Cronyke van Vlaenderen. Deel 1

Hoe die van Yperen ende van Cortrijke ommeghingen ende metten grave toevyelen, ende hoe dairna die stede van Gendt belegen wert van den grave.

Nu willen wij spreken van den grave van Vlaenderen ende sinen volke, hoet die ansetten, doe sij mits hoir II lagen wael bij III^M man terneder getogen ende doitgeslagen hadden, so van Gendt, so van Yperen wesende. tIs wair dat die grave wert te rade, dat hij woude voir Yperen trecken, ende beleggen die stede, als hij dede, ende reedt met alle sijn volk darwairts an, in enen schonen groten geselscappe van ridderen ende knechten, uut Vlaenderen, uut Henegouwen ende uut Arthoys, die hem te dienste gecomen waren. Als die van Yperen vernamen dat die grave, hoir heer, so machtich ende starck voir hoir stede quam, waren sij zere verslogen ende moedeloys, sodat die rijckhede ende notable van der stede te rade worden dat sij hoir poirten al wijde updoen wouden, ende gaen buyten, den grave te gemoete, ende setten hoere liven ende goeden geheelijken in sijnre ordynancie ende onderdanicheyt, ende roepen ende bidden hem an genade, want sij wisten wael dat die grave wael wiste dat sijluden bij bedwanck van hoire gemeenten, als van den volres, wevers ende alsulk cleen ende quaet geselscappe van der stede, Gents hadden moeten wesen tot dier tijt toe; ende kenden horen here so eerbair ende barmhertich dat hij se dan also te genaden nemen soude. Ende,

[p. 95]

also sij dit ordyneerden te willen doen, deden sij; ende quamen, wael III^C of meer alle in een geselscappe, buyten der stede van Yperen, met hemluden hebbende die slotelen van der stede poirten, ende, als sij bij den grave quamen, vyelen sij alle up hoere knyen voir hem, roepende ende an hem biddende om genade, ende setten elc hoir lijf ende oic die⁺ hele stede in sinen wille. Als die grave dit sach, ontfairmde hij haire; hij deed se upstaen ende nam se in genaden, sodat hij ende alle sine machte doe binnen Yperen quam, dair hij doe bleef leggen omtrent III weken lang, ende zandt die van Brugge ende die van den Vrien weder thuys. Binnen desen tijt dat die grave aldus tYperen lach, dede hij dair wael bij C volres, wevers ende alsulk geselscap onthalsen ende metten zwairde rechten, van diegene die Jan Lijon met die van Gendt eerst ingelaten hadden binnen Yperen, ende sine vrome ridderscap ende mannen so doitgeslagen, die hij dairbinnen gesent hadde, dair hij so omme verthorent was. Ende, updat sij hem niet meer tegens hem rebelleren en souden, zandt hij III^C manne, van den besten ende notabelsten van der stede van Yperen, tot Brugge, ende dair gevangen bliven. Ende, als hij dit al gedaen hadde, schiet hij van dair, ende reedt weder tot Brugge met enen zuyverlijken geselscappe van volk van wapene; mer hij nam doe den wech tot Cortrijken toe, seggende dat hij die van Cortrijken tot sijnre obediencie ende onderdanichede bringen woude.

Als die van Cortrijken vernamen dat hoir prince met so groter machten tot hemluden wairt quam, ende dat hem die van Yperen tot sijnre onderdanicheden ende wille gegeven hadden, waren sij zeer beducht, want sij en zagen genen troist te mogen crijgen van die van Gent, na allen gelegentheden;

+ fol. 63.

[p. 96]

sodat sij te raden worden, dat sij hem oic terstont upgeven wouden in hoirs heren des graven handen, ende dat hem doch eerlijker ende beter waer te bliven bij horen rechten here den grave, dien sij doch truwe ende hulde sculdich waren, dan bij die van Gendt. Dair hem doe hoire III^C ordyneerden uut deser stede, van den meesten ende besten, ende ghingen alle te voete buyten upt velt tegens die comste hoirs heren des graven, hebbende bij hemluden die slotelen van hoire stedepoirten. Als die grave voirbij hemluden lijden soude, vyelen sij alle up hore knyen ende ryepen om genade an hem; die grave ontfairmde hoire, ende nam se in genaden, ende reedt binnen der stede met groter blisscappen, ende alle man dede hem eere ende reverencie. Dair nam hij doe II^C burgeren van den notabelsten van Cortrijke, ende zandt se tot Rijsel ende tot Douway in ghijselinge, updat hem dieselve van Cortrijke niet meer en souden rebelleren. Als hij dair VI dagen gelegen hadde, reedt hij van daen tot Duysen, ende van dair voirt tot Brugge, dair hij doe bleef, hem ververschende; omtrent XIIII dagen.

Dairenteynden dede hij een groit mandament uutgaen overalle, omme te trecken ende te beleggen die stede van Gendt, want alle Vlaenderen was hem uptien tijt onderdanich ende tot sinen dienste bereyt, sodat die grave van Brugge schiet met groter machten, ende quam voir Gendt, ende beleyde die stede; ende hij selve logierde hem up ene plaetse, die men noemt dat Abiette. Dair quam doe bij hem te dienste here Robbrecht van Namen met een zeker getal van volk van wapene, also die grave van Vlaenderen dat an hem begeert hadde, mer doe en was here Willem van Namen dair niet bij, mer was Franckrijke bij den coninc ende den hertoge van Bourgongen.

[p. 97]

Twelke was omtrent sinte Jan Decollacio dat dit besit voir Gendt toegeleyt was; up desen tijt was merscalk van alle des graven heer here Wouter, here van Adingen, dat een jonck vroim ende koen man was, ende hem genen arbeyt en ontsach, noch voir geen dinck en vreesde, mer was een leeuwe van enen man. Niettemin, hoewael die grave aldus voir Gent lach met alle sijnre machten, en konde hij hemluden nochtans niet benemen, sij en hilden altijt III of IIII poirten open, dair hem altijt vytalie ende provande genoech dagelix sonder - sorge - in quam, want dat lant van Brabant ende bijsonder die van Brucxel, waren hem zeer gonstich; oic mede boven alle waren hem die Ludikers zeer gunstich, ende bijsonder die van der stadt van Ludick, die hem toescreven, om hemluden te bet in hoire opynyen te starcken ende te troisten, als hierna vollicht: ‘Lieve vreenden van Gendt, wij weten wael dat ghij up desen tijt veel te lijden hebt, ende zeer gemoeyet wert van uwen here den grave, met voirt sinen edelen mannen, ende voirt dat hemluden vollicht uut dien lande, dair ons zeer leet toe is; ende weet voirwair, waren wij u op V of VI mylen na geseten, wij souden u so troistelijken ende behulpich wesen, als goede broederen, vreenden ende nagebueren sculdich sijn malcander in hoire noot te wesen; mer, dat ons van heerten leedt is, ghij sijt ons te verde geseten, want dat hele lant van Brabant is twisscheh u ende ons gelegen, sodat wij ons lijden moeten van u mer hulpen te bewijsen; mer doch, weest wail gemoet ende en verslaet u niet, al sijdy nu belegen, want God ende alle goede steden die weten dat ghij goet recht ende reden hebt, dairomme ghij in desen oirloge gecomen zijt; ende vrylijken weest wail gemoet, uwen zaken sullen u veel te bet ver-

[p. 98]

gangen’; ende hiermede sloten sij hoiren brief, ende sonden die van Gendt.

⁺Nu lach altijt die grave van Vlaenderen voir Gendt, ende hadde die stede belegen an die Brugse ende oic an die Cortrijkse zijde, mer niet an die Bruecxelse noch an die IIII Ambochtse zijde, also hij dair niet en conde toecomen, van laste ende hinder der rivieren, als die Scelte ende der Leyen; ende, om dat alle belegen te hebben, en hadde hij niet volcx genoech, want, als men alle gelegenthede van Gente wael duersien wille, is sij een van den stercksten steden van Kersten gelove, ende, die se wael beleggen soude ende hemluden benemen alle openen gaten ende passaidgen dair sij altijt te wille bij uut ende inne mogen comen, hij soude dairtoe wail behoeven II^CM gewapent; ende nochtans souden elke heere herde na den anderen moeten liggen, of sij en souden malcanderen ter noot, mits den laste der rivieren, die ene den anderen niet te baten mogen comen; overmits dat des volcx te veel binnen der stede van Gendt is, ende alle sijnt luden cloeck ende wael ter hant, want men wil seggen dat sij in dien tijden, als sij aldus belegen worden ende sij binnen Gent hoir machte overzagen, sij, mettengenen die hem onderdanich waren, wael starck waren LX^M man, beneden LX jaren ende boven XV, alle waerachtige mannen ende dragende hoir hernasse. Die grave, die hier dus voir Gent gelegen mochte hebben omtrent een maent, ende sijn luden, als die heere van Adingen, die jonge drossaet van Henegouwen, die Haze van Vlaenderen, sijn zone, ende meer andere, vaste alrehande scermutsingen met die van der stede gehadt hadden, so den enen dach wat ghewonnen, so den anderen dach niet veel bedreven, also die aventuere dat gewesen hadde, wert die grave te rade ende

+ fol. 63 v^o

[p. 99]

ordyneerde, dat die van Brugge, die van Yperen enen die van Poperingen souden trecken scermutsen tegens die van Gendt up een passaidge, dat men heet die Langebrugge, in meninge, wair des sake dat sij dat passaidge winnen conden, tsoude zeer veel oirbairs inbringen, want men soude dairmede enen inganck winnen om in die IIII Ambochten te comen, ende men soude dairtoe altijt van dier zijde Gent so nade comen als men soude willen. Dit upset ghinch voirt, ende hier worden diegene toe geordyneert, die dit doen souden; ende wert hieraf van dese reysen cappiteine ende beleyder gemaict een zeer vroom ende koen ridder, genoemt her Joost van Halewijn, hoewael dat dair vele anderen ridderen ende edele knechten mede waren, mer hij was die hoofthere van hem allen. Als dese van Brugge, van Yperen ende van Poperingen gecomen waren bij dit passaidge, geheten die Langebrugge, en vonden sij niet ydel noch ledich staen, mer wael voirsien ende besorght van veel volcx van die van Gendt; ende dair waren Pieter van Bosch, Pieter die Muytere ende Raesse van Hairzele int alrevoirste. Dair doe ghinck an een grote ende starcke mangelinge ende seermutsinge, want, also vro des graven volk dairvoir gecomen was, vlogen ghene stenen uuten bussen; men schoot hertelijken metten windaesbogen, ende dairt wert zeer met goeden keselingen van den kartelen geworpen van allen sijden, sodat van dese bussen ende windaesbogen dair gereedt doden bleven, ende oic veel gequetster lude; ende droegen dair hem die van Gent als vrome ende stoute heelden, want sij deden hoir vyanden met machte airselen ende conquesteerden ende wonnen manlijken met crafte, dair der goudsmeden bannyer van Brugge, ende die wert int water geworpen ende een slet

[p. 100]

af gemaict; ende dair bleven oic vele van den goudsmeden van Brugge doot ende gequetst, ende een groit deel meer andere met hem, ende bijsonder bleef dair doot heer Joost van Halewijn, dat temale groter scade was; sodat int laetste die uuten heere, die dair gesent waren, wederkeerden van dair sonder yet bedreven te hebben. Aldus gedroegen hem die Gendttoyseren dair zeer vromelijken.