Logo DBNL
Spelen (1920)

Spelen

(1920)–Cornelis Everaert–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

aant.tSpel van Maria Gheleken byden throon van Salomon.
Ao. 1529.

Jonstich Begheerren, een personage ghecleet als een eerlic poortere ofte wethouder.
Rethoryckelicke Verjolysynghe, een vrauwelicke personage gheabytuweirt chierlic vp zyn antychsche.
Scriftuerlicke Bewysynghe, als een prophetesse costelic ghehabytuweirt.
Fyguerlicke Prysynghe, als een matroone vander houder wet costelic ghehabytuweirt vp dier ghyse.
+ Jonstich Begheerren een personage ghecleet als een eerlic poortere ofte wethouder.
 
Jc Jonstich Begheerren ter consten bereedt hier
 
Soucke Rethoryckelicke/ Verjolysynghe
 
Om Maria Gods moeder/ met jonsten heet fier
 
Te eerene by/ Scriftuerlicke/ Bewysynghe.
5
Jc hope met Fyguerlicke/ Prysynghe
 
So sallic van huer tverstant/ ghewinnen.
 
Waer machse blyuen/ myns vruechs toerysynghe
 
An wien jc ghestelt hebbe/ herte ende zinnen?
 
Comt voort scoon blomme./ Zyt ghy daer binnen?
10
Thoocht teeken van minnen/ zonder ontbeerren.
 
Laet hu anscauwen.
Rethoryckelicke Verjolysynghe een vrauwelicke personage gheabytuweirt chierlic vp zyn antychsche.
 
O Jonstich Begheerren
 
Hu heetic wellecomme/ binden Ypersche pleyne goet
 
Myn vrient vercoren.
Jonstich
 
Och edele greyne zoet
 
Ghestileirde ornate/ ter eloquencie
15
Maria ter weerdicheyt/ jn elcx presencie
 
Ter begheerte van dheeren/ der Ypersche stede fyn
 
Wilt doch Maria dit es de bede myn
 
Byden throon van Salomon/ hier ghelycken
 
Met fygueren/ scriftueren ende rethorycken.
20
Jc zal my voughen/ tot alder hueren
 
Om hu belieuen.
Rethor.
 
Tsal hu ghebueren
 
Jonstich Begheerren/ myn ghepresen vrient.
 
Tverstant der materie/ hu bewesen dient
 
Naer dat ghy jn dien/ te helpene wort
Jonstich
25
Tes myn begheerte.+
Rethor.
 
Om te stelpene cort
 
Hu haken zo sallic/ om een verscoonen
 
Tot mynder hulpe halen/ twee matroonen
 
Die my bystaen sullen jn reyndre trauwen
 
Om hu te bewysene.
Jonstich
 
O meyndre vrauwe
30
Elcken vrienthoudich/ ter noot ghehuldich+
 
Hu segghicx danc zeer menichfuldich
 
Der jonsten hier jnt bethooghen redelic.
Hier comt Fyguerlic Prysynghe ende Scriftuerlicke Bewysynghe tsamen(?) voort.
Rethor.
 
Eerweerdeghe ziet hier voor ooghen edelic
 
Jonstich Begheerren die onbesweken schier
35
Maria gheerne/ hadde gheleken hier
 
Byden throon van Salomon/ autentyckelic
 
Fyguerlic/ scriftuerlic/ ende rethoryckelic
 
Om hier te behaelene/ prys ende danc goet.
Jonstich
 
Dats myn versouck.
Scriftuerlicke Bewysynghe als een prophetesse costelic ghehabytuweirt.
 
Jn sweerels bevanc soet
40
En es sake zo costelic zo scoone verryct
 
Dat Maria jn weerden/ een boone ghelyct.
 
Naest Godt de hynghelen/ zou passeirt claer.
Fyguerlicke Prysynghe als een matroone vander houder wet costelic ghehabytuweirt vp dier ghyse.
 
Nochtans machse wel worden/ ghecompareirt daer
 
Eeneghe fygueren thuerder/ weerdicheyt strecken
45
Om dat men den volcke/ zoude verwecken
 
Ter deuocien tot Godt/ ende thueren dienste net.
Rethor.
 
Nu Jonstich Begheerren/ als myn ghevrienste let
 
Vp de materie om sverstants ghewinnen nv
 
Biet audiencie/ ende opent de zinnen hu.
50
Laet sciencie jn hu nemen/ wuenynghen clouc.+
Scrift.
 
Jn thienste cappittel/ jnt derde der Cuenynghen bouc
 
Staet dese fyguere/ ghealegiert zoet.
Fyguerl.
 
Salomon met Gods wysheyt/ verchiert vroet
 
Dede maken om zynen/ excellenten persoone
55
Van yuoore eenen costelic/ jenten throone
 
Met zes trappen vp ghaende ende bachten rondt
 
Jn welcken throon/ een sate om achten stondt.
 
Met twee aermkins ofte handen/ ten onderhoude
 
Daer neffens twee leeuwen verchiert met goude
60
Was desen throon/ zeer excellentelic reene.
Scrift.
 
Noch twaelf leeukins/ jentelic cleene
 
Van wercke verchiert ten welcken tyden
 
Stonden vp de zes trappen an beede zyden
 
So men hu fyguerlic laten mercken sal.
Rethor.
65
Men sal hu thooghen/ om een verstercken al
 
Den throon alzoo naer/ gheconterfeyt bloot
 
Ghelyc datse Salomon/ om zyn magesteyt groot
 
Hadde doen maken/ met zinnen hueghelic.
Fyguerl.
 
Alzo ghelyckelic alst te doene wort mueghelic
70
So wy bevynden/ byder scriftueren ghescreuen.
Scrift.
 
Nu eer wy ons/ te deser hueren gheuen
 
Ter princepale materye van keeste zoet+
 
Tes behoorlic dat men minste ende meeste groet
 
Sonderlynghe de taneelhouders/ ende vpstelders van pryse.+
Rethor.
75
Wy groeten hu edele/ discrete wyse+
 
Gheestelic weerlic/ hooghe ende nedere.
Jonstich
 
Jonsteghe ghewillicheyt/ es der consten spyse.
Fyguerl.
 
Wy groeten hu edele disscrete wyse.
Scrift.
 
Wy bidden elcken/ met jonsteghen avyse
80
Weist jn dancke ons werck/ elc een bestedere.
Rethor.
 
Wy groeten hu edele/ disscrete wyse
 
Gheestelic weerlic/ hooghe ende nedere.
Fyguerl.
 
Eerweerdeghe notable/ wy willen wedere
 
Tot onser materyen/ maer eer wy beghunnen
85
Voor onse prologhe/ dat wy hu dit junnen.
Pausa.
Hier beghun[n]et tspel ende Rethoryckelicke Verjolyssynghe scuuft de gordynen ende den throon van Salomon blyft altyts bloot ende opene al tspel duere.
Rethor.
 
Jonstich Begheerren nv mvecht ghy anzien fier
 
De ghelyckenesse des throons. Voort salhu ghesch[i]en schier
 
Tbedieden van dien hier/ Maria ter eeren noch.
Jonstich
 
Eerweerdeghe vrauwen/ wilt my leeren doch
90
Vp dat jc mach hebben/ des verstants ghevoel claer
 
Wat es eenen throon?
Fyguerl.
 
Een plaetse/ ofte stoel daer
 
Eenen conync/ zeer tryonphantelic
 
Om srechs verchieren/ solempneil playsantelic
 
Magesteytelicke ruste jn neimpt/ ende zit vry.+
Rethor.
95
Maria es den throon/ die onbesmit zy
 
Daer Christus onsen Salomon/ te zyne luste
 
Neghen maenden jn nam/ divyne ruste
 
Om meinsche te wordene/ duer Adams mesdaet quaet.
Scrift.
 
Jn Ezechiel/ vier en veertich/ zonder verlaet staet
100
Den prinche zal/ jn huer rusten alleene.
 
Voort seght Augustinus/ o maghet reene
 
Bouen alle vrauwelicke/ creathueren gheboren
 
Die oynt waeren of zyn sullen/ zo waert ghy vercoren
 
Weerdich te zyne/ de ghebenendyde Gods moedere.
Fyguerl.
105
Den throon van Salomon weist dies bevroedere
 
Was claer yuooren/ zuuer bekent wit.
Rethor.
 
Twelc beteekent de zuuerheyt excellent dit
 
Van Maria jnt eeuwich/ ghedueren eruelic
 
Bouen alle zuuerheden der creathueren steruelic
110
Blynckende jn loue/ bouen lof claerlic.+
 
Dhynghelicke zuuerheyt/ jnt hemelsche hof waerlic
 
En zouder huer niet durren/ verthooghe[n] by
 
Seght Beernaerdus.
Scrift.
 
Paulus leght voor ooghen vry
 
Den Romeynen/ Godt den vader verheuen crachtich
115
Heift zynen zuene/ voor ons ghegheuen machtich
 
Ende hem ghelaten/ tot onser verhueghentheyt
 
De vpperste ghifte/ van zynder mueghentheyt.
 
Dus/ naer dat Christus/ thoochste daer ghegheuen es
 
So vermach hy tminste/ dit claer beseuen es
120
Alzo wel jnder eerden/ als jn shemels pleyn.+
Fyguerl.
 
Godt den zuene/ heift zynder moeder serteyn
 
Schelycx verghift/ met zuuerheden perfect
 
So dat huer zuuerheyt/ jnden hemel strect
 
Naest de goddelicke zuuerheyt/ vut ghelesen milde.
Rethor.
125
Christus die van Maria/ gheboren wesen wilde
 
Jnden hemel hebbende eenen vader ontsteruelic
 
Onbesmit ende zuuere/ zo moest hy verweruelic
 
Jnder eerden/ een zuuer moeder vynden.
Scrift.
 
Den zuene/ als den vader/ ghelyc jnt bewynden
130
Jnden hemel onversceeden/ ende heuen machtich
 
Naerde godtheyt/ alzo schelycx eendrachtich
 
Moeste hy jnder eerden/ naerden heessche
 
Alzo de moeder was/ naerden vleessche
 
De [zuene worden/ by rechter nathueren.
Jonstich
135
Godt die talder zuuerste es jnt eeuwich ghedueren
 
Moeste hebben een moeder/ die zoude onbesmet zyn.
Fyguerl.
 
Den throon van Salomon/ was met goude net fyn
 
Prysweerdelic becleedt/ ende edelic verchiert.
Rethor.
 
Dat beteekent de caritate/ gloedich duerviert
140
Die Maria tot Godt/ ende huer heuenmeinsche drouch.
Scrift.
 
Canticorum jn achste/ thuucht ghenouch
 
Veil watren en mueghen/ de caritate dats liefde
 
Niet vutte doen./ Voort als donghegriefde
 
Synght dheleghe kercke/ jn elcx termyn
145
Maria ghy hebt/ vul liefden ghezyn+
 
Passerende hynghelen/ ende meinschen voorwaer.
Fyguerl.
 
Tes goet te verstaene.
Rethor.
 
Nu vrient dats daer.
Scrift.
 
Om voort te ghaene
Fyguerl.
 
So hoort doch naer
 
De condicien des throons/ zoet jnt vermonden.
150
Anden throon van Salomon/ zes trappen stonden
 
Ende vp elcken trap/ ter zyden van dien
 
Mocht men een leeukin/ te dien tyden an zien
 
Chierlic ghewrocht/ dies alle herten verhuechden.
Rethor.
 
Dat betee[ke]nen vele dyueerssche duechden
155
Die jnden throon/ van Maria pryselic
 
Waeren zo als Lucas/ es bewyselic
 
Jn zyn eerste ewangelie/ zoete van keeste.
Scrift.
 
Den eersten trap bediet/ eenicheyt van gheeste.
 
Want alshuer Gabriel/ de boodscepe brochte
160
Ten was gheen noot/ dat hyse sochte.
 
Hy vandtse jn huer slaepcamer alleene bevryt
Fyguerl.
 
Daer zou Godt/ den vader ghebenendyt
 
Om smeinschens salicheyt/ ane bede
Rethor.
 
Met gheslotender duere/ jn heymelicker vrede
165
Duer welc ghebet/ tdoet te ghevroedene snel+
 
Den hynghel ghesonden wiert.
Scrift.
 
Tes te bemoedene wel
 
Seght Beernaerdus/ dat den hynghel playsant
 
De duere vander camer/ ghesloten vant.
 
Want tgheselscip van steruelicke creathueren
170
Dede Maria te buten/ scuwende tbesmueren
 
Der spraeke/ of by dien huer ghebet fyn
 
Seght Beda/ hadde mueghen belet zyn.
 
Dus preesse eenicheyt/ voor scat of ghelt.
Figuerl.
 
Vp deen zyde vanden trap/ stont een leeukin ghestelt
175
Jent verchiert/ Maria ter fyguracie.
Rethor.
 
Dat bediet de goddelicke/ contemplacie
 
Die Maria hadde/ tot Gode eenpaerlic.
Scrift.
 
Metter Cantycke machse wel segghen claerlic
 
Jc slaepe lichaemelic/ maer myn herte waect
180
Jnde contemplacien/ van mynen Godt vulmaect.
 
Want Maria jn hueren slaep/ was makende
 
Meer contemplacien/ dan dat wakende
 
Eeneghe creathuere/ hier jnt leuen dede.
Jonstich
 
Vp den eersten trap/ staet verheuen mede
185
Ter ander zyden/ jn grooter lusticheyt
 
Et tweeste leeukin.
Fyguerl.
 
Der zinnen gherusticheyt
 
Bediet dit leeukin/ om sverstants ghewinnen.
 
Tot contemplacie dient/ gherustheyt der zinnen
 
Twelc Godt es prysende onghenommert ziet.+
Rethor.
190
Maria/ en was gheensins/ becommert niet
 
Met eenegherande der eerdscher/ bekuerynghe last.
 
Dies den heleghen gheest/ jn gheduerynghe vast
 
Vp huer ruste/ duer huer gherusticheyt meest.
Scrift.
 
Vp wyen sal rusten/ mynen gheest
195
Dan vp den meinsche gherust Ysayas secht.
Jonstich
 
Vanden tweeden trap/ my voor ooghen lecht
 
Tverstant van dien/ naer de betamelheyt.
Fyguerl.
 
De tweesten trap beteekent scamelheyt
 
Die elcke vrauwe/ naer Ambrosius woort
200
Met allen rechten te hebbene behoort.
 
Want scamelheyt es de slotel/ van alder reynicheyt.
Rethor.
 
Scaemelheyt doet scuwen/ alle vyleynicheyt.
 
Want maechden behooren/ zo scamel te leuene
 
Datse jn smans spraecke/ behooren te beuene
205
Hoedanich dat hy/ zyn woorden voert.
Scrift.
 
Maria/ was jnde woorden beroert
 
Des shynghels groetenesse/ seght ons Luuccas
 
Mids de scamelheyt/ die jn huer ghebruuc was.
 
Want wat maecht of vrauwe/ die scaemte heift
210
Tes een gracie bouen gracien/ die huer an cleift
 
Alzo Ecclesiastici/ zessentwyntich blyct.
Jonstich
 
Den tweesten trap staet/ ooc verryct
 
Met twee leeukins/ wel jentelick ghestoffeirt.
Fyguerl.
 
Teerste vanden tween/ tonser fyguere accordeirt
215
Van een zuuer vreese/ vast ende ghestadich
 
Die jn Maria was./ Niet datse als mesdadich+
 
Knechtelicke vreese hadde/ jnwendich
 
Maer een zuuer vreese/ de welcke behendich
 
Twee ghewercken heift om claer te beleedene.
Rethor.
220
Teerste es de vreese/ van Godt te sceedene
 
Twelc daghelicx/ jn deuote herten ghesciet.
Scrift.
 
Dese vreese en was jn Maria niet.
 
Want Godt was met huer/ ende zou met Godt
 
Versekert jnder eeuwicheyt/ binnen shemels slodt
225
Jn liefden onversceedelic/ naer Gabriels belyt
 
Segghende Maria/ ghy zyt ghebenendyt.
 
Den heere es met hu scoon coneghinne.
Fyguerl.
 
Tdander ghewerck/ dat vreese heift jnne
 
Dats Gode te hebbene jn alder weerdicheyt.
Rethor.
230
Jn dese vreese/ jnder rechtueerdicheyt
 
Seght Albeertus/ dat Maria stont
 
Vreesende dynckende/ jn hueren gront
 
Of zou Gods weerdicheyt hyet verquiste.
Scrift.
 
Dies zou wel segghen/ mochte metten psalmiste+
235
Heleghe vreese Gods/ jnder eeuwicheyt blyft.
Fyguerl.
 
Tdander leeukin/ vp den tweesten trap ons verstyft
 
Ten verstande van/ ghetempertheden.
Rethor.
 
Maria was dalder ghetemperste van zeden
 
Bouen alle meinschen/ naest Christus om mercken.
Scrift.
 
Ghetempert jn wesen/ jn woorden/ jn wercken.+
 
Jn dese duecht en heifse noynt ghesneift.
Fyguerl.
 
Gheen steruelic meinsche/ ter weerelt en leift
 
So ghetempert hy en valt jnt strec
 
Ten minsten der daghelicxsche sonden ghebrec
245
Die noynt en mochten/ jn Maria daken.
Rethor.
 
Sou was zo ghetempert jn allen saken
 
Dat de minste/ daghelicxsche/ sonde cleene
 
Huer noynt en besmitte. Dus bleefse reene
 
Jn woorden jn wercken ende jn ghepeynsen.
Jonstich
250
Seght my tbediet/ zonder veynsen
 
Dat jc tverstant cryghe jn myn szins jngienicheyt
 
Vanden derden trappe.
Fyguerl.
 
De wyse voorsienicheyt
 
Die jn Maria was/ wy hier by verstaen.
Rethor.
 
Want als huer de groetenesse was ghedaen
255
Byden hynghel/ Maria die ouerdochte
 
Van wien huer sulcke groetenesse commen mochte.
 
Want noynt en wasse tot mans liefde bekuert.
Scrift.
 
So hooghe een groetenesse/ en es noynt ghebuert
 
Noch gheen creathuere/ zo veil duechs ghejuent.
260
Maria vraechde voorsienelic/ duer tghuent
 
Den hynghel hoe dat/ et zoude ghescieden
 
Vut een voorsienicheyt.
Jonstich
 
Doet my tbedieden
 
Vanden tween leeukins/ die ter bewarynghe+
 
Vp desen trap staen.
Fyguerl.
 
Tonser verclarynghe
265
Vp dat ghy vanden eersten zout zyn vernoucht
 
De mateghe soberheyt/ jn Maria ghevoucht
 
Bediet teerste leeukin des derden trap scoone.
Rethor.
 
Maria was sober tjeghens hueren persoone
 
Jn etene jn drynckene/ tes te ghevroedene goet.
270
Gheen spyse om huer/ lichaeme te voedene zoet
 
En namse/ dan als huer den hongher deerde.
Scrift.
 
Ouervloedicheyt der spyse zou van huer weerde
 
Leuende zo Pauwelus scryft jn zyn doctryne
 
Dat vrauwen behooren sober te zyne.
275
Dus en namse voedtsels/ cleen ofte groot hiet
 
Noch ooc ruste/ ten dede huer noot ziet.
 
Want al sliepse lichaemelic/ den gheest die waecte
 
Secht Ambrosius.
Jonstich
 
Een leeuken als de gheraecte
 
Stoet ter andre zyde fray ten behoede
280
Vanden derden trap.
Fyguerl.
 
Ghewilleghe aermoede
 
Mueghen wy dit leeuken exsponeren perfectelic.
Rethor.
 
Maria/ heift aermoede/ gheweist subgectelic.
 
Hier jn seght Jeronimus/ zou noynt en faelde.
 
Want met huer handtghewerck vander naelde
285
Wan zou den mondtcost/ binnen sweerels gheduene
 
Voor huer ende hueren ghebenendyden zuene.+
 
Want gheen andre renten/ zou/ noch en wisthy.
Scrift.
 
O wonderlicke aermoede Christi
 
Seght Beernaerdus/ een scaepheerders kynt
290
Gheboren zynde/ ter stont men vynt
 
Een cussene te legghene/ onder zyn hooft
Fyguerl.
 
Twelc den hemelschen zuene/ niet en was ghelooft
 
Doen hy gheboren wiert om onse salicheyt.
Rethor.
 
Hy diet al verleent/ was vp hoy gheleyt
295
Daer aermoede toe dwanc/ die maechdelicke sale.
Scrift.
 
Dus was Maria/ vanden vppersten ghetale
 
Als aerme van gheeste/ wien toe behoort
 
Trycke der hemelen.
Jonstich
 
Om myn confoort
 
Bediet my Jonstich Begheerren onversadich
300
Den vierden trap.
Fyguerl.
 
Et vpstel ghestadich
 
Van zuuerheyt/ dat Maria hadde vooren.
Rethor.
 
Al verstont Maria/ by shynghels woort jnt hooren
 
Dat zou vercoren was/ van Godt de ghuene goet
 
Die ontfanghen zoude/ de leuende Gods zuene zoet
305
Tpropoost der zuuerheyt/ zou niet en verghat.
Scrift.
 
O weerdeghe maecht/ ende moeder duer dat
 
So zeyt ghy zonder hu woorden te spennenne+
 
Jc en meene gheenen man/ te bekennenne
 
Twelc ghy den hynghel zout hebben verzweghen
310
Hadt ghy hu zuuerheyt/ niet vp ghedreghen
 
By beloften seght den heleghen Augustyn
 
Den almueghende Godt.
Jonstich
 
Aerdich ende fyn
 
Staender twee leeukins/ tot elcx bekuericheyt
 
Vp den vierden trap.
Fyguerl.
 
Vaste gheduericheyt
315
Beteekent den eersten/ die als duecht bethooghelic
 
Bouen alle creathueren/ gheweist heift hooghelic
 
Jn Maria vul duechden bequamelic
Rethor.
 
Onbughelic/ onverwinnelic ende lydsaemelic
 
Jn stranghe ghewercken/ bouen andren verstyuelic
320
Gheduerich ende vast.
Scrift.
 
Jngnacius es scryuelic
 
Dat Maria Gods moeder/ was tallen tyden
 
Jn persecucie ende jeghenspoet/ heuen blyde
 
Jn benauten ende aermoede/ zonder claghen
 
Die huer cleenicheyt deden/ een vriendelic verdraghen
325
Verduldich blyuende/ jnwendich pacientich.
Fyguerl.
 
Tdander leeuken verchiert zeer jentich
 
Ter ander zyde van desen trap ghestelt
 
Bediet sachtmoedicheyt./ Dese duecht ons spelt
 
Den aermen mede te deelenne/ ons goet
330
Ende dat hem eenen persoon ooc gheuen moet
 
Ten proffytte/ van een andre meinsche.+
Rethor.
 
Dese duecht was vulmaect te weynsche
 
Jn Maria Gods moeder/ de zuuer carssoude
 
De welcke wrochte/ ten onderhoude
335
Van den aermen Christo/ naect ende bloot.
 
Ende dat van huer winnynghe ouerscoot
 
Deelde zou den aermen/ blyde ende feestelic.
Scrift.
 
Maria was ooc/ sachtmoedich gheestelic.
 
Want wanneer datter/ eeneghe questye resen
340
Tusschen de apostelen zou heifse bewesen
 
Sachtmoedich te wesene/ voor eene lesse.
 
Dus was Maria/ der appostelen meestresse
 
Want zou heifse jnt ghelooue/ versterct gheleert.
Jonstich
 
Tbedietsels des vyfsten traps tmywaerts keert
345
Vp dat my ghescye/ sverstants bevroedicheyt.
Fyguerl.
 
Den vyfsten trap beteekent huer odmoedicheyt
 
De welcke Maria/ vulder excellencie
 
Wel was thooghende/ jn shynghels presencie
 
Met handen te ghadere vp beede huer knyen.
Rethor.
350
Noynt en was gheen odtmoedegher ghezien.
 
Die vercoren was te zyne net ghepeerelt
 
Coneghinne shemels ende vrauwe de[r] weerelt
 
Ghebiedeghe der hellen tallen termyne
 
Heift huer vernedert/ minder te zyne
355
Dan de scaemelste dienstbode die nv leift.
Scrift.
 
Lucas ons hier of/ ghethughe gheift
 
Als Maria huer zoude ten consente keeren
 
Was zou segghende/ ziet de dierne des sheeren.
 
My moete ghescieden/ naer uwe woorden.+
360
Beernaerdus seght hier vp/ om een accoorden
 
De zuuerheyt van Maria/ was Gode behaghelic.
 
Maer duer huer odtmoet/ wiertse draghelic
 
Godt ende meinsche/ ons alder vruecht.
Jonstich
 
Hoe een duechdelic herte/ ghesciet meer duecht
365
Hoet hem meer tot allen dienste doet.
 
Maer weerde vrauwen als de ghevrientste goet
 
Jc zye desen trap ooc/ met leeukins bewaert.
 
Jc biddu de condicien/ my openbaert.
 
Want myn herte verblyt/ jnde zoetaerdicheyt
370
Der materien.
Fyguerl.
 
Teerste bediet rechtuaerdicheyt.
 
Drie geboden zynder onder dese duecht
 
Eerlic leuen/ nyement quetselic/ daer ghy muecht
 
Een yghelic et zyne te gheuene.
 
Dese hilt Maria/ jn hueren leuene
375
Bouen alle creathueren/ jn sweerels ronde.
Rethor.
 
Den Wyseman seght vut hueren monde
 
Jn my es alle gracien des weichs ende
 
Der waerachticheyt/ jn my es bekende+
 
Hope des leuens/ ende duecht onletselic.
Scrift.
380
Maria en was noynt nyement quetselic.+
 
Want al datse doen mochte/ tot smeinschens bate
 
En heifse jnde rechtuaerdicheyt/ niet ghelaten
 
Noynt nyement tsyne/ tonkeerene bedocht.
Fyguerl.
 
Maria heift tghewerc der ewangelien vulbrocht
385
Seght Anselmus. Al en haddese ongheloghen
 
Nyement tsyne ontkeert/ nochte bedroghen+
 
Nochtans zo heifse ons weder ghekeert
Rethor.
 
Dat Adam ons roofde met drucke verseirt
 
Twelc was tghebruuc der vpperste glorye.
Scrift.
390
Dies machse wel segghen/ duer dese victorye
 
Met den psalmiste/ als de gheloofde
 
Jc hebbe weder ghekeert/ dat jc noynt en roofde
 
Niet by verdienten/ maer vut jonsteghe trauwe.
Fyguerl.
 
Tdander leeuken jent van bescauwe
395
Bediet waerachticheyt/ om een becort.
Rethor.
 
Maria die dupperste waerheyt/ hadde beghort
 
En mochte gheenesins/ lueghenachtich wesen.
Scrift.
 
Christus sprack tot zyn appostelen ghepresen
 
Jc bem den wech de waerheyt ende tleuen.
400
Voort staeter Malachye jn tweede ghescreuen
 
De wet der waerachticheyt was jn hueren mondt.
Jonstich
 
Jc biddu wilt my bedieden den grondt
 
Vanden sesten trap net jnt behaghen.
Fyguerl.
 
Dit wy huer onderdanicheyt toe draghen.
405
Want Maria hoorende/ shynghels bedieden
 
En zeyde niet naer myn woort moete my ghescieden
 
Maer naer hu woort zo moet my ghebueren.
 
Dese groote obediencie/ dede scueren
 
Den hemel ende Christus Gods zuene rechtevoort
410
Daelde jn huer.+
Rethor.
 
Maria shynghels woort
 
Thoochde obediencie groot van valuere.
Scrift.
 
Hier of hebben wy/ een scoone fyguere
 
Jnt eerste der Cuenynghen/ vyfentwyntich thint.
 
Dauidt Abygael/ hebbende versint
415
Sant an huer mannen/ groot van weerde
 
Segghende dat hyse ten huwelicke begheerde.
 
Abygael vp staende zonder ontbeerren
 
Consenterende jn zyn begheerren
 
Es ghecommen jn Dauids presencie
Fyguerl.
420
Ter eerden vallende/ met reuerencie
 
Was segghende met een obedientich motyf
 
Heere ziet hier hu dienstpresentich wyf
 
So ghy fyguerlic hier muecht anzien.
Fyguere.
Hier toochmen Abygael commende tot Dauidt ter eer[de]vallende hebbende een rolleken jn dhandt daer jn ghescreuen staen zal naer den texst vander bybele.
Rethor.
 
Aldus ter ghelyckenesse van dien
425
So wy hu thooghen dese fyguere presentich
 
So was Maria Godt obedientich
 
Met ghepeynsen wille/ herte ende zinnen.
Scrift.
 
Dies bouen alle santen ende santinnen
 
De verdienste der obediencie/ van Maria alleene+
430
Passeirde de verdiensten/ der santen ghemeene
 
Al haddense gheweist by een verghaert
 
Seght Bonauenthura.
Rethor.
 
Augustinus verclaert
 
So vullic en hadde Maria/ niet ghesproken
 
Twoort van consente/ eer een ooghe gheloken
435
Christus jn huer maechdelic lichaeme doock.+
Jonstich
 
Desen trap heift/ twee leeukins oock.
 
Jc biddu doet my daer of tverstants nope
 
Der bediedenesse.
Fyguerl.
 
Vulmaecte hope
 
Bediet den eersten vulcommelic ende recht.
Rethor.
440
De meester der sentencien secht
 
Hope es een seker/ met corter verhalicheyt
 
Verbeydynghe vander/ toecommender salicheyt
 
Die den meinsche ghesciet duer Gods gracie.
Scrift.
 
Maria vul gracien tot eeuwegher spacie
445
Was versekert huer salicheyt/ hier jnt leuen ziet.
 
Dus en mochte hope/ jn huer begheuen niet
 
So Ecclesiasticy vierentwyntich telt.
 
Jn my es alle hope/ des leuens ghestelt
 
Mach zou wel segghen dat zuuer greynezaet.
Fyguerl.
450
Tdander leeukin/ jn weerden niet cleyne staet.
 
Want wy dat byder minnen ghelycken.
Rethor.
 
Daer staet ghescreuen/ jnder Cantycken
 
Jc quelle van minnen/ zonder vphouden.
Scrift.
 
Ambrosius wil hem jnt segghen verbouden
455
Die Christum ontfaet/ jn zyn jnwendich logyst
 
Byder gracien van minnen/ wort ghevoelich ghespyst
 
Met ouervloedeghe vruechden ghenoughelic.
Fyguerl.
 
Wat vruechden moesten dan zyn toevoughelic+
 
Maria die [de] zoetheyt de[r] vpperste minnen
460
Christus besloten hadde/ jeghenwoordich binnen
 
Jnden tempel van huer maechdelic herte
Rethor.
 
Twelc was de Gods zuene/ die zou zonder smerte
 
Neghen maenden drouch ende heift ghebaerst
 
Sonder wee of pyne.
Scrift.
 
Nu es hu verclaerst
465
Jonstich Begheerren/ alde ghesciedenesse
 
Vande zes trappen/ met de bedie[de]nesse
 
Vande twaelf leeukins/ ter eeren van Marien.
Jonstich
 
Vut danckbaerheden vallic vp beede myn knyen.
 
O moederlic engyen/ ons alder toevlyen
470
Naest Godt en zoudic/ gheweten wyen
 
Die uwe weerde zoude vulprysende zyn.
Fyguerl.
 
Dats een waer woort.
Rethor.
 
Nu vrient wilt rysende zyn.
Scrift.
 
Anhoort ons voort.
Fyguerl.
 
Wy sullen hu bewysende zyn
 
De materye naer des sticx gheneghenthede.
Jonstich
475
Den throon van Salomon/ naer swercx gheleghenthede
 
Als throon bouen alle throonen/ om louen stont.
Fyguerl.
 
Den throon van Salomon was bouen rondt.
 
Ende al dat rondt es/ dits elcken bekendelic
 
Es zonder beghin alomme/ onhendelic.+
480
Dit mach ghevroeden blende crepele en dooue.
Rethor.
 
Dit beteekent et groot onhendelic ghelooue
 
Dat jn Maria veil meerder/ es ghevonden
 
Dan jn sant ofte santinne/ onbesmit van sonden.
 
Want zou noynt zonde ter weerelt en dede
Scrift.
485
Daghelicxsche noch doodelic./ Jnschelycx mede
 
Doen tghelooue jn dappostelen was verghaende
 
Jn Maria bleef tghelooue alleene staende
 
Ghelyc de zunne claer/ andt firmament doet.
Fyguerl.
 
Dheleghe kercke zynght o maghet jent goet
490
Doen dat reyne ghelooue/ vernyelt bedoruen was
 
Bleef[t] alleene jn hu/ doen Christus ghestoruen was
 
Tot hy verresen wiert/ tsus als de verzweghene.
Rethor.
 
Christus seght jnt ewangelye/ Marci neghene
 
Een gheloouic[h] meinsche/ zyn alle saken mueghelic
Scrift.
495
Voort seght hy Mathei/ zeventhiene hueghelic
 
Een vulmaect ghelooue doet berghen verghaen groot
 
Ende worpen jn zeede.
Fyguerl.
 
Dit heift ghedaen bloot
 
Maria/ als zou/ met een vast ghelooue goet
 
Gheseyt hadde naer dyn woort my ghescien moet.
500
Cristus den hoochsten berch/ des shemels troone
 
Es ghedaelt jnde zeede/ van hueren persoone
 
Ende dit duer huer ghelooue/ groot van crachten.
 
Den stoel des throons/ was oock rondt bachten
 
Twelc wy mueghen ten verstande brynghen+
505
Dat Maria gheloofde/ toecommende dynghen
 
Alzoo Elysabet/ ghethuucht te vysentacie
Rethor.
 
Vervult wordende/ duer de zoete salutacie
 
Van Maria huer lieue/ beminde nichte
 
Wiert propheterende/ duer tgoddelic ghesichte
510
Dat Maria beghort hadde zo Lucas belyt.
 
So was zou segghende
Scrift.
 
Salich ghy zyt
 
Maria dat ghy ghelooft hebt/ want alle saken
 
Sullen by hu vervult worden/ die byder spraken
 
Vanden hynghel/ hu vanden Heere gheseyt zyn.
Fyguerl.
515
De sate ofte setele/ mach toe gheleyt zyn
 
De welcke die stont/ binden yuooren throone
 
De zuuer siele naer tbehooren scoone
 
Van Maria onbecommert/ ende onbelast
 
Van eeneghe smitte.
Rethor.
 
Twee handen vast
520
Hilden de sate/ tot een verste[r]cken noot
 
De welcke beteekenen/ twee ghewercken groot
 
Die den Heleghen Gheest jn Maria wrochte.
Scrift.
 
Teerste ghewerck dat hy vermochte
 
Jn huer te blusschene/ der sonden spaercke
525
Huer helich makende.
Jonstich
 
O goddelicke aercke
 
Tghewerck/ der eerster handt van grooter cracht
 
Heift de sate dats uwe siele/ ghehouden ghewacht
 
Van alle spaercken der sondeghen ghedeerte.+
Fyguerl.
 
De spaercke der sonden es een begheerte
530
Die onghereghelt spruut/ vut tsinnelic apetyt.
Rethor.
 
Hier of heift huer den Heleghen Gheest bevryt
 
Dies hy metter Cantycke mach segghen reen ditte
Scrift.
 
Myn vriendinne ghy zyt scoone ende gheen smitte
 
En es jn hu jnder eeuwicheyt ghevonden niet.
Fyguerl.
535
Hadde Maria ghesondicht / te eeneghen stonden ziet
 
Christus en hadde niet/ jc darfs my berommen
 
Jn huer ghebenendyt/ lichaeme willen commen
 
So Sapiencie primo/ ons ghescal biet.
Rethor.
 
In een quaetwilleghe siele en zal niet
540
De wysheyt Gods commen noch wuenen
 
Noch jnt lichaeme/ onderdaen tsondich ghestuenen.
 
Want jnder eeuwich[ey]t heift Godt de sonden versteken
Scrift.
 
So an Lucifer/ met den zynen es ghebleken
 
Die byder sonden vielen jn dhelsche brandt.
Fyguerl.
545
Tweeste ghewerk vander tweetster handt
 
Bediet dat den Heleghen Gheest machtich sterck
 
Jn Maria wrochte/ een crachtich werck.
 
Dat was dat zou ontfync bouen nathueren
Rethor.
 
Ende baersde Christum/ zonde[r] eeneghe dolueren
550
Maecht blyuende/ naer/ Ysayas verclaerssen
Scrift.
 
Siet een maecht zal ontfaen ende baerssen+
 
Een zuene wiens naeme wort Emanuel
 
Twelc eeuwich bediet.
Jonstich
 
O wonderlic Godt wel
 
Moet dyn verwonderen jnt eeuwich termyn zyn.
Fyguerl.
555
Gods wonderlicheden seght sinte Augustyn zyn
 
Den meinsche onmueghelic/ groot metten cleenen.
Rethor.
 
Hy die dan screef/ jnde tafelen van steenen
 
Sonder priem ofte ysere/ vermochte serteyn dat
 
Syn zuene te beghordene/ jnt maechdelic reyn vat
560
Sonder dat hy huer reynicheyt/ niet en vercleende
 
By sHelichs Geest toedoen.
Scrift.
 
Hy die verleende
 
Tbroodt jnde wildernesse/ zonder ackeren of ploughen
 
Heift Maria bevrucht/ naer zyn ghenoughen
 
Sonder hyemends toedoen/ of hyements moeyen.
Fyguerl.
565
Die de roede van Aaron/ zonder reyn dede bloeyen
 
Heift de dochter van Dauidt/ huer reynicheyt onbescaet
 
Een zuene doen baerssen/ zonder eenich zaet.
 
Dus esse voor Godt/ voor de weerelt maecht ghebleuen.
Rethor.
 
Voor tbaerssen/ jnt tbaerssen/ naer tbaerssen verheuen
570
Reene boue[n] reene ende onvermindert
 
Alzo heift Christus onbehindert
 
Als Godt jnt lichaeme/ van Maria ghedaelt+
Scrift.
 
Ende vleesschelic lichaeme/ an huer ghehaelt
 
Van talder zuuerste/ van hueren bloede root.
Jonstich
575
Neffens elcke handt/ zo jc ghevroede groot
 
Sye jc staen twee leeuwen/ om een verstyfuen
 
Seer costelic verchiert/ om een beclyfuen.
 
De beteekenesse van dien/ laet my ghescieden noch.
Fyguerl.
 
Den eersten vanden tween/ hoort naer tbedieden doch
580
Beteekent de confirmacie/ als duecht der duechden
 
Daer Maria jn ghestelt was/ als juecht der juechden.
 
Want zou en mochte noynt bestaen wesen
 
Met de minste sonde/ die mochte ghedaen wesen
 
Of die doenelic was/ voor Gode messpryst.
Rethor.
585
Salomon jn zyn prouerbien bewyst
 
Syn de houders eerlic/ de kynders worden gheheert.
Scrift.
 
Ter contrarye leuen zy sondich dit somtyts keert
 
Den kynders tot verwyttelicke blaemte.
Fyguerl.
 
Maria moeste dan/ naerde betaemte
590
Gheconfirmeirt zyn jn duechden ende reynnicheyt.
Rethor.
 
Et hadde de zuene Godts/ gheweist een cleynicheyt
 
Hadde zyn moeder byder sonden corexcie
 
Moeten staen onder/ svyants subgecxcie.
 
Hier omme was Maria/ gheconfirmeirt
595
Vast jn duechden.+
Scrift.
 
Vromicheyt approbeirt
 
Den andren leeu/ naer der philosophen vutgheuen.
 
Vromicheyt en es niet el/ dan een vast ancleuen
 
Van tupperste goet/ twelc es Godt almachtich.
Fyguerl.
 
Maria cleifde naer Gods/ ghebodt eendrachtich
600
Jn liefden tot Godt/ vast zonder ofsceeden.
Rethor.
 
Al was Maria ghehelicht/ duer Gods beleeden
 
Jn huer gheboorte seght sinte Beernaert
 
Godt heifse ooc voort van sonden bewaert
 
So men Prouerbiorum/ mach mercken ghescreuen.
Scrift.
605
Sou heift huer handen/ tot stercken wercke ghegheuen.
 
Want zou heift der ewangelien wysen raet
 
Vromelic vulbrocht.
Jonstich
 
Wel om prysen staet
 
Salomons throon omde excellencien pryselic
 
Des wercx dat naerder jntencie wyselic
610
Van Salomon groot vulbrocht ghemaect was.
Fyguerl.
 
Noynt dier ghelycke/ ghewrocht gheraect was
 
Als den throon van Salomon jn sweerels ronde
 
Daer te vooren noch sichtent te gheenen stonde
 
Jn gheenen rycken./ Dus esse te prysene snel
 
Bouen allen throonen.
Rethor.
 
Ende dit ten bewysene wel
 
Van Maria naerder sielen/ te segghene ziet.+
 
Godt en maecte/ noynt by huer te legghene hiet
 
Vpder eerden/ noch binnen shemels ghestichte reen
 
Jn excellencien zo hooghe van lichte gheen.
620
Want huer excellencie/ te bouen ghync
 
Alle excellencien naest Godt.
Scrift.
 
O wonderlic dync
 
Seght Beernaerdus/ veil excellente saken groot
 
Heift Godt ghedaen/ om smeinschens ghenaken bloot
 
Daer wonderlicke excellencien jn ghebleken zyn.
Fyguerl.
625
Maer alle dexcellencien voorwaer gheweken zyn
 
Van Gods ghewerck/ voor dexcellencie bysondert
 
Van Maria waer jnne dat zyn verwondert
 
Zunne ende mane die/ huer jn pryse wycken.
Rethor.
 
O Maria niet en esser uwer ghelycken
 
Naest Godt seght Anselmus moeder der vreden
 
Ten [es] bouen hu of minder./ Dus zyt ghy naer zeden
 
De rechte middel/ dits trechte slodt.
Scrift.
 
Dat bouen huer es/ dats alleene Godt.
 
Beneden zyn wy meinschen/ jn deerdsche weeden.
635
Dus es Maria/ als middel van beeden
 
Tusschen Godt ende ons aerme creathueren.
Jonstich
 
Dies wy huer anroupen talder hueren
 
Als aduocate om stroostens ghescieden.
Fyguerl.
 
Salomon/ naerden Hebreeuschen bedieden+
640
Es ludende jnden Latynschen verhale zoet
 
Rex pacificus/ dats jn onse tale goet
 
Conync van payse/ jnt verstant den persoon
 
Van Christus Gods zuene.
Rethor.
 
Dese heift jnden throon
 
Van Maria/ als conync van payse gherust.
645
Want hy heift als paysmaker/ de gramscepe ghesust
 
Die Godt vp ons drouch/ duer Adams mesdaet zwaer.
Scrift.
 
Huwer ghelycke/ reyn maechdelic zaet claer
 
So den Wyseman seght/ noynt begrepen was.
 
Want eer hemel of eerde/ oynt ghescepen was
650
Waert ghy vulmaect/ jn Gods voorsienicheyt voorsien.
 
Ende een vulmaecte sake/ o moederlic jngien
 
Alzo Pomerius jn Stellario/ es doende ghewach
 
Es daermen gheen duecht meer toe doen en mach.
 
Ghy zyt jn duechden vulmaect/ ende zeere ghepresen.
Fyguerl.
655
Salomon heift zynder moeder eere bewesen.
 
Want Bersabe commende tot hem gheghaen waen
 
Salomon es tjeghens/ huer vp ghestaen zaen
 
Huer doende weerde/ ende reuerencie groot.
Rethor.
 
Den throon zyns moeders jn elcx presencie bloot
660
Dede Salomon stellen/ ten seluen tyden fyn
 
Neffens zynen throon/ ter rechter zyden zyn
 
Eer hy huer begheerren/ wilde anhooren
 
So ghy muecht zien.
Scrift.
 
Bouen der hynghelen chooren+
 
Es den throon Maria binnen shemels bewelt
665
Ter rechter zyde/ dats naest Christus ghestelt
 
Als coneghinne shemels/ ende vrauwe der vrauwen
 
Alzo ghy claerlic/ hier muecht scauwen.
Pausa.
Hier thoocht de fyguere.
Fyguerl.
 
Jonstich Begheerren/ neimpt jn dancke eenpaer
 
Ende ghy eeren der Yperssche/ stede goet
Rethor.
670
Ter eeren Maria de zuuer rancke eerbaer.
Scrift.
 
Jonstich Begheerren neimpt jn dancke eenpaer.
Fyguerl.
 
Wy Aerm jnde Buerse/ commen vp tcrancke maer.
 
Keeret jnt beste/ doch ons bede doet.
Rethor.
 
Jonstich Begheerren neimpt jn dancke eenpaer
675
Ende ghy heerren der Yperssche stede goet
 
Dat hu Gods vrede zoet/ by zynder ghenaden
 
Ende ons Aerme jnde Buerse comme jn staden.

†A†M†E†N†

Dit wort ghescreuen voor den thooch daer Salomon jn sitten zal met zyn moeder.
Jnder dander thooch de Heleghe Dryevuldicheyt croonement van Maria
3 Regum 20 Venit Bersabee ad regem Salomonem vt loqueretur ei pro Odonia.
Jheronimus jn scripto de assumptione Creditur enim quod ipse Saluator totus festiuius occurrerit et eam cum gaudio secum jn throno colocauerit alioquin quomodo crederetur jnplenissente quod ipse precepit honora patrem tuum et matrem tuam.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

datums