Mijn Rosalia

[p. 89]

X

Bij Rosalia begon mij een zekere humeurigheid op te vallen. Zij beantwoordde mijn morgengroet soms nogal koel, verbeeldde ik mij. Haar stem klonk lusteloos terwijl ze mij de gegevens voor mijn boekhouding verstrekte; ik miste de kleurige details die het administratieve werk voor mij zo aantrekkelijk hadden gemaakt. Wat was er met haar aan de hand?

Ook de meisjes in het atelier beneden kregen haar slechte luim te verduren. Op het zorgeloos gekwebbel daar werd een domper gezet zodra a patroa zich vertoonde. Zij bekeek het werk zwijgend, of sprak er zich kritisch over uit. Anninhas liet zij telkens weer in tranen achter. De andere meisjes kregen op den duur met het arme schepseltje te doen, waarvoor zij een - misschien ietwat neerbuigend - beschermend gevoel koesterden, en kozen haar partij tegen hun meesteres. Al spraken ze niet openlijk uit wat ze dachten, op hun gezichten stond het duidelijk genoeg te lezen.

Rosalia genoot van haar absolute macht in dit atelier. Niemand hier, die naar voren durfde treden en iets tegen haar zeggen! Een sadistische trek in haar karakter kwam in die tijd meer aan het licht, zoals steeds wanneer zij zich ongelukkig voelde. Zonder enig mededogen voor haar àl te weerloos slachtoffer Anninhas, begon ze nu pas goed op haar werk te vitten. Met het gevolg dat dit werk steeds slechter werd. Tot op een dag het meisje uit louter zenuwachtigheid de vergissing beging, zich met de zijden blouse in haar handen het zweet van het voorhoofd te wissen, inplaats van daarvoor de zakdoek te gebruiken die voor haar op de

[p. 90]

tafel lag. Rosalia slaakte een kreet van ontzetting en rukte haar de blouse uit de hand. ‘Kijk wat ze doet, die stomme meid!’ riep ze mij tot getuige. Ik was op het geluid van opgewonden stemmen maar eens komen kijken: of ik misschien wat olie op de golven kon gieten. Maar mijn verschijning had nog eerder het tegenovergestelde effect op Rosalia, die Anninhas ruw bij de arm pakte: ‘En nu er uit, jij! Ik kan je hier niet meer gebruiken!’

Nu ik haar zo goed ken, weet ik dat zij de verstotene weer zou hebben teruggeroepen nog voor deze de deur uit was. Zover kwam het echter niet, want er gebeurde iets onvoorziens. Terwijl Anninhas met gebukt hoofd van haar plaats opstond en op haar meesteres wilde toesnellen, om voor haar op de knieën te vallen en snikkend om vergiffenis te smeken, pakte Aurora bedriegelijk rustig haar naaiwerk bijeen en deed haar schortje af. ‘Wat moet dat betekenen?’ vroeg Rosalia. ‘Niets,’ zei Aurora koeltjes, ‘alleen maar dat ik óók ga, als u háár wegjaagt.’

Anninhas keek ontzet van haar patroa naar Aurora, die zo moedig voor haar in de bres was gesprongen; met het instinct de zwakken en vreesachtigen ingegeven, besefte ze onmiddellijk dat deze hulp haar alleen maar schaden kon. ‘Nee, Aurora, laat maar... misschien wil dona Rosalia het nog éénmaal met me proberen... Luister toch niet naar wat zij zegt, senhora...!’

‘O, zij mag óók gaan als ze wil, míj best! Hoepel allemaal maar op; ik kan het zonder jullie stellen!’ gilde Rosalia.

‘Jullie hebt het gehoord?’ vroeg Aurora met een tergende kalmte. Zij wist dat haar meesteres de mond te vol genomen had en dit gauw genoeg zou betreuren. ‘Wij zijn hier niet meer nodig en mogen ons boeltje pakken. Olinda! Con-

[p. 91]

ceição, Maria Christina! Emilia, Natalia! Kom, we gaan allemaal!’

Terwijl Conceição nog met zichzelf vocht en Olinda niet waagde op te kijken, bang dat ze Aurora's blik zou ontmoeten, pakte nu ook Maria Christina haar naaiwerk bijeen. En daarna volgde Natalia; ze stootte Olinda driftig tegen de arm. ‘Kom, de patroa zegt dat we kunnen ophoepelen.’ Olinda maakte aanstalten te gehoorzamen, zij het aarzelend.

Rosalia stond daar besluiteloos; ik zag haar boezem hijgend op en neer gaan. Toen snelde ze zonder een woord de trap op, mij in het voorbijgaan een verwilderde blik toewerpend, en vluchtte haar slaapkamer binnen, waarvan zij de deur met een harde slag achter zich dichttrok.

Een ogenblik lang vreesde ik dat de meisjes haar aftocht van een hoongelach vergezeld zouden laten gaan. Maar de enige die dwaas en hysterisch lachte, om daarna in snikken uit te barsten, was de arme Anninhas. Ik ging op haar toe en legde mijn arm rustig om haar schouders - deze aanraking alleen reeds werkte als een soort shock treatment op haar. Zij staarde me aan; het snikken versmoorde in haar keel. ‘Stil nu maar,’ zei ik. En tot de anderen: ‘Dona Rosalia sprak in drift; ze zou haar niet werkelijk op straat hebben gezet, dat weten jullie toch wel. Kom, wees verstandig en ga weer zitten, allemaal.’

Als de enige man in huis, was mijn gezag groot onder de meisjes. De paar kalmerende woorden, die ik gesproken had, waren voor hen voldoende om zonder meer hun werk te hervatten, in hun hart waarschijnlijk dankbaar voor mijn ingrijpen op een ogenblik dat er geen verzoenende oplossing voor de crisis meer mogelijk scheen. Alleen Aurora streek nog niet dadelijk de vlag. Olinda kreeg eerst nog een

[p. 92]

schimpend woord van haar te horen, omdat zij zich niet geroerd had toen het er om ging, gezamenlijk voor Anninhas op te komen. Daarna pas bond zij, zonder overhaasting, haar schort weer om. En terwijl zij op haar oude plaats ging zitten, wierp zij mij een vreemd tartende blik toe, waarin een gamine-achtige triomf, vermengd met spot, lag uitgedrukt.

Zij was mooi, als ze zo keek. Mooi en verleidelijk.