|
| |
Die seste reghel.
ENde want my schrijvende een ander reghel int herte coemt, so wil ic nu setten die seste regel, die de voorschreven seer gelijc is, ende die alle menschen van noode is tot die salicheyt, ende die van weynich menschen geacht wort, als te weten dese: Dat herte datter begheert te comen tot Christum, dat moet veel anders ghevoelen dan dat vermoeden ende opinien des ghemeyn volckx is, ende datmen nergens van yemant sal begheeren een exempel des volcomen goetheydts, dan alleen van Christo. Hy is onse eenighe toevlucht, ende so wie dat van hem gaet, die scheyt van dat recht is, ende loopt wt den wech. Ende als Plato seer wel ghevoelt, ende verlaet die menschen vastelijck te moghen beschermen die deucht, die zijn hert niet ghevesticht en is met sekere ende vaste opinien des goedts ende des quaets: Ende hoe veel te quader ist datmen int herte al heel sette valsche opinien van dat gheen dat totter salicheydt hoort: Waerom dat wy moeten ten eersten sorch voudelic toe sien dat die bewaerders ende leerders die daer reyn moeten wesen van alle leelijckheydt der sonden (ghelijck die alderheylichste ende sekerste wet) in haer herte schrijven ende prenten die alderbeste opinien, wat datmen vlien sal, ende wat datmen begheeren sal: Want dat gheen datter ghevesticht is int hert met gedachten, dat thoont hy van buyten met die wercken: Daerom behooren die Christen menschen sonderlinge sorge te hebben, dat die kinderen van jonckx op onder die handen der geleerder, alsulcke opinien in haer herte ghevesticht worden die Christo aengenaem ende waerdich zijn: Want gheen dinck en isser vaster ende hooger int herte, dan datmen van jonges op went ende aenneemt? Verre, ende seer verre moeten zijn die Liedekens van die oorkens der jonghen, die de Christen menschen binnen ende buytens huys singhen, die leelijcker zijn dan die Heydenen souden willen hooren: En laet die kinderen oock niet hooren dat die moeder weent om eenige schade van tijtlijc goet, oft als sy haer suster ende goede vrient verliest, dat sy haer selven dan onsalich ende verlate roept: Ende laetse ooc niet hooren dat haer Vader verweten wordt dat hy zijn schande niet gewroken en heeft, oft dat hy niet ghenoech tijdtlijck goedt ghewonnen ende verghadert heeft. Ende dat daerom, want die natuerlijcke sinnen ende tverstant der menschen zijn seer toe ghe- | |
| |
neycht tot sonden, ende neemt aen terstont een schadelijck exempel, ghelijck dat stroo dat vyer. Wy moeten in alle outheyden naerstich wesen om te verdryven ende wt te royen wt onse herten, met die wortelen al de dwalinghe des ghemeyn volckx, ende saeyen in plaetse salighe opinien, ende die sullen alsoo sterck in hem worden, datmense met gheen dinck en sal moghen verdryven. Ende al die gheen die dit doet die sal die deucht volghen wtllichlick, sonder eenighen arbeydt, ende sal medelijden hebben metten genen die anders doen, ende en sal haer niet na volghen. Waerom Socrates seyt, die deucht niet anders te wesen dan wetenheydt oft kennisse wat datmen schouwen, ende wat datmen begheeren sal. Noch seyt hy op een ander plaetse dat die wetenheyt in alle deuchden soo veel goedts doet als dat die sonden nerghens af en comen dan van valsche opinien: Want die ghene die Christum lief heeft, ende die ghene die liefhevet wellusticheyt, gelt ende valsche eere, het is hem beyde soet: Die eene volcht dat goedt dat schoon is, maer die andere valt ende dwaelt door onwetenheydt, voor dat soet nemende dat alder bitterste is, voor dat bitterste vliende dat alder soedtste is, ende volghen oock voor dat ghene dat goedt ende winninghe is, dat ghene dat opentlijck schade ende verlies is, voor die schade vreesende dat een eenighe winninghe is, dat schoon achten dat gheen dat leelijck is, ende dat schade te vermoeden dat alleen deuchdelijck ende eerlijck is. Ende ist sake dat yemant wel beraden wesende verstaet alleen die deucht te wesen dat alderbeste, alder schoonste, alder eerlicste, aldernuttichste: ende hier teghen overlegt dat die leelicheyt der sonden is een eenich quaden pijn, stinckende schaemte, schande: Dese suldy overleggen, niet met die ghemeyn opinie der menschen, maer met die die natuere der dinghen ende ten mach niet geschien dattet hert dat so wel beraden is, langhe met sonden besmet sal blijven. Dat ghemeyn volck is de alderbooste leeraer om wel te leven ende te ghevoelen. Het is so verre gecomen onder die menschen, dat den meesten hoop dat alder quaetste behaget. Wacht u te dencken, dat doen alle menschen, ende aldus hebben onse vaderen ende voorvaderes geleeft, of in die meyninghe is die Philosooph, die Doctoor inder Godtheydt, oft soo leven die groote Heeren, oft dat heeft die Prince of Coninck ingheset, oft dat doen de Bisschoppen ende Prelaten, nochtans en zijn die t'ghemeyn volck niet. En laet u niet beweghen die groote namen, ick en achte noch dat ghemeyn volck niet na de stede oft plaetse, maer na der herten Dat is ghemeyn volck, so wie in dese speloncke der aerden gevangen is met haer begeerten, en achten die verbeeldinge deser werelt voor dz alder waer achtichste. Ende ist niet seer verkeert ende bijster datter luttel of niemandt en arbeydt te brenghen of te buyghen die wercken der menschen tot Christum, maer Christum tot dat leven der menschen. Daerom en wilt u niet laten duncken recht ende goedt te wesen dat u overste ende dat meeste deel der menschen doet, maer dat alleen recht te wesen dat over een coemt met die reghel Christi. Noch dat meer is, ghy moet geheel quaet vermoeden hebben in dat ghene dat vele menschen behaghet.
Het is een cleyne vergaderinge ende sal altijdt cleyn blijven die dat rechte ende eenvoudighe Christen gheloof, | |
| |
armoede ende die warachticheydt ter herten gaet: Sy is cleyn, maer salich, want dien alleen behoort dat rijcke der Hemelen. Nauwe is die wech der deuchden ende wort van weynich menschen betreden, maer daer en is anders geenen wech die tot dat leven leyt. Een wijs Timmerman die neemt een exempelaer van dat alderschoonste ende beste werck: Ende die schilders en setten niet voor haer dan die beste figuren ende tafels. Onse exempelaer is Christus, in wien alleen zijn al die redenen ende manieren om salich te leven, desen moeten wy sonder eenighe wtneminghe navolghen. Voort sult u ghy dan spieghelen in dat leven der goeder ende perfecter menschen, ende aen mercken hoe dat haer leven over een coemt met dat leven Christi. Van dat ghemeyn volck der Christenen wilt vermoeden, datter niet argher noch quader en is, noch oock by die Heydenen, soo verre als dat streckt tot quade opinien ende manieren. Voort van dat gheloof, wat sy daer of ghevoelen daer moghen sy selfs toesien. Dit is dat alder sekerste, datttet gheloof sonder wercken die tgheloofwaerdich zijn, niet alleen gheen baet oft hulp en doet, maer het sal ons comen tot vermeerderinghe der verdoemenis, wilt die oude historien overlesen, ende wilt die ghelijcken by die manieren ende wercken te desen tijden. Wanneer is de sedicheyt ende bequaemheydt meer versmaedt gheweest, wanneer zijn de rijckdommen hoe datmense oock vercrijghet) in alsulcken waerden gheweest, ende in wat werelt hevet waerachtelicker gheweest dat Horatius seydt, dat dat ghelt is een Coninginne, sy gheeft ons een huysvrouwe met der morgen gave, gheloof, vrienden, groote gheslachten, ende ghedaente ofte moet. Wanneer heeft die onsuyverheydt meer ontbonden geweest, wanneer heeft verachtinge ende overspel breeder ende wijder haer geopenbaert, ende min gepijnicht of minder schande gheweest, ende als de Princen ende Heeren in aldusdanige sonden vallen enden doen, soo laet hem een yeghelijck duncken dattet also behoort, ende eerlijck is om te doen al dat geen datmen int Hof der Princen doet. Van oudts pleghen sy die achter die ploech ginghen te beschimpen ende te begecken die liefhebbers der lichter vrouwen, ende de hovaerdighen, ende gierighen, ende haer ghelijcken, also datmen van alsulcke persoonen in batement en speelde, openbaer makende die sonderlinghe sonden voor dat ghemeyn volck, welcke sonden nu worden ghepresen vanden hoflieden. Hoe veel exempelen leestmen van die Heydenen, die na dat sy dat ghemeyn goedt oorbaerlijcken geregheert hadden, dat sy gheen ghelt oft goedt daer af begeert en hebben, maer alleen een eerlijcke ende goede opinie oft naem, ende sy hebben oock lief ghehadt dat gheloof boven dat ghelt, ende die reynicheydt boven dat leven, ende die hem niet en verhoovaerdichden in voorspoet, noch en bedroefden in teghenspoet, ende die eerlijcke periculen geset hebben voor die wellusticheden, ende die alleen te vreden hebben gheweest metter conscientie der rechtvaerdicheydt, niet begherende, oft eere, of schatte, oft ander profijten der goeder avontueren. Ende overslaende Photionis heylicheyt, Fabricij des rijcke mans vercoren armoede, de stantachticheydt Camilli, de reynicheydt Pitagore, ende Socrates overwonnen ophoudinghe der sonden, ende Cathonis volcomenheyt, | |
| |
soo moghen wy ons wel schamen dat wy alsulcke ontallicke veel deuchden lesen inde oude ende warachtege Cronijcken der Griecken. Sinte, Augustinus int boeck zijnre biechten belijt van hem selven dat lange eer dat hy Christum kende, hadde hy versmaedt dat ghelt, ende die eere der werelt voor niet gheacht, noch met ydeler glorien en worde hy niet beweget, ende noch een Jongheling wesende hadde hy de welluste seere bedwonghen: Wie vindet huyden ten daghe aldusdanige exempelen, alsodanighen moet ende Hert onder de hofluyden oft edelinghen, oft onder die Priesters, oft oock onder die Monicken ende ander religiosen. Ende als daer yemant waer die also leven woude, die soude bespot ende begheckt worden gelijck den ezel onder de apen, ende van allen menschen soude hy worden geheeten dwaes te wesen, ende een plomp hypocrijt, onwetende, melancolicus ende dul, ende men en soude hem niet achten als een mensche. Aldus eeren wy Christen menschen die leere Christi, ende bewijsense ende wtsprekense alsoo, datter niet leelijcker noch versmadelijcker, oft dat meer is, niet schadelijcker van dat ghemeyn volck gheacht wordt, dan met gantscher herten te wesen een Christen mensche: Anders niet, dan oft Christus te vergeefs geweest hadde opter aerden, oft dattet nu is een ander Christenheydt dan van oudts, oft datse tot allen menschen niet even ghelijck en behoorde. Van aldusdanighe menschen ende opinie wel ick dat ghy al heel anders ghevoelt, ophoudet ende schouwet ende wilt setten in die ghemeynheydt Christi alle dat loon der tijdtlijcker dinghen. Wie isser die van grooten gheslachte gheboren wordt (datse edelheydt heeten) ende en vermoet hem beter te wesen dan dat ghemeyn volck, ende sy achten dat als een sonderlinghe groot goet. Ende laet u oock niet beweghen als ghy hoort van die wijse mannen deser wereldt, datmense heet stadighe eerlijcke mannen, ende met regimenten ghe-eert wesende, ende dat sy met ghetoghen wijnbrauwen vertellen die grade haerder Edelheydt oft stammen: Oft als ghy siet datter yemant hem verhoovaerdicht van die ghemaelde beelde ende wapenen zijns voor-vaders ende oude vaders, alsoo datse nauwelijck achten eenighe menschen haer gelijck te wesen: Welcke dwalinghe seer begheckende, wilt overlegghen dat warachtich is, ende dat die eenighe ende die overste edelheyt is te wesen wedergeboren in Christo, ende onse lichaem ghemeyn te wesen met zijn lichaem, ende een gheest te worden met Godt, laet die ander wesen Coninckx kinderen, maer laet u dat aldermeeste wesen dat ghy zijt ende heet te wesen een kint Gods, laetse haer behaghen hebben datse wandelen ende converseren in die Hoven der Princen, maer wilt ghy verkiesen met David versmadet te wesen in dat huys Gods. Wilt oock aenmercken dat Christus vercoren heeft die crancke dwasen ende onedele na die werelt. In Adam worden wy altesamen onedel gheboren, ende wy zijn altesamen edel in Christo. Het is een warachtige edelheydt te versmaden die ydel edelheydt, ende het is warachtige edlehyt te wesen een dienaer Christi. Ende den genen wilt houden voor u beste voorvaders welcke deuchden dat ghy navolcht. Hoort wat seyde die alder wijste onderscheyder des edelheydts Christus totten Joden die hen vermetende waren datse ghecomen waren van Abrahams ghe- | |
| |
slachte, die niet alleen edel was, noch alleen rijck, noch alleen verwinner der Coningen, maer ooc gepresen ende ghelooft wordt van Godt om zijn Godlijcke deuchden, wie soude moghen segghen dat alsulcken man niet edel en waer ende alle glorie waerdich. Hoordt wat sy hebben gehoort van Christo, ghy zijt wt uwen vader die duyvel ende ghy doet die wercken ws Vaders. Ende oock Paulus navolghende Christum seyt: Niet al die ghene die daer wt der besnijdinge zijn van Israel zijn Israelijten, noch die daer zijn van dat saet Abrahe, zijn kinderen Abrahe. Het is een schandelijcke onedelheyt te dienen de sonde ende niet te hebben eenighe maechschap noch ghemeynschap met Christo die daer niemandt bekent dan die daer doen de wille zijns vaders die daer inden Hemel is. Hy is leelic en onedel die den duyvel tot een vader heeft, ende die heeft hem tot een vader die zijn wercken doen, of Christus heeft gheloghen, maer die waerheyt en can noch en mach niet liegen. Die overste edeldom is te wesen een kint ende erfghenaem Gods, ende een broeder ende mede erfgenaem Christi. Haer wapenen ende teeckenen wat sy haer willen, of wat sy haer beteeckenen daer mogen sy voor sorghen: Maer die wapenen ende tekenen der Christen menschen zijn alle menschen ghemeyn, nochtans zijn die alder edelste dat cruys, de doornen croone, de naghelen, de speer, die wonden des herten daer hem S. Paulus in verblijt ende glorieert hy hem te draghen in zijn lichaem: Daer om soo wil ick dat ghy al heel anders wilt ghevoelen van die edelheyt dan dat ghemeyn volck ghevoelt, want die ghene die veel goudts te huys vergaderen die seydtmen ghemeynlijck rijck ende salich te wesen, maer wilt ghy dencken ghenoech salich te zijn, ymmer alleen salich te zijn die daer Christum die dat alder overste goedt is besittet, en die daer ghecocht heeft, die costelijcke margarijt des goeden herte, om dat verlies zijns goedts ende ooc zijns lichaems, ende die gevonden heeft die schat der wijsheydt die costelijckste is boven alle rijckdommen, ende oock die ghene die daer coopt vanden alder rijcksten Christo vierich ende gheproeft gout, op dat hy rijck mach worden. Wat is dat die menichte den menschen grooter achten dan gout, costelijcke ghesteenten, huysraet, ende lant. Met een valschen naem zijn dat rijckdommen, ende met eenen warachtighen naem doornen, die daer te niet, brengen dat saet des Godlijcken woorts na die parabole des Euangeliums, ende het zijn ooc lasten, soo wie daer mede beswaert zijn die en moghen niet volghen door den engen wech den naecten Jesum, noch sy en moghen niet ingaen door die ootmoedige ende cleyne dore int rhck der Hemelen. Ende wilt niet dencken dat ghy een haer beter zijt in dien dat ghy groote rijckdom hebt, maer dat ghy meer gebonden, belast ende behindert zijdt. Die heeftse overvloedich ghenoech, diese sterckelijck mach weder staen, ende versmaden: Ende den ghenen is genoech voorsien, dien Christus belooft hevet dat hem niet ghebreken en sal, ende hy en sal gheenen hongher lijden die daer smaeck heeft int Hemels broodt des Godlijcken woordts, ende hy en sal oock niet naeckt wesen die Christum warachtelijck aenghetoghen heeft. Ende soo wilt dat alleen schade achten, dat ghy dwaelt van die volcomen goetheyt ende aenhanghet die | |
| |
sonden: Ende denckt een groote bate ende profijt te wesen, als dat hert met voortganghen der deuchden altijt beter wort. En wilt oock niet dencken dat u yet gebreken sal in dien dat ghy besittet Christum, in welcke alle dinghen zijn. Wat ist dat die onsalighe menschen heeten wellusticheyt, sekerlijck ten is niet anders dan zijn name is. Een openbaer dulheyt, ende onsinnicheyt, soet fenijnt ende smakende verderfnis. Die blijschap der reynder conscientien, dat is een warachtichtighe ende eenighe ghenoechlijckheyt, ende die alderleckerste spijse ende gherechten zijn die studeringhe ende overlegginghe der heyligher schriftueren, ende die aldergenoechlijckste liedekens zijn die Psalmen des heylighen gheest, ende dat alder vrolijckste gheselschap is die ghemeynheydt alder heyligen, ende die overste gheneuchte is dat gebruycken Gods. Nu wilt reynigen uwen oogen, uwen ooren, ende uwen mont, ende Christus sal u beginnen soet te worden, ende als ghy dat ghesmaeckt hebt, al waren dan alle die wellusticheden t'samen ghesmolten van alle menschen die daer hebben gheweest ende noch zijn, soo souden sy u nochtans walginge duncken te wesen voor Christo. Ten is niet so soet datter wel smaeckt, maer dat een gesont mensche wel smaket, want ist sake dat die gene die de Febres of coortse heeft dat water duncket te wesen wijn, niemandt en sal dat heeten te wesen wellusticheydt, maer sieckte. Ende ghy dwaelt seer ist dat ghy niet en ghelooft dat die goede menschen veel ghenoechlijcker zijn haer tranen dan die quade haer lachen ende boerden, ende dat haer vasten soeter is dan den anderen patrisen, velt-hoenderen, vesaense hinnen, ende reyghers, ende oock haer sober ende matelijcke tafelkens met koolen, erweten ende boonen toebereydt, veel leckerlijcker te wesen dan dese haer costelijcke hooveerdighe ende verdrietighe gherechten. Die warachtighe welluste is, om die liefde Christi te laten alle dinck, ende niet sorchvoudich te wesen in die valsche wellusten. Wilt aensien hoe dat de wereldt nu ter tijdt misbruyckt die vocabulen ende die namen der liefden, ende des haedts, want als een jonghelinck die onsinnich is in vleeschelijcke liefde, een jonghe maecht begheert, dat heet dat ghemeyn volck liefde, nochtans en isser gheen waerachtigher haedt, want die waerachtighe liefde begheert oock met zijn eyghen schade eens anders profijt te raden, maer die Jongelinck en siet niet voorder dan daer zijn welluste toe streckt, daerom en heeft hy haer niet lief, maer hem selven, hoewel dat hy nochtans hem selven niet recht lief en hevet, want daer en mach niemant een ander lief hebben dan die hem selven eerst rechtelijcken lief heeft, ende niemant en mach een ander haten, dan die hem selven eerst hatet: nochtans wel liefde hebben is somtijdts wel haten, ende recht te haten is lief te hebben: Daerom, die om soo cleynen bate laghen leyt een jonghe meysken met smeecken ende met gaven, op dat hy haer benemen mach dat alder beste dat sy heeft, als haer schaemte, onnooselheyt, reynicheydt, een goedt herte, haer faem ende eer, wat duncket u is dat lief hebben, sekerlijc daer en is geen haet booser ende wreeder dan desen haet. Ende als die onbequame ouders toelaten die sonden haerder kinderen, so seydtmen ghemeynlijck, hoe seer lief hebben sy haer kinderen, maer inder waerheydt haeten sy die seer | |
| |
wreedelijc, want als sy volghen haer begeerten, so vergeten sy die salicheyt haerder kinderen. Wat mach die alder hatichste duyvel meer van ons begeeren, dan dat wy ongestraft sondighende loopen tot die eewige pijn. Men heetet een sacht meeste ende een barmhertighe Prince, die sommighe quade seyten toelaten of gunnen, op datse soo veel te vryer mogen misdoen, hoe sy min daerom ghepijnicht worden: Waer toe anders dreyghet Gods door den Propheet den ghenen die hy houdt ende neemt onwaerdich te wesen zijner barmherticheydt, segghende: Ick en sal niet versoecken uwe dochteren als sy oncuyslijck leven, ende op u soons wijven als sy in overspel leven. Hoort nu wat David heeft berooft, daer hy seyt: Ick sal versoecken haer boosheden in een roede, ende in slaghen haer sonden, maer ick sal niet verstroyen van haer mijn barmherticheyt. Nu siet gy dat in Christo worden alle dingen bekent, ende haer vocabulen oft namen worden verandert. Die hemselven booslic lief heeft die haet hemselven seer, die in hemselven booslijck barmhertich is die is die alder wreedste: wel te sorghen is vergheten, veel te wonden ofte quetsen is voorstaen oft baet doen, wel te verliesen is behouden, ende ghy sult selve u sorghe wesen in dien dat ghy versmaedt die begheerlijckheden des vleesches. Ist sake dat ghy wreet zijt in de sonde, so suldy helpen den mensche met weldaet. Ist sake dat ghy dootslaet den sondighen mensche, dat zijn die sonden, so behout ghy den mensche. Ist sake dat ghy dootslaet ende verliest dat de mensche ghemaeckt heeft, so behout gy dat geen dat God gemaect heeft. Ondersoeckt nu wat dat ghemeyn volck al dwalende meynt te wesen macht, cranckheydt, sterckheyt ende onwetenheydt: Sy heeten den ghenen machtich te wesen die slaet oft quaet doet als hy wilt. Het is seer hatelijcke macht, te moghen schaden oft quaet doen, want dat is hen gemeyn metten fenijnigen beesten ende oock metten duyvel. God is alleen warachtelijck machtich, die niet schadigen mach, al woude hy, noch en wilt al mach hy, want sijn natuer is wel doen. Maer die hier machtich is, hoe doet hy den menschen quaet hy sal nemen haer gelt, hy sal t'lichaem slaen, ende hy sal haer leven nemen: Ist sake dat hy dat doet eenen goeden mensche, so heeft hy gegeven quaet voor goet, ende doet hy dat een quaedt mensche, soo heeft hy ghedient die oorsaken, ende heeft dat recht volbracht, maer die quade mensche is hemselven schadelijc, want daer en wort niemant schade gedaen noch gequetst dan van hemselven: Niemant en bereyt een ander quaet te doen, ten sy sake dat hy hemselven eerst veel swaerder quaedt doet. Ist sake dat ghy my schade wilt doen in mijn ghelt, so hebt ghy verlooren die liefde ende zijt selfs gevallen in de alder meeste schade: Ghy en moget my niet wonden, oft ghy en hebt eerst ontfanghen veel vervaerlijcker wonden: Ghy en moecht my niet benemen dat leven des lichaems, oft ghy moet eerst selver u siel dooden. Ende S. Paulus cranck wesende om onrecht te doen, ende alder stercste om te verdragen, heeft hemselven daer in verheven ende vrolijck verblijdet alle dinghen te vermoghen in Christo. Ende sterck ende moedich noemtmen ghemeynlijck die ghene die daer wreedt is, maer heel aemachtich is hy van moede die van alle lichte injurien ende onrecht gequetst wort met toornicheit | |
| |
ende die bespottinge met bespottinge, en quaet met quaet wederom loont. Eude isser nu yemant die onrecht ende ongelijck verdraecht, ende lijt dat willichlicken, so heeten sy hem onwetende, cleynmoedich ende saecht. Wat isser vreemder van die grootheyt des mans dan, als dat herte beroert wordet overmits een cleyn woort, ende also niet en moghen versmaden eens anders sotheyt, ende dat ghy meynt u geen mensche te wesen, dan als ghy quaet met quaet loont. Hoe veel te stercker ist met een hooge ende vaste moet alle onrecht moghen vergeten, ende daerenboven goet voor quaet te gheven. Ick en segghe niet dat hy sterck is die stout is teghen sijn vyant ende over die mueren climt, die versmaet zijn lijf, ende stelt zijn hooft tot alle periculen, dat is alle bloetgierige menschen gemeyn: Maer die sterc ende grootmoedich die zijn moet can verwinnen ende wt gantscher herten can goet gonnen oft willen die hem quaet willen, ende wel te verdienen die misdient hebben, ende goet te bidden die quaet wenschet. Nu laet ons voort onder soecken wat die werelt heet te wesen glorie of eere, schande ende schaemte: Wort ghy ghepresen oft ghelooft soo wilt aenmercken waerom dattet is, ende van wien dattet is, ist sake dattet is van sonden ende van sondighe menschen, so is dese glorie valsch ende ist warachtighe schande: Wort ghy bespot ende belachet so wilt oock dencken waerom ende van wien, ist sake datter is om onnooselheyt, of om eenige deucht ende dat van die quade menschen so en is dat geen schande maer warachtige eere ende glorie. Al ist dat die gantsche werelt dat versmaet, nochtans moet dat glorioos ende eerlijck wesen dat Christus geseyt ende gheapprobeert heeft ende alle menschen toelaten ende ropen: och, och, ten mach niet goet wesen dat Godt mishaget. Sy heeten ghemeynlijck wijsheydt cloeclick dat tijtlick goet te vermeerderen, ende alst vercreghen is, vast ende wel te bewaren, ende toecomende tijden te voorsien. Wy hooren over al dat die menschen met naersticheyt seggen, dat is een goet man, verstandel ende wel beraden, voorsichtich in datgeen dz hem wellustich mach maken. Daer volcht die werelt den raedt des duyvels die daer selve loghenachtich is en zijn vader, want waer toe seydt dan die waerheydt Christus. O soette van deser nacht salmen begeeren van u uwe siel: Hy had zijn schueren vol vergadert met coren, hy had al sijn solderen gevult met victualie, ende hy hadt verholen binnen sijn huys veel gelts, ende hem dochte dat hem niet gebreken en mochte, (als noch dat meeste ghetal der menschen doet) ende op die vergaderde schat ruste hy als een arm bewaerder, ende zijn goedt niet ghebruyckende, nochtans seyt hem Christus een sot te wesen, want wat isser sotter ende ontsinniger dan altijdt te begheeren die schaepen, ende dat gheen dat warachtich is verliesen, dat welcke niet alleen te belachen en is onder die ghewoonten ende wercken der Christen menschen, maer seer te beweenen. Wat isser onredelijcker dan altijt soo voorsichtich te wesen in dit leven met alsulcke sorchvaudicheydt dat niet en is dan een schaepe, ende geen voorsichticheyt te doen in dat toecomende leven dat wy inder eewicheyt in alle ongevallicheyt motten leyden, ten sy dat wy met grooter sorghen voorsien. Hoart noch ander dwalinge. Wy heeten den ghenen een cloec ende een ondersocht man te | |
| |
wesen, die alle tijdinge, rumoer ende al wetet datter in die werelt geschiet, wat avontuer daer is in alle coopmanschap, wat die Heeren ende Princen willen doen, wat datter nieus te Roomen is, wat datter nieus opghestaen is in Vranckrijck, ende op wat maniere dat die Tartaren ende Russen leven, wat raedt die Princen houden. Cortelicken van alle dat die menschen doen dat weten sy te beclappen, ende alsulcke menschen seydtmen wijs te wesen. Wat isser onverstandelijcker ende datmen min mach weten dan dinghen die verre van u gheschien, ende dat u niet aen en gaet te ondersoecken ende te willen weten, ende dat gheen dat ghy altijt in u herte behoort te hebben, ende dat u alleen aengaet, daer niet eens op te dencken. Ghy vertelt uwe tijdingen ende rumoeren, wilt liever vertellen wat oploopinge in uwer herten zijn, als toornicheyt, haedt, onsuyverheyt, eergiericheyt, hoe dat ghy dese ondergebrocht hebt, ende wat hope der victorien datter is, ende hoe grooten deel des strijdts datter verjaecht is, ende hoe u redelijckheyt bereyt is teghen die sonden. Ist sake dat ghy in dese tijdinghe waket ende neerstich zijt met u ooren ende ooghen, so sal ick u heeten cloeck, ende ondersocht te wesen. Hy en smaeckt niet die hemselven niet en smaket. Ist sake dat ghy met dese maniere ondersoeckt alle der menschen sorghen, blijschappen, hoop, vreese ende neersticheyt, ghy sult vinden datse al vol dwalingen zijn, want sy segghen goet te wesen quaet, soet makende suer, suer soet, licht die duysternis, ende die duysternis licht, aldus is dat meeste ghetal der meschen, maer ghy moet dit altesamen versmaden, op dat ghy haer niet ghelijck en wordt, ende ghy sult haer ontfermen, begheerende altijdt datse u ghelijck moghen worden, ende als Augustinus seyt: Het is betamelijck datmen beweenen sal die noch te bespotten zijn, ende te bespotten die te beweenen zijn: Ende wilt niet int quade u ghelijck maken dese werelt, maer wilt vernemen in die nieuheydt uwer sinnen, op dat ghy sult moghen weten, niet dat die menschen seer achten maer dat die wille Gods is, die daer is goet, welbehaghende ende volmaeckt. Ghy set u selven in groot perijckel ende ghy begint te vallen in dien dat ghy begint aen te sien, wat dat meeste ghetal der menschen doet, ende aen te nemen dat sy ghevoelen. Wilt ghy wesen een kindt des levens ende des lichts, soo laet die dooden begraven haer dooden, ende laet die blinde ende die leyders der blinden te samen vallen in den put. Wacht u neerstelijck dat ghy niet eens uwe ooghen der herten af en keert van uwen exempelaer Christo, ende volghende de leydinghe der waerheydt, so en sult ghy niet dwalen, ende wandelen nae dat lichte en sult u niet stooten in die duysternisse. Ende ist sake dat ghy met aldusdanigen voorschijnende licht onderscheydt dat valsche goet van dat warachtighe goet, ende dat warachtige van dat valsche goet, soo sult ghy u daer voor vervaren, ende niet navolghen de blintheyt des veelheydts die tot die alder ydelste bespottinghe der dinghen, ende nae de beweginghe der begheerten, als toornicheydt, haedt, liefde, hope, vreese, blijschap, op ende neder dalende, nemmermeer, ende rustet: Ende die Brachamus, Stoici ende ander Philosophen, pleghen haer seckten met alle haer crachte te beschermen ende voor te staen, hoe wel dat sy nochtans van alle menschen bespot ende ver- | |
| |
acht worden, hoe veel te meer sult ghy stoutelijcken ende vast in u herte setten die wet ws Heeren Christi, ende daer vry ende vast in blijven staen.
|
|
Auteursrechtvrij