Spelen
(1920)–Cornelis Everaert–
Auteursrecht onbekend
[pagina 409]
| ||||||
aant.Een tafelspeilken vp een hoedeken van Marye.
| ||||||
[pagina 410]
| ||||||
| ||||||
[pagina 411]
| ||||||
Ga naar margenoot+ Een personage gheheeten Zinnelicheyt.
Alle ghisterauent/ tjeghens ouermoorghen
Es Wille commen/ jc Zinnelic bem hier.
Et dynctme hier zynde/ zonder zoorghen.
Alle ghisterauent tjeghen ouermoorghen
5[regelnummer]
Mochtic eten dryncken/ ende daer naer boorghen
Jc zate wel by/ met moede vry fier.
Alle ghisterauent/ tjeghens ouermoorghen
Es Wille commen/ jc Zinnelic bem hier.
Wille/ een vrauwelicke personage.
Wat wilt ghy hebben/ au albestier?
10[regelnummer]
Ghy staet en praest/ al waert ghy een snapperkin.
Zinnel.
Dat hadge vullic/ gheseyt een clapperkin
Wiens tonghe/ tot snaeteren/ licht gheadert es.
Wille
Siet ghy wel tgheselscip dat hier vergadert es
Dat et een sconyncx feeste es/ excellent fyn?
Zinnel.
15[regelnummer]
Saeghic dat niet zo moest jc blent zyn
Of zeere moeste ghescent zijn/ myn ziens ghesichte.
Maer dat jc comme/ jn dit ghestichte
En es zonder cause niet/ pynet te wickene.Ga naar voetnoot+
Wille
Bylo om alle dynghen te bescickene
20[regelnummer]
Watter te ghuf es/ of pleicht te ghebrekene
Hier omme pynt ghy hu/ jn allen feesten te stekene
Dies ghy tbemerck/ hier ende daer echt.
Zinnel.
Se waent lieghen/ maer jc gheloou[e] zou waer secht.
Want tzinnelic apetyt/ es altoos gheneghen
25[regelnummer]
Om te vernemene/ naer tcostumelic pleghenGa naar margenoot+
Hier te kyckene/ ende daer te bestierene.
Ende omme alle nyeuwicheyt te versierene.
Hier toe strect Zinnelicheyt zonder beswyc.
Wille
Ende wanneer ghy zyt/ by elckerlyc
30[regelnummer]
Tsy jn taveerne kercke/ ofte cluse
Wat ghy ghezien hebt/ binnen hyemends huse
Dat wort by hu ter stont ghecloffeirt.
Die was dus/ ende dander zo ghestoffeirt
Van cateylgen sober/ of van dierbaer cunsticheyt.
35[regelnummer]
Wat doet datte?
| ||||||
[pagina 412]
| ||||||
Zinnel.
De ofjunsticheyt
Die tsinnelic affexcie/ daghelicx pynt
Deerrende dat de zunne/ jnt water scynt
Met de sommeghe/ die svoorspoet gheluc heift.
Wille
Ofjunsticheyt hu/ eenen grooten tuc gheift
40[regelnummer]
Dat nyements weluaert/ en muecht ghelyden
Ghy en hanghet elckerlyc/ an allen zyden
Vut een benyden/ anden beyaerde.
Zinnel.
Dats hu scult.
Wille
Myn scult?
Zinnel.
Jaet goe keyaerde.
Waer omme zytge/ dus my ghedooghere?
45[regelnummer]
Ghy mochtet beletten.
Wille
Hoe/ zoudict/ beletten?
Zinnel.
Jae ghy jc wordes/ hu een verthooghereGa naar margenoot+
Ghemerct dat zinnelicheyt/ tsy lude of stille
Niet en can bedryuen/ zonder wille.
Want zinnelicheyt hem/ den wille subgect biet.
Dus eist al hu scult/ dit blyct perfect ziet.
50[regelnummer]
Want wille es vulmaect/ et zinnelic dwynghen.
Sonder wille/ en zalmen niet vulbrynghen.
Wille die es vry/ dit wel verstaet.
Wille doet vulcommen/ alle daet
Tsy goet of quaet wat dynghe et zy
55[regelnummer]
Eist dan niet hu scult berecht dat my?
Ten es gheen noot dat ment hele vrient.
Redene/ jncommende als een houde matroone.
Redene tot allen spele dient.
Dats een woort van houden tyden.
Dus wilt van uwer/ kyfuynghe myden.
60[regelnummer]
Wat heift den conync te doene met uwen twiste?
Mueghelic dat hy gheerne wiste
De waeromme tes goet te dynckene
Ghy hier ghecommen zyt.
Zinnel.
Om hem te bescynckene
Met eender ghifte/ dat was myn motyf.
Wille
65[regelnummer]
Schelycx was ooc tmyne.
Redene
Scuut dan ghekyf
Ende wilt den conync maken vroet
Wat ghy hem brynght.
Zinnel.
Eenen hoet
| ||||||
[pagina 413]
| ||||||
Te zynder style oorboor ende nut
Tjeghens quaede neerrynghe een bescut
70[regelnummer]
Om wasdom proffytich/ te zynen onderstande.Ga naar margenoot+
Wille
Ende als den conync/ te water te lande
Hyeuwers wil reysen/ waer et zy
Eenen hoet brynghic ooc met my
Dien jc hem tot eenen presente moet junnen
75[regelnummer]
Tjeghens wynt water/ ende tscynsels der zunnen
Een goet bescut ende zeere proffyttich.
Zinnel.
Redene ghy moet hu oock/ wesen quyttich
Den conync te beghiftene/ zo wy ghemeene.
Redene
Jc hebbes wille.
Wille
Waer mede?
Redene
Met een hoedeken reene
80[regelnummer]
Contrarye et uwe/ ghy sulles noch vroet zyn.
Zinnel.
Den conync zal ommers nu wel behoet zyn.
Wye zoude hem behindren/ jn sweerels bedelue?
Wille
Den conync heift noch hoeden an hem seluen
Van dyveersschen coluere/ wit/ zwart/ root/ groene.
Zinnel.
85[regelnummer]
Mynen hoet es/ van sulcken fatsoene
Jnt ansien jent/ van sulcken behaghene
Datse den conync zoude/ begheerren te draghene
Ende al zyn houelynghen/ hier jnt beooghen.
Redene
Waer es den hoet wilten ons thooghen
90[regelnummer]
Die ghy zyt prysende zo excellent?
Zinnel.
Sieten daer.Ga naar margenoot+
Wille
Hy es seker jent
Diene cochte/ en creghes/ gheen beryeuwicheyt.
Hoe eshy gheheeten?
Zinnel.
Tydelicke Nyeuwicheyt
So men daghelicx zouct met zinnen zinnelic.
95[regelnummer]
Nyeuwicheyt doet elcken/ winnen winnelic
Den daghelicxschen cost/ met subtyle engienen.
Redene
Tydelicke nyeuwicheyt/ zoude den conync wel dienen
Vp dat hy te bet creghe/ vente ende vtynghe.
Wille
Die tydelycke nyeuwicheyt jn zyn besluuttynghe
100[regelnummer]
Eerst crycht/ die heift/ den meesten loop.
Zinnel.
Tydelicke nyeuwicheyt/ maect van allen dynghen coop
Weirt goet ter slete/ ofte ongheduerich es.
Redene
Tydelicke nyeuwicheyt/ elckerlyc bekuerich es.
Men voert nyeuwicheyt/ ouer meneghe myle.
Zinnel.
105[regelnummer]
Om dat jn zyn handtgewerck neerrynghe of style
| ||||||
[pagina 414]
| ||||||
By tyden nyeuwicheyt es gheleghen
So brynghic Zinnelic met my ghedreghen
Tydelicke Nyeuwicheyt/ tot uwer baten
Desen hoet heer conync/ dien jc hu zal laten.
110[regelnummer]
Wilt danckelic nemen myn present net.
Wille
Mynen hoet es excellenter/ bekent bet
Dan de uwe varre en weist niet ghestoort
Die eenen conync/ te hebbene behoortGa naar margenoot+
Ende alle meinschen/ vp sweerels baerm
115[regelnummer]
Houdt ende jonc/ rycke ende aerm.
Want elcx wille gheift hy/ der duechden specie.
Zinnel.
Hoe esse ghenaemt?
Wille
Voorsieneghe Disscrecie
Die elcx wille altyts/ tot duechden trect.
Redene
Daer voorsieneghe disscrecie thooft bedect
120[regelnummer]
Vanden wille tsy/ wyf ofte man
Eere ende weluaert volcht hem an.
Ooc crycht hy voorspoet/ vp sweerels hille.
Zinnel.
Die nyeuwicheyt/ met disscrecie/ oorbooren wille
By voorsienicheyt zalhy hem seluen begryppen.
Wille
125[regelnummer]
Disscrecie can den wille of nyppen
Van alle wulpsheyt/ naer myn ghevoelen.
Redene
Sou gheift wysheyt.
Zinnel.
Sou can coelen
Tvier der luxurye/ die daer of verhit es.
Wille
Meenge dat den conync/ daer of besmit es?
130[regelnummer]
Neen hy vry/ dus zyt ghevreit.
Redene
Den conync es daer toe/ te disscreit.
Hy en zouds hem/ jn langghe niet willen pooghen.Ga naar margenoot+
Zinnel.
De coneghinne en zouds/ niet gheerne ghedooghen.
Oock es den conync/ te disscreit befaemt.
Wille
135[regelnummer]
Disscrecie met voorsienicheit/ eenen conync betaemt.
Want hy als wille/ es selue thooft.
Bouen zyn wille/ en es nyement ghelooft
Hyet te willenne/ wat dynghe dat et zy.
Eenen conync die heift/ den wille vry
140[regelnummer]
Tot goet ofte tot quaet/ te bestreckene.
Ende om zynen wille als hooft te deckene
Daer omme brynghic hem/ der disscrecien hoet.
Zinnel.
Sou maect elcken vreidsaem.
Redene
Sou maect elcken vroet.
Sou dwynt den moet/ tot eerbaerheden.
| ||||||
[pagina 415]
| ||||||
Wille
145[regelnummer]
Tjeghens der trybulacie/ wyndeghe zwaerhede
Doetse voorsieneghe assistencie.
Zinnel.
Sou zoet lyden.
Redene
Sou vroomt paciencie.
Voorsieneghe disscrecie/ es wel te prysene.
Want disscrecie weet/ de sulcke te wysene
150[regelnummer]
Den rechten wech/ die contrarye ghaen zoude.
Zinnel.
My wondert hoe my Disscrecie staen zoude.
Jc biddu laetse my een lettel prouuen
Wille
Neimpse vry zonder/ eenich thouuen.Ga naar margenoot+
Maer dat men thuwaerts jn walsche niet en segghe bloet
Zinnel.
155[regelnummer]
Hoe?
Redene
Mau chy preuue.
Zinnel.
Wat dynghe?
Wille
Vp thooft den hoet.
Zinnel.
Wye?
Redene.
Die tupstel contrarye doet.
Dit wel ghevroet/ dus wilt ghevreit wesen.
Zinnel.
Die tupstel contrarye doet/ moet wel ondisscreit wesen
De preuue ghaet quaelic/ naer sconyncx devyse.
Wille
160[regelnummer]
Voorsieneghe disscrecie/ hooghe van pryse
Die elc meinsche hier jnt leuen
Behoort te hebbene/ dat wy hu gheuen
Om met zinnelicheit/ te bestreckene redelic.
Redene
Pynter uwen wille/ mede te deckene edelic.
165[regelnummer]
Et zalhu beletten/ veil ghetruerte.
Zinnel.
Redene nu eist hu ghebuerte.
Wat sult ghy gheuen/ vut een moedeken goet
Den conync voor ooghen?
Redene
Een hoedeken zoetGa naar margenoot+
Duechdelic ende van grooter weerden.
170[regelnummer]
Ten leift gheen meinsche/ vp der eerden
Die van zyn duecht/ hu zeyde/ tvulle verstant.
Wille
So en eist hier niet ghemaect jnt lant?
Seght wat hoedeken eist/ voor sconyncx ghemeente?
Zinnel.
Et es een hoedeken van ghesteente
175[regelnummer]
Ghelyc een spanne van een westersche maecht.
Redene
Waen ten es.
Wille
So en eist gheen hoedeken datmen draecht
Vp thooft jn dhandt/ of ande ryeme.
Redene
Nochtans et doet.
Zinnel.
Al wierdic van cryeme
| ||||||
[pagina 416]
| ||||||
Ghevanghen zo en zoudic niet gheloouen.
180[regelnummer]
Redene zout ghy Wille verdoouen
Dat hu hoedeken/ bouen zynen hoet es gheacht?
Redene
Tes van meerder virtuut.
Wille
Toocht dan zyn cracht
Ter wat causen dat ghyt dus wilt verheffen.
Redene
De cause mocht ghy wel/ te rechte beseffen.
185[regelnummer]
So wye dit hoedekin jnt herte draecht
Tsy man of vrauwe/ weduwe of maecht
Alle vyanden sullen/ voor hem vlien.Ga naar margenoot+
Zinnel.
Jc zoudt gheloouen haddict ghesien.
Maer twyffele steicket my vut de zinnen.
Redene
190[regelnummer]
Dit hoedeken es/ een hoedekin van minnen
Bouen allen hoeden/ jc darfs my berommen.
Wille
So moetet zyn een hoedeken van blommen
Van roosen carsouden/ ofte van jentylen.
Redene
Ghy zout wel raeden/ noch zeuen wylen
195[regelnummer]
Eer ghyt zoudt vynden/ jc wil dat ghyt weit.
Zinnel.
Waer es thoedeken?
Redene moet hebben een cleen cofferkin ofte forchierkin daer een corael ofte ammeren hoeyken van Maria jn besteit zal zyn.
Redene
Hier jnne besteit
Soot wel betaemt net ende reene.
Wille
Wat dynghe daer jn/ zo eist wel cleene?
En maect ghy daer/ zo groot ghequac of?
200[regelnummer]
Tmach zeker wel wesen.
Redene
En spreicter gheen lac of.
Al maeckict van weerden/ de ghepresene
Tes jn weerden meer weert/ ghepresen te wesene.
Et sullen oorconden/ alle die vroet zyn.
Zinnel.
Tjacob dat hoedekin/ moet ommers goet zyn.
205[regelnummer]
Et es ghepresen al waert/ besteent bepeer[e]lt.
Redene
By myn hoedeken es verhuecht de weerelt.
Ghy en durf het houden/ voor ghec noch fabelen.Ga naar margenoot+
Wille
My dyncke ghy spreict al by parabelen.
Jc biddu weist om segghen bedachtich
210[regelnummer]
Wye thoedekin ghemaect heift.
Redene
Eenen conync machtich
Diet vut amoureusheden/ onvertraecht
Ghesonden heift/ an eender maecht
Die dit hoedekin ontfync/ met grooter odmoet.
| ||||||
[pagina 417]
| ||||||
Zinnel.
Jc biddu doch myn verlanghen boet
215[regelnummer]
Eer jc tjeghens hu valle/ jn commocie.
Hoe es thoedekens naeme?
Redene
Viereghe Deuocie
Die eenen conync te hebbene/ behoort
Tot Godt almachtich/ oost west zuudt noort
Ende elc meinsche jn sweerels ghewat.
Wille
220[regelnummer]
Viereghe Deuocie/ wat hoedekin es dat?
Eist zo excellent/ naer hu vermonden?
Redene
Noynt en was gheen/ excellenter vonden
Beter noch weerdegher/ jn sweerels rync.
Want de maecht die dit hoedekin ontfyncGa naar voetnoot+
225[regelnummer]
Men mach huer vut liefden/ om een ghedyncken
Gheen weerdegher dan/ dit hoedekin scyncken.
Want duer huer viereghe deuocie/ wierdet ghemaect.
Zinnel.
Om dit hoedekin te ziene/ my therte haect.
Willet reecken/ ende laetet doch scauwen
230[regelnummer]
Hier generalic/ voor mannen en vrauwen
Vp datsy jnt hoedeken/ mueghen verblyden.Ga naar margenoot+
Redene
Tsal hu ghebueren jn corten tyden.
Merct heer conync/ me[t] hu gheselscip gheheel
Dit es thoedekin/ tweerde juweel
235[regelnummer]
Dat men te rechte wel/ mach louen.
Want zyn weerde ghaet/ alle hoeden te bouen
Die noynt vp de weerelt/ en waeren ghewrocht.
Want dit fatsoen/ es vut den hemel ghebrocht
En houdet voor/ gheen fantasye.
Wille
240[regelnummer]
Tes tweerde hoedekin/ van Marye
Dat by Gabryel vut dhemelsche vrede
Ghesonden was/ te Nasaret jnt stede
Van dhelege Dryevuldicheyt/ voor een groetsele
Zinnel.
Tot heur die ghedreghen heift ons alder behoedsele
245[regelnummer]
Die van Gods magesteit/ was vercoren
Redene
Twelc was Maria/ van wyen wilde gheboren
Christus wesen/ om onze salicheyt.
Dit es thoedeken/ naer myn verhalicheyt
Dat jn weerden/ bouen allen hoeden passeirt
250[regelnummer]
Ghemerct dat et eerst was gheordoneirt
By dheleghe Dryevuldicheyt/ jn shemels palays.
Wille
Dit es thoedekin/ van vrede ende pays
| ||||||
[pagina 418]
| ||||||
Twelc ghesonden wiert binnen sweerels pleyne
Tot dalder odmoedichste/ ende zuuerste fonteyne
255[regelnummer]
Twel[c] es Maria ons alder troost.
Zinnel.
Et street jn weerden noort/ west/ zuudt oost
Bouen allen hoeden/ tes goet om ghevroeden.
Maer van dit hoedeken en haddic gheen bemoedenGa naar margenoot+
Dat ghy daer of/ zout hebben ghewae[c]ht yet.
Redene
260[regelnummer]
Die dit hoedeken/ jnwendich draecht zyet
Met viereghe deuocie/ jn zyn memorye
Hem zal ghebueren/ de vpperste glorye.
Dies wort hy besceermt/ vanden heltschen ghecriele.
Zinnel.
Deuocie es voedsels
Wille
Ende spyse der siele
265[regelnummer]
Deuocie strect binnen/ shemels troone.
Redene
Dit hoedeken presenteric/ uwen persoone
Als dyademecroone/ vut deuocien vierich
Die de siele voor Gods ooghen/ maect verchierich.
Weist hier mede Maria/ daghelicx een groetere.
Zinnel.
270[regelnummer]
Gheen excellenter
Wille
Gheen weerdegher
Redene
Noch gheen zoetere
Deuocye dan dit hoedeken om lesen.
Heer conync laetet hu danckelic wesen
Ende pynt de ghiften jnwendich te bestedene
Zinnel.
Van Zinnelicheyt
Wille
Wille
Zinnel.
Laet vry hu zinnelicheyt/ nyeuwicheyt verzieren
Om een verthieren/ van vtynghe en vente.
Redene
280[regelnummer]
Ende met redene viereghe deuocie mint.
Wilt Godt almachtich/ van hier bouen
Altyts van zynder gracie dancken louen
Dien hy hu verleent hier jn dit leuen.
Zinnel.
Om dat ghy als conync/ nu zyt verheuen
285[regelnummer]
Vanden hoedemaeckers/ te deser stede
So brochten wy dese hoeden/ om naer zede
Hu te beghiftene/ byde redene voorseyt.
| ||||||
[pagina 419]
| ||||||
Wille
Thuwer eeren eist te wercke gheleyt
Ende vanden hoedemaeckers/ by hu versaemt hier.
Redene
290[regelnummer]
Oorlof hier mede
Zinnel.
Soot wel betaemt schier.
Christus mueghentheyt wil by hu blyuen.
Wille
Den Heleghen Gheest/ wil hu verstyuen
Jn wysheyt eere/ ende jn voorspoet
Redene
Midsgaders de Drye Santinnen zoet
295[regelnummer]
Die jn ons herte als drye blommen zyn.
Ne belcht niet dat wy dus stouttelic commen zyn.
†A†M†E†N† |
|