Cronyke van Vlaenderen. Deel 1

Van der wreder ende felre antwoirde, die die grave van Vlaenderen den Vlamingen gaf te weten die van der stede van Gendt bij monde van sinen rade, dien hij dat bevolen hadde, [ende van dat grote volk van wapene dat doe den tijden binnen Parijs vergadert was].

Niettegenstaende alle dese voirscreven mandementen, ordynancien ende dagebrieve, bij den grave aldus uutgesent wesende, so arbeyden die hertoginne van Brabant, hertoge Aelbrecht ende die biscop van Ludick altijt, dat hoir drier raden up enen benoemden dach tot Doirnicke vergaderen mochten, up ene dadinge van eenre zoenen te vormen metten grave van Vlaenderen ende die van Gendt, dat die grave ter bede van den III personen also beliefde, hoewael hij altijt in den sinne hadde die rechte contrarie te doen. Dese dachvairde wert verworven up beloken Paeschen binnen der stede van Doirnick in jaer M. CCC. LXXXII, sodat totter dachvairde quamen, uuten lande van Ludick XII mannen van den alre notabelsten mannen van dien bisdomme, met enen ridder geheten here Lambrecht van Parwijs, een zeer wijs ridder vermaert; die hertoginne van Brabant sant dair oic horen raedt, ende so deden oic die goeden steden uut Brabant; desgelijcx zant dair oic hertoge Aelbrecht sinen raedt uut Henegouwen, als Symon Lallaing, sin bailiu van Henegouwen, ende meer andere met hem; diewelke raden goetstijts

[p. 158]

binnen Doirnick vergadert waren in die weke na Paeschen. Ende die van Gendt zonden dair XII mannen van hoire zijde, dair Phillips van Airthevelde die overste af was, ende waren die van Gendt doe eendrachtelijken overdragen dat, so wes dese XII personen dair sloten metten anderen, souden sij volcomeliken volligen, behoudelijken dat sij niet overgeven en souden dat yemant van Gendt dairomme en storve of gerecht soude worden; mer, woude die grave ymmer over diegene, die hem tonwille binnen Gendt gebleven waren, wille hebbe van correctie, van banne of van scattinge, hij wair wie hij wair, die moste sijn aventuere dairaf wachten, sonder oic enygen hope te houden van ymmermeer tlant, die stede of sinen pays te crijgen. Dit hadden sij alle overdragen te willen doen, ende waren oic te vreden dat dair Phillips van Airthevelde een af wair, die men dus bannen soude, hoewael hij onlanx hoir cappiteine geweest hadde; doch dat gaf Phillips selve over, indien die stede met horen here te vreenscappe comen mochte; dit dede hij uut medelijden dat hij met dat clene ende arme volk van Gendt hadde. Hierup schiet Phillips metten anderen XI personen uut Gendt, ende, als hij uut die stede reedt na Doirnicke, vielen alle gemeenlijken, mannen, vrouwen ende kinderen, alle die straten doir, voir hem up hoir knyen, slaende hoir handen te samen, roepende dat, so wat hem allen die binnen Gendt bleven dairvoir mochte bueren te lijden, dat hijs hem nochtans ymmers niet ontgaen en soude laten, hij en brachte hem die vrede ende zoene thuys. Hier hadde Phillips so grote compassie in, dat hij dit sach van den armen gemeenten, dat hij hemselven om deser zaken wille overgeven wilde gebannen te wesen, als voirseit is.

Doe die rade uut Brabant, Henegouwen ende

[p. 159]

uuten lande van Ludick binnen Doirnick alrede gelegen hadden wael III heele dagen, ende niet en vernamen van den grave dat hij quam of ten sinne hadde te comen, waren sij dair alle zeer af verwondert, ende namen hier te samen raedt up, sodat sij overdroegen bij hem te senden tot Brugge, als sij deden; dairaf die boden waren, van hoire alre wegen, here Lambrecht van Perwijs, van Ludick, uut Brabant die here van Crupelant, ende uut Henegouwen here Willem van Herymes, ende tot hem drien noch VI burgeren uut den drien landen. Als die grave dese III ridderen ende VI burgeren voir hem sach, ontfinck hij se vreendelijken genoech, ende gaf hemluden ter antwoirde dat hijs niet wael van staden en was tot Doirnick te comen uptien tijt,⁺ mer, omdat sij hem gemoeyt hadden tot Brugge bij hem te comen, ende ter eeren van horen heren ende vrouwe dairaf sij quamen, soude hij cort tot Doirnick bij hem senden enyge van sinen rade, gelast van sine eyntelike antwoirde ende wille, van tselve dat hem te sinne stont te willen of te laten. Ende anders en conden dese III ridderen ende VI burgeren van hem geen antwoirde gecrygen, dies sij weder tot Doirnicke reden, ende seyden dair den anderen wat sij tot Brugge bedreven hadden bij den grave. Dair na VI dagen quamen binnen Doirnicke, van des graven wegen van Vlaenderen, die here van Ramsvlyet, die here van Gruythuysen, here Jan Vylayn ende die proofst van Herlebeke, die doe den grave ontsculdichden tegens die rade der drier heren, vrouwen ende landen, van dat hij dair niet gecomen en was, noch oic comen en soude; ende voirt deden sij dairup des graven meninge, ende dat die van Gendt tot geenre zoenen met hem en mochten comen, ten wair dat alle die mannen

+ fol. 94.

[p. 160]

binnen Gendt wesende boven XV jaren oudt tot LX jaren toe, int gemeen alle gaen souden uut Gendt blootshoofts ende in hoir linden clederen, hebbende elc den bast om den hals, ende also souden sij comen up ene plaetse twisschen Brugge ende Gendt dair se die grave also verwachten soude, ende dair soude hij met hem allen sinen vryen, pueren wille doen, twair van te vergeven of te doen sterven. Doe dese antwoirde gegeven was, ende die quam ter kennesse van die van Gent bij den overbrengen des raeds der drier lande, waren sij meer te wets dan sij noch ye geweest hadden. Doe sprack die bailiu van Henegouwen tot hemluden: ‘Ghij heren, ghij sijt alle in groten laste int gemeen, ende elc up hemselven; so wilt u hierup beraden, ende sluyten, want, datselve dat die grave ons nu alre laetste sekere ende vaste geordyneert heeft, is scarp ende eynghe; doch, gady dit an, wij sullen u te vollen doen verzekeren dat die grave dair niet meer intrecken en sal, ende, als ghij dus bij deser dadinge alle in sinen wille gegaen sult wesen ende also voir hem staen, moochdi nochtans wael deyncken dat hij u allen niet doen en sal die hij dair sien sal, mer alleen enyge, die hem meer verthorent sullen hebben dan anderen; ende dair sullen, hopick, sovele goede middelairs sijn, die niet die barmharticheit toe sullen vallen, dat bij aventuere dieghene, die hem vermoeden souden dan dair te moeten sterven, sullen lichte ende godwille genade an den grave verwerven. Dairomme neemt liever dese presentacie van den grave an, dan ghij se wech wijst, want, als ghij se voirbij gewijst sult hebben, is te sorgen, al wort ghij noch hierna willich tot deser dadinge, dat hij u dan dair niet toe en soude willen ontfaen’. - ‘Here’, sprack Phillips van Airthevelde, ‘wij en

[p. 161]

sijn so verde niet ghemachticht, die goede mannen van Gendt also over te geven, ende oic en sullen sijt also nymmermeer in alsulken schyne werden bij ons; mer, ist zake dat die andere die binnen Gendt gebleven sijn, als wij bij hemluden comen ende hem dese presentacie van den grave openen, van den sinne sijn dat an te vairden, ten sal bij ons niet afterbliven, ten sal wail geschien; ende wij dancken u, heren, alle uuterlijke zeer van der nairnstichede ende groten arbeyt, die ghij gehadt hebt om dese dachvairde toegebracht te hebben.’ Ende dair namen sij oirlof an die raden ende burgeren, die uuten III landen dair gecomen waren, ende toichden wael an hoere manyeren dat sij die scarpe ende laetste dadinge metten grave niet en souden willen angaen. Ende hiermede quam Phillips van Airthevelde met sinen vreenden in sijn herberge, ende dede dair rekenen ende betalen, ende togen weder van Doirnick na tlant van Brabant, ende also voirt tot Gendt.

In desen schyne schiet dese dachvairde van Doirnicke, sonder yet goets gesloten te hebben, ende elck toich weder in sine plaetse. Noch heeft die grave te vragen wat antwoirde die van Gendt up sinen heysche gaven, so weynich achte hij hoire doe, want sijn meninge was oic dat hij om geen dinck ter werelt enyge dadinge van zoene met dien van Gendt angaen wilde, mits dat hij wael wiste dat hij se so scarp gewacht ende so verde gebracht hadde, dat sij niet meer noch verder en mochten; ende dat hilt hij also, dat hij wael wiste dat hem niet missen en mochte, hij en soude dair cort een eynde des oirloochs afhebben eerlijken tot sinen wille, ende dat hij Gendt also maken soude dat dair alle andere steden exemple an nemen souden.