Spelen
(1920)–Cornelis Everaert–
Auteursrecht onbekend
[pagina 133]
| ||||||
aant.Esbatement van Scamel Ghemeente ende Trybulacie. | ||||||
[pagina 134]
| ||||||
| ||||||
[pagina 135]
| ||||||
Ga naar margenoot+ Esbatement.
Scamel Ghemeente een man.
Byder doot/ tbeghunt my te veruelene
Dus huus te houdene/ met Tribulacie.
Trybulacie een quaet wyf.
Tmoet noch zo zyn/ al stont hu te bequelene.
Scamel
Byder doot/ tbeghunt my te veruelene.Ga naar voetnoot+
Trybul.
5[regelnummer]
Jc salhu noch by blyuen/ wat dient te helene
Al maectet ghy zo groote arguwacie.
Scamel
Byder doot tbeghunt my te veruelene
Dus huus te houdene met Trybulacie.
Trybul.
Ey aerm dwelm/ tes voor hu een gracie
10[regelnummer]
Myns byzyns al steict hu/ van dien de walghe.
Jc bem hu salicheyt.
Scamel
Kir ghy zyt de ghalghe.
Jc en can gheweghen/ ghelegghen gheheffen
Wat salicheyt men an hu zoude beseffen.
Want alle verdrieten by huus byzyns groeyen.
15[regelnummer]
Ghy doet Scamel Ghemeente vul ghepyns vloeyen
Ghelyc als een scip vloeyt/ by den watere.
Trybul.
Houdt uwen clap.
Trybul.
Ghy waert gheheel hu salicheyt quytte
20[regelnummer]
Verloort ghy my/ wel aerme bloet.
Scamel
Syt ghy Trybulacie/ mynder sielen behoet?
Noynt en hoordic/ van sulcker vytte lesen.
Jc Scamel Ghemeente/ wildu wel quytte wesen.
Want waer jc bem/ jc crychs behinderen
25[regelnummer]
Duer hu anscauwen.
Trybul.
Waer omme?
Scamel.
Ghy doet verminderen
Gheheel myn vruecht/ dach ende nacht.
Want jc zye
Trybul.
Wat dynghe?
Scamel
Dat jc Scamel Ghemeente/ nyewers en bem ghehacht.
Want by foorsten ende cracht/ jae met ghewelde
So neimpt men tmyne/ van goede ende ghelde
| ||||||
[pagina 136]
| ||||||
30[regelnummer]
Daer jc niet en mach tjeghens kicken.
Tdeene zye jc breken/ tdander slaen ontsticken.Ga naar voetnoot+
Dus moet jc my scicken/ met hu Trybulacie.
Jc wildic hu mochte/ te sulcker spacie
Hyeuwers versmooren/ zonder veil ghescals.Ga naar margenoot+
Trybul.
35[regelnummer]
Ghy verloort hu salicheyt.
Scamel
Jc verlore de ghalghe an uwen hals.
Salicheyt hier/ salicheyt ghundere
Jc wilde ghy waert/ voor den Walschen dundere.
Want by hu/ jc jn allen ghequelle leue
Trybul.
Ey aerm ketyf.
Scamel
Ey quade helleteue
40[regelnummer]
By wien jc/ jnder aermoeden staet blyfue
Te rechte jc vp hu/ met nydegher daet kyfue.
Want jc bem berooft/ van allen proffytten plat.
Trybul.
Dats doorloghe scult./ Wilt ghy my wytten dat?
Die houdt hu jn saermoeden stranghe plaghe.
Scamel
45[regelnummer]
Jc wildic hu beeden/ ghehanghen zaghe
Ende hem die doorloghe eerst vp stelde.
Dat jc moet blyuen/ met hu de ghequelde
Dat claghic Gode/ met drouuer verhalicheyt.
Trybul.
Godt heift my ghesonden thuwer salicheyt
50[regelnummer]
Al maect ghy/ van murmeracie groot ghestamp.
Scamel
Kir hy doet eenen/ quaeden ramp.
Jc wildic noch huus houden mochte
Met Voorspoedeghe Weilde zo alssic plochte.
Sou verjouch van my alle melancolye.Ga naar margenoot+Ga naar voetnoot+
Trybul.
Ende jcke?
Scamel
Gye?
Hu moetic haten ende huer lief hebben.
Want by hu moetic/ meest meskief hebben
Maer by huer/ my alle vruecht vermeerde.
Ooc wassic ghehabytuweirt/ als de gheeerde
60[regelnummer]
Couuerheyt hebbende/ binder sille
Van neerrynghe ende wasdom te mynen wille
Dies jc tryonpheirde/ by nachten en daghen.
Trybul.
Ghy en cont Voorspoedeghe/ Weilde niet verdraghen.
Wanneerse hu Godt/ teeneghen stonden gheift
65[regelnummer]
Scamel Ghemeente/ jn allen sonden leift.
Dus eszou hu beletsels/ vanden eeuweghen leuene.
| ||||||
[pagina 137]
| ||||||
Scamel
Doe jc met huer sonde?
Trybul.
Jae ghy wel zuene.
Dat willic doen blycken/ met vulveerdichede.
Eerst jnde sonde/ van houeerdichede
70[regelnummer]
Ghelyc elc mercken mach/ zoo ghy ghaet
Ghebondt ghevoert/ bouen uwen staet
Ghefluweelt/ ghecameloot/ ende ghedamast.
Doen ghy Voorspoedicheyt/ met hu hadt vast
Leidt ghy van my/ Tribulacie lettel ghequelts.
Scamel
75[regelnummer]
Bedy haddic de buerse/ vul gheltsGa naar margenoot+
Daer jc an gherochte met cleender pyne.
Doen mochtic ghaen/ te biere te wyne
Een cappoenkin scueren ende voeden tlyfuekin.
Doen dranckic my/ ronder dan een scyfuekin.
80[regelnummer]
Voorspoet hilt my/ zonder zoorghen.
Trybul.
So doet ghy noch
Scamel
Dat doe jc moorghen.
Tes al anders diet wilde doen blycken.
Scamel Ghemeente/ leert nv ten houcke kycken
Waer den wynt es/ naer den leeu vp dhalle.
85[regelnummer]
Ende alsser hyement comt by gheualle
Die my gheerne zoude jn taveerne leeden
Jc can ter stondt myn exscusacie becleeden.
Jc bem sieck of elders dach gheleyt.
Maer thout my jnde buerse/ sonder ghevrach gheseyt.
90[regelnummer]
Hoester hyement/ jc worde bulsich mede.
Trybul.
Voorspoet trac hu/ tot ghulsichede.
Jc Trybulacie leer hu/ soberheyt pynt te versinnene.
Scamel
Hier voortyts plochtic/ met Voorspoede te winnene
Eenen goeden pennync/ jn elcx bemerck.
95[regelnummer]
Maer nv al hebbic soorte van werck
Thuus vul/ wynckels camers of vloeren
Willic huutynghe/ jc moetet voeren
TAndworpen ofte te Berghe/ onghespaert.
Ende al vercoopict/ jnt beghinsels vander maert
100[regelnummer]
Qualic jnt hendeken/ jc wat ontfanghe.Ga naar margenoot+
Dus houdt ghy my Trybulacie jn bedwanghe.
Want jc moet zien/ ende ghedooghen
Myn goet vercooppen/ voor mynen ooghen
Met ghereeden ghelde van diet voort vercutsen
105[regelnummer]
Ende selue moetic boorghen.
Trybul.
Te min sult ghy lutsen
| ||||||
[pagina 138]
| ||||||
Den elleboghe/ onder goede ghesellen.
Scamel
Och alssic mochte een kanskin stellen
Doen haddic Weilde/ jn myn bestierichede.
Trybul.
Doen waert ghy ghequelt/ met ghierichede
110[regelnummer]
Twelc een dootsonde es/ vaet myn ontcnooppen.
Scamel
Als Beernaert Quareyt/ wel wilde looppen
Ende [jc] Hans van der Gauwe/ vant jnder tasschen
Ter stont liepic/ my zuueren wasschen.
Wonder bedreef jc/ met mynder voere ziet.
Trybul.
115[regelnummer]
Waer?
Scamel
Daer men twater ouer tscoere ghiet
Daer wassic ghedient/ rechs als een caylge.
Wildic een vraukin/ met eender faylge
Dat haddic by my/ jn corten tyden
Jent ghehabituweirt/ jn cameloot of zyden.Ga naar margenoot+
120[regelnummer]
Een smans zin verfrayde/ jnde gheruuscheyt.
Trybul.
Scamel Ghemeente leifde jn oncuusheyt
Als cooplieden heeren/ ofte sulcke stapels
Ende noch zoude/ ten dede
Scamel
Wat dynghe?
Trybul.
Dartycke van Napels
Mids faute dargent/ maken hem dies vervaert.
Scamel
125[regelnummer]
Och een man/ met een lustich vrauken ghepaert
Tes wonder wat dat/ zy tsaemen coken.
Alssic myn tweester een beddekin hadde ghebroken
Doen ghyng jc soken/ byder rooder mondt
Jn die aermkins wit/ vp die borstkins rondt.
130[regelnummer]
My dochte dat jc stondt/ onder Venus vle[r]cken.
Al hadde my hyement/ ghebreck om wercken
My en rochte niet/ naer hyements ghevraechede.
Trybul.
Ghy waert besmit met de sonde van traechede
By Voorspoedeghe Weilde/ met ledeghen gedochte.
Scamel
135[regelnummer]
Wat nooden wast/ dat jc zeere wrochte
Ofte met aerbeyde/ vermoeyde de leden?
Men brochte my tghelt thuus/ ende was ghebeden.
Ooc wannic sdaechs meer/ jc darft wel zweeren
Dan jc jn drien daghen/ conste vertheeren.
So goe coop was/ de vytaylge zonder belette doe.Ga naar margenoot+
Cocht men bouen tpondt groote/ een vette koe
Of tveercken/ ouer de croone/ men wister of te sprekene
Een pondt bueters twee hyngelschen/ hoort wat jc rekene
Tcoorne om vierentwyntich grooten thoet.
| ||||||
[pagina 139]
| ||||||
145[regelnummer]
Doen wassic ziet/ zo pruedts ghemoet
Hadde hyment my te naer/ jn prose ofte dichte gheseyt
Jc haddem een pondt vleesch jnt ghesichte gheleyt
So coragieus wassic/ van condicien.
Trybul.
Met der sonde van gramscepe vulder malicien
150[regelnummer]
So men hier hooren mach/ an hu berommen
Hebt ghy de zeuen/ dootsonden vulcommen.
Dus es Voorspoedeghe Weilde/ hu siele verlies.
Maer jc Trybulacie/ om hu salicheyts verkies
Doe hu van tsondich ravot spennen.
155[regelnummer]
Weilde leedt hu ter hellen/ ende jc leer hu Godt kennen.
Dus moet jc hu salicheyt zyn gheseyt als vooren.
Scamel
Dat ghy myn salicheyt zyt/ ken macht niet hooren.
Want met hu blyfuic/ jn allen lydene.
Trybul.
Scamel Ghemeente/ pynt hu te castydene
160[regelnummer]
Van vele dyueerssche/ onbehoorlicke sticken.
Tes hu scult/ dat jc my moet scicken
Met hu wildet ghyt/ wel ouerlegghen.
Scamel
Myn scult?
Trybul.
Jaet.Ga naar margenoot+
Scamel
By wat redene?
Trybul.
Jc salt hu segghen.
Jnt vpcommen van uwen eersten spronc
165[regelnummer]
Huut onghereghelthede/ wulps ende jonc.
Siet ghy hyet draghen/ vander nyeuwer snede
Heeren/ cooplieden/ Scamel Ghemeente wil mede
Al en heifthy een cruce/ jnde buerse nauwe.
Commense ten huwelicke/ tzy man of vrauwe
170[regelnummer]
Brynghense jn ghelde twaelf pondt ghereedt fyn
De achte moeten ter stondt vercleedt zyn
Om te onderhoudene der pompuesheyt staet nv.
Scamel
Wat macht behinderen?
Trybul.
Et bescaet hu.
Want hilt ghy tghereede ghelt te hooppe
175[regelnummer]
So mocht ghy halen ten beste cooppe
Van alderande goede/ stoffe ofte waere
Twelc ghy moet cooppen thuwen beswaere
Ten diersten by payementen ten daghe.
Scamel
Daer of jc my niet en versaghe.
180[regelnummer]
Alssic pandt hebbe tsy groot of cleene
Met een cleen sake dat jct beleene.
Dus weetic raet/ tjeghens der payementen stroom
| ||||||
[pagina 140]
| ||||||
Met cleender sake.
Trybul.
Dats waer tot myn oom.
Thuwen grieue hoort wat jc vermonde.Ga naar margenoot+
185[regelnummer]
Synt niet twee slaghen/ jn een wonde
Als ghy hu ware/ ten diersten coopt
Ende an dander zyde/ hu pandt verloopt?
Eist niet tweesins/ dobbel verlies?
Berecht my datte.
Scamel
Wat machic dies?
190[regelnummer]
Want sallic met payse/ jn alder vouden zyn
Dhoude costumen/ moeten onderhouden zyn.
Thuus moet ghestoffeirt zyn ende naer den toy staen.
Dan willen de vrauwen/ al heuen moy ghaen
Of anders leift een man/ als de ghequelde.
Trybul.
195[regelnummer]
Al hebt ghy by tyden/ couverheyt van ghelde
Scamel Ghemeente/ jc moet hu verwytten
Huut vreesen oft hu zoude/ mueghen bytten
Vp tkyndt draghen/ van Lysken of Leysken.
Gheift ghyt jnt aventhueren/ van cnechken of meysken.
200[regelnummer]
Dan coopt ghy/ ende vercoopt een jaerkin dach.
By dusdaneghe dynghen/ zonder verdrach
Wort Voorspoedeghe Weilde/ van hu verjaecht.
Dus blyft ghy met Trybulacie gheplaecht
Om dese saken daer ghy zyt toe gheneghen.
Scamel
205[regelnummer]
Jc volghe den houden treyn.
Scamel
Waer omme?
Trybul.
Ghy hebt te vele te onderhoudene.
Den edelen staet/ ende gheestelicke prelaten
Tscaemel volc aerm van staten
210[regelnummer]
Leven by hu hier/ vp der eerden.
Volcxskin van dues aes/ van cleender weerden
Moeten by hu ooc/ somtyts ghevoet zyn.
Dit zout ghy ouerdyncken/ wildet ghy vroet zyn
Maer Weilde en laetet hu/ jnt herte niet syncken.
215[regelnummer]
Maer jc Trybulacie doets hu ghedyncken.
Wanneer ghy hu vynt/ in sachterdeels scennesse
Dan crycht ghy leedtscip/ berau en kennesse
Thuwer salicheyt/ hoe wel dat hu zwaer es.
Scamel
Ghy seght my zo vele.
Trybul.
Jc segghu dat waer es.
| ||||||
[pagina 141]
| ||||||
220[regelnummer]
Jc bem hu salicheyt/ al hebt ghy myns verleeden.
Scamel
Jc wildic van hu/ mochte sceeden
Hoe wel ghy myn salicheyt voor hu groot somt.
Trybul.
Dat en sal niet zyn/ voor dat de Doot comt.
Die mach ons sceeden/ binnen sweerels eruen.
Scamel
225[regelnummer]
Jc wilde de Doot quaeme/ ende jc mochte steruen.
Jc hadt lieuer dan met hu te blyuene gheplaecht.
Trybul.
Ghy zout dander slachten/ als ghy de Doot saechtGa naar margenoot+
Thuwaerts commen onvermyt.
Ghy zout begheerren vutstel resspyt
230[regelnummer]
Ende lieuer met my noch hebben rey[n]gnacie.
Scamel
Dat woort jnt hooren/ my duersnyt.
Trybul.
Ghy zout begheerren vutstel resspyt.
Scamel
Om met hu te leuene/ jn sweerels beryt?
Jc storue lieuer jn corter spacie.
Trybul.
235[regelnummer]
Ghy zout begheerren/ vutstel resspyt
Ende lieuer met my/ noch hebben reyngnacie.
Scamel
Hebbic bede an Godt/ by zynder gracie
Dat hy de Doot hier/ zende met spoede.
Want met hu te leuene bem jc puer moede.
240[regelnummer]
Met hu Trybulacie/ hebbic cleen paciencie.
Trybul.
Tes beter bedwonghen/ penitencie
Dan te ligghene jnder sonden grippen.
Hier comt de Doot.
Jc vanghe hu.
Scamel
Wat gryppynghe es dat byder slippen
Ofte zo onvoorsien/ te commene vp tlyf.
245[regelnummer]
Twaere noot ande condicien van hu bedryf
Dat men my te rechte ontwolue.Ga naar margenoot+
Wye zyt ghy?
Doot
Sheeren dienaere.
Trybul.
Waer es hu colue
Ofte uwe commissye?/ Wiltse thooghen bloot.
Hoe es uwen naeme?
Doot
Jc heete de Doot
250[regelnummer]
Die onvoorsien elcx herte can straelen.
Ghy hebt om my ghebeden/ ende jc comme hu haelen
Om rekenynghe te gheuene/ van dat ghy sculdich zyt.
Scamel
Lieue dienaers my ghehuldich zyt
Grypt de Doot ende leedt hem bouen.
255[regelnummer]
Jc sals my eeuwelic van hu belouen
| ||||||
[pagina 142]
| ||||||
Machghic worden van der Doot verlost.
Trybul.
Hy zalhu gheuen een kannekin most.
Lieue Doot als noch/ hem spaert.
Scamel
Och Pieter de Haene houds[t]/ ghejaert
260[regelnummer]
Vanden dienaers/ bin desen bederue
Staet me doch by.
Trybul.
Wat wilge hem hebben?
Trybul.
Dat zoude hy noode doen.
Scamel
Dynct hy salder zyn kele laten
Eer vastenavent/ zoudic my duchten.
Doot
265[regelnummer]
Ghy moet self duere.
Scamel
Dat doet my versuchten.
Lieue Doot seghme/ voor dese lieden al
Waer sult ghy my leeden?
Doot
Daert Godt ghebieden sal
Jn weilde ofte wee naer hu verdienste.
Trybul.
Bidt om gracie/ tes hu tsienste.
270[regelnummer]
Hy zalhu ontfaermen/ ansiende hu leedscip.
Scamel
Lieue Doot jc hebbe so cleen ghereedscip.
Dus biddic om gracie/ te desen termyne.
Doot
Hoe zoo?
Scamel
Tes zo langghe doot te zyne.
Dus biddic om een lettel spacie te gheuene.
275[regelnummer]
Jc hebbe noch lieuer/ met Trybulacie te leueneGa naar margenoot+
Dan met hu te ghaen duuckene byde mollen.
Doot
Elcx cloot moet eens/ te hende rollen
Want Godt heuet/ zo/ gheordoneirt.
Tonrechten dat ghy/ dan murmereirt
280[regelnummer]
By Trybulacie jc wilt bethooghen.
Trybul.
Nummermeer Doot/ en salhys hem pooghen.
Ansiet zyn leedscip/ ende groot meshaghen.
Scamel
Jc zal Trybulacie/ zo ghewillic verdraghen.
Och Doot gheift vutstel/ jndient mach wesen.
Doot
285[regelnummer]
Waer hebt [ghy] ghehoort/ ghesien ghelesen
Sichtent dat Godt/ Adam eerst wrochte
Datter eenich meinsche/ ten hemel gherochte
By Voorspoedeghe Weilde?/ Nyement serteyn.
Hoe goet/ hoe helich/ hoe zuuer/ hoe reyn
290[regelnummer]
Ten quam noynt nyement/ binnen shemels bevreden
Sy en hebben vp de weerelt Trybulacie gheleden.
| ||||||
[pagina 143]
| ||||||
Jae Christus selue/ ghebenendytGa naar voetnoot+
Die vut den hemel daelde/ om smeinschens proffyt
Nam vp de weerelt/ by specialicheyt
295[regelnummer]
Trybulacie an/ om huwe salicheyt
Eer dat hy wedere/ ten hemele track.
Waent ghy dan/ met Weilde[ch] Ghemack
Tshemels troon te besittene?
Scamel
Och dat jc my pynde/ te besmitteneGa naar margenoot+
300[regelnummer]
An Trybulacie met ondancbaer[ic]hede.
Doot
Sou es hu salicheyt vaet myn verclaerichede
Bouen Weildeghe Voorspoet/ binnen sweerels ghestelle.
Trybulacie opent den hemel/ ende sluut de helle.
Dus esse hu salicheyt/ bouen goet ofte scat.
Scamel
305[regelnummer]
Lieue Doot spaertme doch/ noch wat.
Nummermeer en wordic Trybulacie rebel
Maer sal my voughen/ ter paciencie snel
Al moestic met huer/ vp tsuerste leuen.
Doot
So doende mochtic/ hu vuerste gheuen.
310[regelnummer]
Tot Godt ghebieden zal/ zyt myns verwachtere.
Trybul.
Hy hadde veil lieuer/ bleift ghy achtere
Want hu moorsseel es/ te bitter van smake.
Doot
Wort ghy cleenmoedich/ by eenegher sake
De Doot gheift hem een cricke gheheeten paciencie.
Doet om wederstaen/ uwe diligencie
315[regelnummer]
Ende rust daer vppe.
Scamel
Och paciencie
Es een goede leene/ dier wel vp let.
Trybul.
Scamel Ghemeente ghy en muecht niet bet
Dan Godt te danckene/ met obediencie
Ende met Trybulacie/ te hebbene paciencie.Ga naar margenoot+
320[regelnummer]
So muecht ghy shemels troon verdienen.
Scamel
Neimpt exemple/ ghy edele engienen
Die hier versaemt zyt/ te deser feeste
Ende zonderlynghe heer conync vanden Heleghen Gheeste
Hoe onvoorsien/ dat comt de Doot.
Trybul.
325[regelnummer]
Ende wat Trybulacie/ lyden ofte noot
Dat eenich meinsche/ ter weerelt heift
Wanneer de Doot comt/ elcx herte beift
Duer tvertrecken/ alst comt jnt sceeden
Scamel
Eerweerdeghe neimpt danckelic/ dit slicht beleeden
330[regelnummer]
By den factuer/ ghedaen thuwer eeren.
| ||||||
[pagina 144]
| ||||||
Trybul.
Ende wilt hu al tsaemen/ jn tyts bereeden.
Scamel
Eerweerdeghe neimpt danckelic/ dit slicht beleeden.
Trybul.
Al mach deen een habyt meer/ dan dander cleeden
Wy moeten al tsaemen ter eerden keeren.
Scamel
335[regelnummer]
Eerweerdeghe neimpt danckelic/ dit slicht beleeden
By den factuer/ ghedaen thuwer eeren.
Trybul.
Scuut scimpic[h] begryp.
Trybul.
Om dat ghy selue/ van der cunste zyt
340[regelnummer]
Der rethorycke hier edelic/ gheexalteirt
Ende als conync van dien/ nv tryonpheirt
Dede ons ghewillicheyt/ thuwaerts vesten.
Scamel
Ons fantasye wilt keeren ten besten
Duer den Heleghen Gheest/ wiens edele rayen zoet
345[regelnummer]
De Drie Santinnen/ als nv verfrayen doet.
†A†M†E†N† |
|