Cronyke van Vlaenderen. Deel 1

Van den brieve die bij Phillips van Airtevelde overgesent wert an der stadt van Doirnicke, ende hoe die coninc van Franckrijke ende sine raden wael van der Vlamingen antwoirde geinformeert waren.

‘Seer lieve ende geminde vreende, u gelieve te weten hoe wij enen brief ontfaen hebben, inhoudende van tween uwen burgeren ende inwoonren, briefdrageren an der steden van Gendt ende Brugge van des coninx commissarien wegen van Franckrijke, van onser wegen up desen tijt gehouden in vangenisse⁺, diewelke hij gairne weder uuter vangenisse hebben soudt tot uwer bede, updat die vreenscappe wesende twisschen ons beyden in wesen bliven moghe ende voirt persevereren ende vermeren; welke

+ fol. 108

[p. 245]

vreenscappe, lieve vreende, ons zeer clene dunct sijn, want tot onser kennesse gecomen is dat die coninc van Franckrijke, die hertoge van Bourgongen, die hertoge van Bertangen ende meer ander groter heren hem te samen steken met machten om den grave van Vlaenderen te baten te comen, tegens tlant van Vlaenderen te bevechten, niettegenstaande dat sij ons brieve scriven van vrede ende zoene te maken, dat ons geen doenlijke dingen en duncken wesen te tractieren mettengenen dair wij ons dach ende nacht voir wachten ende hoeden moeten, ende alle dage meer sullen doen; ende sij willen vreenden heten. Ende, als van uwe gevangenen burgeren, dairaf suldy weten dat wij die houden bij ons solange wij wairachtige tijdinge hebben sullen van der voirseider heren coomste ten wair of wij se eer ontcommeren wouden, want gij weet doch dat uwen burgeren laetst geseit was, doe sij bij ons in Vlaenderen waren, dat sij niet meer yemant in Vlaenderen senden en souden van horen burgeren, noch met brieven noch andersinnes, sonder geleyde; darenboven, dat die commissarijen, nu binnen uwer stede noch wesende, gedaen hebben om discoirt ende twijdrachte in den steden ende lande van Vlaenderen te sayen. So bidden wij u, lieve vreenden, noch dat ghij niet meer senden en wilt enyghe personen, uwe burgeren noch andere, van der commissarijen wegen in den lande van Vlaenderen; mer, sijn enyge saken uwer stede aengaende of uwen burgeren, dair wij u lieve of danckelijken inne sullen mogen doen, die sullen wij van u ontfaen, ende dair also doir u inne doen als wij van u in gelijken zaken begeren souden willen, want wij noch ymmers wat goeder betruwen in desen saken, ende oic in anderen, up u hebben, uut goeder ende gerechter buyerscappen, die lange jaren twisschen uwe stede

[p. 246]

ende Vlaenderen in groten vreenscappen gestaen heeft ende bij ons niet te nyete gemaict en sal werden; ende ghij sult vinden dat onse volcomen menynge is int eynde, dat alle goede cooplude ende haere commanscepe lijden ende verkeren sullen vry ende sonder zorghe van die ene landen tot die andere, sonder dat hem van den onsen yet misschieden sal of dat sij oic yet verbucren sullen, sij en sullent eerst up ons verhalen. Ende hiermede wil u God bewaren. Gescreven in onsen besitte voir Oudenairden int jaer M.CCC.LXXXII, xxiii dagen in octobrij.

Phillips van Airtevelde ruwaert ende behoedere van Vlaenderen, met sinen gesellen’.

Recht upten derden dach nadat Philps des coninx commissarijen tot Doirnick gescreven hadde ende die provoost ende heren van der stad van Doirnicke upter stadt huys om hoir saken, die sij te scaffen hadden van der stede wegen, vergadert waren in den rade, quam hem dair desen brief van Philps, welken brief hemluden gebracht wert van een knecht van Douay, als hij seyde, ende dat dieghene die tbesit voir Oudenairden hilden senden hem dieselven brief; denwelken brief ontfaen ende upter stadt huys gebracht werden, die commissarij hiertoe geroepen. Dair doe voir hem allen desen brief gelesen wert bij goeder voirsienicheden ende verstaen, dair doe die commissarijen up seyden totter stadt van Doirnicke, also men hoirs raedts dairup begeerde te horen: ‘Ghij heren, wij raden u in rechten, getruwen rade dat ghij ghene menghscappe noch geselscappe metten Vlamingen an en neemt, want men soudes u in Franckrijke genen danck weten, noch en ontfaet noch en doet up, van deser tijt voirt, geen brieve die u van hemluden gescreven sullen werden; ende, doet ghijt, ende dat van des coninx raedt vernomen

[p. 247]

wert, ghij sult dair groten scade ende afterdeel bij crijgen, want die zaken en sullen niet lange in desen state bliven staen’. Dair doe die van Doirnick hem weder up verantwoirden dat sij hoirs raedts plegen wouden, ende souden also doen, ende sij en souden, enne God wille, nymmermeer saken doen dair sij van den coninc af begrepen zouden mogen worden. Ende upten IIII^den dach dairna so schieden des coninx commissarijen van Doirnicke, ende keerden weder tot den coninc, die sy tot Peronne vonden, ende sijn III omen bij hem, als die hertoge van Berry, van Bourgongen ende van Bourbon, met meer ander groter heren.

Recht des dages te voren dat die commissarij bij den coninc quamen, was die grave van Vlaenderen dair bij den coninc gecomen om hem van sine gebreken te onderwijsen, ende oic te ontfaen ten lene van den coninc dat graefscappe van Arthoys, want hijs noch an den coninc niet versocht en hadde zeder sijnre moeder doot, die binnen sjaers gestorven was. Als des coninx rade vernamen dat die commissarij gecomen waren, vergaderden sij hemluden te samen bij den coninc, ende dair waren die II brieven van den Vlamingen, gescreven an den commissarij ende oic an der stadt van Doirnicke, gelesen, die dair in groten quade verstaen worden; ende wert oic dair van enygen van den rade uutgesproken, seggende: ‘Aldustanyge nyewichede ende hoverdie, als dese Vlamingen tegens horen oversten here ende coninc te hande trecken ende bewijsen, en is niet te lijden’, van welken woirden die grave van Vlaenderen zeer wael tevreden, was als wael mogelijken was. Dair hief doe die vorseide grave van Vlaenderen up voir den coninc ende sinen rade sinen clachte te seggen, die hij zeer puntelijken updede, dair hij goet gehoir

[p. 248]

in hadde, ende wael up verantwoirt wort na sinen ⁺wille, want die coninc hadde sulken raedt dat hij den grave aldus antwoirde, seggende: ‘Grave, ghij sult wederomme trecken in Arthoys, ende wij sullen cort te Atrecht wesen, ende dair suldy dan voir onse genoten van Franckrijke uwe zaken ons noch vernyewen, ende doen dat ghij sculdich sijt te doen; ende wij willen onse vyanden den Vlamingen oic thonen dat uwe zake ons is, ende dat en mogen wij hemluden niet bet bewijsen dan in hem met onser machten te genaken; so sullen sij wael onse meninge sien’. Met welker antwoirde die grave te vreden was, ende schiet dairup van Peronne, ende quam weder in Arthoys tot Hesdijn; ende die coninc, die bewijsen woude dat hem die sake ter herte ghinck ende dat men weten soude dat hij in Vlaenderen wesen wonde om den Vlamingen te corrigieren van hoire hoverdyen, ende die te niet doen gelijken sine voirvaderen dat in voirtijden oic gedaen hadden, dede sine clercken ende secretarij te wercke setten, ende in allen hoeken ende landen senden sine mandementen, brieven ende boden, so verd e sine crone geobediert was, inhoudende dat elc terstont ende sonder ontsculde of toevinghe cornen soude, als hij machtichste mochte, omtrent Atrecht, want hij te sinne hadde in Vlaenderen te trecken ende bij der gracien Goids tot onderdanicheit te bringen die Vlamingen, ende die met machte te bevechten; welcke brieven ende mandementen geen here onder der cronen geseten, so groit of cleen, overhoirich wesen en dorste, mer elc geboit voirt sinen ondersaten ende bereyde hem, als hij heerlicste ende cortste mochte, ende die verdste geseten waren setten hem eerst upten wech, als die van Overingen, van Rouveringen, die Toulousainen, die Gasscongairden, die Lynosijn, die uut

+ fol. 108 v^o

[p. 249]

Poytau, die uut Sanxongen, die uut Bertangen, ende van der andere zijde die Bourbonnoys, die uut Dalphinnade, die Bourgongoenen, die Savoyenen, die uut Loreynen, uut Bare ende voirt uut allen landen ende hoecken omtrent deser voirseider mercsen van Franckrijke; ende alle dit volk daelde nederwairt na Arthoys, dair doe vergaerde des volx van wapene so groit ende so schoon dat dair wonder af na te spreken ware.