, met zijne mannen allen,
Om 't klooster van Ter Velden aan te vallen.
't Verbond van Baldrik met heer Rodbert kon
Hij niet verhindren, - maar hij zou beletten
Dat Baldrik ook de kloosterlingen won,
Ja, met het zwaerd daartegen zich verzetten.
En nu, wijl de Abt niet onder hem wil staan
Met heel zijn sticht en al de kloosterlingen,
Nu rukt de Zwarte Ridder er op aan,
Om met geweld er allen toe te dwingen.
| |
| |
Op éénen dag - de muren zijn nog versch -
Waant hij ze neer te werpen, en de papen
Met zich te voeren als gedweeë schapen.
Maar 't baat hem niet zoo ruw te zijn en barsch;
Gansch anders staat het met het sticht geschapen.
Met grachten en met wallen is 't omringd,
Sterk als een burg, betorend op de daken,
En al de paters - Wob alleen niet - blaken
Van moed, daar 't zwaerd in hun vuisten blinkt.
Heer Otto heeft, hoe brandend van verlangen,
Ook hier 't beleg geregeld aan te vangen....
| |
X
En als het reeds acht dagen heeft geduurd,
En 't menigeen heeft met de dood bezuurd,
Breekt een der paters, op een paerd gezeten,
Door Otto's heir, zoo moedig als vermeten,
En rijdt tot Baldrik, tot den jongen held,
Opdat hij Otto aangrijpe in het veld.
| |
XI
En Baldrik deed al zijne mannen dagen,
Hij schaarde ze in twee benden bij elkaar,
Zond pater X. aan 't hoofd der eene schaar,
Om voor 't convent den vijand te verslagen,
En rukte zelf met de andre mannen op
Naar Otto's burg, hoog op der bergen top.
Hij overviel de huisknechten en de slaven,
Die sneefden of zich bevend overgaven.
| |
| |
De pater ook gekomen voor het sticht,
Had spoedig daar een bloedbad aangericht.
Doch Otto, wijzer dan het jaar te voren,
Had zoo geducht de kloosterpoort versperd
Dat in het sticht geen man gevonden werd
Die raden dorst er toch doorheen te booren.
En tevens viel de Zwarte Ridder woest
De hulpbende aan, die hem verslagen moest.
Hij viel heur aan, verhit van al de woede,
Van al den haat die in zijn herte broedde,
En hakte zoo geweldig er door heen
Dat hij gansch 't menschdom uit te dagen scheen.
Doch ziet wat lot Heer Otto was beschoren:
Terwijl hij dus strijd voerde vóór het sticht,
Met zijnen rug naar 't klooster heen gericht,
Had hij zijn eigen slot voor zijn gezicht,
En hij zag plots op zijnen hoogen toren,
Heer Baldrik die de vaan aan stukken reet
En ze uit de wolken naar beneden smeet.
Uit borst en mond steeg hem een ruwe kreet.
Zijne oogen rolden vuur in hunne holen,
Of staarden strak als witgegloeide kolen.
‘Mee! allen mee!’ dus brieschte hij en reed
Alsof zijn hengst snel door de ruimte gleed.
Vooruit met hem schoot zijne ruiterbende.
Zijn slavendrom liep mede, doch te voet,
En achterhaalt door X den pater, endde
Nog menig slaaf zijn leven in het bloed.
Vooruit sneed Otto! Doch halfweg gekomen,
Zag hij een rookwolk boven zijn kasteel
En vlammen breed uit al de gaten stroomen.
‘Vermaledijding!’ brieschte zijne keel;
En, ja, hij hadde zijnen hengst doorstoken,
Omdat hij wel gelijk een vogel vloog,
Maar bliksemsnel niet door de ruimte toog.
Hij voelde 't, - de uur der straf was aangebroken.....
| |
| |
| |
XII
Hij komt aan 't slot; zijn hengst wil niet vooruit,
De valbrug op, - want Baldrik staat daarbinnen,
Geduldeloos om 't strijden te beginnen.
Heer Otto rilt, doch neemt een kort besluit:
Hij doodt zijn paerd, en op een ander rijdt hij
Ten vijand toe, en als dolzinnig strijdt hij....
't Is op de brug. Wreed slaan zij heen en weer,
Hun beider paerden vallen stervend neer.
Zij grijpen andren, stijgen op, - maar even
Als de eerste maal, voelt Otto 't zijne beven....
't Zij zoo, - maar des te voller wil en zal
Hij zijne wraak aan Balderik verzaden.
Ja, zijnen romp daar in het vuur doen braden!
Zij strijden, zij strijden....
Klinkt zoo nabij en rolt ginds in het dal?
't Is Hildegonde, nogmaals Hildegonde!
Zij had de vaan als uit de lucht ten gronde
Zien werpen, en met ruiters is zij daar,
Gewis dat Baldrik blootstond aan gevaar.
En Otto, op de brug thans ingesloten,
Ziet zijne slaven vluchten t'allen kant.
Hij wil de dood niet door des vijands hand.
Het is te laat om zich de borst te ontblooten
En zelf de speer zich in het hert te stooten.
Diep, diep is 't water onder hem; hij dwingt
Zijn huivrend paerd dat van de brugge springt
En voor altijd met hem ten gronde zinkt.
|
|
Auteursrecht onbekend