Den kerstelicken ridder

Een seer profijtelijck boecxken, seer nudt ende oorbaerlijck wesende voor allen Christen gheloovighe menschen

¶ Hoe dattet hooft des wijsheydts is: dat ghy u selven sult kennen: ende vande warachtige ende valsche wijsheyt.

DIe vrede is alsulc hoochste goedt dat die liefhebbers deser werelt, al haer vlijticheyt daer toe doen, maer dese vrede des wereldts is valsch als daer voore gheseyt is. Ende alsulcken vrede hebben die Philosophen: haer navolghers valschelijck toegheseydt en belooft. Maer die Christus alleen, gheeft alsulcken vrede: die de wereldt niet gheven en mach. Ende daer en is niet dan een maniere om tot dese vrede te comen, ende die is, dat wy teghen ons selven ende teghen onse sonden scherpelijck sullen vechten, Want met dese vyanden hevet Godt, die onse vrede is een onsoenlijcke haedt, want hy van natueren is die duecht selve: ende een Schepper ende een vermeerder van alle deuchden. Dat leven der sondighe menschen wordt geheeten van die Oude Philosophen, een sotticheyt, maer in onse schriften wort dat geheeten een boosheyt. Ende na dat ons die wijseman seyt: so verwint die wijsheyt die boosheyt de Vader ende die Prince des boosheyts is Beleal die overste der duysternissen, ende wie hem nae volcht wandelt inde nacht ende hy haest tot die eewighe nacht, Maer de wijsheyt en die vermeerder des wijsheyts is Jesus Christus, die daer is een warachtich licht verdryven de alleen die nacht der wereltlijcker sotticheyt, ende een schijnsel zijnder vaderlijcke glorien die ons de welcke in hem weder ghebooren zijn: gheworden is een verlossinghe ende een recvaerdichmakinghe. Ende als Paulus ghetuycht soo is hy oock gheworden onse wijsheyt segghende: Wy predicken Christum die ghecruyst is, den Joden een schande, die Heydenen een sotticheyt maer den wtvercoren Joden ende Heydenen Christum te wesen die cracht ende die wijsheyt Gods. Door welcke (wy hem navolghende) moghen oock victorie vercrijghen tegen onsen vyant de boosheyt. Ende in dien dat wy smake in hem hebben so sullen wy in hem verwinnen. Wilt dese wijsheydt nae volghen ende versmaden die wereldtlijcke Wijsheydt die in hem selven goedtdunckende is. Want als Paulus seydt? soo en isser gheen warachtigher sotticheydt by Gode, dan die Weereldtsche wijsheydt, die af ghestelt moet wesen van den ghenen die waerachtich wijs willen wesen, Segghende: Ist saecke datter yemandt duncket onder u wijs te wesen in deser Wereldt die moet sot worden, op dat hy wijs mach wesen, want die wijsheydt des werelts is een sotticheyt by God Noch is daer gheschreven. Ic sal te niet maken de wijsheydt der wijsen menschen ende de cloeckheydt der cloecker menschen sal ick versmaden waer is de wijse, waer is die gheleerde, waer is de ondersoecker deser werelt, ist alsoo niet, God heeft de wijsheyt des wereldts sot gemaeckt.

[p. 17]

Het is sonder twijfel, dat die wijse sotte menschen, blint wesende ende leytsluyden der blinden, sullen u hatelicken tegen spreken, roepende, dat gy dwaes sijt, dat gy versuft sijt, oft dat rasende sijt, als ghy u bereydt tot Christum ne comen, Dit zijn de ghene die alleen metten naem Christen menschen heten maer sy zijn begheckers ende bespotters der leeringen Christi: Siet toe dat u dese onwetende woorden niet en verstoren, welcke onsalighe blintheyt, meer is te beschreyen, dan nae te volgen. Wat is dese verkeerde maniere der wijsheyt, in logenachtige dingen, ende die niet en zijn ymmer loos ende cloec wesende tot alle boosheyt maer in dat ghene dat behoort totter salicheyt, en verstaen sy niet meer dan een beeste. Die Apostel Paulus wil dat wy wijs sullen wesen maer int goedt ende simpel in quaet, dese hebben goet verstant om quaet te doen: want sy en connen gheen goet doen. Want Homerus gevoelt: een mensche tot geen ding bequaem te wesen, die hy hem selven niet en weet, oft van een ander niet geleert en wil wesen Waer salmen dese laten die daer booslick leven, ende daer boven en laten sy niet te verstoren, te belachen ende vervaert te maken den genen die tot warachtich verstant gecomen zijn. Maer sonder twijfel die begecker sal begect worden. Die daer woont inden hemel sal haer belachen ende die Heere sal haer bespotten. Men leeft in boeck der wijsheydt. Sy sullen sien, ende sullen hem versmaden, maer God sal haer belachen: Van die boose menschen bespot te worden, is anders niet dan gepresen te worden, want het is seer looflijck ende glorieus, naevolgers Christi ende zijnder Apostelen te wesen, maer seer vervaerlijc van Godt bespot te worden, want die wijshz seyt. Ick sal in u verderffenisse lachen, ende ick sal u bespotten, als u dat geschiet dat ghy vreesde. Ende als sy nu te laet wacker worden: dan sullen sy seggen: Dit zijn die ghene die wy wel eer gehadt hebben in bespottinge, ende in ghelijckenisse des verwijts: Wy ontsinnige meynden haer leven te wesen raserie, ende haer eynde sonder eere. Ende als S. Jacob seyt. Dese beestelijcke ende duyvelsche wijsheyt is een vyant Gods, wiens eynde die doot is. Dese volghet altijt nae, als een boose dienstmaghet, hoochmoedicheydt: na hoochmoedicheydt, volcht die blintheydt des herten, na die blintheydt, volcht die verwoetheydt der quader begheerten? nae die verwoetheydt volcht die gheheele schare der sonden, ende vryheyt om alle sonden te volbrenghen, nae die vryheydt volcht die gewoonte: nae de gewoonte volcht de alder onsalichste veranderinghe ende domheydt also dat sy gheen verstant des quaets en hebben: nae dese domheydt comet die doodt des lichaems, en daer na volghet die doodt des siels. Nu machmen opentlijck sien dat die wijsheydt des werelts is een moeder van alle quaet. Maer van die wijsheydt Christi: die de Wereldt voor sot houdt leestmen: Alle goedt is my met dese wijsheydt ghecomen, ende ontalijcke eere door haer handen: ende ick heb my verblijdt in allen: want sy my voorginc, ic en wist niet dattet was een moeder van alle goet. Dese wijshzleydet altijt mz haer bescheydenheyt ende sachtmoedicheydt Die sachtmoedicheydt geeft ons verstandt des godlijcken gheestes wandt hy verblijdt hem te rusten op den sachtmoedigen ende ootmoedigen, die onse herten dan begifticht met de seven gaven des heyligen gheestes, ende dan sal daer beghinnen wt te spruyten dat saet al der deuchden, met

[p. 18]

sijn salige vruchten, waer of de meeste sijn binnenste blijschap, die heymelicke blijschap die alleen bekendt is den gheuen diese verkrijght de quade begeerten, dien die redelijckheydt altijt wederspannich sijn, heeft God in dat nederste des Lichaems geset, op dat sy den Coninck der redelijckheyt niet verstooren en sullen. Ende als sy haren Coninc niet hooren en willen, so wort de mensche die godlijck is beestelijck.