Cronyke van Vlaenderen. Deel 1

Hoe die here van Schoirs sine vergaderinge maicte om die stede van Oudenairden te winnen, ende hoe hij se wan, ende hoe die van Gent doe dairomme screven an den hertoge van Bourgongen, ende van sine antwoirde.

Hiervoir hebdy wail gehoirt hoe Franssoys Ackerman, terwijlen die coninc van Franckrijke in Vlaenderen lach omtrent Sinte-Wynocxberge ende Bourburch, die stede van Oudenairden beclam ende wan, dair die van Doirnick ende oic andere steden dairomtrent niet in tevreden en waren, want die van Oudenairden hadden, totdat dit voirseide bestant inghinck, dagelix alle tlant dairomtrent doirgejaeght endy menygen scade gedaen in Thoirnesijes, ende sonderlinge in des heren lant van Schoors en hadden sij niet gelaten, ende hadden oic desselven heren renten doen ontfaen, als ghij voir wael gehoirt hebt, dair hij zeer qualijken om tevreden was, ende so waren oic alle sine vreenden. Nu hadde dese here van Schoors van te voren wael geseeght, ende noch sprack hijt dagelix, dat hij van den bestande gemaict twisschen den coninck van Franckrijke ende den coninc van Engelant, ende oic den Vlamingen ende dien van Gent, niet houden en soude, mer soude hemluden tquaetste doen dat hij mochte, want die van Gendt ende van Oudenairden haddent hem gedaen, ende dagelix deden, dat hij dair een airm man omme

[p. 453]

waere geworden. Dese here van Schoors ymagineerende zeer om Oudenairden weder te mogen winnen, dair hij sijns upsets ende begrips af te boven quam, bij hulpe enyger franssen heren ende oic uut Vlaenderen ende uut Henegouwen, die hem sijn upset holpen volbringen. Wair was dat doe hij an hoirre veel screef, ende hem badt bij hem te comen, en wisten sij sine menynge niet; welke navolligende zake geschiede den XVI^en dach in meye. Up een tijt hadde die here van Schoors van sinen verspyders waere tijdinge dat Franssoys Ackerman uut Oudenairden gereyst ende binnen Gendt gecomen was, ende dair bliven woude, want hij verliet hem up tbestant dat twisschen den tween cronen stont, dair die van Gendt mede inne begrepen waren, dair hij doorlijken an dede, dat hij niet bet toe en sach om Oudenairden wael bewairt te hebben, als ghij nu horen sult.

Het gevyel dat dese here van Schoors sovele goeder mannen van wapene tesamen stack met bede, dat hij hem starck vant wael IIII^C bedecter hoofden, alle ridderen ende knechten, ende quam dairmede liggen in ene grote laghe, niet verde van Oudenairden, int bosch van Lore bij der gheertberghser poirte, in welk geselscap was here Jacob van Strevaelge, here Gilgebert van Lerninghien, here Jan Cakelaer, here Roelant van Spiere, here Blanckairt van Colone ende die here van Astrypole, die up die selve reyse ridder gemaict wert. Nu hoirt doch die manyere hoe hier tgevairt toeghinck, ende hoe die van Oudenairden verrascht worden Dese in die lage liggende hadden toegemaict twee wagen geladen met alrehande vytalie, ende dair waren IIII wagenluden toe, gecleet met grauve lijfrocken van slove laken ende onder wael te harnasse, welken wagen-

[p. 454]

lude waren stoute ende cloecke knechten van begrip. Dair quamen dese IIII wagenairs gedreven met horen wagenen na Oudenairden; dair deden sij den poirtwachteren een teyken, seggende dat sij dair provancien totter stede behoef brachten uut Henegouwen; ⁺die poirtwachteren, die niet dan goet en vermoeden, deden die poirte up, ende die eerste wagen voer voirt tot onder die poirte, ende dair bleef die staende, ende die andere wagen bleef houdende up die valbrugge; ende dese wagenlude dair aldus met horen wagenen in die poirte ende uptie brugge wesende, maicten sij hem wat onledich, ende togen die yseren hameren uut die ghaten dair die pairden die wagene an voirt halen souden, ende worpen se in der stede graften. Doe begonden die poirtwachteren te seggen tot desen wagenluden: ‘Wairna houdy hier? hoe en vaerdy niet voirt?’ ende namen die pairden bij den zeele, ende dreven se voirt. Die pairden, vervairt wesende van der zwyepen, schoten voirt, mer sij lieten die wagenen after al stille staen, want sij waren al los van den wagenen; doe worden dese poirtwachteren terstont wael gewair dat sij bedrogen waren ende verraden, ende begonden na desen wagenluden te steken ende te slaen, ende dese wagenaeren setten hem hertelijken ter were, want sij waren wael te harnasse onder hoir clederen, ende twaren cloecke ende onversaechde mannen van groten begrippe, ende cregen die aventuere dat sij dair terstont twee van den poirtwachteren uptie stede dootslogen. Diegene die in dese lage lagen, wachten hier duen ende scarp up, ende quamen hem terstont te baten, want terstont so braken die here van Schoors ende alle die lage up, ende quamen metter meester haesten bij hem tot an die stede. Dair worden die andere poirtwachteren vluchtich ter stede wairt inne, ropende:

+ fol. 136 v^o

[p. 455]

‘Al verraden! al verraden!’ mer ten bate hem niet, want, eer sij hem in die stede tesamen steken conden, quam hem dit volk van wapene in die stede over den hals, dootslaende allen dat hem gemoete of ter were sette. Dair worden dit volk van wapene roepende al treckende na der plaetsen: ‘Die stede gewonnen! die stede gewonnen!’ Aldus suldy weten dat up dit pas Oudenairden van den here van Schoors gewonnen wert, ende bleven dair uptien tijt van den Gentoyseren doot wail III^C man, so geslagen, so gedreinct; ende dair wert groit goet binnen gevonden, Franssoys Ackerman toebehorende, ende tgherufte ghinck doe dat dair wael gevonden worden sijns gelts XV^M franken.

Dit gerufte spranck terstont in allen landen, hoe Oudenairden van den Franssoysen boven enen goeden bestande gestolen ende gewonnen was, dair die van Gendt sonderlinge zeer qualijken af tevreden waren, als wael reden was, want hem dit alremeest anghinck. Hieraf spraken sij tesamen, ende sloten te senden bij den hertoge van Bourgongen, ende hem te kennen te doen geven hoe hemluden Oudenairden afgelopen ende benomen ware boven ene goede, vaste, bezegelde vrede ende goet bestant, ende dat hijt hemluden dede wedergeven ende hebben, of anders moste hij selve wael bekennen dat sijn lude ende ondersaten voirsienlijken an hemluden tbestant gebroken hadden. Sij senden dair, mer die hertoge ontsculdichde hem, seggende dat hij hem des heren van Schoors saken niet en bewant, ende also moste hem God helpen dat hij nie gehoirt noch geweten en hadde van des heren upset van Schoors; mer hij meende, hij woude hem dair gairne af scriven, ende also dede hij; hij screef hemluden ende ontbot hem binnen Oudenairden dat sij dien van Gendt die stede weder overgeven

[p. 456]

souden, ende dat niet eerlijken noch betamelijken en wair, dat sij gedaen hadden, binnen vrede ende bestande steden off sloten in te nemen of te winnen. Ende, als dese brieve van den hertoge van Bourgongen den here van Schoors te handen quamen, gaf hij den bode ter antwoirde, hoe dat hem die van Oudenairden altijt angeoirlocht hadden binnen bestande ende dair voir, ende hem sijnre ouder erve sonder reden benomen. Aldus en hadde hij nye geen bestant geconsenteert noch overgegeven tegens dien van Oudenairden, ende dairomme hadde hij Oudenairden in enen rechtvairdigen oirloge ende met goeder tijtele gewonnen up sine openbaere vyanden, twelke hij oic meende ende hoopte, totdat lant van Vlaenderen ende die stede van Gent eendrachtich werden soude, dieselve stede te besitten ende te houden als sijn eygen erve ende goet, want hij doch anders geen lant nu ter tijt en hadde, ten waere al verdorven ende verloren mits den oirloge. Dese saken bleven aldus staen, ende dair en quam niet anders af; Franssoys Ackerman was dair qualijken om, want hij hadde dair groit verlies van goede, ende hij wert zeer berijspt ende geconfuyst van dat hij so qualijken Oudenairden hadde doen bewaren; ende sonderlinge wert hij al te zeer met woirden overlopen van den here van Hairzele, ende cregen dese II onderlinge so grote woirde dairomme dat Franssoys zeer thoirnich wert upten ridder, seggende dat hij van hem sulke smadyghe woirde niet horen en woude, want hij woude dat wael bewijsen dat hij hem tot allen tijden ende in allen zaken truwelijker voir die stede van Gendt bewijst hadde dan die here van Hairzele. Dese woirden wiessen so groot dat sij malcanderen lochenden meer dan eens; dit wert gesceyden, mer ten leedt niet lange dairna, dese

[p. 457]

here van Hairzele en wert dootgeslagen, ende enyge wouden ende willen noch seggen dat dit Franssoys Ackerman ende Pieter van Bosch uut hate ende nyde deden doen. In desen tijden so hadden die van Gent an den coninc van Engelant doen versoeken om te hebben enen die van sinen bloede ende vroom sijns lijfs waeren tot horen overste ende regiere, des die coninc ende sine raden dair binnen Gendt enen ridder sonden, dat een zeer vroom man was⁺ ende wijs genoech, die dair hoir overste ende regiere wesen ende dat regimente van der stede hebben soude; ende was dese ridder genoemt here Jan Boursier. Dese quam binnen Gendt, ende hadde dair tbewint van der stadt als overste gouverneur wael I 1/2 jair ende meer.

Dese materie laet ic hier nu wat rusten ende wil wat gaen totten hertoge van Angouwen.

+ fol. 137