Spelen
(1920)–Cornelis Everaert–
Auteursrecht onbekend
[pagina 209]
| ||||||||||||||||||
aant.tSpel vanden Crych. | ||||||||||||||||||
[pagina 210]
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
[pagina 211]
| ||||||||||||||||||
Ga naar margenoot+ De Beroerlicke Weerelt als een capeteyn gheabylgiert ghelyc een crych[s]man.
Ic Marcialist van cloucken ghewelde
Tes meer dan tyt/ waer jc te velde
Ende alle cryghers/ van cloucken doene.
Den wynter es duere/ die ons quelde.
5[regelnummer]
Wye zoude vervelen te slaene ghetelde?
Twort melodye/ te ligghene jnt groene.
De blomkens spruten/ mids den zoeten saysoene.
De vueghelkens zynghen/ tot elcx ghenoughen.
Een bloot herte zoude dies worde coene
10[regelnummer]
Jae dat hem ter wapene wilde voughen
Mids welcken my nathuere/ zoude wroughen
Hildic den volcke/ niet jn beroere.
Waer zytge myn cnaepe?
Tyts benaute gheabylgiert ghelyc een tromslagher vande crychsknechten.
Wats hu belieuen?
Beroerl.
Slaet de tamboere.
Roupt myn beuel/ varre ende by
15[regelnummer]
Dat elc cryghere wye dat hy zy
Die hem met my/ wille aventhueren
Al dat hem by cryghen mach ghebueren
Ouer al jnt generale/ ghemeene
Sal elc behouden / vry vranc alleene
20[regelnummer]
Gheheel te zynen verdoene/ ende proffytte
Sonder hyement/ te deelene een mytte
So wye ten cryghe worde gheneghen.
Becondicht dit jn allen weghen
Varre ende naer/ by ende breedt.
Tyts Ben.
25[regelnummer]
Hu ghebodt sallic vulcommen ghereedt
Ende roupen tbesceedt/ oost/ west/ zuudt/ noort.
Pausa cleene.
Slaende den trommele en [h]oort roupende. Hoort/ hoort/ jnt ghemeene hoortGa naar margenoot+Ga naar voetnoot+
Alle die hem metten cryghe wille[n] gheneerren.
De Beroerlicke Weerelt/ zonder ontbeerren
30[regelnummer]
Salt al nemen onder zyn gage
Eist edel/ onedel/ knecht of page
Gheleert/ of leeck tzy van wat staete.
| ||||||||||||||||||
[pagina 212]
| ||||||||||||||||||
Ende dat elc ghecrycht te zynder baete
Vp tgenerale ghemeene tsy wyf of man
35[regelnummer]
Wort zyne alleene/ van nv voort an
Vp dat hy den crych/ te bet zoude volghen.
De Beroerlicke Weerelt/ onverbolghen
Salt elcken laeten/ om zyn beclyuen.
Dus esser hyement/ comt doet hu jn scryuen
40[regelnummer]
Ende doet revuwe/ naer dhoude zede.
Esser hyement die spreke.
Menich Leeck als een crygher staende vp straete.
Jc wil mede.
Die tydynghe my den zin om louen somt.
Tyts Ben.
Souge monstre passeren hier bouen comt.
My dyncke ghy wort ten cryghe bequaeme.
45[regelnummer]
Dus rasch laet hooren uwen naeme
Vp dat jc hu jn/ mach scryuen ghereedt.
Menich
Menich Leeck men my heet
Onder den volcke varre/ ende naer.
Tyts Ben.
Menich Leeck/ wat een goet jaer
50[regelnummer]
Die dwynghic ten cryghe/ zonder beraute.
Menich
Hoe es uwen naeme?
Menich
Tyts Benaute tes waer jc kent
Doet dicwil Menich Leeck by hooppen
55[regelnummer]
Met ghieregher begheerte ten cryghe looppen.
Den cost moet hyeuwers mede zyn ghecreghen.
Dus sallic om cryghen zyn gheneghen
Al zoudicker tjeghen/ boer of pachter kyuen.
Dyveerssche Gheleerde gheabylgiert als een pape die den crych volcht.
Waenge dat jc wil achter blyuen?
60[regelnummer]
Twaere noot dat jc den hoop vermeerde.
Tyts Ben.
Hoe zyt ghy gheheeten?
Dyveers.
Dyveerssche Gheleerde
Die niet en versciete/ voor stoot of wych.
Tyts Ben.
Dyveerssche Gheleerde/ volghen die den crych?
De waeromme van dien wilt my te handt segghen.
65[regelnummer]
Jc en dwynser niet toe.
Menich
Men zietse huer verstant legghen
| ||||||||||||||||||
[pagina 213]
| ||||||||||||||||||
Meer daghelicx ten cryghe zonder te spaerene
Dan om de goddelicke scriftueren te openbaerene
Om cadets te wordene by beneficien
Daer toe doende/ subtyle malicien
70[regelnummer]
By dyveerssche condicien/ dier jn puert.
Dyveers.
Menich Leeck ghy zyt ooc besmuert.
Jc en stae tot uwen begryppen niet.
Tmywaerts en mueghen hu woorden nyppen niet.
Beziet hu seluen. Wilt uwen clap spennen.Ga naar margenoot+
Menich
75[regelnummer]
Jc kent wildet twijf/ jn den tap kennen.
Maer al volghic by tyden/ den crych wat rumelic
Tyts Benaute dwynt my costumelic
Dat jc de lieden onredelic verscatte.
Dyveers.
Tyts Benaute dat gheuic mer katte.
80[regelnummer]
Daer es noch Menich Leeck wient wondert
Jnde weerelt meer dan duust waerf hondert
Die den crych volghet zonder noot.
Benaute en dwynse/ cleen noch groot.
Nochtans doense omden crych alle listen.
85[regelnummer]
Al hebben zy vul scats/ tresooren kisten
Den crych en cunnen zy niet ghelaeten.
Gheveynst Bedroch gheabylgiert als een crygher staende vp straete onder tvolc.
Dat doen de zoethueneghe baeten
Die zy bevaeten met ghiereghen apetytte.
Menich
Wellecomme scoon spel.
Dyveers.
De canse om een mytte
90[regelnummer]
Die van cleenen proffytte/ scynt jnt leuen zyn.
Menich
Wel wat tydynghe?
Lueghenachteghe Fraude gheabylgiert als een crychsvrauwe.
Wy willen ghescreuen zyn.
Vanden crych zouden wy noode ghaen wepele.
Dyveers.
Hu zoude bet dienen/ scuetel en lepele
Om als de blende en crepele/ te halene pap ende broot
95[regelnummer]
Ghelyc de calaenssche fielen.Ga naar margenoot+
Ghev.
Ten es gheen noot.
Want Dyveerssche Gheleerde/ jn scrychs gheneerren
Ende Menich Leeck/ huerlieder begheerren
By ons ghecryghen/ onder shemels wolcxskin.
| ||||||||||||||||||
[pagina 214]
| ||||||||||||||||||
Menich
Hadden wy de waghene hier es juuste tvolcxskin
100[regelnummer]
So mochten wy de lieden een rollekin spelen.
Dyveers.
De Rethorycke zoude hemlieden vervelen.
Men zietse by dien quelen/ met onlusten.
Lueghen.
Den crych en volchse niet.
Ghev.
Dus laetse rusten.
Want volchdese den crych dach ofte nacht
105[regelnummer]
Se soude onder tvolc bet worden gheacht
Daerse nv blyft versmacht ligghende jn weene.
Menich
Ses te ghewillich.
Lueghen.
Ses te ghemeene.
Dus acht mense cleene/ onder minste ende meeste.
Dyveers.
Men screef huer dochter/ vanden Heleghen Gheeste
110[regelnummer]
Jn sulcke feeste/ daer jcse hoorde.
Ghev.
Rethorycke vynt men jnt zude jnt noorde
Hanghen ande coorde tot elcx ghelieuen.
Lueghen.
Sen es tvolc niet nyeuwe.
Ghev.
115[regelnummer]
Weist seck te vreden.
Dyveers.
Kir en wiltge niet scaemen.
Seghtse vp ende laetse/ ons hooren doch.
Ghev.
Jc bem gheheetten/ Gheveynst Bedroch
Bedienstich ten cryghe/ zonder faylgieren.
Om Gheleerde ende Leecke die my anthieren
120[regelnummer]
Soudic ghereedt zyn/ altyts alst naude.
Lueghen.
Lueghenachteghe FraudeGa naar voetnoot+
Thuwen dienste/ ghelyc als Bedroch Gheveynst.
Vp dat ghy onredelic/ wilt cryghen peynst.
Rasschelic wy de sulcke/ tot hooghe staete brynghen.
Dyveers.
125[regelnummer]
By wat condicien?
Ghev.
Verstaet de dynghen.
Daer volchter den crych menichsins
Som met grooten labuere/ ende lettel ghewins
Som doenser cleen moeyte toe jn sweerels perc.
Ooc esser diese volghen/ maer by huerlieder ghewerc
130[regelnummer]
Sy metten cryghe/ lettele beclyuen.
Lueghen.
Dat zyn dese broodtbidders mannen ende wyfuen
Die om scrychs verstyfuen/ voor cloosters voor kercken
Daghelicx sitten om claer bemercken
| ||||||||||||||||||
[pagina 215]
| ||||||||||||||||||
Wiens wercken/ zyn van weerden cleene.
Menich
135[regelnummer]
Daer haelter aelmoessene meer dan eeneGa naar margenoot+
Allomme jnt ghemeene/ van duere te duere.
Se zouden huerlieder broot/ wel ter kuere
Winnen by ambochten jnt ghaen of sitten.
Dyveers.
Sulcke cryghers hebben grootelic tbesmitten
140[regelnummer]
Vander ledicheyt jn sweerels bevanc.
Menich
Als sulcke den crych volghen/ zonder bedwanc
Scynende ziec of cranc/ dat zy hem maecken.
Dyveers.
Ende omdatse an den crych zouden gheraecken
Claeghen zy jn huer spraecken van grooter noot.
Menich
145[regelnummer]
Maer wanneer zy commen van lyfue ter doot
By hooppen groot/ vyndtmer tghelt ende tgoet.
Lueghen.
Dese zyn van mynder/ condicien vroet
Die sulcke practycke doen/ om svolcx bedrieghenGa naar voetnoot+
Datse sulcke lueghenen cunnen lieghen
150[regelnummer]
Dat mense te bet gheift hueren noot onbekent.
Ghev.
Wat trauwen/ daer bem jc ooc ontrent.
Want gheveynsdelic zyt de liede stelen.
Ende de aerme huusweecken/ die ligghen en quelen
Ten baet gheen helen/ by sulcke truwandyse
155[regelnummer]
Hebbens te weers.
Dyveers.
Wat volc es datte?Ga naar margenoot+
Ghev.
Dese camerieren cnaeppen/ ende joncwyfs
Die de lieden dienen/ om huere ofte saut.
Menich
Volghen die den crych?
Lueghen.
Watge braut?
160[regelnummer]
Jaese alst naut/ vp dattict ontdecken mach.
Dyveers.
Tvolcht al den crych/ dat lepel lecken mach.
Hoe houdt hoe jonc tes ten cryghe gheneghen.
Menich
Berecht myn vraeghe/ onverzweghen.
Pleghen/ camerieren/ joncwyfs en cnaepen
165[regelnummer]
Hulieden te volghene?
Ghev.
Men zoudse betraepen
Altemets onder onslieder bewelt.
Lueghen.
Alsse de handelynghe/ hebben ouer tghelt
Van meester of vrauwe vut een betrauwen
Ghev.
Deene ghebreict een bonette
| ||||||||||||||||||
[pagina 216]
| ||||||||||||||||||
Lueghen.
Dander coletten mauwen
170[regelnummer]
Tes wonder wat zy brauwen/ Lysken Maesekin.
Dan doense den maertghanc.
Ghev.
Jae metten cabaesekin
Stekende an deen zijde/ dat zy preeuwen.
Lueghen.
Dan commen zy thuus ghemoet als leeuwen.
Fletsen en fleeuwen es huerlieder manniere.Ga naar margenoot+
Ghev.
175[regelnummer]
Vraecht men waster goe coop?
Lueghen.
So ouerdiere
Segghen zy schiere/ waeren de lieden jnt louen
Jc scaemde my te biedene/ dus commen zy te bouen
Hueren wille by my Fraude van Lueghene.
Ghev.
Dan help jcse ooc naer mynen vermueghene
180[regelnummer]
Alzoo ghy by dien muecht hebben ghevoel.
Dyveers.
Ambochslieden sittende/ vp huerlieder stoel
Daghelicx woel/ met verstant en zinnen
Wat nyeuwicheyt jnt werc/ zy sullen beghinnen
Eist om scrychs ghewinnen my dat ghewaecht
185[regelnummer]
Dat zy dit doen?
Lueghen.
Watge ooc vraecht.
Een blendt man zout tasten anden weech.
Menich
Jc hoore wel ghy hebter dhandt jnt deech.
Hoe hooghe hoe leech/ ghy gheifse een smuerken.
Ghev.
Menich Leeck helpen wy jn zyn labuerkin
190[regelnummer]
So men wel mach mercken/ jnt behooch.
Se maecken huer wercken/ scoon jnden thooch
Maer ongheduerich den volcke ter slete.
Lueghen.
Dan hebbense noch een ander wete
Alsser lieden commen die te cooppene begheerren
Ghev.
195[regelnummer]
Twerc te prysene zouden zy noode ontbeerren.
Dan staen zy en zweerren/ met dieren eede
Twas dus goetGa naar margenoot+
Lueghen.
Of zo goet. Dus lieghende/ by claeren besceedeGa naar voetnoot+
De lieden met mesleede zy dus verdullen.
Dyveers.
Die hebben hu nathuere te vullen.
200[regelnummer]
Deerlic huerlieder siele aventhuerse.
Ghev.
Sy stelen tvolc tghelt vutter buerseGa naar voetnoot+
Gheveynsdelic zonder eeneghe beweerrynghen.
Menich
Daer zyn ambochslieden van dyveerssche neerrynghen
| ||||||||||||||||||
[pagina 217]
| ||||||||||||||||||
Die daghelicx by tasse of dachuere wercken.
Dyveers.
205[regelnummer]
Wat seghge daer of?
Lueghen.
Onder ons vlercken
Scuulter daghelicx/ et meeste deelken.
Menich
Hoe zoo?
Ghev.
Dat weet Beelken
Ghemeenelic van lieden/ diese te wercke stellen.
Lueghen.
Mueghense jn huer werck/ clappen rellen
210[regelnummer]
Ende huer woorden vieren/ alsmense becout
Hemlieden en roucx zynse jonc of hout
Weir datse lettel of zeere zyn slaeuende.
Dyveers.
Cunnen zy brynghen den dach ten hauende
Al en verdienden/ zy nauwe een groetkin
215[regelnummer]
Tcomt hemlieden alleensGa naar margenoot+
Ghev.
Hebbent zyt jnt pootkin
Huerlieder ghelt naer sdachuerens bespreken.
Menich
Se peynsen den laesten dach vander weken
Es den saterdach dat mense betaelt.
Lueghen.
Weirse zeere ghewrocht hebben ofte ghedraelt
220[regelnummer]
Sy weten wel men zal/ hueren loon niet myncken.
Ghev.
Sullense wat ordoneren
Lueghen.
Dan staense en dyncken
Een huere eer zyt vut cunnen ghesegghen.
Dyveers.
Dan scynen zy de lieden voor ooghen legghen
Cleenen cost die naermaels zo men scaut
225[regelnummer]
Dickent zo groot wort/ dat de lieden beraut
Datse oynt quaemen an sulc gheloouen.
Ghev.
Omden crych tvolc zy dus verdoouen
Mids welc zy hem roouen van goede ende scatte.
Menich
Sy maecken tvolc bystier.
Lueghen.
Wat achten zy datte?
230[regelnummer]
Hebben zy den crych/ tcomt hemlieden alleens.
Dyveers.
Sulc volc volcht hu.
Menich
Daer esser die den crych buten saysoene
Met scandelicken doene/ te volghene ghetemen
Dyveers.
235[regelnummer]
Als dieuen die de lieden thuerlieder ontvremen
Ende stolynghe nemen/ by daeghe by nachte.
Lueghen.
Dats vanden onsen niet.
Ghev.
Sulc gheslachte
Zeer cleene jc achte./ My steicter of de walghe.
| ||||||||||||||||||
[pagina 218]
| ||||||||||||||||||
Menich
Tes een aerm crygher die byden balghe
240[regelnummer]
An een ghalghe/ moet verwoorghen.
Lueghen.
Hueren crych es te openbaer.
Ghev.
Se doense onverboorghen.
Met vreesen zoorghen/ zy sulc crych bezueren.
Dyveers.
Jc pryse de cryghers van huerlieder nathueren
Die by huer labueren/ als scalcke vossen
245[regelnummer]
Hem cunnen vander ghalghen lossen
Ende al dwyntse justicie/ van hueren crych te gheuene
Datse behouden ghenouch om vp te leuene.
Sulc zyn pryselic die zoo cunnen stelen.
Lueghen.
Jc weet noch ander cryghers.
Menich
Wye zyn die?
Dyveers.
Commer van dien?
Dyveers.
Wat lieden zynt?
Ghev.
Die de coopmanscepe volghen
Volc van allen staeten/ men darft niet helen.
Menich
255[regelnummer]
Wye zoude dan/ den crych veruelen?
Elc voucht hem ten cryghe zonder spaeren.
Lueghen.
Alzoo wel den ackerman als die vaeren
Ouer zee ende zandt aventhuerende huer lyf.
Menich
Wilt ons ontdecken/ by wat bedryf
260[regelnummer]
Kelen zy de lieden/ met hueren ghelde?
Ghev.
Alst scaemel volc byder benauten ghewelde
Blyuen de ghequelde/ ende gheen vtynghe en weten
Van wercke of goede/ maer zoudense heten
Wyf ende kyndren/ zy moetent vercooppen
265[regelnummer]
Ende half om niet gheuen.
Lueghen.
Dies zy looppen
Tot deis cryghers die by hooppen/ hebben den scat.
Veylen zy huer goetGa naar margenoot+
Ghev.
Sen weten nauwe wat
Dat zy tscaemel volc van tgoet sullen bieden.
Lueghen.
Bedy weten zy wel dat sulcke lieden
270[regelnummer]
Huerlieder ghelt quaelic mueghen ontbeerren.
Ghev.
Al hebbense ten goede jonst ofte begheerren
| ||||||||||||||||||
[pagina 219]
| ||||||||||||||||||
Nauwe en biedense dheltsceede vander weerde.
Lueghen.
Se willen ghebeden zyn
Ghev.
Segghende ende mendt begheerde
Jc zoude hu gheerne gheuen meer.
275[regelnummer]
Tes slaepende waere.
Lueghen.
By desen keer
Houdense scaemel volc onder de voet.
Ghev.
Dus kelen zy tvolc.
Lueghen.
Dan cryghen [zy] tgoet
Dat sulc scaemel bloet/ beslaeft eylaes.
Ghev.
Tcomt hemlieden alleens.
Lueghen.
Tes al goet haes.
280[regelnummer]
Thebben es zuuerlic/ diet crycht die heuet.
Dyveers.
Tes een abuus waer Menich Leeck by leuet
Die hem gheuet/ tot scrychs vercryghen.Ga naar margenoot+
Ghev.
Men vyndt noch cryghers ken cant niet zwyghen
Diese bedect volghen/ onder Vlaemsche en Walschen.
Menich
285[regelnummer]
Wat cryghers zyn dat?
Lueghen.
Die huer coopmanscepe valschen
Wanneer zy goet hebben/ dat men mach mynghen.
Ghev.
Als sommeghe die tgraen te cooppen brynghen
Doense somtyts sprynghen/ slicht coorne jnt goede.
Dat weten zy wel.
Dyveers.
So jc bemoede
290[regelnummer]
Se mynghelen tgraen van dyveerssche haeukins.
Menich
Tes sieleverlies.
Lueghen.
Hebbent zyt jn de claeukins
Ghev.
Wat achten zy dies? Huerlieder verkies/ es scrychs ghewinnynghe.Ga naar voetnoot+
Dyveers.
Suuel melc by goeder verzinnynghe
Om scrychs jnnynghe/ zy te cranckene bestaen.
Menich
295[regelnummer]
Se vreesen dat de melc/ tvolc jnt hooft zoude slaen
Hoe wel by dien de lieden/ hueren danck slaecken.
Lueghen.
Se slachten de taverniers die den dranc maecken
Ghetempert eer mense/ ter tafelen stelt.Ga naar margenoot+
Ghev.
Se vreesen of huer ghasten/ mochten worden ghequelt
300[regelnummer]
By sdrancx fuemeyen/ openbaer of stille.
Dus cranckense den dranc/ naer huerlieder wille.
Maer meest zo doen zyt om scrychs verstyuen.
Lueghen.
Niet voor dese maerdtvrauwen/ ende appelwyuen
| ||||||||||||||||||
[pagina 220]
| ||||||||||||||||||
Die ter maerdt sitten/ zonder verdrach.
Dyveers.
305[regelnummer]
Volghense ooc den crych?
Ghev.
Dach by dach.
Noode zoudense/ ons beeden ontbeerren.
Lueghen.
Al en vercochtense maer jn appelen jn peerren
Voor twee mytten/ wy zynder jnt lamoen.
Ghev.
Doe zyn beste/ diet wille doen
310[regelnummer]
Al cocht hy een mande fruuts ghehoopt
Hy en zal niet cryghen/ dat hy coopt
Al const hy noch zo wel dycken en janghelen.
Lueghen.
Daer zyn groote cryghers die hem manghelen
Metter coopmanscepe/ ende die vervulen.
Menich
315[regelnummer]
Wat lieden zyn dat?
Ghev.
Van allen nacien dieder onder sculen.
Sulc zouder om mulen/ zout gheopenbaert worden.Ga naar margenoot+
Lueghen.
Ons tonghe mochte wel van clappene gheblaert worden.
Dus laetent wy vaeren/ om tminste dangier.
Dyveers.
Den leenhouder poorter ende rentier
320[regelnummer]
Volghen die den crych by uwer vermaente?
Ghev.
Jaese de sommeghe jn dusdanegher ghedaente.
Hebbense snoo ghelt/ ofte buter valuwacie
Se vynden hem daer men hout colacie
Van dobbelspel ofte mommecanchen.
Lueghen.
325[regelnummer]
Ghebreicter ghelt
Ghev.
Se doen wel fynanchen
Vp eeneghe juweelen/ ofte andre zekere.
Lueghen.
Sen begheerren gheen baete
Ghev.
Maer zy zyn besprekere
Ghevaluweirt ghelt/ ende van ghewichte.
Dyveers.
De sommeghe zouden/ wel leenen lichte
330[regelnummer]
Vp erue of landt/ eenen sekeren tyt.
Lueghen.
Ghaefhy dan tghelt niet
Ghev.
So waere hyts quyt
Of ommers zoudement/ te wette ghebieden.
Menich
335[regelnummer]
Hoe volghense de edele?
Lueghen.
Met vulder ghewelt.
Se rekenent al huere/ jn sweerels passagen.
Dyveers.
Au ziet.
Menich
Wat dynghe?
Dyveers.
Twee persoonagen.
| ||||||||||||||||||
[pagina 221]
| ||||||||||||||||||
Elc heift eenen brief/ ghevest andt bolleken.
Lueghen.
Se sullen de lieden/ ghaen spelen een rollekin
340[regelnummer]
Mids dat hier alomme veil volcx versaemt es.
Menich
Deene Trauwe dynctme ghenaemt es
Ende dander Liefde/ byder scriftueren ancleuen.
Dyveers.
Trauwe ende Liefde/ zyn gheestelic begheuen
So jc bemercke an huerlieder habyt.
Lueghen.
345[regelnummer]
Jc en sachse ter weerelt jn langhen tyt.
Twort misselic dat zy hem nv openbaeren.
Ghev.
Serteyn ze brynghen eeneghe maeren.
Laets spaeren/ onsen snaeter ende wat rusten.
So mach ons te clappene/ varyncx bet lusten.
Pausa.
Trauwe gheabytuweirt als een gheestelic prelaet met een wit habyt. 350[regelnummer]
Och Weluaeren/ Weluaeren/ waer zytge bevaeren?
Huus deruens doet ons de leden zweerren.Ga naar margenoot+
Liefde als een gheestelicke vrauwe gheabytuweirt met een wit habyt.
Als wy hu saeghen vul vruechden wy waeren.
Trauwe
Och Weluaeren/ Weluaeren/ waer zytge bevaeren?
Liefde
Hu wech blyven/ doet ons gheheel bezwaeren
355[regelnummer]
Dies wy jeucht ende vruecht vertheerren.
Trauwe
Och Weluaeren/ Weluaeren/ waer zytge bevaeren?
Huus deruen doet ons de leden zweerren.
Liefde
Sytge lachen doot?
Trauwe
Moet men hu ontbeerren?
Liefde
Ghy waert ghehuldich ter noot
Trauwe
Jn elcx gheneerren
Liefde
360[regelnummer]
Dies cleen ende groot
Trauwe
Naer hu heift begheerren.
Sulc weent vut deerren/ die hu ghemissen.
Liefde
Dit doet Fraude ende Bedroch
Trauwe
Daer de lieden vp ghissen
Meer dan vp ons Liefde ende Trauwe.
Liefde
Wy zyn versteken.
Trauwe
Men kent ons nauwe.Ga naar margenoot+
365[regelnummer]
Eist man of vrauwe elc van ons vervreimt.
Liefde
Menich Leeck nv daghelicx breimt
Diet onredelic neimpt/ by scrychs anthieren.
Trauwe
Ende Dyveerssche Gheleerde/ jn menegher mannieren
| ||||||||||||||||||
[pagina 222]
| ||||||||||||||||||
By onbehoorlicken crychghe/ tvolc bedrieghen.
Liefde
370[regelnummer]
Fraude dwyntser toe.
Lueghen.
Daer moetge omme lieghen.
Want Leeck ende Gheleert/ vp sweerels hille
Heift naer zyn gheliefte/ zyn eyghen wille
Van Gode ghegheuen/ vry ende vranc.
Ghev.
Sen volghen den crych niet by ons bedwanc.
375[regelnummer]
My wondert datge dat versiert.
Dyveers.
Wye esser die bet den crych anthiert
Dan dese gheestelicke lieden broeders ende nunnen?
Lueghen.
Al datse met den crych halen cunnen
Se houdent vaste jn huerlieder besluut.
Dyveers.
380[regelnummer]
Watse hebben
Ghev.
Daer en comt niet vut.
Quaelic zoude mense hyet/ vuter handt caetsen.
Lueghen.
Hoe zoudense huer cloosters timmeren of playsant maetsen
Ten waere byden crych/ die zy behalen?Ga naar margenoot+
Menich
Se moetense volghen.
Dyveers.
Hoe zoudent zy betalenGa naar voetnoot+
385[regelnummer]
Ten waere dat zyt metten/ cryghe vercreghen?
Liefde
Al volghense den crych/ zen zyn niet gheneghen
So ghy zyt tot Fraude ende Bedroch.
Lueghen.
Volghense den crych niet berecht my doch
Dat wyse ten crychghe/ wel zyn ghehuldich?
Ghev.
390[regelnummer]
Alse den volcke belouen menichfuldich
Voor hemlieden te biddene/ van svyants ghequelle
Maer alsse de proye hebben felle
Nauwe datse lesen een Pater nosterkin.
Dyveers.
Daer en es roedraegher/ clerc noch costerkin
395[regelnummer]
Ten es al tot den cryghe ghehelt.
Lueghen.
Dat zietmen daghelicx watge relt.
Om scrychs anthieren legghen zy tbemerck stranc.
Menich
Eist kynderkerstene/ bruloft ofte kerckghanc
Daer mense hier voortyts/ mochte payen
400[regelnummer]
Met twaelf mytten/ men zietse thooft drayen.
Quaelic zynse te vreden/ dat mense vercht
Nu een groo[t]ken.
Ghev.
Dus eist verhercht.
Se maken nv van costumen recht.
Trauwe
Sulcke cryghers slachten Jesy Helyzeus knechtGa naar margenoot+
| ||||||||||||||||||
[pagina 223]
| ||||||||||||||||||
405[regelnummer]
De welcke naer dat Helyzeus/ te dier stont
Den prinche Naaman/ hadde ghemaect ghesont
Die hem vut dien groote ghiften boot
Liefde
Dewelcke Helyzeus/ wederseyde cleen ende groot
Jesy/ Helyzeus weder segghen wetelic
410[regelnummer]
Es Naaman achter ghevolcht secretelic
Hem achterhalende es gheuallen ter eerde
Trauwe
Segghende dat Helyzeus van hem begheerde
Een lettel ghelts/ van zynen scatte
Om vitaelge te coopene hem segghende datte
415[regelnummer]
Syn meester ouer commen waeren ghasten.
Liefde
Dies Naaman/ ghaf een belasten
Dat men hem een deel ghelts zoude gheuen.
Trauwe
Dese lueghenachteghe fraude heift Jesy bedreuen
Waenende zynen meester gheveynsdelic bedrieghen.
Liefde
420[regelnummer]
Maer Helyzeus/ wel wetende zyn lieghen
Byde jnspieracie vanden Heleghen Gheest
Heift Jesy/ van zynen crych ontdect den keest
Als of hy der selue by hadde gheweist.
Trauwe
Dies wiert Jesy/ alzoo men leist
425[regelnummer]
Met sulcker siecten/ als Naaman gheplaecht
Duer Helyzeus bede.
Trauwe
Wat cryghers zyn datte?Ga naar margenoot+
Menich
Capelaenen ende prochghyepaepen.
Dese die volghen den crych ondommelic.
Liefde
430[regelnummer]
Se mueghense wel volghen alsse vulcommelic
De ghewercken doen van caritaten.
Trauwe
Dats alsse scaemele/ ondersaten
Hebben die heymelic lyden noot
Liefde
Die vut eerlicheyt hem scaemen te biddene broot
435[regelnummer]
Die gheen tyt rusten/ van slaeuen wercken.
Trauwe
Daerse verlastynghe/ van kyndren mercken
Behoorense compassye toe te dwynghene
Liefde
Scaemel maechden ten huwelicke staete te brynghene.
Dus mueghen zy zonder hyement te verscattene hiet
440[regelnummer]
Den crych wel volghen.
Ghev.
Ghy en waert te mattene niet.
Ghy zyt te laete vp/ wel lieue bloet.
| ||||||||||||||||||
[pagina 224]
| ||||||||||||||||||
Lueghen.
Maect hemlieden dat wys.
Ghev.
Maect hemlieden dat vroet.
Tes varre van daer. Tgheuen zy scuwen.
Menich
Salder varyncx een paer volcx huwen
445[regelnummer]
Maeckense van te vooren gheen compacx
Ghelyc van waere/ die men coopt by tunnen zacx?
Se sullen hueren wille hebben al zoude sulc bederuen.Ga naar margenoot+
Lueghen.
Laeter man of vrauwe steruen
Hoe rycke gheghoet/ ofte hoe scaemel ghestaet
450[regelnummer]
Se sullen den crych volghen/ wient scaet of baet.
Niet haestelic en sullense vanden hueren myncken.
Ghev.
Al zouden weduwen weesen/ te min heten dryncken
Vanden crych en sullense niet cesseren.
Menich
Niet haestelic en sullense hyement vysenteren
455[regelnummer]
Dan daerse of te cryghene bewaenen.
Lueghen.
Daer Pouer wuent
Ghev.
Daer zendese de capelaenen.
De scaemele en zyn met hemlieden niet bekent.
Menich
Selden draeghense hyeuwers/ thelich sacrament
Ten waere dat mense/ den crych te vooren briefde.
Liefde
460[regelnummer]
Es dat trauwe?
Trauwe
Es dat liefde?
Dyueerssche Gheleerde hoe muechge dus dolen?
Liefde
Ghy jaecht hu seluen den duuel beuolen
Ghelyc den crygher Judaes van quaeden ghedochte
Trauwe
Die zynen heere zynen Godt vercochte
Om dertich pennynghen duer scrychs ghiericheyt.Ga naar margenoot+
Liefde
Ghy doet hu seluen zoo groote scoffiericheyt.
Ghy wort van Godt zo deerlic vercaert.
Menich
Waert zo ghy segt/ watge plaert
Dyveerssche Gheleerde/ jn sweerels perck
470[regelnummer]
En dedes nummermeer.
Trauwe
Menich Leeck cleen werck
Dies maect van priesters ende muenekin.
Lueghen.
Wat seghge vande sommeghe cannuenekin?
Volghense niet achter als de blende?
Ghev.
Sen mueghen niet ghedoen/ met een probende
475[regelnummer]
Sen volghen den crych om viere of vyfue.
Menich
Hemlieden dient eene cnaepe/ met eenen joncwyfue.
Dan moetense hebben zeer veil ghetooms.
Lueghen.
Dan zynder veil heer vaers
Ghev.
Ghy meent heer ooms
| ||||||||||||||||||
[pagina 225]
| ||||||||||||||||||
Nichten neuen die achter huse looppen.
Menich
480[regelnummer]
Dan drynckense den wyn by kannen by stooppen
Groote maeltyden houdende alle daghe wat lecx.
Liefde
Ghy muecht wel den crygher Caym ghelycken
485[regelnummer]
Die om den crych hem vut nyde vervoorde
Dat hy Abel zynen broeder vermoorde.
Schelycx doet ghy ooc naer uwen vermueghene.
Dyveers.
Vermoordic lieden?
Lueghen.
Dats ommers lueghene.
Sulc werck en heift hy noynt bedreuen.
Trauwe
490[regelnummer]
Als ghy crycht daer vp dat zouden leuen
Sy drye of viere/ wilt dit vry gronden
Ende ouerbryngt/ jn vuulheyt der zonden
Peynst ende dynct myn redene spoort
Of ghy tweluaeren/ niet en vermoort
495[regelnummer]
Van hu heuenmeinsche twelc es [hu] broedere.
Lueghen.
Wat seghge van dese prelaeten maectme dies vroedere
Die den crych volghen/ naer mynen berommene quaet?
Ghev.
Alsser hyeuwers een myttre te commene staet
Se maecken datse dies zyn verwachtere
500[regelnummer]
Al zoudense huer clooster maken tachtere
Der ponden hondertwaerf drye of viere.
Menich
Al zouden de mueneken by sulcken bestiere
Ghebreck lyden/ ende spaeren moeten
Ende onpacientich jnt mesbaeren wroeten
505[regelnummer]
Se achtent min dan tsuuel van een taerte scaers.
Lueghen.
Bedy sterfter meer confessuers dan maertelaers.Ga naar margenoot+
Ten es gheen wonder datter elc naer trect.
Ghev.
Maer wierdense als hier voortyts gestrect gherect
Sen souden hem niet zo lichte ter hoocheyt vitten.
Menich
510[regelnummer]
Nu hebbense dheere
Lueghen.
Jae ende tbouen sitten
Dies zy den crych te bet ondersoucken.
Trauwe
O Dyveerssche Gheleerde hoe cunge vercloucken
Den crych dus te volghene zonder te versadene?
Liefde
Huwe groote ghiericheyt/ es wel te versmadene
515[regelnummer]
Vanden eerdschen crych/ van cleender weerde.
Trauwe
Ghy slacht wel Alexander/ vulder houeerde
Die den crych volchde/ met sulcker affexcie
Dat hy de gheheel weerelt creech/ onder zyn subgexcie.
| ||||||||||||||||||
[pagina 226]
| ||||||||||||||||||
Nochtans en haddy niet ghenouch
520[regelnummer]
Hy en wilde meer.
Trauwe
Wat hielp hem den crych?
Liefde
Wat mochtse hem baeten?
Dynct hier vp Leeck ende Gheleert.
Tes een cranc ghedueren
Trauwe
Dat haest verkeert.Ga naar margenoot+
525[regelnummer]
Tes scande dat ghy hu/ dus zyt verdwaesende.
Dyveers.
Stilt uwen clap.
Menich
Ghy blyft staen praesende.
Ghy maect ons raesende/ te deser huere.
Lueghen.
Hefge wech.
Ghev.
Steictge duere.
Hy can de scriftuere/ alzoo wel als ghy.
530[regelnummer]
Hy weet hem te beteren.
Trauwe
Dat weet hy
Die vonnesse gheuen zal/ ouer licht ende zwaer.
Lueghen.
Au byder doot dats waer
De beste cryghers/ dyveersch van staeten
Syn bycans vergheten.
Menich
Wye zyn die?
Ghev.
Procureurs taellieden/ ende aduocaeten
535[regelnummer]
De beste cryghers/ vanden neste.
Dyveers.
Synse zo goet?
Lueghen.
Dalder beste
Die nv leuen/ jn sweerels reyngnacie.
Ghev.
Se hebben nv den tyt.Ga naar margenoot+
Lueghen.
Se hebben nu de stacie.
Want sullen de lieden/ elc andren betalen
540[regelnummer]
Se moetent varyncx al te wette halen.
So cleene eist volc nv van gheloouen.
Ghev.
Waenge datse de lieden verdoouen
Met somtyts eenen dyck van twiste te stichtene
Segghende en pynt niet te zwichtene
545[regelnummer]
Ghy hebt ghelyc jn vyf of zes saecken?
Dus doense somtyts tvolc proces maecken
Om den crych te hebbene/ jc dit rekene.
Dyveers.
Alsse tvolc beroert hebben
| ||||||||||||||||||
[pagina 227]
| ||||||||||||||||||
Ghev.
Quaet zynse te sprekene
Of hy en brochte den crych/ naar huerlieder wille.
Menich
550[regelnummer]
Maer die best gheift
Lueghen.
Van zynen ghescille
Sal hy te bet te bouen gheraecken.
Dyveers.
Ende alsse beede gheuen
Ghev.
Met subtylder spraecken
Draghense ten cryghe/ een behaghelkin.
Lueghen.
Se doen de processen rusten
Menich
Dan houdense tvolc loopende.Ga naar voetnoot+
Lueghen.
Waer by en zoudense?
Se gheraecken by dien anden crych te bet.
Ghev.
Alzo wel vande gheestelicke als weerlicke wet
Tes al besmet/ met scrychs gheveert.
Menich
560[regelnummer]
Wat achtense wient hindert?
Dyveers.
Wat achtense wient deert?
Hebbense den crych/ dats tprincepale.
Quy la jil la
Menich
Dat seght de Wale.
Sen achten lueghen noch tale/ mueghen zy winnen.
Trauwe
Wat hooric versinnen?
565[regelnummer]
Twil al cryghen dat nv ter weerelt leift.
Liefde
Naer dat den keyser net ghepeerelt heift
So veil cryghers/ alssic hoore ghewaghen
Hy zoude den Turck/ wel vutter weerelt jaghen
Met al dese cryghers ghierich jnt bethooghen.
Trauwe
570[regelnummer]
Hoe kant Godt ghehynghen?
Liefde
Hoe macht Godt ghedooghen
Dat tvolc den crych volcht dus abuselic?
Trauwe
Menich Leeck volcht den crych confuselicGa naar margenoot+
Ende Dyveerssche Gheleerde/ te meneghen termyne
Jn slickende sondelic/ ghelyc den zwyne
575[regelnummer]
Onnuttelic jn slict spoel ofte draf.
Liefde
Se slachten de bewaerders van ons sheeren graf
Die omden crych tvolc waeren bedrieghende
De welcke om ghelts wille waeren lieghende
Segghende dat Christus lichaeme onverholen
580[regelnummer]
Van syn descipulen was ghestolen.
| ||||||||||||||||||
[pagina 228]
| ||||||||||||||||||
Nochtans hadden zy hem zyen verryssen.
Trauwe
Ghebueret nv de leecke
Liefde
Ghevallet nu den wysen
Hem mach wel hysen/ dat hy was gheboren.
Lueghen.
Datge veil clapt
Ghev.
Tes al verloren.
585[regelnummer]
Men segghes ghenouch/ jn kercken jn cloosters.
Lueghen.
Godt doetge goet.
Ghev.
Godt zytge troosters.
Vertrect van hier/ laet ons met vreden.
Liefde
Tzyn altoos de houde zeden
Dat Gheveynst Bedroch Liefde versteict
Trauwe
590[regelnummer]
Ende Lueghenachteghe Fraude Trauwe breict
Daer alle weluaeren by verscuut.Ga naar margenoot+
Liefde
Wy doen aerbeyt die niet en besluut.
Maer al en willen wy nv gheen ghekyf hebben
Ghy sult corts/ een ander/ bode vp tlyf hebben.
Pausa cleene.
Lueghen.
595[regelnummer]
Die zyn verdreuen.
Ghev.
Die zyn verjaecht.
Menich
Waerense hier bleuenGa naar voetnoot+
Dyveers.
Wy wierden gheplaecht.
Menich
Al hebbense ons bekeuen
Dyveers.
Ommers zynse versaecht.
Lueghen.
Die zyn verdreuen.
Lueghen.
600[regelnummer]
Souden wy ons vanden crych nu spennen
Die ons noynt en was vervelich?
Ghev.
Ten leifde noynt meinsche zo goet zo helich
Hy en hadde vanden crych te bet.
Godt volghede selue
Pausa cleene.
Hier comt De Doot vut slaende een trompet.
Menich
Wat hooric daer?Ga naar margenoot+
Dyveers.
Een trompet
605[regelnummer]
Duer wiens gheluudt/ dat jc verscricke.
Menich
Voorwaer ende jcke.
Den soon ghync/ tot jn mynder herten slodt.
| ||||||||||||||||||
[pagina 229]
| ||||||||||||||||||
Wat dynghe salt wesen?
Lueghen.
Eenich ghebodt
Dat men beuelen zal de lieden.
Dyveers.
610[regelnummer]
My wondert watmer zal ghebieden.
Et wort wat nyeus jnt generale.
Jc moeter naer hooren.
Hende des Tyts.
De Doot sprekende.
Hoort al teenen male.
Jc Hende des Tyts/ de Doot ghezeyt
Dienaer vander keyserlicke magesteyt
615[regelnummer]
Die al dat leift om gheen gheweerre spaert
Daghet al ten grooten heerre waert.
Ende hu Gheleerde/ ende Leecke mede
Aresteric beede/ te deser stede
Tot skeysers dienst. Gheseyt jnt platte
620[regelnummer]
Ghy moet ghaen mede.
Dyveers.
Ontbeyt doch watte.
Ghy comt ons zo onverzien vp tlyf.
Menich
Sullen wy niet mueghen om ons beclyf
Den crych ghecreghen/ naer ons behaghen
Packen sacken/ ende mede draeghen
625[regelnummer]
Vp datse ons jn nooden/ mochte commen te baten?
Hende
Daer en es gheen beyden.Ga naar margenoot+
Menich
Moet ment al laten
Dat men vercrycht/ jn sweerels perck?
Dyveers.
Wat wort onsen saut?
Hende
Loon naer werck
Sal hu ghebueren./ Pynt hu te verhueghene.
Menich
630[regelnummer]
Waer zytge nv/ Fraude van Lueghene
Ende Gheveynst Bedroch? Weist ons ghehuldich.
Dyveers.
Ghy waert ons ten cryghe zo menichfuldich
Wanneirt met ons stont/ als de benaude.
Hende
De keyserlicke magesteyt zonder bedroch of fraude
635[regelnummer]
Sal elc naer zyn verdiente loonen.
Hy en es gheen vutnemer van persoonen.
Naer de ghewercken tzy licht of zwaer
Sal hy elcken betalen.
Lueghen.
Al varre van daer.
Te dier feeste en zyn wy niet ghebeden.
Ghev.
640[regelnummer]
Kenge niet bet dhoude zeden?
Alst de meneghe wel ghaet hier jnt leuen
| ||||||||||||||||||
[pagina 230]
| ||||||||||||||||||
Dan eshy bekent met nichten en neuen
Maer alst hem mesvalt/ nyement hem en kent.
Lueghen.
Ghetroostge vp ons.
Ghev.
De koe es blent.Ga naar margenoot+
645[regelnummer]
Hu seluen spent/ van ons fraudich lieghen.
Want jnt vterster gheveynst/ wy elcken bedrieghen.
Pausa cleene.
Hende
Gheleerde ende Leecke/ zonder murmereren
Ghy moet den keyser ghaen presenteren
Rekenynghe van als met een plat zin
650[regelnummer]
Hoe ghy gheleift hebt.
Menich
Jc en zyeder gheen ghat jn.
Ey lachen noynt en wassic zoo te wets.
Dyveers.
Myn siele jnwendich/ es vul ghequets.
Wye zal voor ons/ nv talen of spreken?
Hier scuuft de Doot de gordynen ende thoocht Godt andt cruce.
Hende
Ansiet uwen keyser wiens wonden leken
655[regelnummer]
Om uwe sonden/ groot van mesdaden.
Bidt om gracie.
Menich
O Heere vul ghenaden
Ontfaermt ons duer hu bitter lyden.
Dyveers.
O Maria ons sondaers bevryden
Wilt sturten voor ons nv uwe bede.
Liefde staende onder tcruce ghecleet ghelyc Maria onder tcruce stont.
660[regelnummer]
Myn zuene es vulder ontfaermichede.
So ghy muecht zien met vut gherecten aermen
Eshy ghereedt om hu te ontfaermen
By my Liefde die zyn moeder zy.Ga naar voetnoot+
Trauwe als sint Jan ghecleet staende an dander zyde neffens tcruce.
Den crych heift hy ghevolcht om dyGa naar voetnoot+
665[regelnummer]
Met zweetteghen labuere/ met aerbeyde groot
Met tormenten om hu ghesmaect de doot
By my Trauwe die als meinsche bem zyn broedere.Ga naar margenoot+
Dyveers.
Lof ende danc o hemels behoedere
Dat jc hu segghe/ met herten vierich.
670[regelnummer]
Wilt myns ontfaermen/ weist my een voedere
Jn duechden/ tot uwen loue verchierich
Ende vergheift myn leuen putertierich.
| ||||||||||||||||||
[pagina 231]
| ||||||||||||||||||
Menich
O heere weist myns ghenaede toestierich
Jc hebbe my zo dickens jn sonden mesghaen.
675[regelnummer]
Met Fraudelic Bedroch/ wassic my regierich.
Jc kenne my grootelicx/ tjeghens hu mesdaen.
Sent ontfaermen/ ende laet justicie staen.
De Doot scuuft den thooch weder toe.
Hende
Leeck ende Gheleert/ wilt hu ooghen vp slaen.
Betert hu ende hu quade/ costume laet.
Dyveers.
680[regelnummer]
En beyt niet tot de clyncke vp den dume slaet
Of dat hu de Doot grypt byder slippen.
Menich
Wilt ten besten roeren hu tonghe ende lippen
Van onsen morale/ nv hier ghehoort.
Dyveers.
Wy bidden dats hem nyement en stoort.
685[regelnummer]
Scuut den crych onredelic/ van onser verhalicheyt.
Menich
Maer volcht den crych/ uwer sielen salicheyt.
So muecht ghy naermaels ghewinnen vrede
By sHelichs Gheest gracie mids der Drie Santinnen bede.
†A†M†E†N† |
|