Cronyke van Vlaenderen. Deel 1

Van die menygerhande bestormingen, die die Engelse ende Vlamingen deden an der stede van Yperen, ende hoe die coninc van Franckrijke van Compiengen schiet met alle sinen here, dat zeer groot was, in menyge die stede van Yperen te ontsetten.

Aldus vergangen int gemeen die zaken in der hantieringen van wapene, huyden wint die ene, morgen verliest hij weder, ende dat heten ridderlijke ende ruytervoeren. Dit belegge voir Yperen en leschte noch en brack niet up, mer bleef altijt even vaste dairvoir liggen; ende en was der gheenre meninge niet anders, die dair voir lagen, dan sij die stede hebben souden, twair bij storme of anders, eer sij van dair scheyden souden; ende also en wast oic niet, sij en bezochtent met stormen menichwerven ende dick genoech, ende sonderlinge so stormden sij dese stede tot eenre tijt al te zeer wonderlijken an, geduerende

[p. 402]

enen helen dach van des morgens tot in den laten avont, dair al te menyge ridderlijke ende manlijke daet uptien dach bedreven wert van beyden zijden. Des doe dair binnen der stede in desen storme ridderen ⁺gemaict worden, als here Jan Sieple, here Franssoys, here Jorijs ende here Jan Belle; dese IIII ridderen thierden hem up desen dach al te vromelijken in hair nye oirde. In welker storme met eenre bussen dootgeschoten wert een edel man nut. Engelant, genoemt Lodewijck Lyn, ende was een al te stouten herden man; in dit stormen werden zeer vele gequetster lude gemaict an beyden zijden, van dengenen die te voirtvarende ende te rokelos in horen zaken waren. Men zeeghde my dat in desen storme die Engelse stonden buyten up die wallen van der stedegraften so vaste of sij dairup gespykert geweest hadden, ende casten van enen winde also dicht met horen stralen dat die van binnen nauwe thooft over die muyeren ter were steken en mochten om were te bieden; ende dair worden, behalven die uptie vesten of buyten bleven liggen of gebroken worden binnen der stede, gelesen in desen storme wael III tonnen vol schuts; want dit schut vyel alle desen helen dach so dicht alle die stede doir, also sijt tot tween steden anstormden, dat die luden binnen den helen dage binnen der stede up die strate niet gaen en dorften tot in den laten nachte toe, dat die Engelse ende Vlamingen stormens af lieten ende van rechter moetheden weder tot horen logijs wairt keerden, dat die van Yperen zeer gairne zagen, want sij oic zeer aff ende moede waren ende in groten laste geweest hadden.

Doe die Engelse ende Vlamingen, die voir Yperen lagen, zagen dat sij an der stede niet winnen en mochten ende hoir schut al te vergheefs quijt worden, worden sij te rade dat sij alle die rijse souden doen

+ fol. 125 bis

[p. 403]

binnen, ende tbonthout die sij souden konnen crijghen alle tlant in doen bringen voir die stede, ende dair die graften mede doen vollen, ende wouden dan dair soveel stroos ende airden up dragen, dat sij meenden dair so hoge over te gaen dat sij met dien van der stede dan hant tegens hant souden staen vechten, ende die muyeren te onderhouden ende te doen stourten, in meninge die stede also te gecrijgen. Dit upset ghinck voirt, ende die uuten heere sonden terstont overalle hackers, houwers ende arbeytsluden, ende deden alle die bomen ternederhouwen, fatselen ende binden an bonden, ende oic die rijsen, ende deden se met wagenen uptie kante van der stedegraften bringen, ende dair nederstourten; mer doch sij en konden dit so geringe niet toebringen, als sij gairne gedaen hadden; want die coninc van Franckrijke, die zeer ten sinne hadde dit besit te storen ende up te doen breken ende met desen Engelsen enichsinnes te vechten, vorderde zeer sijn reyse, ende schiet van Compiengen, ende quam tAtrecht; ende die cognestabel bevolen was te houden alrede voir met enen groten hope machtiger heren ende luden van wapene int lant van Arthoys. Oick quam die hertoge van Bertangen wael met II^M glayen an, die zeer begeerde den grave van Vlaenderen, sinen neve, te baten te comen in sijnre noot, dair hij oic grotelijken toe gehouden was, want, in den tijden doe hij uut sinen landen verdreven was, was hem die grave sijn neve een groot onderstant ende nootvreent; up welke reyse des coninx heere al te zeer groot ende machtich wert, want alle dese verde geseten ende oic nageseten princen ende grote heren quamen vaste met horen volke an; die grave van Savoyen doe, ende nu hertoge, ende die grave van Geneven brachten wael VII^C glayen voir hem, al Savoiyenen;

[p. 404]

hertoghe Frederick quam oic neder met enen schonen hope volx tot in Henegouwen, dair hij hem doe ene wijle ververschte bij sinen ome, hertoge Aelbrecht, ende sine sonen; oic quamen dair doir die hertoge van Bare ende van Loreynen met horen luden, ende reden logieren in Arthoys; desgelijcx quam here Willem van Namen wael met II^C glayen frischer gesellen, den coninc ende hertoge van Bourgongen te dienste, ende leiden doir Henegouwen, ende togen logieren int lant van Doirnicke, dat ment noemt Tournesyes. In desen tijden lach die grave van Bloys tot Landersyes so zieck, dat hij in dese reyse niet wesen en mochte; doch, up aventuere of hij so starck hadde mogen werden mede te rijden, hadde hij sine vrome heren ende ridderscappen neder uuten graefscappe van Bloys laten comen om den coninc te dyenen, als die here van Montingy, die here van Viesin, die here van Sinte-Martyn, here Walraven van Doustievene, cappiteine van Montmorantijn, met noch meer andere ridderen ende knechten.

Welke tijdingen int heere voir Yperen quamen den biscop van Noirdwijck, heren Huge van Calverlee ende den anderen engelsen heren, hoe den coninc van Franckrijke hem met alre haesten toequam, hebbende bij hem wael XX^M gewapender mannen, alle ridderen ende edele mannen, ende dairtoe wael LX^M mannen ander volk; welke tijdingen sij dair eerst niet en wouden geloven, mer sij quamen hem uut soveel hoeken dat sijs na geloofden; ende hem wert oic geseecht dat sij voir hemluden souden sien, want die coninc, mochte hijt bijbringen, meendse te overvallen in hoir besitte. Oic was hemluden mede geseit, hoe die hertoge van Bertangen dair mede tegens hemluden quam, dair den Engelsen al te zeer af verwonderde, hoewael hij hemluden na in dese

[p. 405]

reyse harde wael diende; dairup sij doe te rade ghingen, wat sij doen ende hoe sij hoir zaken voirt dairup ansetten souden; doch, alle dingen wael overgewegen, en kenden sij hem niet starck genoech om den coninc van Franckrijke met sijnre machten dair te wachten, ende sloten dair dat Pieter van Bosch ende Pieter die Muytere souden weder met horen hope trecken binnen Gendt, ende die Engelse souden weder trecken in horen garnysoenen tot Bergen, tot Bourburch ende dairomtrent, ende, wairt sake dat hemluden uut Engelant enygen machte overquame of dat horen coninc Rychairt of sine omen overquamen, sij souden dan malkanderen wael overscriven hoe sijt dan ansetten willen. Desen raedt wert gehouden, ende sij braken up hoir besit; die van Gendt togen weder binnen Gendt met horen hope, ende die Engelse vertogen hem na Bergen ende na Bourburch, ende voirt in hoere plaetsen die sij gewonnen hadden. Up desen selven dach, dat die van Gendt van den besitte schieden ende binnen Gendt quamen, quam dair binnen here Heynric van Persy, des graven zone van Noirthomberlant, die in Pruysen geweest hadde, ende onderwegen, niet verre⁺ van Pruysen an die kante van Beyeren, also hij doir dat hoghe Duytslant ommereysen woude, vernam hij ende hoirde seggen dat die coningen van Franckrijke ende van Engelant uptie kanten van Arthoys ende van Vlaenderen tegens malkanderen elc met alle sine machte te velde lagen ende te samen strijden souden; dair dese ridder al te zeer af verblijt was, ende hadde so grote begeerte dair mede met sinen here den coninc van Engelant te wesen in den strijde, dat dair hij wael, als men int gemeen die dit vreemde lande bezoeken dagelix over te rijden plegen ende nochtans eenpairlix hoir dachreysen doir te rijden

+ fol. 125 v^o bis

[p. 406]

XL dagen overgereden soude hebben, en was hij niet XIIII dagen over onder wegen, mer hij liet alle sijn gesinde ende baggaidge after, ende quam also alleen met enen runre doir die lande ende met tot veel tijden sine pairden te vernyewen ende te wisselen, ende quam in so corten tijdt binnen Gendt als voirseit is, dat men hem mogelijken sculdich is afterrugge toe te scryven voir een waeldadich ridder geweest te hebben, ende die wapenen begeerde te volledigen.