Logo DBNL
Spelen (1920)

Spelen

(1920)–Cornelis Everaert–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

aant.Esbatement vander Vigelie.
Ao. 1526.

De Man.
tWyf.
De Cnape.

+ Esbatement.

De Man.
 
Alst bollekin vul es therte ruste begheert.
 
Al wierde myn wyf met luste ghedeert
 
Van my en salt huer niet gheboet zyn.
 
Alst huer te vooren comt by tyden tmoet zyn
5
So wonderlic esse van opynioene.
 
Maer nv en staet my/ niet vooren te doene.
 
Niet lichtelic en zoudese my nv bekueren.
 
Bey/ jc moet een siege maken/ vp tverbueren
 
Van thien scellynghen grooten/ naer tbespreken.
10
Die voorwaerde en machic/ ommers niet breken.
 
Dus ghae jc my rusten tot moorghen vrouch.
 
Jc zye myn wyf/ van dien ghenouch.
 
De wete van dien huer zeer lettele dient.
 
Goeden avent wyf lief.
tWyf.
 
Wellecomme man vrient.
15
Met den lyfue sallic/ hu onderdaen zyn.
Man
 
Wel dynctge/ dat niet een/ hoosch vermaen zyn?
 
Jc zal my wel wachten voor sulc een leedt grief.
Wyf
 
Wilt commen sitten. Tes al bereedt lief
 
Eten ende dryncken/ naer hu begheerren.
Man
20
Al datticker zye sallic wel ontbeerren.
 
Den huuscost/ bem jc wel ghewuene.
Wyf
 
Jc ghedoer ooc mede/ als de ghuene
 
Diet bet naeme/ ten dede tbescaemen.
Man
 
Ghy mochtet soucken.+
Wyf
 
Dats gheen betaemen.
25
Want een eerbaer vrauwe/ dat ghevroet
 
Es te vreden met sulc als hueren man ghedoet.
 
Schelycx bem jc met hu myn/ liefste minnekin.
Man
 
Dese clokerynghe onde[r] tkinnekin
 
Bediet vry wat/ al stille te zwyghene.
Wyf
30
Om alzoo jc hu zeyde/ te ghecryghene
 
Een prouene van hu naer mynen heesch.
Man
 
Wyfueken ghy moet thameer deruen vleesch
 
Want voor my/ eist een avendt van abstinencie.
 
Dus moet ghy nemen nv de paciencie
35
Van hu begheerte scoon blomme ghepresen.
Wyf
 
Of jct hu bade?
Man
 
Ten mach niet wesen.
 
Ghy zyt een wonderlic wyf van opynioene
Wyf
 
Waeromme?
Man
 
Ten staet my nv niet vooren te doene.
 
Eist niet ghenouch? Laet my met vreden.
Wyf
40
Jc bidsge man.+
Man
 
Tes verloren ghebeden.
 
Ghy moet met my/ als nv abstineren.
Wyf
 
Myn zoete cadullekin.
Man
 
Laet staen hu tempteren.
 
By hu en wort van my gheen vleesch genut.
Wyf
 
By Lode man ghy hebt uwen coker ghescut
45
Yeuwers el eer ghy comt thuus.
Man
 
Syt ghy vut om my te makene confuus?
 
Noode zoudic sulcke vyolencie doen.
Wyf
 
Boet mynen lust dan.
Man
 
Jc moet abstinencie doen.
 
Dus moet ghy/ met my/ thameer vleesch deruen.
Wyf
50
Jc salt duchtich bequelen.
Man
 
Al zouget besteruen
 
Thameer en ghecrycht ghys anders van my.
 
Dat segghic hu goet rondt.
Wyf
 
Dits ommers vry
 
Dat jc niet en can/ by myn fletsen ende smeeken
 
Een vrienscepe ghecryghen./ Tes wel een teekin
55
Dat ghy van huus draecht/ gheseyt openbaer+
 
Dat jc thuus wel beseghen zoude.
Man
 
Ken doe voorwaer.
 
Maer als nv en bem jcker niet toe ghemoet.
Wyf
 
Waerter ghy nochtans toe begroet
 
Van eenich aerdich dierken lustich ende gay
60
Ghy zouter hu toe voughen met leden fray
 
Om te vulcommene Venus labuer.
 
Maer jc darfsme vermeten jnt gheduer
 
So soudic my houden vroom ende vast+
 
Jn swercx anthieren van Venus last
65
Alzo wel als eeneghe houde babelye zoude.+
Man
 
Jc en machs niet doen.
Wyf
 
Waer by?
Man
 
Ende dat jc vigelie houde.
 
Dus vreidt hu seluen met stercken gheeste.
Wyf
 
So moetet moorghen zyn jn alle kercken feeste.
 
Daer of en wistic niet by mynder trauwen.
Man
70
Ghy hoort wat jc hu segghe.
Wyf
 
So sallic my benauwen
 
Ende nemen paciencie van myne luste.+
Man
 
So doet wyf. Jc ghae ligghen te ruste.
 
Vp de materye niet meer hu verstandt breict.
Wyf
 
My dyncke dat ghy my bylgioen jn dhandt steict.
75
Dese mans men niet te vullen betrauwen mach.
 
Ontbeyt twas saterdaghe onser Vrauwen dach.
 
Ende die en heift maer een vyghelie jnt jaer.
 
Dan comter sinte Aechte/ sint Amandt daer naer.
 
Die en hebben gheen vigelie jn mynen bouck.
80
By Gheerre jc wils ghaen doen besouck.
 
Wye sal my leenen/ zynen calengier?
 
Al ghevonden. Den mynen es hier.
 
Jc vynde hier staende vigelie/ vp sinte Mathys.
 
Die en houdtmen hier niet/ dat bem jc wel wys.
85
Ken vynder niet meer/ jnde maendt van sporkelle.
 
Hebgeme alzo bestiert gheselle?
 
Syt te vreden/ al hebt ghy my begheeut
 
Ghy wort eer moorghen van my bescreeut.
 
Ghy en hebbet blende noch dooue ghedaen.
90
Al hebt ghy uwen wille/ jc ghelooue waen
 
Dat de vrauwen alzo jc gheuoele bycans
 
Alzo wel ten hueren gheraken als de mans.
Pausa cleene.
De Cnape.
 
Ambochsman eere/ pennyncx vrient
 
So lichte en es myn/ dachuere niet verdient
95
Jc en hebbese wel alzo rasch vertheert.
 
Jc laete myn ghelt bewaren de weert.
 
Jc voede tlichaeme/ met vulder brassynghe.
 
Noynt man en beleifde ergher passynghe.
 
Myn herte en heifter gheen verkies vp.+
100
Want daer es dickent groot verlies vp
 
Alzo men somtyts/ wel wort ghewaere.
 
Nv wel dats daer my/ en roucx hoet vaere.
 
Van dien zo staet my nv te zwyghene.
 
Tmyne es vut. Om nyeu te ghecryghene
105
Willic myn haelaem ghaen stellen ter snede.
 
Hebbic noch tauent naer dhoude zede
 
Nyeu ghelt wat achticx/ hoet voort mach ghaen.
Wyf
 
Godt danck jc bem ommers vp ghestaen.
 
Dese vigelie zal noch wercken abuus.
110
Jc hebbe ghevaecht gheheghent myn huus
 
Ende my seluen ghecleedt/ jn sulcken ghebare
 
Alleleens oft nv Paesschendach waere.
 
Doe vry zynen wille zo hy best mach
 
Jc zal noch hedent houden mestdach
115
Al zouder myn ghebuers vut wonder zom mercken.
Cnape
 
Nv hebbic my ghestelt byzonder om wercken.
 
Gheldeloos/ zynde/ en heuet my noynt verdroten.
 
Ontbeyt myn smeesters huus staet ghesloten
 
Al waert ouer al feeste ofte zundach.
120
Sweerckedaechs/ jc noynt sulc beghun sach.
 
Tes best vp dat my/ de wete worde vercombient
 
Dat jc cloppe./ Au/ au./
Wyf
 
Wye es daer?
Cnape
 
Tes al vrient.
 
Wonder doet my pynen/ te bemerckene nauwe.+
Wyf
 
Waer omme comge?
Cnape
 
Om te werckene vrauwe.
125
Ghy ghelaet hu zo vreimde/ zo elc mercken mach.
Wyf
 
Ten es hier hedent gheen werckendach
 
So ghy muecht zien/ te deser spacie snel.
Cnape
 
Tscynt ooc an huwe habituwacie wel.
 
Want ghy ghepareirt zyt/ so elc scauwen mach
130
Al waert Paesschen/ ofte onser Vrauwen dach
 
Twelc selden sjaers/ pleicht te ghesciene.
Wyf
 
Jc houde mesdach.
Cnape
 
Tes goet te ziene
 
Dat ghy als nv/ daer toe ghestelt zyt.
 
Maer vrauwe jc bem al myn ghelt quyt.
135
Dus waeret goet/ vp dat jc mochte
 
Om nyeu te winnene/ dat jc wrochte
 
Van nv tot thauent/ jnt/ bedeimde.
Wyf
 
Tes hier mesdach.
Cnape
 
Dits ommers vreimde.
 
Want al de ghebuers/ jnde straete duere
140
Siet men jnt werck/ met neersteghen labuere.
 
Dus comt hu mesdach houden misselic by.+
Wyf
 
Jc houde mestdach.
Cnape
 
Alssicker vp ghisselic zy
 
So beghunt tghepeyns/ jn my te dakene.
 
Myn meester heift belooft te vulmakene
145
Als hedent een siege/ jc hoordet vermonden
 
Ende heift hem seluen/ daer jn verbonden
 
Vp thien scellynghen grooten/ te verbuerene
 
Ense niet vuldaen wort.
Wyf
 
Jc aventhuerne.
 
Van hem noch hu/ en zal thaemeer gewrocht zyn.
Cnape
150
Vrauwe ghy moet wonderlic bedocht zyn.
 
De waeromme van desen/ noynt blende Celie las.
Wyf
 
Om dat ghisterauent tonsent vigelie was
 
Daer omme eist hier mestdach ende groote feeste.
Cnape
 
Wat dynghe vigelie?
Wyf
 
Jae lieue bloote beeste
155
Weitge niet alst vigelie es snaeuens te vooren
 
Datter tsanderdaechs mestdaghen naer behooren
 
Oorconde alle priesters/ clercken ende papen?
Cnape
 
Huut desen mesdach zoudic wonder rapen
 
Ghy dynct my met fantasien ghequelt zyn.+
Wyf
160
Tes segghic mestdach.
Cnape
 
So moetse jnghestelt zyn
 
Nyeuwelicx/ want met my/ noch onghesticht esse.
 
Saterdach wast onser Vrauwen dach lichtmesse
 
Ende woensdach wordet eerst sint Amandt.
 
Waer comt ons nv/ dese mestdach jnt landt?
165
Noompt ons den sandt/ met talen fier ziet.
Wyf
 
Tes segghic mestdach.
Cnape
 
Ten staet jn mynen calengier niet
 
Van dese[n] mestdach en weet jc cleen noch groot.
Wyf
 
Jc houde nochtans mestdach.
Cnape
 
Wat by ghans doot.
 
Tblyct openbaer lueghene/ men zoudese tasten.
Wyf
170
Jc moeste nochtan ghisterauent vasten
 
Ende vleesch deruen tjeghens/ mynen danck.
Cnape
 
Twyf blyft by desen mestdach heuen stranck.
 
Jc en weet niet wat jcker/ vut wil dyncken.
 
Haddict jnden claeu/ zo mochtic ghaen dryncken.
175
Hedent mestdach thoudene en haddic ghescat niet.
Wyf
 
Bey alst vigelie es/ en weitge dat niet
 
Altoos volchter mestdach daer naer.+
Cnape
 
Trauwen dats kennelic / openbaer waer.
 
Maer duer tabuseren/ jc my verwondere
180
Hoet comt dat ghy/ alleene bysondere
 
Vigelie hebt ende mestdach houdt
 
Ende tvolc ouer al werct menichfoudt.
 
Doet my jnt verstant naar mynen heesch eruen.
Wyf
 
Om dat jc ghisterauent moeste vleesch deruen
185
Daer jc zin toe drouch duer slust vermaene.
 
Maer mynen man dede my te verstaene
 
Dat et vigelie was duer welc bediet
 
Dat jct vut grooter deuocie liet
 
Vreesende Gods ghebodt te brekene.
Cnape
190
Jc en wiste van gheen vigelie te sprekene
 
Jc adt vleesch myn becompte ken cant niet zwyghen.
Wyf
 
Ende jc en conste gheen jnt lyf ghecryghen
 
Omde vigelie/ zo mynen man gheseyt hadde.
Cnape
 
Jc wilde de vigelie noch ghebeyt hadde.
195
Noynt mestdach/ en quam zo qualic te passe.
Wyf
 
Hoe zo?
Cnape
 
Daer en es niet jnde casse
 
Waer mede sallic dan den mestdach vieren?
Wyf
 
Men zal hier niet wercken in gheender mannieren.+
 
Jc en wil niet dat men breict de vigeliedaghen.
Cnape
200
Dit mestdach houden machic wel sinte Odelie claghen.
 
Waer mede sallic nv den dach duere leuen?
Wyf
 
Jc salhu lieuer hu dachuere gheuen.
 
Maer ghy moet hu hedent van werckene vermyden.
Cnape
 
So doende zout ghy my verblyden.
205
Dat woort zoude my houden van werckene stille.
Wyf
 
Daer zyn twaelf grooten. Doet mynen wille.
 
Een zomersche dachuere/ dat jc hu junne.
Cnape
 
Hier mede sallic wel vutter tunne
 
Waghebaert ghecryghen den vullen heesch.
Wyf
210
Neimpt daer ziet een vinne vleesch.
 
Ghaet zouct gheselscip ter taveerne.
Cnape
 
Dat willic ghaen doen zeer ouergheerne.
 
Vrauwe hebt van uwer ghiften danck.
 
Jc worde jn taveerne eer hiet lanck
215
Daer jc met dryncken zal rusten de leden.
Wyf
 
Houdt ommers mesdach.
Cnape
 
Syt seck te vreden.
 
Twercken en es met my niet zo nyeuwe.+
Wyf
 
Wat zout ghy segghen/ oft mynen man beryeuwe
 
Dat hy ghisteren vigelie hilt?
220
Hy zal bysterlic hooren/ dus weist ghestilt
 
Alshy van myn mestdach houden crycht verstant.
Cnape
 
Onbeyt waer quam/ Paesschen zo jnt lant?
 
Niet te werckene ende ghelt jnden poot.
 
Me vrauwe es veeghe/ of huer jaecht de doot.
225
Wye zout ghelooft/ ofte ghezworen hebben?
 
Se moet den sant/ wel vutvercoren hebben
 
Daer zou of hout dese groote feeste.
 
Sou dynctme zynde/ berooft van gheeste
 
Want noynt en sagghic huer zo milde.
230
Adieu jc wil ghaen soucken de ghilde
 
Ende leenen mijn kele om ghieten om gapen.
Man
 
Helpe hoe vaste/ hebbic gheslapen.
 
Et dynct my wesende hooghe dach.
 
My en droomde van gheen vpstaen zo jc lach.
235
Jc hebbe gheslapen van tswarte jnt witte.
 
Ontbeyt wat mach/ bedieden ditte
 
Dat ghy dus moy wyf zyt ghecleet?
Wyf
 
Dat weit ghy wel.
Man
 
Voorwaer jc en weet.
 
Et zoudeme varen/ hu dus jent om zien.
Wyf
240
Jc houde mestdach.+
Man
 
Ende van wyen?
 
Berecht me datte. Eist vrauwe ofte man?
Wyf
 
Dat muecht ghy weten.
Man
 
Ken doe nochtan.
 
Dien sant moet van eenen vreimden troncke zyn.
Wyf
 
So moest ghy ghisterauent droncke zyn
245
Ofte niet wel hu sins vp tselue pas.
Man
 
Waeromme?
Wyf
 
Seyge niet dat vigelie was
 
Ende dat jc moeste ten seluen tyden
 
Vleesch deruen/ ende abstinencie lyden?
 
Dus houdic mestdach/ ter causen van dien.
Man
250
Wat au?
Wyf
 
Waer hebge ghesien
 
Vigeliedaghen doets my ghewach
 
Ten was mestdach den anderen dach?
 
Berecht my datte vp alle bede.
Man
 
Jae maer wyf/ jc ghecter mede.
255
Souden wy daer omme worden jn ghescille?
Wyf
 
Jc hilt ghisteren vigelie/ naer uwen wille.
 
Schelycx sult ghy hedent/ jc darfs my verbouden+
 
Naer mynen wille mestdach houden.
 
Et comt my zo/ jnt hooft ghescoten.
Man
260
Sal thuus al den dach blyuen ghesloten?
 
Wat sullen de ghebuers mueghen mercken?
Wyf
 
Datmer niet en sal willen wercken
 
Wat heifter hyement/ mede te doene?
Man
 
Dit mestdach houden/ es met hu wel groene.
265
Want ment hu niet/ ontlegghen en can.
Wyf
 
Waeromme hilt ghy ghisteren vigelie dan
 
Dan om nv mestdach te houdene? My berecht.
Man
 
Tes gheck.
Wyf
 
Jae zo ghy seght.
 
Maer jc en houdet voor gheen gheckynghe.
270
So ghy ghisteren hadt ter vigelien verweckynghe
 
So hebbic nv jc machgher my snel vp rommen
 
Om mestdach te houdene.
Man
 
Wel vp commen
 
Sal my dese vigelie/ ghesproken naect.
 
Hedent haddic belooft/ te zyne vulmaect
275
Een siege vp de verbuerte van thien scellynghen.
 
Nv hebbic my ghebrocht/ jn dese quellynghe.
 
Waer hebbic my seluen jn ghesteken?+
 
Wat rampe mach myn cnape ghebreken
 
Dat hy om wercken/ niet en es bedocht?
Wyf
280
Hu cnaepe?
Man
 
Jae.
Wyf
 
Die hebbic vut ghecocht
 
Om mestdach te houdene/ alzo wel als ghy.
Man
 
Wat dynghe vut ghecocht?
Wyf
 
Jae jc vry.
 
Een somersche dachuere/ leydic hem jn dhant.
Man
 
Dat was twaelf grooten.
Wyf
 
Dats goet verstant.
285
Riectge dat/ zo en hebt ghy de snoter niet.
Man
 
Ghy dynct my spelen jnde coter ziet.
 
Dit mestdach houden salmy scaden dobbele.
Wyf
 
Noch ghaf jc hem van vleessche een goede cnobbele
 
Om dat hy vp myn beuel zoude gheerne dyncken.
Man
290
Waer bevoer hy?
Wyf
 
In taveerne dryncken+
 
Met de ghilde van zynder benden.
Man
 
Ghy muecht vry wel ghaen ten Blenden
 
Ende een offrande sinte Odelie draghen.
Wyf
 
Men zal hu leeren maken vigeliedaghen
295
Meer dan men houdt/ byder kercken ghebode.
Man
 
Oft my vp compt/ dat weet Gode.
 
Niet meer en staet my vigelie te verkiesene.
 
Thien scellynghen grooten/ zo te verliesene
 
Ende myn cnape vleesch/ en ghelt te gheuene.
300
My staet noch langghe/ ghequelt te leuene.
 
Men zoude met zo vele/ jnde Lelie houden
 
Een goet chierken.+
Wyf
 
Leert vigelie houden
 
So muecht ghy tsanderdaechs mestdach vieren.
Man
 
Ghy en sult my niet meer alzo bestieren.
305
Al ghaet my tverlies tjeghen zo jc scatte
 
Ghy deelt mede.
Wyf
 
Wat achtich datte?
 
Tverlies en deert my niet en spille.
Man
 
Die pays wil houden vulcomme den wille
 
Van zynen wyfue/ jc zout hem raden.+
Wyf
310
De vrouwen en wachten gheen bescaden.
Man
 
Die pays wil houden/ jc zoudt hem raden.
Wyf
 
Sulc waent zyn wyf/ beghecken versmaden
 
Tcomt hem somtyts vp al zwyghende stille.
Man
 
Die pays wil houden/ jc zoudt hem raden
315
Vulcomme van zynen wyfue de wille.
Wyf
 
Daer leifter by dien veil jn ghescille
 
Twelc gheen noot en ware/ naer myn ontvouden.
Man
 
De vrauwen huerlieder opinie houden
 
Onghelycker vaster dan de mans.
Wyf
320
Jc hadde auerecht gheseyt by uwen payse bycans
 
Maer jc laet om al dit vole eerbaer.
Man
 
Wat daer of es/ weir lueghene of waer
 
Dat laten wy daer/ te deser spacie
 
Wilt danckelic nemen/ ons slichte colacie
325
Vut recriacie/ hier ghedaen/ ter feeste zoet
 
Duer de gracie/ vanden Heleghen Gheeste goet
 
Jn wiens meeste gloet/ eeuwich zonder cesseren
 
De heleghe Drie Santinnen jubileren.

†A†M†E†N†


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

datums