Spelen
(1920)–Cornelis Everaert–
Auteursrecht onbekend
[pagina 387]
| ||||||||
aant.tSpel van Maria ghecompareirt byde claerheyt.
| ||||||||
[pagina 388]
| ||||||||
| ||||||||
[pagina 389]
| ||||||||
Ga naar margenoot+ Exsperientich Bethooch een personage gheabytuweirt als een man edelic.
Wye zoudese gronderen?
Soetzinneghe Eloquencie een vrauwe ghecleet vp zyn antycqe als rethorycke.
Wye zoudese begryppen?
Exsper.
Sclaerheyt compareren
Soetzinn.
Soude ons ontzyppen
Exsper.
Diet wil noteren
Soetzinn.
Tzyn materien die nyppen.
Exsper.
Wye zoudese gronderen?Ga naar voetnoot+
Soetzinn.
Wye zoudese begryppen?
5[regelnummer]
Ons zinnen als pyppen/ zyn zonder gheluut.
Exsper.
Maria te compareren/ by sclaerheyts virtuut
Tpasseirt jnt verstant/ smeinschens zins nathuere
Ymagineirlic Gheest een blendeman van vp de straete onder tvolc commende al zynghende deze woorden vp den voys van Nyeupoort hout hu vaste ghy en sult niet ghevanghen zyn.
Maria edele vrauwe
Ons alder toeuerlaet
10[regelnummer]
Binnen sweerels landauwe
Huwe oochskens vp ons slaet.
Ende als de doot ons leuen hendt
Jn onser noot ons by staet
Dat den vyant ons niet en scent.
Ende sprekende onder tvolc.
15[regelnummer]
Zent/ zent/ zent/ Maria wilt zenden
Den aermen blenden/ uwe gracie claer.Ga naar margenoot+
Die jn deimsterheyt/ wandelt es vul alenden.
Sent/ zent/ zent/ Maria wilt zenden
Kennesse jnt herte/ den onbekenden.
20[regelnummer]
Want ghy moeder/ der ontfaermen zyt voorwaer.
Sendt/ zendt/ zendt/ Maria wilt zenden
Den aermen blenden/ uwe gracie claer.
Soetzinn.
Au vriendt au/ stilt hu ghebaer.
Wilt doch wat zwyghen/ met uwer voere.
| ||||||||
[pagina 390]
| ||||||||
Ymagin.
25[regelnummer]
Waeromme?
Exsper.
Ghy maecket tvolc hier al jn roere
Verstorberende de zinnen/ van vrauwen ende mans.
Ymagin.
Wat belettet hu?
Soetzinn.
Et doet nochtans.
Want tvolc ghereedt/ met zinnen gherust zat
Om naer ons te hoorenne hadt ghy ghesust wat.
30[regelnummer]
Ende ghy roupt dat een de hooren zindert.
Exsper.
Svolcx motyf es haest ghehindert
Daer menichte van lieden zo jc meene
Se slachten de bye.
Ymagin.
Hoe zoo?
Exsper.
35[regelnummer]
Ende ons materie/ die moet ghehoort zyn
Soude elcx verstant/ ghebruucken de waerheyt.
Ymagin.
Wat esser te doene?
Soetzinn.
Maria byde laerheyt
Te compareren ter eerweerdicheden
Vande heeren te deser steden
40[regelnummer]
Syn wy daer toe ghemoet met herten vlugghe.
Ymagin.
Byde claerheyt?/ Die hoordic te Brugghe
Vp den heleghen bloedach den derden jn meye.
Twas een gheluudt zoete/ naer mynen greye.
Therte zouder by verlichten/ met drucke belast.
Exsper.
45[regelnummer]
Saecht ghyse?
Ymagin.
Jc hoordese./ Oock hebbic ghetast
Te mynder begheerten/ et jnstrument
Daerse vut quam.
Soetzinn.
Ommers en saecht ghyse niet?
Ymagin.
Bedys bem jc blent.
My dyncke ghy staet/ om met my te loelene.
Exsper.
Tes een ander claerheyt/ naer onsen ghevoelenne
50[regelnummer]
Daer wy Maria zouden gheerne
By compareren.
Ymagin.
Jnde Brugsche taveerne
Tallen ghelaghe/ als een houdt ruetel craneGa naar margenoot+
Ghynghic daer een ghilde jn myn scuetel scanc
Den besten wyn/ zonder helen
55[regelnummer]
Die men dryncken mochte/ duer kelen.
Men zouder by verlichten vut swaerheyt dromen.
Soetzinn.
Wat wyn wast?
| ||||||||
[pagina 391]
| ||||||||
Ymagin.
Jc hoordese nomen
Claerheyt/ ende alssic myn scuetel als een ruese
An myn mondt stelde onder myn nuese
So ghevoeldic een roke jnt ansetten
Al hadt specien ghezyn van vyoletten.
Myn daghen en proufdic/ gheen beter van smake.
Exsper.
Die claerheyt es al een cleen saeke
Byder claerheyt dien wy meenen bloet.
Ymagin.
65[regelnummer]
Seght wat ghy wilt/ ze was ommers goet.
Men mochter Maria/ wel by ghelycken.
Soetzinn.
Vande claerheyt dien wy meenen niet om verrycken
Heift al dat leift zyn beghinnen ziet.
Ymagin.
Jc en verstaets niet.
Exsper.
Ghy en hebt hu vyf zinnen niet.
70[regelnummer]
Dus en cont ghy tverstant juuste naectelic
Niet ghevoelen.
Ymagin.
Jc hoore vulmaectelic
Jc taste/ riecke/ ende smaecke zo wel wat lecxGa naar margenoot+
Als eenich van hu/ maer meest ghebrecx
Dat jct niet en hebbe alssict gheerne naeme.
75[regelnummer]
Hebbic myn zinnen/ niet naerden betaeme
Alzo wel als ghy/ by sulcker bekenthede?
Soetzinn.
Neenghy.
Ymagin.
Waer omme?
Exsper.
Ghy en ziet niet.
Soetzinn.
Ende uwe blenthede
Exsper.
Beneimpt hu den vppersten zin van vyuen.
Soetzinn.
Dus en eist niet mueghelic by eenich bedryuen
80[regelnummer]
Vande claerheyt te begryppene trechte verstant.
Ymagin.
Se moet zeer scoone zyn.
Exsper.
Zes zo playsant.
Soetzinn.
Se spant de croone fyn
Exsper.
Seer tryonphant.
De goddelicke handt/ nye scoonders en wrochte.
Ymagin.
Ghy beroert jnwendich al myn ghedochte.
Och of jc mochte/ om vruechs vermeerrynghe
85[regelnummer]
Van hulieden verstaen de rechte leerryngheGa naar margenoot+
Ende vraeghen de condicien naer mynen zin recht
Vande claerheyt/ daer ghy jn zeght
Maria te compareren/ niet om vul louen.
Soetzinn.
90[regelnummer]
Biet ons de handt ende comt hier bouen.
Wilt met ons ghaen te deser huere.
| ||||||||
[pagina 392]
| ||||||||
Wy sullen met hu/ tot Ghefondeirde Scriftuere
Bystant versoucken/ met zinnen clouc.
Se wort ons ghehuldich/ jn ons versouc
95[regelnummer]
Ter eeren van Maria/ Gods moeder appeert.
Exsper.
Jc hebbese ghesien/ de vrauwe weert
Dus willic huer groeten met diligencie.
Eerweerdeghe vrauwe vul reuerencie
Wilt den haeckenden zin/ stellen vut doluere.
Ghefondeirde Scriftuere een vrauwe gheestelicken ghecleet met een barnende wassekeersse jn dhant.
100[regelnummer]
Wat esser te doene?
Soetzinn.
O Ghefondeirde Scriftuere
Exsperientich Bethooch/ ende jc Eloquencie
Soetzinnich/ zouden gheerne jn svolcx presencie
Maria byder claerheyt verheffen
Twelc ons onmueghelic es/ zo wy beseffen
105[regelnummer]
Sonder uwen bystant ghesproken bloot.
Ghefond.
Beminde vrienden en lyt dies gheen noot.
Ter eeren van Maria menichfuldich ghepresen
So sallic hu jn als ghehuldich wesen.
Tot uwer begheerten sallic my spoeden.
Exsper.
110[regelnummer]
Desen aermen blenden zoude gheerne ghevroeden
Vande claerheyt te hoorenne/ eenich besceet.Ga naar margenoot+
Dus comt hy met ons tot hu gheleet
Om de condicien te hoorene/ des claerheyt staet.
Ghefond.
Es dat hu begheerren?
Ymagin.
Beminde vrauwe jaet.
115[regelnummer]
Jc biddu wilt my ontdecken den keest.
Ghefond.
Hoe es uwen naeme?
Ymagin.
Ymagineirlic Gheest.
Om te wetene/ zonder vercleenynghe
Van wat claerheyt dat ghy meenynghe
Maria te louen hebt te deser spacien
120[regelnummer]
Daer ghy huer by ghelycken wilt met comparacien
Esser meer dan een binnen sweerels bestiere?
Exsper.
Jaet en trauwen/ de claerheyt vanden viere
De maene de sterren/ scoon ende claer zyn.
De dagheraet/ de avenstont/ duerluchtich eenpaer zyn.
125[regelnummer]
Ooc vyndtmen claer blynckende ghesteenten ghepresen.
Soetzinn.
Ende als jnde lucht/ tempeest wort gheresen
By coude/ ofte hitte/ onghestichtich
| ||||||||
[pagina 393]
| ||||||||
So zietmen ghemeenelic/ een blicxseme lichtich
Twelc ooc een claerheyt es/ van snooder weerden.
Ghefond.
130[regelnummer]
Voort zynder substancien/ vp der eerden
Ghelyc water/ gout/ seluer/ ende ander menichfout
Alsse ghepurgiert zyn/ jonc ende houdtGa naar margenoot+
Heetense claer/ duer huer zuuerheyt jent.
Exsper.
Men vyndt menich claer ludende jnstrument
135[regelnummer]
Meer dan wy by naemen cunnen openbaeren.
Soetzinn.
Alle dese claerheden/ laeten wy vaeren.
Vp de vulmaecte claerheyt/ onsen zin strect
Wyens claerheyt alle claerheden zyn subgect.
Daer sullen wy ons materye vp leeden.
Ghefond.
140[regelnummer]
Dus lust [v] te hoorenne?
Exsper.
Wilt hu bereeden.
Wy sullen hu besceeden/ naer onsen vermueghenne.
Ymagin.
Myn zinnen jnwendich/ beghunnen te verhueghenne
Mids dat jc hebbe vulmaect confoort.
Om hulieden te vraeghene eer ghy vuttet woort
145[regelnummer]
Wilt my berechten de materye te gronde
Wasser licht of claerheyt/ eer tyt of stonde
Dat de zunne ghemaect was of ghescepen?
Ghefond.
De goddelicke wysheyt/ hebbende begrepen
De weerelt te maeckene/ onghezwicht
150[regelnummer]
Deimster zynde/ zo beual hy tlicht
Te wordene/ ende ter stont by Gods beuel
So esser ghecommen/ een claerheyt snel
So Genesy by my/ ondect de[n] volcke.
Ymagin.
Hoe danich wasse?Ga naar margenoot+
Ghefond.
Als een zuuer wolcke
155[regelnummer]
Sou huer stappans daer openbaerde.
Soetzinn.
Maer niet zo duerblynckende van aerde
Alsmen nv ziet/ der zunnen laysele.
Exsper.
Twas een claerheyt/ zonder scynsels of raysele
Ghelyc men jnde dagheraet/ te verstaene gheteimt
160[regelnummer]
Jnde lucht/ der zunnen claerheyt verneimtGa naar voetnoot+
Eerse ghesien wort ofte ghekeken.
Ghefond.
By desen es Maria gheleken
So den Wyse Man spreict/ jn hueren persoone
Eer deerde ghemaect was/ of shemels troone
165[regelnummer]
Wassic jn deeuweghe wysheyt/ Gods ontfanghen.
| ||||||||
[pagina 394]
| ||||||||
Ymagin.
Eerweerdeghe vrienden boet myn verlanghen
Was van dese claerheyt/ berecht myn vraghe
De zunne ghemaect?
Soetzinn.
Ten vierden daghe
So de meester der sentencien secht
170[regelnummer]
Maecte [se] Godt van deser claerheyt recht
Ten oorboore vanden meinsche ende alle dynghen ghemeene.
Ghefond.
Dese claerheyt Maria/ waert ghy alleene
Jn wien Christus/ de zunne der rechtuaerdichede
Vleesch ende bloet nam/ duer de zoetaerdichede
175[regelnummer]
Van uwer odtmoet/ naer Beernaerdus ghevoelen
Soetzinn.
Ten behouue vanden meinsche vp dat de stoelen
Van shemels throon/ zouden vervult zynGa naar margenoot+
Exsper.
Daer alle de vyanden/ vut ghebult zyn
Byder sonde vander houeerdichede.
Ghefond.
180[regelnummer]
De heleghe kercke synght/ alle weerdichede
Ghebenendyde Maria/ zyt ghy om louen.
Want vut hu claerheyt es/ gheresen te bouen
De zunne Christus/ die svyants macht
Benomen heift by zyn heleghe cracht
185[regelnummer]
Dies ghy voor den meinsche/ jnder waerheyt belyt
Als Ester een nyeuwe claerheyt zyt
So men den volcke/ zal thooghen fyguerlic
Die de Ysraelsche verbadt/ zoo kuerlic
Voor Assuerus/ den conync/ wysselic
190[regelnummer]
So dat tghebodt/ des doots afgrysselic
Weder rouppen wiert/ duer tghebet deerlic
By Ester ghedaen.
Pausa.
Hier thoochmen de coneghinne Ester knyelende voor den conync Assuwerus biddende voor tvolc van Ysrael.
Soetzinn.
Es hu herte begheerlic
Meer te wetene vande claerheyt nu?
Vraecht vry stoutelic/ de waerheyt hu.
195[regelnummer]
Ghefondeirde Scriftuere/ zoudic hopen
Ende wy twee zullen hu nopen
De condicien des claerheyts ongheslaect.
Ymagin.
Myn Ymagineirlic Gheest daer naer haect.
Boet myn verlanghen vp alle beden.
Ghefond.
200[regelnummer]
Om den haeckenden zin te stellen jn vreden
Sallic helpen den zeden/ thooghen voorwaer
| ||||||||
[pagina 395]
| ||||||||
Vande claerheyt/ bouen alle claerheden.
Wilt jn hu besteden/ de comparacie van haer.
Soetzinn.
Men zalhu berechten/ en lydt gheen bezwaer.Ga naar margenoot+
205[regelnummer]
Maer/ om voedsels/ vander scriftueren zoghe
Te ghecryghene/ voor onse prologhe
Hu dit als nv wilt laeten ghenoughen.
Exsper.
Ghy mannen ende vrauwen wilt hu doch voughen
Naer dhoude pleghen/ om hooren ende zwyghen.
210[regelnummer]
So muecht ghy/ der misterien verstant ghecryghen.
| ||||||||
Hier beghinnet spel.Pausa.
Ymagin.
Jc aerme blende/ hulieden om loonen
Duer tvoordeel my gheuende niet om verscoonen
Berecht my vp dat jcx/ mach zyn ghedynckende
Wat es de claerheyt?
Exsper.
Een scynsels blynckende
215[regelnummer]
Vulmaecte kennesse verstant scynckende.
Den meinsche ondersceet duer sclaerheyts ghehynghen
Hooghe middel ende nederste dynghen.
Die de claerheyt ghebruuct ne darf tasten noch vraeghen.
Soetzinn.
Schelycx Maria/ naer Dauids ghewaghen
220[regelnummer]
Es by huerer claerheyt/ als middel excellent
Vp der eerden de goddelicke hoocheyt bekent
Svaders zuene als conync der glorien
Ghefond.
Die ghedaelt es jnt middel van uwer ciborie
Om als middelaere/ te middelen smeinschen mesdaet.
255[regelnummer]
Hy wiens claerheyt/ passeirde der hynghelen staet
Verneirde hem te anveerdene smeinschens nathuere.Ga naar margenoot+
Exsper.
De claerheyt es zo net/ zo zuuer zo puere
Ten behouue vanden meinsche/ om cause by dien
Dat elc zyn ghewercken zoude ansien
230[regelnummer]
Duechdelic te begryppene jn zyn zins jntencie.
Soetzinn.
Maria ons claerheyt vulder excellencie
Was van Godt ghemaect zo zuuer zo reene
Om dat hy ten behouue/ vanden meinsche alleene
Voorsien hadde jn huer onse salichede.
Ghefond.
235[regelnummer]
Ghy zyt wel de claerheyt naer de verhalichede
Vander Cantycke zuuer/ ende net gheheel.
Want ghenaede es vercreghen zonder appeel
By hu blynckende poorte/ des shemels troone.
Exsper.
De claerheyt bouen al es vutnemende scoone.
| ||||||||
[pagina 396]
| ||||||||
240[regelnummer]
Alle scoonheden byde claerheyt verscoont zyn.
Soetzinn.
Naest Godt en mach gheen scoonder ghecroont zyn
Dan de claerheyt Maria/ wiens scoonheyt verheuen
Heift verclaerst verscoont/ et eeuwich leuen
Ende alle meinschen/ huer draeghende minne
245[regelnummer]
So den Wyse Man seght/ myn vriendinne
Es vutnemende scoone/ ende zonder smitte.
Ghefond.
Jn uwen persoon zynght dheleghe kercke ditte
Jc moeder die tot alle/ scoonheden liefde draghe
Alle meinschen beminnic/ by nachte by daghe
250[regelnummer]
Die onzuuerheyt vreesen/ om mynent wille.
Hemlieden wort ghegheuen/ vp sweerels hille
By my claer kennesse/ der salegher hop[e].
Al waert datse den vyant/ met temptacien becropeGa naar margenoot+
Bystandich secours/ wort an my vonden.
Ymagin.
255[regelnummer]
Myn jnwendeghe gronden/ als nu ten stonden
Verblyden duer tvermonden/ dyns woorts belyden.
Exsper.
De claerheyt doet al dat leift verblyden.
De vueghelen jnt vlieghen/ de dieren jnt looppen
De visschen jnt water/ zietmen by hooppen
260[regelnummer]
Blyscip thooghen/ jnt zwemmen jnt vlieten.
De cruden byde claerheyt/ huer roke vut scieten.
Sonder verdrieten/ den meinsche/ hu blydelic ansiet.
Soetzinn.
Ghy claerheyt Maria/ ooc blyscepe biet.
Alle staeten van meinschen/ ghy vruechdelic vermoyt.
265[regelnummer]
De maechdelicken staet/ jn hu zuuerheyt verfroyt.
Den huwelicken staet/ jn uwe gheoorsaemheyt
Ende uwe ghestadichede/ blydelicken greyt.
Den staet der weduwen/ ende de jnnocenten
Verblyden als jonghe aderenten
270[regelnummer]
Jn hu zoethulpeghe/ claerheyt ghepresen.
Ghefond.
Ghy claerheyt Maria hebt ooc bewesen
De heleghe dryevuldicheyt glorie ende vruecht.
Dhynghelicke nathuere/ jn hu claerheyt verhuecht.
De sielen jnt purgatorye een verblyden cryghen.
275[regelnummer]
Voor hu blynckende claerheyt/ moeten nyghen
Alle knyen van meinschen/ met een claer betrauwen
So Beernaerdus seght.
Exsper.
Huer chierheyt en can nyement te vullen gronderen.
280[regelnummer]
Want zou alle chierheden doet verchieren.
| ||||||||
[pagina 397]
| ||||||||
Soetzinn.
Hoe zoudemen chierlicker/ chierheyt versieren
Dan de chierheyt/ van Maria onbesmet
Die als een verchiersels es gheset
Jnde hoochste hemelen/ der cheraphinnen
Ghefond.
285[regelnummer]
Salomon stelde zyn moeder vut minnen
Tot een verchiersels/ om prys ende lof
Te zynder rechter zyde/ vp dat zyn hof
Te meer zoude verchieren/ jn hoogher faemen.
Ymagin.
Eerweerdeghe vrienden/ te mynder vraemen
290[regelnummer]
Wilt my berechten/ jc hebbes wondere
Es de claerheyt vp de weerelt bysondere
Elc meinsche huer scynsels gheuende alleene?
Exsper.
Neens trauwen zes elcken ghemeene
Huer claerheyt biedende my wel verstaet
295[regelnummer]
Houdt ende jonc/ goet ende quaet
Crepel ende manc/ doof ende blent.
Al en heift de sulcke gheen exsperient
De claerheyt te anscauwene/ anhoort myn spreken
Ten comt byde claerheyt niet/ maer byde ghebreken
300[regelnummer]
Mids fauten van ooghen/ of weecken ghesichte.
Soetzinn.
Hu overvloedeghe claerheyt/ scoon Dauids nichte
Maria ghy vulmaect/ vp de weerelt spreet.
Niet yemendt bysondere maer elcken ghereet
Thoocht ghy hu gracie/ menichfuldich claer
305[regelnummer]
Noynt nyement wesende/ onghehuldich daer
Men hu anriep/ met reuerencienGa naar margenoot+
Ghy ne hebse met troostelicke assistencie
Te baten ghecommen/ als de moeder tkynt.
Ghefond.
Maria dheleghe kercke/ hu te louene pynt
310[regelnummer]
Als moeder der gracien/ moeder der ontfaermichede
Die den meinsche alleene/ by uwer bede
Muecht besceermen/ voor thelsche conroot.
Ymagin.
Es de claerheyt jn huer seluen heuen groot?
Scyntse jn deen plaetse/ mee[r]der noch mindere
Dan jn dandre?
Exsper.
315[regelnummer]
Weist myns versindere
De claerheyt jn huer seluen/ es heuen ghelyc
Maer niet heuen groot/ vp sweerels dyc.
Wanneerse bedect wort by eeneghen wolcke
So wort huer scynsels/ bedect den volcke
320[regelnummer]
Vulmaect te anziene/ niet dattet huer deert.
Somwylen wort oock/ de claerheyt beweert
| ||||||||
[pagina 398]
| ||||||||
By hooghe edeficien/ als kercken mueren
By tbuten sluten/ van veynsteren dueren
So datse jn deen plaetse/ huer verthoocht meer
325[regelnummer]
Dan jn dander verstaet wel den keer.
Nochtans en hinderet huer niet een greyn.
Soetzinn.
Schelycx zyt ghy Maria claerheyt serteyn
Duechdelic ende goet/ altoos heuen machtich
Huwe gracie spreedende/ vp den meinsche waerachtich
330[regelnummer]
Vulmaect gheheel/ tot allen stonden
Ten zy dat ghy belet wort/ by vuulheyt der sonden.
Nochtans uwe hulpsaemicheyt niet en sceet
Vanden meinsche/ zo elc ziet ende weet.
Alsmen de claerheyt/ vut te slutene pynt
335[regelnummer]
Niet jn mueghende/ thuus van buten bescyntGa naar margenoot+
Totter dueren of veynsters/ gheopent wort
Ende gheopent zynde/ vppe cort
Siet men binnen/ de claerheyt vulmaect.
Ghefond.
Maria/ Fulgebeertus/ es segghende naect
340[regelnummer]
Hoe onreyn versmaet/ ofte versteken vry
Of hoe den sondaer/ Gods hulpe besweken zy
Al wierdy ghelaten/ van al Gods heleghen vercoren
Van allen hynghelen/ ende alle meinschen gheboren
Ghy Maria blyft den meinsche/ altoos ontrent
345[regelnummer]
Ghelyc de claerheyt/ huer scynsels zent
Vp thuus daerse/ niet jn en mach.
Maer wanneer den sondaer zonder verdrach
De ooghen opent van zynder herten
Hu anroupende/ om bystant van zynder smerten
350[regelnummer]
Wort duer uwe claere ontfaermicheyt zoet
Rasschelic gheholpen.
Ymagin.
O moederlic bloet
Wye zalhu mueghen/ te vullen vulprysen
Die zo haestelic gracie cunt bewysen
Den sondaer/ die jnder sonden bestel es.
Exsper.
355[regelnummer]
De claerheyt jn huer seluen/ wonderlicken snel es.
Want haestelic ende rasch/ zy omme loopt.
So snel smeinschens ghedochte/ hem niet en cnoopt
An eenich ghepeyns/ zen es eer sneldere.
Rysse ten oosten/ ten westen/ ende eldere
360[regelnummer]
Wort men ter stont huer claerheyt ghewaere.
Soetzinn.
O Maria ontfaermeghe claerheyt claere
Ghy zyt licht ende snel/ tot tsondaers baeteGa naar margenoot+
| ||||||||
[pagina 399]
| ||||||||
Altoos ghereet/ tzy vrouch of laete
Snellic den meinsche/ te lauene met trooste.
365[regelnummer]
Waer men hu anroupt/ jnt zude jnt ooste
Jnt weste jnt noorde/ vut allen dangiere
Worden gheholpen/ by uwe claerheyt fiere
Alle die hu begheerren/ met herten vierich.
Ghefond.
Jeremyas/ roupt/ met herten ghierich
370[regelnummer]
Tot alle sondaers die by sonden dwynen
Huwe ghesondeghe claerheyt zal scynen
Haestelic ende snel/ jn hulpen ghenadich
Tot allen meinschen/ zynde mesdadich.
Wort oock/ jnt Apocalips/ ghezeyt
375[regelnummer]
Siet jc comme rasschelic/ myns verbeyt
Vp dat lichtelic uwe/ groote vele
Sondeghe mesdaden/ cryminele
Verandert mueghen worden/ jnt cheuyl.
Exsper.
De claerheyt jnder nathueren/ es zeer subtyl
380[regelnummer]
So men exsperientelic/ wel mach ontbynden.
Hoe cleen een ghaetken de claerheyt can vynden
Ter stont zy huer scynsels binnen straelt.
Soetzinn.
Schelycx ghy Maria/ claerheyt daelt
Ter stont gheheel/ met vulder lucht
385[regelnummer]
Jn tsondaers herte/ hoe cleen versucht.
Alshy hem seluen/ te beteren scict
Huwe ghenadeghe claerheyt jn hem verdict
Mids welcken hy te beteren/ ziet zyn ghebrec.
Dies menich sondaer/ vut svyants strec
390[regelnummer]
Wort subtylic by uwer/ subtylheyt ontbonden.
Ghefond.
Ghelyc de claerheyt/ naer sWysemans vermonden
De vterste secreten vanden jnghewande
Besouct vanden meinsche/ jnden verstandeGa naar margenoot+
Besouct ghy Maria/ duterste secreten
395[regelnummer]
Van smeinschens ghedochte/ dits claer om weten.
By hu verlichten alle consciencien verduustert
So de phylo[so]phe seght/ dat de claerheyt duerluustert
De vterste secreten/ der chenteren der eerden.
Ymagin.
O Maria wye zalhu/ claerheyt naer weerden
400[regelnummer]
Vul eeren vul prysen/ vul dancken/ vul louen?
Want ghy als claerheyt ghaet te bouen.
Alle claerheden der weerelt/ moeten voor hu falen.
Maer beminde vrienden/ wilt my verhalen
Naer dat de claerheyt/ zo subtylic thint
| ||||||||
[pagina 400]
| ||||||||
405[regelnummer]
Alle eerdsche materyen/ my wel versint
Te duersouckene/ hoe dyveersch ghemynt
Wortse ontsuuert/ wanneer se scynt
Vp eeneghe onreynicheyt/ ongheordoneirt?
Of worden/ eeneghe zuuerheden/ ghecorumpeirt
410[regelnummer]
Die sclaerheyts scynsels/ niet en mueghen ontsitten?
Exsper.
Gheen onzuuerheyt/ en mach de claerheyt besmitten
Noch gheen zuuerheyt/ en wort by huer besmit.
Hoe vuulder corrupcien/ verstaet wel dit
Van materyen/ die men ter weerelt vynt
415[regelnummer]
De claerheyt die te zuueren pynt.
Niet datse onreynnicheyt/ te huerwaerts trect.
Nichte meer/ dan byden viere/ perfect
Waer by alle onzuuerheden/ worden vertheert.Ga naar voetnoot+
Nochtans sviers claerheyt/ blyft onghedeert
420[regelnummer]
Van allen corrupcien/ los vry ende quytte.
Soetzinn.
O zuuer claerheyt Maria/ jn svyants spytte
Ghy en muecht gheen smitte/ der onzuuerheyt vaten.
Nochtans ten behouue/ ende ter batenGa naar margenoot+
Vanden meinsche/ worden net ghepurgiert
425[regelnummer]
Alle corrupcien/ van sonden ongheviert
By hu claerheyt Maria/ zuuer onbeulect.
Ende al dat zuuer/ es hu zynde subgect
En wort niet besmit/ maer verchiert
By hu blynckende claerheyt
Ghefond.
So Augustinus alegiert
430[regelnummer]
Segghende de claerheyt es een scynsels zoet
Die lucht/ eerde/ watre/ gheen smitte en doet
Maer by des claerheyts/ blynckende verthooghen
Wort verscoont/ al dat zuuer es jnt behooghen
So den Wyse Man seght/ wilt hier vp letten
435[regelnummer]
Dat de claerheyt een speghel es niet om vernetten
Wyen gheen onzuuerheyt/ en mach ghenaken.
Ymagin.
Eerweerdeghe vrienden wilt my wys maken
Om te vullen te verstaene/ Maria ter eeren
Mach claerheyt/ ende deimsterheyt tsaemen verkeeren
440[regelnummer]
Onder elc andren wesende eens?
Berecht my datte.
Exsper.
Wat trauwen neens.
Dit muecht ghy by hu seluen ghelycken.
| ||||||||
[pagina 401]
| ||||||||
De deimsterheyt moet de claerheyt wycken
Ghelyc et vier/ et water vliet.
445[regelnummer]
Daer claerheyt es/ daer en mach niet
Deimsterheyt wesen/ by exsperiencien.
Claerheyt ende deimsterheyt/ hebben deferencien.
Ghelyc alsmen twater/ vp tvier ziet ghieten
So wort tvier by twater/ ghebrocht te nieten
450[regelnummer]
Schelycx wort deimsterheyt/ haestich verslynt
By der claerheyt.
Soetzinn.
Ghy Maria bedwyntGa naar margenoot+
Als claerheyt/ alle deimsterheden./ Voor hu vluchten
De afgrondeghe vyanden/ dyns claerheyts duchten.Ga naar voetnoot+
Ende den meinsche by deimsterheyt/ jn sonden gherocht
455[regelnummer]
Wort by hu claerheyt/ ter kennesse ghebrocht.
Alle deimsterheyt der sonden/ worden ghemyneirt schier
By hu claerheyt Maria/ ghelyc twater tvier
Te nyeten brynct/ by zyn prope[r] virtuut.
Ghefond.
O Maria claerheyt weerdeghe Gods bruut
460[regelnummer]
Tot uwer eeren/ scoon wel gheraecte
So Genesis seght/ als Godt eerst maecte
De weerelt te zynder begheerte/ zonder verleeden
So heifthy de claerheyt/ vander deimsterheyt ghesceeden.
Tot eender fyguere/ wy dit bemercken
465[regelnummer]
Dat ghy van alle deimstereghe ghewercken
Der sonden ontsleghen zyt/ by Gods beuel
Alzo sint Augustyn/ es segghende snel
Jc en wil niet/ dat Maria vermondeirt zy
Jnt spreken daermen/ de deimsterheyt grondeirt by
470[regelnummer]
Der sonden/ want huer claerheyt ghesedelic
Noynt en mochte besmitten.
Ymagin.
O moederkin vredelic
Hoe sullen wy sondaers/ broosch ende cranc
Huwe overvloedeghe claerheyt/ ghesegghen danc
Die ghy zo edelic/ den meinsche zent?
Exsper.
475[regelnummer]
De claerheyt es goet/ ende edele bekent
Jn al de ghewercken van huer anthieren
Ende al dat goet es/ deelt zonder vieren
Edelic seght Dyonisius zonder ghetal
Syn duecht/ ende goetheyt/ ouer al.
480[regelnummer]
Want ande ghewercken/ van man of wyf
| ||||||||
[pagina 402]
| ||||||||
Wort claer bekent shedelheyts bedryfGa naar margenoot+
So de philosophe thoocht/ by ghescriften.
Soetzinn.
De claer edele ghewercken/ vul goddelicker ghiften
Van hu Maria/ ghy ouer al deelt.
485[regelnummer]
Huwe duechdelicke claerheyt/ heift gheheelt
Smeinschens quetsuere/ van svyants bete.
Ghy zyt de claerheyt/ vul van secrete
By wyens edel ghewercken/ zonder fixcien
Wy meinschen ontghaen mueghen/ Gods maledixcien.
Want ghy zyt als de claerheyt/ ouervloedich vul gracien.
Ghefond.
Den heleghen Beernaerdus/ vul contemplacien
Seght Maria/ jn uwer herten ghebenendyt
Was tghewerc der Gods gracie./ Jn hu siele bevryt
Was et edel ghewerc/ van caritate en liefde.
495[regelnummer]
Ende jn uwen mondt/ als donghegriefde
Wat et edel ghewerc/ van zoeter tale.
Dies jn uwen handen/ al teenenmale
Es donfaermeghe/ goederthierheyt ghestelt.
Ymagin.
Alle ymaginacie/ als nu jn my smelt.
500[regelnummer]
Jnt hooren en can jcx/ niet worden versadich.
Exsper.
De claerheyt es een zuuer wesen ghestadich
Volghende eenpaerlic/ den loop vanden lichte
Jn hem seluen niet hebbende/ eenich onghestichte
Maer heuen ghestadich/ vulstandich blyuende.
505[regelnummer]
Wat tempeesten de wynden/ zyn bedryuende
De claerheyt blyft altoos jn eenen doene
Soetzinn.
Ghy Maria/ claerheyt tot allen saysoene
Syt volghende Gods zuuer licht altoos.
Duer uwe ghestadicheyt/ Godt hu vercoos
510[regelnummer]
Syn moeder te zyne/ jn sweerels beryt.Ga naar margenoot+
Ghy en waert noynt onghestichtich/ te gheender tyt
Van ghedochten/ woorden/ wercken ghepeynsen.
Maer jn duechdelicke/ zeden zonder veynsen
Blyft ghy Maria/ vast als de claerheyt
515[regelnummer]
Die onverghanghelic es./ Voor dupperste waerheyt
Helpt ghy den sondaer/ jn zyn benauwen.
Ghefond.
Hu belyt dheleghe kercke/ fluer van vrauwen
Maria/ als vpperste/ claerheyt vercoren.
Doen dappostelen/ duer twyffelen hadden verloren
520[regelnummer]
Tghelooue/ van uwen ghebenendyde zuene
Alleene Maria waert ghy/ de ghuene
Jn wien tghelooue/ claer was ghevoucht
| ||||||||
[pagina 403]
| ||||||||
Twelc ghy zo ghestadich jnt herte droucht
Dat eer tghelooue/ jn hu zoude hebben verghaen
525[regelnummer]
Sweerels claerheyt/ hadde gheworden eer vut ghedaen
Die niet vut te doene en es te gheenen termyne
So den Wyse Man spreict.
Ymagin.
O claerste divyne
Scoon blynckende robyne/ vul duechden liefmoedich.
Exsper.
De claerheyt es een scynsels ouervloedich
530[regelnummer]
So men by exsperiencien/ daghelicx ziet.
Wanneer de claerheyt/ huer scynsels sciet
Vp eeneghe substancien/ claer van mynen
Stuenicheyt hebbende/ gheift een wederscynen
By welc wederscynsels/ ongheswicht
535[regelnummer]
Onreynneghe houcken/ worden ghezuuert lichtGa naar voetnoot+
Jn andren plaetsen duer twederscynsels.
Soetzinn.
O Maria claerheyt der duechden bewynsels
Jn reyne herten/ ghy ouervloedich rayt
Mids welcken vut sulcke lieden/ een wederschyn sprayt
540[regelnummer]
Om den sondaere te gheuene goet exempleGa naar margenoot+
So dat zy dickens/ jn kercke of temple
By predicacien ghebrocht worden ter kennesse
Waer by zy ontghaen/ mueghen svyants scennesse
Als zy hem willen beteren/ met goeden vpsette.
Ghefond.
545[regelnummer]
Jeronimus seght byden tromppette
Ofte stemme/ des voorlooppers/ Jan Baptiste
Sint Andries/ die van gheen ghelooue en wiste
Jnt wysen van tlam Gods/ wiert gheloouende
By Andries Pietere weist niet verdoouende
550[regelnummer]
Ende by Pieter/ Roome net ghepeerelt
Ende by Roome es/ de gheheele weerelt
Tvulmaecte ghelooue/ gheopenbaert.
Soetzinn.
Maer van wyen hadde/ Jan der claerheden aert
Dan by hu Maria/ claer blynckende gemme
555[regelnummer]
Die jnt groeten van Elisabet/ by uwer stemme
Creech twederscyn uwer claerheyt/ zynde ghescort
Jn zyns moeders lichaeme/ ghy hebbende beghort
De claerheyt/ daer alle claerheden/ an zyn gheecht.
Ghy brynghende den heere/ ter stont den cnecht
560[regelnummer]
Wiert duer hu verclaerst/ dits waerheyt blyckelic
By Jan/ ende Lucas/ die autentyckelic
| ||||||||
[pagina 404]
| ||||||||
Jnt ewangelye scryuen/ tverstant elc zughe
Dat Jan Baptiste/ es waerachtich ghethughe
Vande vulmaecte claerheyt/ die eeuwich gheduert.
Ymagin.
565[regelnummer]
Verblyt hu myn siele/ niet meer en truert.
Labuert/ jn vruechden/ met melodie.
Looft/ pryst/ dese weerdeghe claerheyt Marye
Wiens zoete claerheyt/ hu mach voedsels gheuen.
Exsper.
Sonder de claerheyt en mach nyement leuen
570[regelnummer]
So men exsperientelic/ mach bemoeden wel.Ga naar margenoot+
Peynst by hu seluen/ wilt dit bevroeden snel
Of hu nyement en brochte/ eenich voedsele
Ghy en zout niet cunnen/ tot een verzoedsele
Hu nathuere voeden/ dits goet om verzinnen.Ga naar voetnoot+
575[regelnummer]
Ende oft al deimster waere/ hoe zoudemen winnen
Eeneghe vytaelge/ loof gras of cruut
Daer meinschen dieren/ jn sleuens virtuut
Jn cracht jn macht/ worden onderhouden.
Ten es niet mueghelic vaet myn ontvouden
580[regelnummer]
Dat men de claerheyt/ zoude mueghen ontbeeren.
Soetzinn.
O Maria/ claerheyt des sondaers begheerren
Wye zoude uwe bystant/ cunnen ghederuen
Ofte hoe zouden de sielen/ cunnen verweruen
Troostelic voedsele zonder hu?
585[regelnummer]
Wye heift den vyant cunnen maken scu
Syn cracht benomen ende zo verblent
Dan ghy troost der sielen?/ By hu es ghehent
Ons maledixcie/ van deeuweghe doot.
Ghefond.
Maria/ Beernaerdus/ es segghende bloot
590[regelnummer]
Die als claerheyt de Gods gracie vontGa naar voetnoot+
Ende smeinschens vrede/ tot eeuwegher stont
Es by hu duterste/ doot bedoruen.
Ooc heift by hu reparacie verworuen
Den val der hynghelen/ jnt eeuwich leuen.
Soetzinn.
595[regelnummer]
Noch seght den seluen/ Beernaerdus verheuen
Doet wech de claerheyt/ wat salt wesen
Anders dan deimsterheyt?/ Schelycx by desen
Doet van hu/ de claerheyt Maria scoone
Ghy en sult de blyscepe/ de shemels troone
Niet ghebruucken/ zonder den toedoene van haer.Ga naar margenoot+
Exsper.
De claerheyt es profytich/ ende oorboorlic voorwaer
| ||||||||
[pagina 405]
| ||||||||
Voor al dat leift/ wilt dit vry handelen.
Want jn wat weghen/ den meinsche wilt wandelen
Hy en darf niet zoorghen/ gheseyt onverholen
605[regelnummer]
Heift hy claerheit/ hy en zal niet dolen.
De claerheyt beweicht elcken/ myn woort ghist.
Maar die jn deimsterheyt wandelt/ dickent den pat mist
Stellende hem seluen/ jn grooten grieue.
Soetzinn.
Adam ons vader/ mids ons moeder Yeue
610[regelnummer]
Wesende jnden wech/ der claerheit ghestelt
Ouertardende tghebodt hebben sichtent ghequelt
Met al huerlieder naercommers jnt generale
Tot ghy Maria/ claerheyt princepale
Hemlieden den rechten wech/ hebt vonden.
615[regelnummer]
So langhe moesten/ zy ligghen ghebonden
Jnt verbouch der hellen zonder ghenade.
Ghefond.
Als Godt seght Genesy/ by grammen dade
Was segghende tot Noe/ my es leet
Dat je sciep den meinsche omde sonden wreet
620[regelnummer]
Diese te mywaerts thooghen zonder faelgieren
So willicxse te nyeten doen/ jn alder manieren
Was van Godt/ Noe/ te maeckene belast
De aereke daer hy/ met zyn kyndren vast
Voor swaters dangier/ wiert ghespaert.
Ymagin.
625[regelnummer]
O blynckende claerheyt hooghe vermaert
Wye zoude den aert/ dyns prys ghehuutten?
Want zo veil duechden vut dy spruutten
Dat jc jnt hooren/ my seyne te wondere.
Maer wilt my doch segghen/ es bysondere
630[regelnummer]
De claerheyt jn huer seluen/ een alleenlic wesen?
Of comtse vut eenich/ ander wesen gheresen
D[i]e men hoogher van weerden/ bouen huer plucht?Ga naar margenoot+
Exsper.
De claerheyt es commende/ vutter lucht
Sonder de lucht/ te verminderen hiet
635[regelnummer]
Metter lucht ghecnocht/ verstaet tbediet
Gheen lucht wesende/ maer een toeghevouch.
Augustinus exsperientich/ ghetuucht ghenouch
Dat deen zonder dander gheseyt ten fyne
Nummermeer zyn en mach/ te gheenen termyne.
640[regelnummer]
Want deen byden andren/ verchiert verheert wort.
Soetzinn.
Vp dat ghy jn tverstant/ te bet gheleert wort
Laet dese ghelyckenesse hu/ jnt herte woelen.
Sit byden viere/ ghy sult gheuoelen
| ||||||||
[pagina 406]
| ||||||||
De hitte des viers/ verstaet wel ditte.
645[regelnummer]
Niet dat de hitte tvier es/ noch tvier de hitte.
Nochtans zo zynse te saemen onder een.
Exsper.
Ende of men tvier slaet/ vut den steen
Tvier en es den steen niet/ noch den steen tvier
Al eister in beloken.
Ghefond.
Pluct in eenich vergier
650[regelnummer]
Soetrieckende cruut/ vul hu handt
De roke en es cruut niet/ noch tcruut playsant
En es de roke niet maer by zynder nathuere
Scyncket den meinsche/ zyn zoete ghuere
Ghelyc dat et vier/ zyn claerheyt biet.
655[regelnummer]
Wanneer et layt/ vulmaect men ziet
Dat dese contrarye zyn/ jnder substancien
Vut eender nathuere/ nemende accoordancien.
Want byden viere wordet/ al ghehent
Ende byde claerheyt/ en wort niet ghescent.
660[regelnummer]
Nochtans blyuense tsaemen/ zonde[r] deferencie.Ga naar margenoot+
Exsper.
De lucht zo men zien mach by exsperiencie
Van den vieren es tupperste firmament
Ende de claerheyt vander lucht die es bekent
De rechte middel die alle kennessen gheift.
665[regelnummer]
Want huer kennesse gheift kennesse al dat leift
By wiens kennesse als middel wort besocht
De secreten der hemelen/ ooc worden vulbrocht
Alle ghewercken/ jn smeinschens verstant.
Soetzinn.
O Maria/ claerheyt lustich tryonphant
670[regelnummer]
Sonder uwen middel en hadden noynt gheweten
De kennesse de meinschen/ vande secretenGa naar voetnoot+
Der helegher dryevuldicheyt/ ghesproken bloot.
Ende zonder uwen middel ghesproken bloot
En hadde den meinsche hier vp der eerden
675[regelnummer]
Eenich ghewerc cunnen doen van weerden
Hadt ghy dupperste lucht/ Christus net ghepeerelt
Tonser salicheyt niet/ ghebrocht ter weerelt.
Want zo byder claerheyt/ de lucht es bevanghen
So hebt ghy den vppersten Gods zuene ontfanghen
680[regelnummer]
Jn hu precieus lichaeme ghebenendyt.
Ghefond.
Beernaerdus roupt meinschen weist nu verblyt.
Princepalic sondaers/ jn sonden verdroncken
| ||||||||
[pagina 407]
| ||||||||
Ansiet de claerheyt Maria/ die ons es ghesconken
Als middelareghe/ tot onser alder salicheyt.
Exsper.
685[regelnummer]
Niet en ghelyct de claerheyt/ om corte verhalicheyt.
Naest Godt en can Maria hyet ghelycken.
Soetzinn.
Al dat wesen heift/ wilt dit vry hycken
Es bouen huer/ ofte onder huer verstaet et slot.
Onder huer zy[n] wy meinschen/ bouen huer es Godt.
690[regelnummer]
Dus es Maria als claerheyt/ by besceedeGa naar margenoot+
So Ancelmus seght/ de middel van beede
So men hu fyguerlic zal laeten zien.
Ghefond.
Opent hu ooghen valt vp hu knyen.
Laet dese claerheyt ghescien/ lof ende groetenesse.
695[regelnummer]
Want zou es als claerheyt/ smeinschens verzoetenesse.
Pausa.
Hier thoochmen de heleghe Dryevuldicheyt bouen thooft van Maria ghemaect zittende jn eenen throon vut huerlieder mondt commende eenen ray dalende vp thooft van Marie/ ende Maria staende tusschen den hemel ende de weerelt moet ooc hebben eenen ray commende vut huerer mondt dalende tot vp de weerelt ende men sal segghen dese naeruolghende retrograede louewys ende al knyelende.
Exsper.
Retrograde.
Blynckende claerheyt/ Maria weist ghegroet
Licht Gods ouervloedich zuuer ende jent.
Scynckende weist ons claerheyt/ deimsterheyt boet.
Sticht weghen duechdelic/ jn ons excellent.
700[regelnummer]
Slicht neder/ svyants macht doch scent.Ga naar voetnoot+
Reyn claerheyt/ zuuer/ scoon ende jeuchdelic
Swicht gramscep[e]/ Gods pays ons doet bekent.
Serteyn ghy zyt Gods claerheyt duechdelic.
Soetzinn.
Retrograde.
Duechdelic claerheyt Gods/ zyt gy serteyn.
705[regelnummer]
Bekent doet ons pays/ Gods gramscepe zwicht.
Jeu[ch]delic ende scoon/ zuuer claerheyt reyn
Scent doch macht svyants/ neder slicht.Ga naar voetnoot+
Excellent ons jn duechdelicke weghen sticht.
Boet deimsterheyt/ claerheyt ons weist scynckendeGa naar margenoot+
710[regelnummer]
Jent ende zuuer/ ouervloedich/ Gods licht.
Ghegroet weist Maria/ claerheyt blynckende.Ga naar voetnoot+
| ||||||||
[pagina 408]
| ||||||||
Ghefond.
Retrograde.
Ghegroet weist Maria/ claerheyt blynckende
Jent ende zuuer/ ouervloedich Gods licht.
Boet deimsterheyt/ claerheyt ons weist scynckende.
715[regelnummer]
Excellent ons jn duechdelicke weghen sticht.
Scent doch macht svyants neder slicht.Ga naar voetnoot+
Juechdelic ende scoon/ zuuer claerheyt reyn
Bekent doet ons pays/ Gods gramscepe swicht.
Duechdelic claerheyt Gods/ zyt ghy serteyn.
Ymagin.
Retrograde.
720[regelnummer]
Serteyn ghy zyt/ Gods claerheyt duechdelic.Ga naar voetnoot+
Bekent doet ons pays/ Gods gramscepe zwicht.
Reyn claerheyt zuuer/ scoon ende jeuchdelic
Schent doch macht svyants/ neder slicht.
Excellent ons jn duechdelicke/ weghen sticht.
725[regelnummer]
Scynckende weist ons/ claerheyt deimsterheyt boet.
Jent ende zuuer/ ouervloedich Gods licht
Blynckende claerheyt Maria/ weist ghegroet.
Hier sluutmen den thooch.
Soetzinn.
Eerweerdeghe notable/ wys ende vroet
Wy bidden Maria/ de claerheyt ghepresen
730[regelnummer]
Dat zy onsen keyser wil ghehuldich wesen
Ende de stede van Nyeupoort tallen termyne
Duer sHelichs Gheests gracie/ duerluchtich van scyne
Jn wiens claerheyt/ eeuwich zonder cesseren
De Drye Santinnen tryonphantelic/ tryonpheren.
†A†M†E†N†
Ghestelt by my so reine verclaert. Ao. 1511.Ga naar voetnoot+ |
|