Cronyke van Vlaenderen. Deel 1

Die ordynancie, die des coninx raedt van Franckryke maicten, om int lant van Vlaenderen te comen, na der tijt dat sij vernomen hadden dat men dair wachte ende hoede hilt tot allen passaidgen.

Dese zake leet ende wert vergeten, mer Phillips van Airtevelde, die sijn sake niet en vergadt, schiet van Brugge ende quam tot Yperen, dair hij eerlijken

[p. 257]

ende met groter blijscappen ontfaen wert, ende Pieter van Bosch toich tot Comen dair alle tlant vergadert was, ende dair sach hij doe alle zaken wael doir, ende dair dede hij alle die plancken ende stijlen van der brugge ontnagelen ende lossmaken om terstont die brugge te mogen gebroken hebben, ofs noot ware, mer noch ter tijt en woude hij te brugge niet verdoemt noch alheel offgebroken hebben, om tvoirdel van den landtvolke noch an hem te trecken, die dair dagelix overleden met horen beesten ende goeden over die Leye om die te bringen dair sij bewairt souden wesen voir die vyanden, dair doe alle dat lant dairomtrent mettien beesten zeer verladen waren die te voeden. Up welken selven dach dat Philps tot Ypren quam, quamen dair die tijdingen hoe die Fransoysen die scade uptie brugge tot Menen ontfaen hadden, ende dat bijna die Haze dair gebleven hadde, van welker tijdinge Phillips zeer verblijt was ende sprack met enen lachende monde, om tvolck dair oic den moet mede te doen wassen, die dair bij hem waren, seggende: ‘Ic hope dat, bij der genaden Goids ende oic mits onse goede recht dat wij hebben, alle die andere sullen noch oic also een eynde nemen, noch dat desen jongen coninck, die so sobren ende jonge raedt heeft, ist dat hij⁺ over die Leye coomt, niet weder ommekeren en sal in Franckryke’. Ende na dese woirden gesproken toefde Philps tot tYpren V dagen, binnen welker tijt hij den volke dair adverteerde ende predicte uptie grote maircte aldair, ende maicte hemluden dair enen stouten moet ende starcse in hoir gelove, hemluden onderwijsende hoe die jonge qualicke geraden coninc van Franckrijke, hemluden met groten onrechte of enich rechvairdich toeseggen tot hemluden te hebben, dair up hem quam ende woudse alle te gronde

+ fol. 110

[p. 258]

verderven, indien hijs machte hadde, seggende voirt: ‘Mijn lieve kindere, en wilt u niet verslaen, of sij up u meenden te comen, want des en hebben sij genen machte, also sij over die Leye niet comen en mogen, ende ic hebbe alle die passaidgen van der riviere wael doen besetten; ende Pieter van Bosch, dat een getruw man is, is alrede tot Comen an der bruggen met enen groten hope volx, die vrylick volcomelijken mynnet des lants eere van Vlaenderen, ende Pieter die Muytere is upter bruggen tot Waesten, ende alle andere passaidgen van der Leye boven ende beneden sijn upgebroken, ende men en mach nyewers over die selve riviere dan in den tween dorpen voirseit, dair hoir coomste wael bereyt is; voirt so hebbe ic nu tijdinge ontfaen van onsen luden die in Engelant sijn, ende ie en weet niet anders, wij en sullen cort enen groten troist van den Engelsen met volke an dese zijde des zees hebben, want wij hebben een goet verbant met hemluden; aldus blijft waelgemoet, getruu, ende leeft in -goeder hopen, ende weest wael gehart, ende deinct te houden dat ghij gelooft ende gezworen hebt my ende der goeder stede van Gent, die so vele lasts gehadt heeft om uwe ende des lants vryheden ende prevylegien te 'sterken ende in wairden te houden; ende ghij ende wij alle sullens, enne God wille, eere hebben, ende dairomme alle diegene die horen eedt houden willen ende bij my te bliven totter doot toe, gelijken sij my gezworen hebben met horen, vryen wille, die steken nu hoir hant up ten hemel wairt in tekenisse van truwichede’ Na welken woirden alle, die up die mercte stonden ende Philps relacie dair gehoirt hadden, hieven up hoir hant ten hemel wairt, roepende alle dat sij alle bij hem bliven souden totter doot toe. Ende, als dit aldus geschiet was, quam hij die trappe neder van

[p. 259]

thardueys dair hij up hadde staen predicken, ende reedt tot sijnre herbergen wairt, dair hij doe noeh alle dien dach bleef; ende des anderen dages reedt hij van dair ende gleet weder met sinen hope na theer voir Oudenairden, dat dair altijt vaste bleef leggen, ende en schiet van dane niet om gene tijdingen die men hem anbrachte, mer in desen wech leedt hij doir Cortrijken, dair hij doe toefde twee dagen.

Laet ons nu van Phillips voirt te scriven een weynich zwijgen ende gaen weder totten jongen coninc Kairle van Franckrijke, die tot Atrecht lach, die groten wille hadde, als hij oic dat wael bewees, int lant van Vlaenderen te comen om der Vlamingen hoverdie ter neder te leggen, die te groit was tot hem; ende omtrent hem quam des volx so vele van allen kanten, dat des niet wael na te seggen en is. Als die coninc aldus stille gelegen hadde tAtrecht achte daghen lanck aneen, schiet hij van dair, ende quam tot Lens in Arthoys, dair hij doe toefde II daghen, ende upten derden dach van novembrij schiet hij van dair ende quam tot Seclijn, ende dair toefde hij; ende dair quamen die heren uut Franckrijke, als die connestabel ende mairscalke van Franckrijke, van Bourgongen ende van Vlaenderen te samen te rade, hoe men die saken anleggen ende hem elc ordyneren soude, want het was een gemeen seggen in des coninx heer dat dat onmogelijken waere int lant van Vlaenderen te comen indien die passaidgen van die ryvieren so starck beset ende bewairt waren als men seyde dat sij waren, dat men dair niet voirt dotr noch voir wairder comen en mochte, want dat weder was oic van selfs so wack ende so regenich, dat dair overalle zeer nat was. Ende waren wael enyge wijse bij den coninc, die seyden dat ene grote

[p. 260]

coenheide ende sothede was, den coninc in dat lant so verde gebracht te hebben, ende sonderlinge so laet in jaer, mogelijken soudmen vertoeft hebben tot in den toecomende somer om den coninc in den oirloge te bringen upten Vlamingen. Des wert doe die vrome ridder ende connestabel van Franckrijke, here Olyvier van Clitson, sprekende, ende seyde totten rade aldair: ‘Dit lant van Vlaenderen en kenne ic niet, want nye mijn dagen en quam ic hier so nade. Is dese riviere van der Leye so stercke dat men dair geen passaidge over vinden en mach dan up zeker bekende plaetsen?’ ‘Ja sij, here’, spraken dair enyge, ‘dair en is gheen hart vlack lant, ende oic sijn an beyden zijden van der riviere al maraschen, dair men te pairde niet doirrijden en mach’. Doe vraeghde hij: ‘Ende waen comen sij hier?’ Dair wert geantwoirt: ‘Here, sij comt hier van omtrent Aryen ende Sint Omers wairt’. Sprack doe die connestabel: ‘Nadien dat sij een beginsel heeft, so sullen wij dair wail overcomen, Nu, nu, laet ons onse volk ordyneren te passe, ende laet ons glijden na Sint Omers, ende dair sullen wij dan dese riviere overlijden tot onsen gemake ende so int lant van Vlaenderen comen, ende dan dat al langes doirtrecken na onsen wille, ende genaken onse vyanden wair die oic sijn, tsij omtrent Yperen of anderswair, ende ic kenne se oic so hoverdich ende verwaent dat, so wanneer sij onser vernemen sullen, sullen sij ons vrijliken te gemoete comen met machten om ons te bestoken ende te bevechten.