|
| |
Sommige leeringhen ende opinien nut wesende eenen Christen mensche.
LAet altijt by u wesen dese Leeringe des warachtigen Christenheyts: Als dat geen Christen Mensche sal meynen hem selven te wesen gheboren, of dat hy hemselven alleen wil leven: Maer wat hy hevet, ende wat datter is dat en sal hy hemselven niet toeschrijven oft gheven, maer hy sal daer Godt van dancken, ende sal vermoeden alle zijn goeden alle menschen gemeyn te wesen, want die Christelijcke liefde en kendt geen eyghendom, ende hy moet lief hebben die goede menschen in Christo, ende die quade om Christum, die alder eerst ons lief heeft ghehadt, noch wesende zijn vyanden, ende heeft hemselven al heel overghegheven om ons te verlossen: Ende hy ontfanght die goede menschen, want sy goet zijn, ende die quade op dat hyse beter sal maecken. Ende men sal gheenen mensche haten, niet anders dan ghelijck een ghetrouwe Medecijn Meester haet die cranckheydt, ende alsoo sal hy oock haten die sonden. Ende hoe dat die siecte des eenen menschen grooter is, soo veel meer sorchvoudicheydt sal daer toe doen de reyne liefde: Ist een overspeelder, ist een Kerck dief, ist een Turck, soo wilt vermaledijen ende versmaden dat overspel ende niet den mensche, ende versmaden die dieverije oft Kerckschendinghe ende niet den mensche, slaet doodt die Turckschap ende niet den mensche: Hy sal doen zijn naersticheydt die hy hemselven alle ghemaect heeft, maer laet behouden blijven den mensche die Godt heeft ghemaeckt: Voort dat hy allle menschen, goedt ende wel doet, ende dat hy niet schandelijcken en is den ghenen die dat verdient hebben, en doet bystant den ghenen diet niet verdient en hebben: In alle voorspoet zijns even menschen sal hy hem verblijden als in zijns selfs, ende sal droevich wesen van alle tegenspoet als zijns selfs. Dat is dat Paulus ghebiet te weenen metten ghenen die daer weenen, ende vrolic te wesen metten ghenen die vrolijck zijn? Noch dat meer ende swaerder is, hy sal hem meer bedroeven van eens anders quaet dan zijn eygen, ende blijder zijn van dat goedt zijns broeders dan zijn zelfs. Ten behoort niet een Christen mensche te dencken, wat heb ick met hem te doen hoe dat hy is, ick en kenne hem niet, hy is my vreemt ende onbekent, hy en heeft mijn noyt goedt ghedaen, hy heeft mijn wel quaet ghedaen ende hy heeft my noyt ghebaedt: Van dese ende deser ghelijcke en wilt niet overlegghen, maer wilt dencken wat verdienste dat u Christus verleent heeft die van zijn groote goedt ende weldaet die hy ons ghedaen heeft niet en begheert eenich loon voor hem, maer dat wy dat doen ende loonen sullen in ons even mensche. Siet toe wat u even mensche behoeft, ende wat ghy gheven meucht, ende denckt alleen het is mijn mede broeder in Godt, ende mede erfghenaem in Christo ende zijns lichaems een lidt ende met zijn bloedt verlost, ende mede gheselle des ghemeyn gheloofs, ende tot die selfde, gratie ende salic- | |
| |
heydt des toecomende levens gheroepen, als die Apostel seydt: Een lichaem ende een gheest, soo als ghy gheroepen zijdt in een hope ws roepers, een Heer ende een Gheloof, een Doopsel, een God ende Vader aller dinghen, die daer is boven alle ende door alle, ende in ons allen: Hoe mach hy vreemt wesen daer soo menichvuldige vanden der eenicheydts tusschen is. Onder die Heydenen is veel gheacht tot vrientschap, dat sy segghen, het is onse mede burgher, onse swagher, onse maechscahp, oft alsmen ghemeynlick seyt hy is my dienstachtich, het is mijns vaders vrient, hy heeftet wel verdient, hy is bequaem, hy is van eerlijcken Ouders ghebooren, hy is rijck oft dier ghelijcke, Ende ist niet in Christo soo ist niet. Hout dit alleen voor ooghen ende het sal genoech zijn: Tis mijn vleesch, tis mijn mede broeder in Christo. Alle dat gheen datmen een lidt doet, dat voeltmen ende vloeyt in dat gantsch lichaem, ende voort int hooft: Ende wy zijn altesamen leden, ende die leden tsamen hanghende die maken een lichaem, ende des lichaems hooft is Christus, ende dat hooft Christi is Godt, ende wat daer een sonderlinghe, lidt gheschiet, oft wel oft qualijck dat gheschiet u, dat gheschiet alle leden, dat gheschiet Christo, ende dat gheschiet God: Alle dese zijn een God Christus: dat lichaem, ende die leden. Het en heeft geen stede onder die Christen datmen seyt, gelijck met gelijck, ende dat oock ongelijckheyt is een moeder des haedts. Waer toe zijn die namen alsoo seer onghelijck daer alsulcke eenicheydt is, ten behoort niet totter Christenheyt datmen ghemeynlijck seydt datter altijdt een haet is tusschen een hofman ende een burgher, een landtman ende een steedts man, een edelinc ende een van den ghemeyn volcke, burghemeester, ende een slecht burgher, een lombaert ende een duytsche, een franchoys ende een engelsche, een ghelders ende een cleefse, een stichts man, ende een hollander, de geleerde ende ongeleerde, een clerck ende een leecke, een priester ende een monick, een observant ende een collect, een carmelijt ende een jacobijn. Waer is die liefde die ooc zijn vyant lief heeft, wanneer een verwandelinghe van eenen naem, oft wanneer een verwe van een cleet een weynich ongelijck oft verscheyden is, oft dat gordel, oft die schoenen oft ander ghecsmare oft dwaserie maken die een den ander hatich: Daerom laet ons haten dese kintsche loghenen ende dat wy ons wennen ende voor oogen hebben dat warachtich is, welck Paulus seydt tot veel plaetsen, dat wy alleghader zijn int hooft Christo, eens lichaems leden metten selven gheest als een mensche gheworden, ist dat wy alsoo in hem leven, dat wy niet en haten die leden die meer saligher zijn, ende dat wy te hulpe comen die leden die crancker zijn, op dat wy verstaen dat wy selve ontfangen weldaet als wy doen onse even mensch eenich goet of weldaet, ende dat ons quaet gedaen is, als onse broeder beschadighet is: Noch niemant een sal hemselven soecken, maer een yegelijc na zijn vermoghen, van dat ghene dat hy van Godt ontfanghen heeft, dat hy dat gheve int ghemeyne, alsoo dat alle dat geen dat gecomen is van dat hooft Christo, weder coemt daert van daen ghecomen is. Dit is dat ons Paulus beschrijft tot den Corinthien, segghende: Dat lichaem is een ende heeft veel leden, maer alle die leden zijn leden eens lichaems, hoewel datter veel zijn, noch- | |
| |
tans sy zijn een lichaem, alsoo oock Christus, want wy zijn alle door eenen geest gedoopt in een lichaem, het zijn Joden oft Heyden, knechten oft vrye ende alle hebben wy gedroncken in eenen geeste, want dat lichaem is niet een lidt maer veel leden, want oft die voedt sprake ick en ben niet de hant, ic en ben maer vanden lichaem is hy daerom niet van den lichaem, ende of dat de oorsprake ic ben niet de ooghe, ick en ben niet vanden lichaem is dat daerom niet vanden lichaem, oft dat gantsche lichaem waer dat ooghe, waer is dan dat ghehoor, oft al heel waer dat ghehoor, waer ware dan dat riecken. Maer nu heeft Godt ghesedt die leden een yeghelijck aenden lichaem alsoo hy woude: Ende oft sy al waren een lidt hoe waert dan dat lichaem, maer nu zijn daer veel leden ende maer een lichaem, want dat ooghe en mach niet spreken totter hant ick en behoef niet uwe wercken, oft dat hooft totten voeten ghy zijdt my niet nootdruftich: Maer veel meer de leden des lichaems, die daer schijnen te wesen die crancste die zijn meer van noode, ende die wy meynen de onedelste leden des lichaems te wesen, desen gheven wy overvloedighe eere, ende die daer zijn oneerbaer leden die hebben die overvloedichste eerbaerheydt, maer onse eerbaer leden en behoevens niet, maer Godt heeft ghetempert den lichaem den welcken ghebrack die overvloedighe eere, op dat niet en sy tweedracht inden lichaem, maer dat die leden zijn sorchvoudich onder malcanderen in dat selve, want ghy zijdt dat lichaem Christi, ende leden van dat lit. Deser gelijc schrijft hy ooc totten Romeynen, want also wy hebben veel leden in een lichaem, maer alle leden hebben niet een werc, also zijn wy vele een lichaem in Christo, maer een yegelic zijn een des anderen lidt, hebben verscheydelijcke gaven na der genaden die ons is gegeven, noch schrijft die totten Ephesien: Want doende die waerheyt in die liefde, so wasschen wy in hem die daer is dat hooft Christus, wt welcke dat geheele lichaem is te samen gevoeget ende gesterct door een vergaderinghe des diensticheyts nae werckinge eens yegelijcx lidts in een mate, in welcke hy door die vermeeringhe te samen ghevoecht heeft tot een stichtinghe zijns lichaems inde liefde: Ende op een ander stede ghebiedt hy dat wy malcanderen die eene des anders lasten sullen draghen, wandt wy zijn met malcanderen leden: Siet hier oft sy oock den lichaem hooren, die ghy tot veel plaetsen hoort seggen het is mijn goedt, het is my overmidts erfnisse aenghecomen, ick besittet met recht ende niet met bedroch, waerom en mach ick dat niet ghebruycken ende misbruycken na mijn eygen wil, waer om sal ict den genen geven die ick niet schuldich en ben, ick brenge dat door, ick verteert ende tis mijn, ende dat ic wech brenghe wat heeft daer een ander mede te doen: V mede lidt vergaet ende ristelt van honger, ende ghy eet seer costelijcken ende leckerlijck, u broeder bevet naect, ende ghy hebt so veel cleederen dat ghy nau de motten daer wt meucht keeren, ghy verspeelt op eenen nacht duysendt gulden ter wijlen dat een arm maghet verliest haer eere, ende wordt gheschent door noodtdrufticheydt, ende daer vergaet een siel daer God voor ghestorven is, ende ghy seght wat leyt my daer aen, ick doe dat ick te doen heb, nochtans meyndt ghy met aldusdanighe manieren ende wercken te wesen een Christen mensche ghy die niet waer- | |
| |
dich en zijt te wesen een mensche. Ende ghy sidt in een gheselschap, ende ghy hoort van die een oft ander achterclappinghe daer yemant naem oft faem mede onteert wordt, ende ghy swijghet oft lacht mede met die achterclapper, ende ghy segt ick soude hem ghestraft hebben hadt my of den mijnen aenghegaen datter gheseydt wordt, ick en heb gheen doen met den ghenen die daer beclapt worden: Daerom is u deel niet met dz lichaem ist sake dat ghy niet zijdt met dat lidt, noch oock metten hoofde ist dat ghy niet en zijt van dat lichaem Christi. Ende sy segghen oock wy moeten wel ghewelt met ghewelt wederstaen: Ic en straffe niet noch en segge niet teghen tgene dat de Keyserlijcke rechten toelaten, maer dat verwondert my, dat dese woorden ghecomen zijn in de werelt ende ghewoonten der Christen menschen, ick hebbe yemant schade ghedaen maer ick worde daer toeghebrocht, ick heb liever een ander schade te doen dan ick self soude lijden. Al ist dat die menschelijcke rechten dese ende deser gelijck niet en pijnighen, wat sal onse Keyser Christus doen ist dat ghy zijn wet niet en hout die hy heeft inghesedt ende beschreven zijn door sinte Matheus. Ic en segghe u niet alleen weder te staen dat quaedt, maer isser yemant die u slaet aen die rechter wanghe biedt oock die ander, ende die met u wil kijven int recht, ende uwen rock wech wil nemen, soo laet hem oock uwen mantel, ende ist dat u yemant dwinghet te gaen duysent treden, so gaedt met hem noch twee duysent. Hebt lief uwe vyanden, ende doet wel die u haten, ende bidt voor den ghenen die u vervolgen ende onrecht doen, op dat ghy moecht wesen kinderen ws vaders die daer is inden Hemel, die zijn Sonne laet schijnen op den goeden ende quade, ende hy laet reghenen op die rechtveerdighe ende onrechtveerdige. Ende ghy antwoort weder, Christus heeft dat tot my niet geseyt, hy heeft dat geseyt totten Apostelen die perfect ende volmaect zijn, En hebt ghy niet ghehoort ende verstaen dat hy seydt op dat ghy sult moghen wesen kinderen ws vaders. Ist dat ghy niet en wilt wesen een kint Gods, soo en hoort dese wet niet tot u, want hy en is niet goedt die niet en wil wesen perfect ende volmaect. Ende wilt oock verstaen, ist dat ghy gheen loon begheert so en is dat ghebodt voor u niet, want daer volghet nae, ist dat ghy lief hebt den genen die u lief hebben, wat loon sult ghy hebben, ghelijck oft hy segghen woude, gheen loon, want den ghenen wel te doen die u wel ghedaen heeft en is gheen deucht, maer niet te doen is groote misdaet, want niemandt en is die ander wat schuldich daer die een doet ghelijck die ander. Hoort wat die groote Doctoor der Christelijcker rechten, Paulus seydt: spreket wel van den ghenen die u vervolghen, spreect wel ende en wilt niet qualijck spreken ende en wilt niemant weder gheven quaedt voor quaedt, ende ist sake dattet wesen mach soo veel als in u is, soo hebt met alle menschen vrede, u selven niet beschermende mijn alderliefste, maer gheeft den toorn een stede, want daer is gheschreven: Gheeft my die wrake ende ic salt weder geven seyt die Heere, maer ist sake dat u vyant hongert, spijst hem, ist dat hy dorst, gheeft hem dranc, want dat doende so sult ghy verghaderen die colen des vyers op zijn hooft. En wie niet verwonnen werden van dat quaedt, maer verwint dat quaet int goedt, Hier op segt | |
| |
ghy dan, wat soude daer nae anders comen dat dat ic met mijn sacht moedicheydt soude voeden ende vermeeren zijn spijticheyt, ende als ic heb verdragen dat oude onrecht dat ick hem soude verwecken ende noodighen tot nieu onrecht te doen. Ist sake dat ghy moecht vlien of schuwen dat quaedt sonder uwe schade, dat en verbiedt v niemandt, maer ist dat ghy niet vlien oft schouwen en moecht, wacht u te segghen dattet beter is quaet te doen dan te lijden. Ende ist dat gy moecht so verbetert hem, of met veel weldaden doende, oft met saechtmoedicheyt verwinnende, ende en helpt dat niet so isset beter dat hy niet meer en misdoet, ende verlooren blijft, dan ghy beyde te samen, ende het is beter dat ghy rijck wordet met dat loon des verduldicheyts, dan wederom met quaedt te loonen beyde quaet te worden. Daerom laet u dat wesen een wet ende een Christelijcke insettinghe, met alle menschen te vechten in liefde, in sachtmoedicheydt ende in weldaden, ende den minsten te wijcken in kijven, in haet, in achterclap in spijticheyt ende in onrecht. Hier op segt ghy weder, hy en is niet waerdich datmen hem sal goet doen, oft wat van hem te verdraghen. Op dat ghy u selven sult moghen waerdich maken, soo is Christus weerdich door wiens gratie ende wille dattet gheschiedt: Soo segt ghy mede, ick en wil niemant quetsen of quaet doen, noch ick en wil niet lijden dat ick ghequetst worde. Nochtans als u misdaen is, wilt die schulden vergheven wt gantscher herten, u wachtende datter niet en is dat yemant u soude moghen vergheven, ende wilt neerstich zijn int schouwen uwer schuden als ghy gheerne verghevet een ander zijn schult: Ende hoe dat ghy grooter zijdt, soo veel te meer wilt u even Christen mensche toe gheven, op dat ghy alle menschen moecht dienen in die liefde. Ist dat ghy van Edelen gheslachte zijdt, soo sullen die wercken die Christo waerdich zijn u niet verduysteren, maer sy sulllen verheffen ende eerlijck maken die edeldom ws gheslachts. Ist dat ghy gheleert zijdt, soo veel te bequamer sult ghy moghen verdraghen ende verbeteren die onwetenheydt der ongheleerder. Ende hoe dat ghy meer van Godt ontfanghen hebt, hoe dat ghy u broeder meer schuldich zijt. Sijdt ghy rijck, wilt ghedencken dat ghy zijdt een Schaftenaer van uwen goeden ende gheen Heere oft eyghenaer, ende siet wel toe hoe dat ghy dat gemeyn goedt handelt. Ghy vermoet en meynt dattet besitten ende eyghendom der tijdtlijcker ghoeden alleen verboden is den Monicken ende den Relighiosen, ende dat die willighe armoede haer allen inghesedt is, ghy dwaelt, want alle beyde behooren sy tot alle Christen menschen. Die Wedt der menschen pijnicht datter yemandt steeldt ende wech draecht dat hem niet en is, ende sy en pijnicht niet dat ghy onthoudet die nootdrufticheydt ende ghebreken ws broeders, zijdt des seker, beyde salt Christus pijnighen. Ist laecke dat ghy een raedtsman zijdt, laet u die eere niet wreeder ende vreemder maken, maer die last sorchvoudigher: Ende ghy segt oock, ick heb gheen gheestelijcken last, ick en ben gheen Pastoor, Deecken of Bisschop, dat is u toe te geven, maer en zijt ghy niet een Christen mensche, siedt wel voor wien dat ghy toebehoort al en hebt ghy gheen Geestelijcken last. Ende Christus is ghecomen in die werelt in alsulcke groote | |
| |
versmaetheyt, dat de menschen meynen ende vermoeden datter seer eerlijcken ende Coninclijcken is met Christo geen doen of gemeynschap te hebben, ende wie dat hem naerder ende meerder lief heeft, hoe dat hy meer te versmaden is. Ende hoort ghy niet alle dage dat ghemeyn volc ende Leeken als sy toornich zijn, dat sy met groote spijt verwijten die namen van een Clerck, Priester ende Monick alsulacken moet ende manieren oft sy segghen ende verwijten souden, ghy zijdt een overspeelder, dobbelaer, een kercdief, my verwondert waerom dat sy niet mede en verwijten dat sy dat Doopsel ontfanghen hebben, ende als de Turcken ende Saracenen verwijten ons den bynaem Christi: Maer waert dat sy seyden een quaet Clerck, een onwaerdich Priester, ende een weerlijck Monick, soo waren sy te lijden, aenmerckende die quade seden ende wercken der menschen, ende niet versmadende die prosessie oft belijdinghe der deucht ende der gheestelijckheydt. Also zijnder oock veel die haer beroemen ende voor een houden hoe veel Maechden dat sy onteert ende gheschoffeert hebben, hoe veel goedts dat sy in de oorloge genomen ende gherooft hebben, ende hoe veel ghelts dat sy met dobbelen ghewounen ende verloren hebben, ende veel alsulcke ghelijcke boosheden, nochtans alsoo wesende en weten sy niet spijtelijcker ende versmadelijcker yemant te verwijten dan dat hy een Monick oft Pape is: Maer dese en hebben met Christo gheen doen, dan dat sy Christen heeten alleen metten naem tot haer verdoemenis. Ende daer en is gheen ander Godt ende Heere der Bisschoppen ende Prelaten oft van Burghemeesteren ende Raetsheeren, beyde zijn sy stadthouders Gods, ende beyde sullen sy hem daer af reden geven. Ende ist dat ghy een Raetsheer zijdt ende elwaerts toesicht hebt dan tot Christo, al heet dat ghemeyn volc u een Simon Magus oft vercooper der gheestelijckheydt, nochtans sal u Christus voor alsulcke pijnighen. Ende ist dat ghy eenige heerschappie oft digniteyt begheert niet om profijt des ghemeynen goets, maer om u eyghen baet oft om wrake te doen, soo is uwe heerschappije een moorderie voor Godt. Ende als ghy berooft zijdt, soo vervolghet ghy die roovers niet alleen op dat ghy u goedt meucht weder crijghen, maer oock om dat hy by hem heeft dat u niet toe behoort: Iae vraghe, wat onderscheydt tusschen u ende die roovers is, dan sy zijn roovers der coopluyden ende ghy een roover der rooveren. In als ten waer dat ghy met alsulcke meeninghen zijt raetsman of burghemeester dat ghy niet om tverlies van u goedt, noch oock om dat verlies van uwen lijve, maer alleen wilt beschermen ende voorstaen die rechtvaerdicheydt soo en sal Christus niet toestaen uwe administratie ongepijnicht. Ende nae die sententie van Plato so isser niemandt waerdich om inden raet te sitten, die gheerne inden raedt is. Ist dat ghy een Prince zijdt, wacht u dat die quade ende fenijnige tonghen der pluymstrijckers u niet en bedrieghen, segghende: ghy zijt een Heer, ghy zijt boven de wet ghy zijdt vry, alle dinck is u rechtveerdich, ghy moghet doen dat u lustet, ende het en roert u niet dat ghemeynlijck die Priesters predicken. Maer wilt neerstelijcken overlegghen ende aenmercken dat waerachtich is een Heer van alle dinck Jesus Christus, welck ghy aldermeest moet ghelijck wesen want ghy zijn | |
| |
stadthouder zijt, ende ghy moet aldermeest zijn leeringhe volghen, want hy strenghelijcker van u reden sal eyschen dan van een ander, en wilt niet vermoeden dattet al recht is dat ghy wilt, maer dat ghy dat alleen wilt dat recht is. In als daer en is gheen dinck eerlijcker ende glorioser den Coninghen ende Princen, dan na te volghen aldernaeste dat leven, ende die wercken des alder overste Conincx Jesu Christi die daer heeft gheweest ende is de aldermeeste ende beste, hy heeft versaeckt zijn rijck te wesen van deser werelt, nochtans was hy Heere des Hemels ende der Aerden. Maer die Princen der Heydenen die hebben heerschappije over haer ondersaten, maer een Christen Prince en ghebruyct gheen macht in zijn ondersaten maer liefde, ende die alder meest is die deucht hem te wesen d'alder minste, ende haer alder dienaer ende geen Heere. Waerom ic my, seer verwonder van de eergierige namen der macht ende heerlijckheyt, also datse gecomen zijn tot de Pausen ende Bisschoppen, ende oock dat die Doctoren die men heet inder Godtheydt hen niet en schamen soo nwetielijcken ende eergierichlijcken begerende van dat gemeyn volc te worden genaemt onse meester, want Christus beyde verboden heeft zijn Apostelen dat sy niet en souden toelaten datmense Heere oft Meester soude heeten, want daer niet meer is dan een Heer ende een meester die dat hooft is van ons allen Jesus Christus. Apostel, Bisschop, Pastoor: dit zijn altesamen namen van diensten ende niet van heerschappijen Paus ende Abt zijn bynamen der liefden ende niet der macht. Daerom wil ick aldus diepe voortgaen in de groote Zee der dwalinghen der menschen. In wat staten der menschen een warachtich Gheestelijck mensche in siedt, soo vint hy veel dat hy mach bespotten, ende veel meer dat hy mach beweenen, oock sal hy vinden die alder verkeertste archste opinien die al heel onghelijck ende teghen die leeringhe Christi zijn, ende dat meeste deel deser quader opinien comen daer wt, want inde Christenheydt ghebracht ende toegelaten is een nieuwe werelt, ende datmen leest die oude Leeraers ende Doctoren van die werelt, dat sy segghen ende heeten u die daer weynich gheleert zijn die leken, ende schrijven alleen tot den ghenen die noch Monicken noch Religiosen en zijn, die werelt wordt ghenoemt int Euanghelie by die Apostelen, by Sinte Augustijn, by Sinte Hieronimus, die daer vreemt zijn van t'gheloof Christi, vyanden des cruys Christi, ende blasphemeerders in Godt. Ende aldusdanich zijn sy die daer zijn tegen morgen sorchvoudich want sy hen niet en betrouwen in Christo, sy arbeyden ende vechten om rijckdommen, om eere, om wellust ende door verblintheydt ende verduysteringhe der sienlijcker ende ghevoelijcker dinghen aennemen sy de valsche goeden voor de warachtighe goeden, want die werelt en bekent Christum niet die daer is dat eenighe ende warachtige licht. Dit is die werelt, die al gheheel ghestelt wesende int quaedt, hemselven lief heeft, hemselven leeft, en die hemselven soect, want sy Christum niet aenneemt, die daer is de warachtighe liefde. Van deser werelt heeft Christus gheraden ende afghekeert, niet alleen zijn Apostelen maer allen den ghenen die hy wil brenghen totter salicheyt, ende oordeelt hem waerdich te wesen dat eewich leven die de werelt ende al datter in is versmaedt.
| |
| |
Met wat manieren mengen wy dese werelt met die Christenheyt, daer in alle schriftueren Gods soo verdoemt wort metter Christenheyt, ende waerom willen wy met ons ende onse sonden smeecken door den ydelen naem, die werelt. Dese dwalinghe vermeeren sommighe Leeraers ende Doctoren die dat woort Gods veranderen (als Paulus seydt) ende die daer trecken die Godlijcke schriftuere na de loop der werelt ende manieren der tijden als veel bequamer ende meer van noode is, ende behoort te wesen dat die seden ende wercken des werelt verbetert ende gestelt sonden worden na de regulen der Heyliger Schriftueren. Daer en is gheen schadelijcker maniere van pluymstrijcken ende om ons selven te bedrieghen, dan als wy door die woorden des Euanghelijs ende der Propheten met onse sonden smeecken, als een Prince hoort lesen: Alle macht is van Godt, soo verhooveerdicht hy hem terstont daer in. Waerom maeckt u de Heylighe Schrijft niet sorchvoudigher dan hoovaerdiger, ghy weet ende denckt wel dat Godt u dat rijck te regheeren heeft ghegheven, maer ghy en peyst ende overleght niet wat reden hy van u eysschen sal hoe ghy gheregheert hebt. Ende ghy rijcke menschen ghy hoort dattet verboden is alle Christen menschen, dat sy niet en sullen hebben twee rocken, maer die Prediker oft Doctor inder Godtheydt beduyt u de ander rock te wesen watter meer is dan die natuere behoeft ende van noode is, ende alle dat ghy tot u begheerlijckheydt ende sinnelijckheydt hout. Hier op antwoort dan de vrecke ende gierige: Het is waer maer my ghebrect noch vele, dit hout die vleesschelijcke ende beestelicke mensche voor recht, ende van die liefde cout wesende, so seyt: Dat die ordinantie ende gewoonte vanden lande is, ende en denckt niet dat dat liefde is dat ghy sult setten u gelt voor een ander, u leven voor een ander, u fame voor een ander. Hier op so seyt hy weder, ick en sal niet geven op dat ick selve gheen ghebreck en lijde, ick en sal zijn fame niet beschermen op dat daer gheen vlecke en come in mijn fame, ick sal mijn broeder in last ende perijckel laten blijven op dat ick daer selve niet en come: Cortelijck, ick sal al heel soo my selven leven op dat ick gheen schade en sal moghen lijden om eens anders profijt, eer oft faem. Wy leeren oock van sommighe Heylighe Mannen in dien dat sy wat gedaen hebben, dat ons niet en is nae te volghen dat wy dat alleen sullen nemen in exempel ende spieghel ons levens, de overspeelders ende dootslaghers die ontschuldighen hen met dat exempel Davids. Die ghierighe excuseren hen metten rijcken Abraham. Princen die ghewoonlijcken zijn Jonckvrouwen ende Maechden tot schande te brenghen die setten voor haer Salomons Coninghinnen ende boelen. Die daer buyck Godt is, hebben Noe voor ooghen. Die daer in onsuyverheyt leven met haer Maghen ende Nichten, die besmeken haer selven met Loth. Waer om keeren wy ons ooghen van Christo tot die sonden der Heyliger Mannen, ick darf segghen dat een Christen mensche niet en sal navolghen alwaert oock gheschreven inde boecken der Propheten ende der Apostelen: dat niet over een en comt met die leeringhe Christi. Belieft u na te volghen die Heylighe sondaers, ic en segghe daer niet teghens, indien dat ghy al heel haer na volcht. Wilt ghy David navolghen in overspel, so | |
| |
wilt hem mede navolghen in zijn penitentie. Ende hebt ghy Magdalenam die sondersse naghevolghet, wilt oock als sy, veel lief hebben, veel meenen, ende u neder worpen voor de voeten Christi. Hebt ghy die Heylighe Kerck vervolghet met S. Paulus, leeft also dat ghy bereyt zijdt uwen hals te strecken voor die rechtveerdicheyt. Hebt ghy valschlijck gesworen met S. Peter, soo wilt oock dat Cruyce met hem niet vreesen. Ende Godt laet groote mannen in sonden vallen, op dat wy niet en sullen wanhopen als wy in sonden ghevallen hebben: Ende als wy mede met haer ghesondicht hebben, soo sullen wy ons oock bekeeren ende beteren met haer, alle dwalinghe schouwende, int corte gheseydt. Al dat niet nae te volgen en is dat vergaren wy voor ons, ende al dat goedt dat sy ghedaen hebben dat vergheten ende vernielen wy ghelijck die spinnen die dat fenijn alleen wtsuyghen, ende dat ons salich soude zijn verkeeren wy int quaet. Wat hebt gy te doen met den rijcken Abraham bysonder gy, wiens gelt u God is: Dat hy door vruchtbaerlijcheyt der Aerden ende beesten rijck is gheweest, dat God hem voorspoet heeft verleent in tijdtlijcke goeden dat was noch in de oude vleeschelijcke wet, ende meynt ghy o Christen mensche dat daerom u gheoorloft is rijckdommen te vergaderen door recht ende onrecht, oft op dat ghyse in u sinlijckheydt qualijcken verteeren moecht, oft dat quader is, op dat ghyse in uwen huyse bewaren moecht. Abraham besittende veel goedts en heeft daer zijn herte ende begheerte niet op ghesedt, dat is wel te verstaen daer wt, want terstont doe hem Godt hadde geboden dat hy zijnen eenigen soon dooden ende offeren souden, heeft hy bereyt geweest: Hoe veel te meer heeft hy versmaedt zijn beesten, die door Gods gebodt zijnen eenighen soon alsoo versmade: Maer ghy die anders niet en denckt ende dromet, dan om tijtlijc goet ende om een cleyn winnighe u broeder bedrieghet, ende Christum vergheet, meynt ghy dat ghy Abraham ghelijck zijt. Die onnoosel maechdekens Loths dochteren, als sy saghen dattet landt alom verbrant ende vernielt was, meynende al de werelt te wesen vergaen ghelijck als sy voor oogen saghen, so meynden sy oock dat gheen menschen en leefden dan sy, niet met een onreyn ende leelijck opset ende raet, maer met een barmhertighen moet hebben sy heymelijcken ontstolen dat bywesen haers vaders, op dat t'menschelijcke geslacht daer by behouden soude mogen blijven. Bysonder in de tijt doe dat ghebodt noch macht hadde ende van waerden was: wasset ende vermenichvoudghet, ende ghy zijdt alsoo stout te ghelijcken uwe wonderlijcke ende onwtsprekelicke leelickheydt by haerder daet. Immer ist dat ghy leeft in uwen huwelijcken staedt meer na uwen welluste dan om kinderen daer van te crijghen, soo en twijfel ic niet haer by wesen haers vaders voor te setten, ende beter te houden, dan uwe echtschap. David na dat hy soo veel heerlijcke exempelen der goedertierenheydt volbracht hadde is hy eens in overspel ghevallen, ende by gheval. Meynt ghy dattet u daerom gheoorloft is alle u leven in eens anderen ende in vreemde slaepcameren te legghen. Sinte Peeter heeft eens Christum versaeckt om de vreese des doodts, om wiens wille hy noch soude die martelije lijden ende sterven, salt u daerom gheoorloft wesen in alle | |
| |
saken te sweeren: Sinte Paulus heeft onwetende ghesondicht, niet wt quade begheerten maer wt dwalinghe, ende also vroech als hy vermaent worde heeft hy opghehouwen, ende ghy wijs wesende, wetende ende siende, wordt out in quade wercken. Sinte Mattheus door een woordt gheboden wesende, heeft niet ghetoeft al heel die tollen achter te laten, ende ghy die dat ghelt lief hebt, en moghen u daer niet af trecken soo veel exempelen der heylighen, noch die Euangelien die ghy soo dichwils ghehoort hebt. Dese Bisschoppen segghen, Sinte Augustijn heeft twee boelen gehadt, het is waer, maer hy noch wesende een Heyden, wy opghevoet in die Christenheyt, hy noch een jonghelinc wesende, ende wy oude ende grijse: Ist niet een schoone ghelijckenisse, want hy noch jonck ende Heyden wesende, op dat hy niet belast ende gebonden soude wesen met der swaerheydt der echtschap, heeft een boelschap gehouden in die stede eens huysvrouwe, welcke hy oock geloof hielt al haddet zijn Huysvrouwe geweest, sullen wy Christen oude Priesters ende Bisschoppen ons laten duncken dat wy daer mede onschuldich zijn van alle onse onreynicheyt ende van alle manieren der onsuyverheydt? Het is al verloren in de Christenheydt nae dien dat die ghewoonte ghecomen is dat wy onse sonden bedecken ende toe geven met namen der deuchden, ende na dien dat wy meer wijs ende cloeck geworden zijn om onse sonden te beschermen ende te excuseren, dan neerstich om onse sonden te beteren. Ende alder meest, in dien dat wy leeren onse quade opinien te vestighen ende te stercken met die Heylighe Schrift, waerom mijn alderliefste broeder wilt in als versmaden dat ghemeyn volck, met haer quade opinien ende wercken, ende wilt al heel ende met een reyn hert aennemen die rechte Christen wet, ende wat u voor coemt wilt al versmaden om de liefde der goedertierenheydt. Ende Christus is u Leeraer ghenoech om wel ende recht te ghevoelen ende salich te leven. Ende al vermoedt, ende acht die wereldt aldusdanighen leven te wesen een openbaer sotticheydt, nochtans door dit leven heeftet God belieft alle menschen salich te maken, ende te behouden die in hem ghelooven. Ende salich is die dwase die daer wijs is in Christo, ende onsalich is die wijse die Christum niet en kendt. Ende also als ick wil dat ghy al heel anders sult ghevoelen, dan dat ghemeyn volck, alsoo en wil ick niet dat ghy alle anders wercken ende ghevoelen sult straffen, alle menschen hatelicken teghen wesende, ende haer leven beroerende, want daer wt soude u moghen comen twee quade te samen, dat een is dat ghy comen soudt in alder menschen haet, dat ander, nae dat ghy ghehaet waert van alle menschen dat ghy dan niemandt profijte of bate soudt moghen doen. Wilt u al heel toe voeghen tot alle menschen, op dat ghyse al in Christo soudet moghen winnen. Ende wilt ghemeen in alle dinck wesen alle menschen, op dat ghyse moghet winnen ende crijghen tot Christum. Ende soo verre alst moghelick is alst niet teghenstaet de goedertierenheydt, soo leendt u selven van buyten alle menschen, nochtans dat altijdt vast blijvet sitten binnen in u hert dat onbewegelijck voornemen, ende van buyten suldy noodigen uwen broeder met smeeckinghe, met lieflickheydt ende met vriendelijckheyt, ende en sult niemant vervaren met hardicheyt te comen tot Christum. Ende weet ghy wat van een | |
| |
gheestelick leven oft van die sonden te schouwen, dat en sult ghy niet met wreeden woorden wtroepen, maer met u goede wercken bewijsen, ende wederom en salmen de cranckheyt des ghemeyn volcx niet toegeven, also dat ghy de waerheydt niet stoutelijcken soudet derven beschermen. Met sachtmoedicheyt zijn de menschen te verbeteren ende niet te bedrieghen.
|
|
Auteursrechtvrij