Cronyke van Vlaenderen. Deel 1

Hoe die here van Sinte-Aubijns ende Engreham Zendekijn verhoeden ende benamen dair, Airdenburch van den Gentoyseren niet steelwijs gewonnen en wert ende van hoe die coninginne van Ongeren grote ambassiaten zandt an den coninc in Franckrijke om des coninx broeder, den grave van Valoys, an hair enyge dochtere te huwelijken.

Met desen zagen dese here van Sinte-Aubijn ende Engreham hoe dat dese Gentoyseren hoir lede-

[p. 477]

ren gerecht hadden ende clommen vaste upwairt na die cartelen, ende was dair alrede een die sijn been over die kertelen setten soude om in die stede te comen; des dese twee zeer verslagen waren, mer niet so, sij en begrepen enen troost in hem van te weren, want sij sagen wael, wairt dat sij ter stede wairt innegelopen hadden, die stede hadden ewelijken tot hoire behoef verloren geweest, ende sijselve ende alle die andere dairbinnen wesende liveloys; sodat dese here van Sinte-Aubijn ende Engreham begonden te roepen tot desen pieckenair: ‘Toe! Toe! edel gesellen, syedy wael die Gentoyseren hier alrede uptie muyere? Tot hem! tot hem, met enen vryen moede, ende laet se ons uutweren; tis noch vroech genoech!’. Dair liepen doe dese III tesamen tottengenen die boven up die lederen upwairt clommen, ende recht dair sij upt inclymmen toegecomen waeren; ende stack dese pieckenair denghenen met pieken, die boven uptie muyere gecomen was, dat hij weder airselinge van boven nederstorte. Recht na desen begonden an te comen die van der dachwairde, ende worden gewair hoe sekere personen, tot III of IIII toe, stonden ende vochten uptie muyeren van binnen tegens luden van buyten, sodat sij gewair worden dat die Gentoyseren met horen lederen buyten an die muyeren doende waren met groter machte van volke; die doe in hoir trompette sloech hasteliken een geluyt: ‘Verraden!’, van welken corten trompegeslach terstont die stede in roere wert; die ridderen, die in hoere herberge ende up hoere bedden lagen, hoirden dit gecry in der stede, ende vernamen dat die Gentoyseren die stede stelen wouden, waren hier zeer af verwondert, ende schoten haestelijken uuten bedde ende in hoir harnasse als sij haestelicxste mochten, ende deden hoir trompetten doe over alle die stede slaen, ende den volke ver-

[p. 478]

⁺wecken. Niettemijn, also die van Gendt wercx begonnen hadden ende an den muyeren geraect waren met horen lederen eer mens gewaer geworden was, meenden sij, al was mens nu gewair ende al werden sijt nu al van binnen, sij woudent voirt anhouden ende bestormen die stede met macht, als sij oic deden in groten wille die stede te winnen. Dese III personen alleen, als die riddere, jonchere ende pieckenair, stonden altijt, ende vochten als leeuwen, ende liepen van den enen totten anderen, dair sij se geraken conden, ende hilden se, dat sij over die muyer ende in die stede niet comen en konden wael ene halve uyere lang, tegens alle die Gentoyseren; ende bedreven dair dese III al te grote geradichede ende vromichede ter wapene, dat hem wael sculdich is voir groot prijs ende eer toegerekent ende gescreven te wesen. Dese III hildent solange staende, dat alle dese heren dair bij hem te ontsette quamen in groten getale wael gestoffeert, die burchgrave van Myaus met sine bannere voir hem, here Jan van Juemont met sijn pingoen oic voir hem, desgelijcx here Rifflairt van Vlaenderen ende alle die andere, ende vonden dair desen riddere, jonchere ende pieckenaere vechtende tegens VII^M man. Dair werden die van binnen roepende: ‘Wael an! Wael an ten ontsette; die stede is behouden!’, ende schicten hem ter weren. Als Franssoys Ackerman sach dat elc man up sijn weer was, ende dat sij voirtmeer niet dan verliesen ende niet winnen en mochten, ende dat sijn upset te niete gedaen was, dede hij al bij stade ende zedichlijken sijn volk airselen van der stede, ende schiet met sinen hope van Airdenburch, treckende na den Vier Ambochten. Trouwen, na deser tijt waren die van den garnysoene vele te nairstiger hair stede wael te bewaren ende hoir volk binnen te bet te ordyneren dan sij te

+ fol. 145 v^o

[p. 479]

voeren gedaen hadden. Dair wert doe desen III personen voirseit al te grote eere, van dien dage voirt, van alle die dairbinnen lagen bewijst, want sij III alleen die stede van Airdenburch behilden, ende benamen dat sij alle die dairbinnen waren die kelen niet afgesteken en worden ende in hoir bedden gemoirt.

Oick hebdy hiervoir wael gehoirt hoe die her-⁺toge van Bourgongen ende hertoge Aelbrecht van Beyeren, grave van Henegouwen, van Hollant ende van Zeelant, binnen der stadt van Camerijken elc een zone ende ene dochtere an des anders zone ende dochtere gehuwelict hadden, tot welken brulofte dese jonge coninc met al ten overvloedigen state mede binnen Camerijken was. Nu is wair, dat wael enyge noch seggen willen, nadat my doe in der wairhede geseecht was, dat binnen dier weke dat die coninc met sinen omen van Bourgongen ende van Bourbon ende oic hertoge Aelbrecht ende voirt alle die grote vrouwen van Bourgongen, van Brabant ende van Henegouwen binnen Camerijken in deser brulofte vrolijken ende onledich waren, bij inortinge der voirseide hertoginnen van Brabant, heymelijken van een huwelick getracteert wert twisschen den jongen coninc van Franckrijke ende vrouwe Ysabeel, hertoge Steffens dochtere van Beyeren, want die wise coninc coninc Kairle van Franckrijke, zaliger gedeinckenisse, vader van desen jongen tegenswoirdigen coninc, hadde in sijn dootbedde geordyneert ende begeert, dat men sine zone, den toecomende coninc, soude bestadigen in huwelijke, indien men enichsinnes bijbrengen mochte in Duytschlant des hem yet geleken, updat dairbij verbanden gebueren mochten werden twisschen den Almaschen ende den Franssoysen in starckenisse der cronen, want dese oude coninc conce-

+ fol. 146

[p. 480]

pierde ende mercte hoedat sijn oude vyandt, die coninc van Engelant, gehuwelict was in Almangen an des roemsch coninx zuster, dair hij te starcker af was. Dese eerbaere hertoginne van Brabant, die zeer subtijl ende ymaginatijff was boven anderen, sprack van deser materien met den coninx omen ende raden dair binnen der stadt van Camerijken, seggende hoe dese jonghe jufvrouwe een groits heren dochtere in Almangen was, ja die meeste van alle Beyeren, ende dat bij desen huwelijke vele groter vreenscappen ende verbanden gemaict souden mogen werden twisschen der cronen van Franckrijke ende den duytschen ende beyersen heren, ende dat dese hertoge Steffen al te wael machtich was te breken vele verenighingen of verbanden die twisschen den Engelsen ende den roomschen coninc gemaict mochten werden, want hij wair wael also machtich als die roomsch coninc mochte, of machtiger; twelke oic die meeste zake was, als van sijnre machten, dat die coninc van Franckrijke, sine omen ende rade tot desen huwelijke genegen worden ende dairinne procedeerden. Niettemin, die zaken deraf versproken wesende, wert zeer heymelijken gehouden, ende en wisten dair niet vele luden af, totter tijt toe dat die dingen gesloten waren. Reden was dese: in Franckrijke ist ene manyere dat dair gene vrouwe, hoe groots heren dochtere dat sijn mach, en mach des coninx wijf worden, sij en moet eerst al naict van vrouwen besien werden, of sij oic geformeert ende gestelt is omme kinderen te mogen dragen; oic mede omdat dese juffrouwe van verden landen te bringen was, als uut Beyeren in Franckrijke, dair men dan niet en wiste of sij den coninc so behagen soude dat hij se soude willen te wive nemen, want, en behaeghde se hem niet, so souden alle voirwairden doot ende te niet

[p. 481]

wesen. Dit waren die redenen wairomme men die zake heymelijken hilt. Hierup wert dese juffrouwe omtrent Pinxteren uut Beyeren in Brabant gebracht bij der hertoginnen aldair, die se zeer vreendelijken ende eerbairlijken ontfinck, welke hertoginne dese juffrouwe doe dede ordyneren up die fransse manyere; dese juffrouwe hadde bij hoir, die se dair gebracht hadde, hertoge Frederick van Beyeren, hair ome, bij denwelken dit huwelijck eerst upt bordt gebracht ende geroert wert, in der manyeren als ic u hier nu in lange seggen sal.