Cronyke van Vlaenderen. Deel 1

Hoe die Gentoyseren die stede van Oudenairden alomme belagen, ende dat vreeselijke bestormen, dat sij an die stede van Denremonde stormden, dair die grave selve binnen was.

Die grave van Vlaenderen, die doe ten tijden tot Rijsel lach, vernam die tijdinge dat die van Yperen ommegegaen waren, ende dat dit die clene ambochten aldair toegebracht hadden, was hij zeer qualijken te vreden, so om den doit ende tverlies van sinen gueden ridderscap, dat hij dairbinnen gesent hadde, ende oic om ander verlies; doch hij nam enen troost ende sprac totten heren die bij hem wairen: ‘Dair en leyt niet

[p. 46]

an; al hebben wij Yperen nu verloren, op een ander tijt winnen wijt weder tot hoiren rampe, want ic salre dair noch eens so veelle doen onthalsen ende onthoifden dair ende anderswair, dats hem andere vresen ende vervaren sullen. Ende hij dachte ende ymagineerde zeer om te voirsien die stede van Oudenairden so wail van allen provancien als van volke van wapene, om ymmers die te houden tot sijnre behoef, want hij vermoede wail dat die van Gendt op hair voirdel dairvoir souden comen leggen, dat hem tot groten hinder wesen soude, cregen sij die plaetse, want so souden sij die guede riviere van der Schelte ende alle die doirtochte van den scepen in hairen handen ende onderdanicheyt hebben. Om dit te verhoeden zeer voirsienliken, sende hij binnen Oudenairden veel edelre mannen, beyde ridderen ende knechten, in groten ⁺getale, so uut Vlaenderen, uut Henegouwen ende uut Arthoys, ende als dese binnen der stede gecomen wairen, begrepen sij die huysen aldair also dat sij volkomelijken meyster van der stede wairen, wairt lief of leedt was den luden van dairbinnen. Als die cappyteynnen van Gendt vernamen, doe sij weder binnen Gendt gecomen wairen, dat die grave so grotelijken dede voirsien die stede van Oudenairden, worden sij te rade dat sij dairvoire trecken wilden, ende beliggen se, ende van dair niet te sceyden voirdat sij se gewonnen souden hebben, ende alle doitgeslagen dat dair binnen wair, ende die poirten ende muyeren alle terneder geworpen ende geslecht. Hierop deden sij een sterc gebodt gaen binnen Gendt, dat elc wair wael voirsien van hernasse ende van anders zwair dat hem buerde te hebben, om bereyt te wesen ende te volligen dair men se leyden soude. Dit gebodt en wert niemant overhoirich, mer bereyden hem alle ende maecten reescap van tenten, paweljoenen ende anders

+ fol. 22

[p. 47]

alle gereetscap tot oirloge dienende wael bereyt. Doe dit al bereyt was, schieden sij van Gendt ende quamen logieren voir Oudenairden, in die scone marasche langes dier yviere van der Scelte. Ende binnen drien dagen dairna quamen die van Brugge, die van die van Gendt dair ontboden wairen, ende logierden hem an die Brucxse sijde; dese brachten veel wagenen ende grote provancien mit hem. Dairna quamen die van Yperen oic in groten getale; so deden oic die van Poperingen, van Meesen ende uuten Vrijen, desgelijcx die van Geertsberge, sodat men die Vlaminge sterc rekende voir die stede van Oudenairden voir C^M personen. Dair hadden sij die Schelte overgebrugget met scepen ende hurden, sodat sij die een totten anderen altijt comen mochte, alst hem geliefde. Die grave van Vlaenderen, die doe ter tijt tot Rijsel lach, creech ten sinne te willen trecken tot Denremonde, want hadde groot volk ontboden van ridderscappe ende edele mannen uut Duytselant, opten Rijn, uut die lande van Gelre, ende uut Brabant, ende bijsonder den hertoich van den Berge, sinen neve, die bij hem quam mit veel ridderscap ende edele mannen, ende togen binnen Denremonde, dair sij den grave van Vlaenderen vonden, die alrede dair gecomen was, ende, als hij dit volke, was hij dair zeer af verblijf.

Dit besit van den Vlamingen bleef al vaste leggen enen langen tijt voir Oudenairden, binnen welker tijt dair veel ende alderhande bezoekinge ende storinge ende scermutsinge gescieden, sodat selden dach was die Vlamingen en plagen se te verzoeken tot an die bailgen van die poirten van Oudenairden, ende heerlijke feyten van wapen plegen te laten geschien, doit ende gevangen ende gequetste luden te maken alle dage, want die Vlamingen plagen hemselven zeer dorelijken te aventueren ende zotlijken tot an

[p. 48]

die bailgen van dier stede te lopen ende dair te scertmutsen, welke overtallichede hem menigen dode dagelix te kosten plach, want binnen Oudenairden lagen wail VIII^C glayen, ende alle vrome ende herde mannen, ridderen ende sciltknapen. In den eersten lagen dairbinnen VIII bannerheren, als uut Vlaenderen, die here van Gistele, die here van Villeers ende van Guylic, die here van Scoirs; uut Henegouwen, die here van Adingen, Wouter here van Anthoingen, die here van Gommengies, die here van Briffuel ende die here van Lens. Noch hiertoe lagen dairbinnen die drie bruederen van Haelewyn, als here Jan, here Danel ende here Joost, die here van Stainburch, die here van Crane, here Gerijt van Merkeles, die here van Cohem, die here van Montengijs uut Henegouwen, here Dirc van der Ameyde, here Jan van Grees, ende voirt so veel dat dairbinnen lagen C ende V ridderen. Dese hilden zeer stercke wairden ende scerpe hoede ende deden grote weer, want sij en hadden geen ⁺betruwen optie inwonende van der stede. Oic so hadden sij alle die vrouwen ende kinderen doen gaen in der kerken ende in die goitshuysen van der stede; dair hilden sij hoir woenstat, ende dat ridderscap ende die vreemde ruyteren die bewoenden hoire huysen, die sij gebolwerct hadden voir tscieten van den bussen, ende oic voir dat vierscut, dat die Vlamigen dach ende nacht dairbinnen deden scieten om die stede te verbernen; mer die heren hadden alle die huysen buyten doen decken met cleye ende mit lyeme, sodat niet geringe den brant inne gevatten en konde.

Terwijlen dat dit besit aldus lach voir Oudenairden, so vernamen die Vlamigen ende die cappyteynen van dat heer dat die grave, hoiren here, gecomen was tot Denremonde, ende dat hij dair sinen neve, den hertoge van den Berge, mit enen groten

+ fol. 22 v^o

[p. 49]

hope ridderscaps bij hem hadde. Des so worden sij te rade dat sij dair senden wouden VI^M gewapender mannen van hoiren volke, om te vernemen wat die grave dair dede, ende om oic een besoec te doen om te bestormen Denremonde. Also desen raedt gesloten wert geschiedet, ende sij schieden uut den heere alle diegene die tot deser reysen geoirdineert wairen, ende hoir cappyteyne was Razele van Herzele. Dese Vlamigen arbeyden so zere dat sij quamen op enen donredaichs avonts in een dorp, op ene mile na Denremonde, gelegen optie riviere van der Denre; dair bleven die Vlamigen liggen ende hem voorsiende van veel scepen, die sij die riviere neder hadden doen komen om dairinne mit scepen te watere ende oic te lande die stede van Denremonde te bestormen. Als die mitnachte gelegen was, schieden sij mit al hoir heer uut hair logijs in menige om terstont te bestormen die stede so vro sij dair bijcomen souden, menende oic dat ridderscap binnen der stede op hoire bedden in slape te belopen ende die so te overvallen. Terwijlen sij onderwege wairen, werdent enige van den landtvolke gewair, dat sij opbraken ende reysden tot Denremonde wairt; dese lantlude liepen voir wech tot dat sij quamen tot Denremonde, ende informeerden ende seyden diegene, die die wairde des nachts hadden van der stede, wat sij gesien hadden van den Vlamigen, ende dat sij wail toesagen voir alle dinc, want die Gentoyseren in groten getale des nachts dair nabijgelegen hadden ende wairen op wege darwairts; mer sij en wisten niet wat sij ten sinne hadden. Trouwen, als dit die wachteren van der poirten hoirden, gingen sij totten riddere, die meyster was van der wake ende was geheten heer Dirc van Brederoede, geboiren uut Hollant, ende versloegen hem alle dese woirde; die doe terstondt, als hij dit verhoirde, nairstige

[p. 50]

hoede hilt, ende liet dese tijdinge weten opt casteel ende overal in den herberge van der stede, dair die heren ende edele mannen ter herberge lagen. Recht in der dagereyt quamen die Vlamigen dair te lande ende te watere mit hoiren scepen, ende hadden hoir dingen bereyt om terstondt die stede te bestormen, als sij deden. Doe die van der stede ende die van den slote vernamen dat sij se so na genaicten, deden sij die trompetten opslaen ende die lude wrecken, doch dat ridderscap was meest alrede alle wel te harnasse. Die grave van Vlaenderen, die opt slot lach ende sliep, vernam dese tijdinge, dat die Vlamigen dair gecomen wairen ende begonden alrede an die stede te stormen, stondt terstondt op, ende scoot sijn harnasse an, ende quam af van den slote in die stede, ende dede sine banniere voir hem dragen dair; doe ter tijt wairen bij hem here Gooswyn van Wille, groitbailiu van Vlaenderen, here Gerijt van Raessegeen, here Phillips die Jonge, here Phillips van Massemyn, ende here Huge van Regny, uut Bourgongen. Dese quamen ende bleven alle onder des graven banniere, ende traden also ten storme wairt an, die alrede begonnen was, ende scerp ende vreeselijc viel, want die Vlamigen hadden in hoiren scepen voir hem gebracht bussen, die so stercke ende grote stenen scoten dat, so wie dairaf geraict wart, die was doit, dair, en was genen raedt toe; mer die van binnen die hadden dair zeer sterke ende dickke plancken voir gemaect, dair sij zeer tscut opbraken. Oic so hadden die van binnen vele gueder windaisbogen ende vele gueder scutten, dair sij die Vlamigen vele noits an ⁺deden. Totter anderder plaetsen, dair sij oic stormden, was die hertoge van den Berge ter were mit sijnre bannier upter muyre, die bij hem hadde die here van Brederoede, here Willem Joye, here Dirc van der Naire,

+ fol. 23

[p. 51]

here Wynant van Chuproyen, ende noch een deel andere heren ende guede mannen van eeren, int wederstaen van desen storme. Ende tot der derder plaetsen, tot eenre poirten dair sij stormden, was here Robbert van Aspe, here Jan Vylayn, die here van Hondeschot ende here Robbert Marscalke. Ende ic segge u wairachtelijken dat dit stormen, sonderlinge groot ende lastich was, want sij stormden beyde te water met hoiren scepen ende lande, sonder ophouden, mit enen fellen moede. Dair wert menich man an beyden sijden gequetst, mer meer an die Vlamische sijde dan an die andere, want die Vlamigen bedecten hem al te qualijken; welke bestormen duyerde van dat beginsel van den dagereyt totter hoger noenen toe, sonder dat sij ye dairentwischen gerust hadden. Dair bleef een ridder doit van des graven wegen, dat grote schade was, here Huge van Regny, uut Bourgongen, die veel beclaicht wert, want hij midts sijne stoutheyt verslagen wert. Dair was an die ander zijde, van den Vlamigen, Raesse van Harzele hoir cappyteyne, die hem dair zeer vromelijken droech metten wercken, ende oic mit sinen troistelijken woirden, die hij den luden in den stormen toesprac, dair hij die Gentoyseren zeer mede ververschte ende hem luden moet ingaf.