Spelen
(1920)–Cornelis Everaert–
Auteursrecht onbekend
[pagina 531]
| ||||||
aant.tSpel vander Nichte. | ||||||
[pagina 532]
| ||||||
| ||||||
[pagina 533]
| ||||||
Ga naar margenoot+ Den Man.
Eenen persoon/ die om huwen ghaet
Moet thooghen als jc/ dat hy een man zy.
Want die hem/ van zyn wyf verduwen laet
Tes een laenekaert/ of puer en Jan Bry.
5[regelnummer]
Myn wyf en sal huer/ en jc can vry
Tmywaerts niet thooghen/ als donbesuuste keyen.
Se moet doen/ laeten/ ende houden van my
Of ze zoude tjeghens/ dien vuuste reyen.
Van heten/ dryncken/ moetse juuste beyen
10[regelnummer]
Tot dat my thuus/ om commen past.
Lietset jc dedese/ als de ghepluuste pleyen
Met een stock achter huse/ naer myn berommen vast.
Jc en bem gheen jabbekin dat naer de bommen tast
Of die my thuerwaerts thooghe/ jnt poretten mal.
15[regelnummer]
Jc doese hout draeghen/ bouen sommen last
Dat huer de leden dyncken/ ontsetten al.
Willicxse smytten datmer niet/ vp letten zal
Soo ghae jc jn myn veynstre/ een liedekin synghen.
Se hout huer tmywaerts/ jnt cauwetten smal.
20[regelnummer]
Soo can jcse/ als een ryedekin dwynghen.
Jc doese naer myn ghebie[de]ken sprynghen/ onghestoort voort.
Waer zytge au wyf?
tWyf.
Hier die naer hu woort spoort.
Jc wil my man/ naer hu gherief gorden.
Man
Soo wil my man/ naer hu gherief gorden.
25[regelnummer]
Als ghy hu wilt/ naer myn ghebienesse spoen.
Wyf
Bedy moet jct vut ontsienesse doen.
Et doet bedwanc/ al eist my leet vry.
Man
Maect dat de spyse te noenen ghereedt zy.
Ende haest hu licht jnt/ bemercken cortGa naar margenoot+
30[regelnummer]
Tjeghens dat ghedaen/ jnder kercken wort.
Wilt hu zinnen naer myn verstant menen.
Wyf
Gheerne man.
Man
Soo zoude naer zyn handt wenen
Een man zyn wyf/ ende doen tsynen ghebode staen.
Nu willic ter kercken/ ter eeren van Gode ghaen
35[regelnummer]
Ende myn deuocie/ zonder veil ghescals spreken.
Wyf
Ghaet datge moet/ den hals breken
| ||||||
[pagina 534]
| ||||||
Ende de beenen/ jc moetge by moete vloucken.
Jc weddic eer lanc/ sal boete soucken
Dat hy my niet meer/ meshandelen sal.
40[regelnummer]
Jc scaems my/ voor dese verstandelen al
Dat jc hem tmywaerts/ een vercleender laete.
Ten salhem commen/ te gheender baete
Dat jc slaeghen moet/ van ghewichte draeghen.
Quaemse en jct mochte/ myn nichte claeghen
45[regelnummer]
Jc en zoude niet langhe/ jn desen staet leuen.
Jc weet wel ze zoudeme/ ter stont raet gheuen
Ende de remedie/ vut huer ghetyden lesen.
De Nichte.
Seker een dochter/ mach/ wel blyde wesen
Ghelyc myn nichte die eenen man heift
50[regelnummer]
Vroylic wellustich/ ende dan leift
Paysich ende vredich/ zonder disscoort hiet
Alzoo jc onlancx hebbe/ ghehoort ziet
Vande sulcke die daer ontrent wuenen.
Men hoorter gheen twistich/ regement stuenen
55[regelnummer]
Soo ouerlicke wel zynse/ ghepaert tsaemen.
Jc dancke Godt/ datse verghaert quaemen.
Men vynt van zyns ghelycke/ niet vele cnechten.
Se mueghen altemets/ jn spele vechten
Tjeghens elc andren men darf niet segghen hoe
60[regelnummer]
Twelc men de joncheyt/ moet legghen toe.
Want myn nichte/ jc beins my vermetelachtichGa naar voetnoot+
Es zeer lodderlic/ ende met allen ketelachtichGa naar margenoot+
Ende van lachghene esse vutreessende zeere.
Jn my seluen jc my/ vreessende keere
65[regelnummer]
Of de lieden huer mochten mesprysen dat.
Jc wilse best ghaen onderwysen wat
Binnen dat scoon weir es/ ende claeren dach
Om te beziene/ hoe dat zou vaeren mach.
Se wuent hier./ Jc cloppe ghejngient lichte.
70[regelnummer]
Au seck au.
Wyf
Wye es daer?
Nichte
Tes vrient nichte.
Jc comme besien hoe dat ghy vaeren muecht.
Wyf
Alzoo ghy ziet.
| ||||||
[pagina 535]
| ||||||
Nichte
Benedicite uwen claeren juecht
Dynct me verdeluwen/ ghelyc een wimpel slyt.
Hoe comt dat ghy/ dus simpel zyt?
75[regelnummer]
Mescomt hu hyet?/ Laet my dat weten bloot.
Wyf
Mynen druck es onghemeten groot.
Jc en weet my seluen/ gheenen raet.
Nichte
Kir nichte/ doch hu weenen laet.
Hu verdriet my oock/ ter droufheyt port ziet.
80[regelnummer]
Wat mescomt hu?
Wyf
Veil te cort biet
Mynen man tmywaerts/ met onwerden groot.
Jc wildic laeghe/ jnder erden doot
En jc waere ghedect/ met der eerden ghescup sekere.
Nichte
Bey nichte tscheen een de frayste pupstekere
85[regelnummer]
Als hy eerst/ naer hu versouck stack.
Wachaermen eshy/ jnden brouck slack?
Dats hu groot ghebreck/ zoo jct scatte ziet.
Wyf
Neen nichte neen/ ten es datte niet.
Tmeeste verdriet/ dat jc hu claeghen moetGa naar margenoot+
90[regelnummer]
Dats dat hy my slaeghen/ draeghen doet
Dies jc hem nv/ te gruwene worde.
Dat jc my oynt te huwene porde
Dat moet jc/ met weenenden ooghen claeghen.
Nichte
Wat dynghe moetge/ ghedooghen slaeghen?
95[regelnummer]
Jc en hadt niet ghelooft/ diet my ghezworen hadde.
Wyf
Waeric ghelyc een/ verloren zwadde
Ledich/ vuul/ zoo mer vele vynt
Of als een diet al/ duer de kele dwynt
Met scossen brossen/ poyen limpen
100[regelnummer]
Of dat jc hem wilde met thoyen scimpen
Ghelyc sulcke ghehuwede/ metter spoet doet.
Nichte
Et dochte my nochtans/ een goet bloet.
My wondert dat hy hu vyolenche biet.
Wyf
Al sietmen de lieden men kentse niet.
105[regelnummer]
Noynt wyf en was/ zoo my heift verdult desen.
Nichte
Nichte tmach lichte wel hu scult wesen.
Mueghelic alshy hu wil vooren wat legghen
Alzoo jc hu zeyde/ ken macht niet plat segghen
Ghy weit wel nichte/ waer jc zou willen wesen.
110[regelnummer]
By tweygheren/ dicwils ghescillen resen
Tusschen man ende wyf heift men ghesien wel.
Sout ghy oock weygheren/ by sulc ghescien snel
| ||||||
[pagina 536]
| ||||||
Mocht hy hu worden een verstekere lichte
Endt daer by quaeme.
Wyf
Neent sekere nichte.
115[regelnummer]
Wanneer hy daer of/ heift eenich vermaen waen
Jc worde hem ter stont onderdaen zaen.
Al wilde hy daghelicx/ zyn bekueren stelpen
Jc zoude hem zeuen waerf ter hueren helpen
Ende jn dien my voughen/ te zyne passe.
120[regelnummer]
Jc hebt lieuer te hebbenne/ jn myne casseGa naar margenoot+
Al zoudicker mede/ quaelic vaeren
Dan hyt droughe tot eeneghe/ die ghaelic waeren.
Mans van dier condicie/ men veetse trauwen.
Nichte
Men vynt van dese/ verteetse vrauwen
125[regelnummer]
De welcke de precieuse/ maecken cunnen.
Soude men hemlieden/ een ghenaecken junnen
Van amoureushede/ ende vut luste goet
Tscynt dat mense groote/ onruste doet.
Se wrimppen/ grimmen/ ende kannoyer tjeghen.
130[regelnummer]
By sulc onweerde/ te verstroyen pleghen
Sulcxs mans zinnen/ ende vuthusich looppen
Dies zy veil leets/ confusich cooppen.
Sulc meneghen vloucx/ by dit ghescien biet.
Wyf
Wan nichte jc en bem van dien niet.
135[regelnummer]
Want jc hebbe becomte/ jnt lieuelic spel.
Alst hem lust/ jc bem hem gherieuelic wel.
Van dien hy ouer my/ niet een gruus claecht.
Jc weet wel dat hy oock/ niet van huus draecht.
Jc leggher laeghen met subtylen liste an.
Nichte
140[regelnummer]
Wat es de cause/ van uwen twiste dan?
Twaere goet dat wy/ daer of dan spraecken.
Wyf
Hy wil te zeere/ den man maecken.
Nichte ghy moet hebben/ tbevroet betere.
Hy acht my rechs/ als zyn voetsletere.
145[regelnummer]
Jc wilde hy van sulcker/ teenynghe swichte.
Nichte
Ghy wilt vrauwe zyn?
Wyf
Dats de meenynghe nichte
Ende dat achtervolghende/ de trauwe myn
Wil hy de man wesen/ jck [wil] oock de vrauwe zyn.
Ende om dat jc weten wil/ thuut ende jngheuen
150[regelnummer]
Daer omme moetic quaelic/ naer zynen zin leuen.
Jc en mach niet eens/ naer onsen staet vraeghenGa naar margenoot+
Noch oock van gheenderande/ daet claeghen.
| ||||||
[pagina 537]
| ||||||
Wanneer jc spreke/ therte hem ghepynt scynt.
Nichte
Tjan hy hout hu cort?
Wyf
Ghelyc men een kynt dwynt.
155[regelnummer]
Hy acht my nichte/ of jc een dwaese waere.
Ter stont eshy/ jnden haeselaere.
Jc en mach tsynen onpasse/ niet een woort spreken.
Nichte
Hy zoude my lieuer/ de moort steken
Waert myn man/ eer jct verdroughe ziet
160[regelnummer]
Dat hy my dreechde/ of sloughe hiet.
Hy en zouds hem/ niet lichte daer naer vitten.
Wyf
Wat zout ghy hem doen?
Nichte
Jn zyn haer sitten.
Dat hy my wilde/ te mynder derre quellen
Jc zoude my ruterlic/ ter werre stellen
165[regelnummer]
Ende doen hem de cnueckelen/ van mynen vuuste cussen.
Soudic tsynen passe/ moeten juuste sussen
My zoude van hem/ de walghe steken
Jc saeghe hem lieuer/ byden balghe queken
Dan hy my zoude/ als de vigghen dwynghen.
Wyf
170[regelnummer]
Alshy my ghesmeten heift/ ghaethy ligghen zynghen
Jnde veynstre nichte/ ter straeten vooren.
Altemets machmen/ by zynen ghelaete hooren
Scuuffelen/ hem thooghende zonderlynghe dan
Of my gheen zwaerheyt/ en ghynghe an.
175[regelnummer]
Daer omme doet hyt/ den boosen gheck.
Nichte
Seker nichte dats eenen loosen treck.
Jae bouue eshy sulc een rynghelaere?
Jc en verdroucht niet dat jc een hynghel waere.
Soude hy synghen ende jc weenen moeten?Ga naar margenoot+
180[regelnummer]
Jc zoude hem lieuer/ met steenen groeten
Ende weynschen hem tlichaeme/ vul plaeghen stranghe.
Wyf
Jc en salt oock niet/ verdraeghen langhe.
Moet jc met hem noch/ jn onwerden staen
Jc salhem laeten sitten/ ende mynder verden ghaen
185[regelnummer]
Ende dat eer lanc/ zoo hebbict ghescat waen.
Nichte
Neent nichte neen/ laet ommers dat staen.
Sulc werck waere noot/ van hu ghescuut snel.
Jc weet hem andersins/ vry beghuut wel.
Jc wilde ghy sulcke woorden/ te hutene sweicht.
190[regelnummer]
Maer seghtme/ hoe hu/ veynster te slutene pleicht.
Dat wetende/ jc worde hem behuuende lichte.
Wyf
Hoese sluut?
| ||||||
[pagina 538]
| ||||||
Nichte
Jae.
Wyf
Scuvende nichte.
Volcht my/ jc salt hu thooghen scier.
Hy synght nichte/ jnt beooghen hier
195[regelnummer]
Naer dat jc hebbe meneghen drouuen slach.
Nichte
Lichter jn als hy/ vp dat jc prouuen mach.
Jc sal hu wyssen/ om hu verweerren coen.
Wyf
Nichte jc sal gheerne hu begheerren doen.
Van uwen raet en coric niet/ een kanne most vooren.
Nichte
200[regelnummer]
Ghy sult hem/ tusschen de veynstre ende post scooren.
Alshy hu smyt/ ende comt met zynder tonghe synghen
Dan sult ghy licht/ met eenen spronghe sprynghen
Ende hem ter stont tusschen veynster ende post sluut.
Scoorret vast/ dat hy hem/ niet en lost vut
205[regelnummer]
Of anders mocht hu/ thuwen onbeclyue gruwen.
Wyf
Al zoudick hem/ de daermen vut den lyfue duwenGa naar margenoot+
Van my en crycht hy/ gheen gracie dan.
Sye jc pas/ jc vlieghem/ jn corter spacie an
Lichter dan eenich scipper/ jn zyn scip stept.
Nichte
210[regelnummer]
Ende als ghy hem/ nichte dus jnt kip hept
Hoort ende wilt/ naer myn besceet leuen
Ghy sult hem met eenen stock/ cout ende eedt gheuen.
Ende jnt smytten/ zonder beswyc vry spoet
Synght ende scufelt ghelyc hy doet.
215[regelnummer]
Hy en salhem vry niet/ vander feeste dancken.
Wyf
Al zoude hy/ als een beeste jancken
Jc ghelooue jc hem/ met slaeghen ghedwee maecke.
Of hy tusschen de veynster/ ende post alree staecke
Jc en zoude zyn leden niet/ als de steghe smouten.
Nichte
220[regelnummer]
Vp een ander tyt sullen wy te deghe couten.
Adieu nichte/ zyt vp hu hoede snel.
Wyf
Dan sullen wy naer ons/ houde pleghe mouten.
Nichte
Vp een ander tyt sullen wy te deghe coutten.
Wyf
Godt laet my nichte/ tmynder zeghe stouten
225[regelnummer]
Vp dat jc vaeren mach/ als de vroede wel.
Nichte
Vp een ander tyt/ sullen wy te deghe coutte[n].
Adieu nichte zyt vp hu hoede snel.
Wyf
Myn man sal nv worden/ van moede fel
Alshy vynt datter niet/ en sal ghereet zyn.
230[regelnummer]
Hy sal my toe ghaen met een wreet schyn
Al zoude hy my/ met slaeghen als eenen beerre vellen.
Jc sal my tjeghens hem ter weerre stellen.
| ||||||
[pagina 539]
| ||||||
Dat hebbic ghenomen/ voor een advys styf.Ga naar voetnoot+
By mer trauwen/ myn nichte es een wyf.
235[regelnummer]
Hueren raet sal my noch/ ter baete sommen.Ga naar margenoot+
Laet myn man/ tsy vrouch of laete commen
Jc sal dat wel/ binnen mynder mole bynden.
Hy en sal my niet meer/ zoo goede een jole vynden.
Pausa cleene.
Man
Den dienst es ghedaen/ nu willic naer huus wesen.
240[regelnummer]
Den priester/ moeste jnt abuus lesen.
Hy maectet zoo lanc/ jnde messe vooren
Moesticker noch vyf of sesse hooren
Jc hads ghenouch/ tusschen tdoncker claere.
Nv ghae jc thuus sitten/ of jc een joncker waere.
245[regelnummer]
Jc worde of jc en slae by belet swycke
Ghedient van myn wyf/ als een cadet rycke.
Waer zytge wyf?/ My wat besceets biet.
Eist al bereet?
Wyf
Jc en weets niet.
Met besien/ macht hu de wete baten.
Man
250[regelnummer]
Die andwoorde moetic/ naer mynen vermete haten.
Ghy zoudt by dien/ my den zin tot stooren wenden.
Wyf
Ghy hadt mueghen hu bodeken zenden.
So haddic my mueghen/ naer sboscips bediet spoen.
Man
Dect de taefele.
Wyf
Jc en sals niet doen.
255[regelnummer]
Jc en achte hu woorden/ nauwe plume of vedere vry.
Man
Hout dat ende datte.
Wyf
Hout dat weder ghy.
Ghy en sult my niet langhe/ met uwer voere quellen.
Jc sal lieuer al tghebuerscip/ jn roere stellen
Dan ghy my meer/ verackebacken zout.
Man
260[regelnummer]
Waenen comt hu/ dit lackesnacken stout?Ga naar voetnoot+
Aldus en plocht ghy/ te zyne niet.
Van gramscepe my/ jnt herte pyne sciet.Ga naar margenoot+
Noch beuelic hu/ eens voor al ziet
Dect de tafele.
Wyf
Jc en sal niet
265[regelnummer]
Al zoudic eeuwich/ met hu/ jn onvreden leuen.
Man
Van gramscepe dat my/ de leden beuen.
Myn wyf tmywaerts/ jc noynt zoo fel ghiste.
| ||||||
[pagina 540]
| ||||||
Hy waere zeer wys/ diet wel wiste
Hoe jc jnwendich/ vul erruers vliete.
270[regelnummer]
Dat jct niet/ omde ghebuers liete
Die by dien mochten tot ontstich[t]en keeren
Jc zoudese wel doen/ swichten leeren
Ende doense/ slaeghen ghevoelen plat.
Maer nu sallict laeten/ ende om vercoelen wat
275[regelnummer]
Vp dat jc my mach/ duer tghesciedeken dwynghen
Soo willic ghaen ter veynster een liedeken syngh[en].
Jc sal de wraecke tot past/ jn myn duumken rigghen.
Wyf
Synght vry/ jc sal vp/ myn luumken ligghen.
Hu quaetheyt wort van my ghegroet styf.
Man
zynghende.
280[regelnummer]
Myn wyf es gheworden stuer rebel.
Sy ghelaet huer te my waerts fel.
Want zou wel cauwetten can.
Wiltse niet laeten huer voorstel
Hier scufelt hy.
Huer tuten sallic versetten dan.
Wyf
285[regelnummer]
Jc sal hu dat wel beletten man
Mach jc hu sluten/ als de fraye zaen.
Man
Ay ay ay.
Wyf
Ten baetge gheen aye waen.
Ghy zyt als een/ die men/ binden kippe scacht.
Man
Bey bey.
Wyf
Dynct datge de snippe slacht
290[regelnummer]
Of dat ghy hu vynt/ als den gheparsten druut.
Man
Hout vp eer ghy my/ te barsten duut.
Men zoude een thunne/ niet zoo ghescoort houppen.
Moort moort.Ga naar margenoot+
Wyf
Ten baetge gheen moort roupen.
Naer dat jc hu hebbe/ jn myn bewelt fyn
295[regelnummer]
Ghy sulter of hebben/ maer ten sal gheen ghelt zyn.
Ghy moet prouuen of hu slaeghen/ my te deerren plochte.
Hout dat ende datte.
Man
Of jc my weerren mochte
Ghy en zout my dus/ niet dwynghen vrauwe.
Wyf
Dats waer jc moeste synghen trauwe.Ga naar voetnoot+
300[regelnummer]
Maer myn gramscip en salder niet coelen by.
Wyf
Eer myn man was jnt streck
| ||||||
[pagina 541]
| ||||||
zynghende.
Gheen slaeghen haddic ghebreck.
305[regelnummer]
Tmoeste my met leede deerren.
Maer eer hy crycht vertreck
Hy salt laeten naer myn bespreck
Ende dat by eede zweerren.
Man
Jc grimme van spytte/ ghelyc de wreede beerren.
310[regelnummer]
Of jc huut waere/ hoe zoudic hueren crooc rufelen.
Wyf
Als jcker om peynse jc moeste ooc scufelen.
Hier scufeltse.
Soudic conterfeyten myns mans pleghen al.
Nichte
Of myn nichte/ oock beweghen sal
Den raet dien jc ghaf/ alssic van huer sciet?
315[regelnummer]
Om besceet van dien/ hebbic bekuer ziet.
Den zin jnwendich/ en sal niet claer staen
Voor jct weet/ dus willic best daer ghaen.
Want als den man/ vutter kercken quam
Jc weet wel datter tscemynckel/ om wercken clam
320[regelnummer]
Mids dat hy niet ghereedt vant heten dryncken.
Waert myn man jc zoude/ vp myn vermeten dyncken
Ende met eenen stocke/ de rigghe zoeten.
Jc zye hem jnde veynstre/ ligghen wroeten.
Jc wil my best haesten/ ende veil delays staecken
325[regelnummer]
Ende my thooghen/ of jc quaeme om pays maecken.
Mueghelic jc de vechtynghe/ stelpe lichte.
Wel wat scuult hier?Ga naar margenoot+
Man
Wat helpe/ helpe nichte.
Jc sal my van hu/ als belouere rommen.
Nichte
Bey nichte wat mach hu ouere commen?
330[regelnummer]
Ghy parst den man/ nauwer dan een stroo ziet.
Laet den man vut.
Wyf
Neen neen alzoo niet.
Hy moet van slaeghen zyn een verwachter bet.
Hout dat ende datte.
Man
Ay my myn achterlet.
Waeric vut deser trauaylge/ ende verlost dan
335[regelnummer]
Soudic my beteren.
Wyf
Neen neen gheenen cost man.
Ghy moeter naerder/ of jc smythu als een ghevilt hoen.
Man
Jc sal wyf al dat ghy/ wilt doen.
Om hier vut te zyne/ myn begheerren meerst.
Wyf
Ghy moet my beloouen/ ende zweerren teerst
340[regelnummer]
Dat jc hu segghen sal/ naer myn verstant man
Eer ghy vut sult.
| ||||||
[pagina 542]
| ||||||
Man
Gheerne wyf.
Wyf
Heft vp hu hant dan
Ende seght naer my/ met besceede claer
Dit zweerric ende beloue/ met eede zwaer
Om gheenderhande saken/ ofte ghebreken ziet
345[regelnummer]
Myn wyf te slaene/ noch te steken niet
Noch vut euelen moede/ aercheyt of spytte haeten
Voort de wete van als/ thueren profytte laeten
Den huse anghaende/ van achter tot vooren al
Ghelyc een vrauwe betaemt/ ende behooren sal
350[regelnummer]
Voort van huer te houdene/ jn sweerls ghespan vry
Ghelyc ende alleens/ alsse doet van my.
Ghy belooft niet achter te laeten/ de weerde van semelslycxs?
Wyf
355[regelnummer]
Vp die condicie sallic hu vut laeten man.
Syt ghy wys ghy sult hu/ van deser traepe wachten.
Man
Jc mach seker wel/ de paepe slachten.
Jc hebber gheweist/ tblyct an myn vel wel.
Nichte
Of alle dese vrauwesmytters/ van nathueren fel snel
360[regelnummer]
Die goede wyfs hebben/ ende ouerweluen cunnen
Met quaetheden/ zoudic vanden selue junnen
Als hier ghethoocht es/ naer onser jnvenscher zede.
Wyf
De boerde es ghebuert binder Ghendtscher stede
So ons gheseyt es om vruechs vermeeren fier
Nichte
365[regelnummer]
Ende es nyeuwe ghestelt/ thuwer eeren hier.
Laet hu danckelic heer conync/ vp dit termyn zyn.
Man
Duer sHelichs Gheest gracie/ jn wiens divyn scyn
De Drye Santinnen/ edele ende reyn zoet
Tryonpherende zyn/ jn shemels pleyn goet
370[regelnummer]
Die met ons rethorisienen/ hier bekent fyn
Als drye blomkens/ jnt herte gheprent zyn.
Man 96 reg. tWyf 170. Nichte 131.
†A†M†E†N†
Per my/ so reine verclaert. |
|