|
| |
| |
| |
Hier begindt dat Handtboecxken van den Christelijcken Ridder.
HEt is van noode ten al dereersten dat ghy overdencken moet, niet anders te wesen dit leven der menschen dan een eewighe strijt, als ons Job getuyget, de alder onverwonnenste Ridder. Ende dat ghemeyn volck wordt hnyden te daghe seer bedrogen, becommert sijnde met de bedriechelicke werelt, overmits haer smeeckende bespottinghe. Welck volck nu leeft, oft al gewonnen waer, oft dattet nu in een vaste vrede waer, Sy leven ledich sonder sorghe, wanneer sy met veelheydt der sonden bevochten worden, ende met veel lagen ende valsche consten gevangen worden Siet de alderbooste vyanden die waken altijt in verderffenisse, gewapent sijnde met duysent schadelicke bedriechlijcke konsten ende manieren, ende arbeyden seer ons te doorschieten met sommighe dootlijcke pijlen, ten waer sake dat wijse wederstaen metten alderstercsten schilt des geloofs. Noch wilt aenmercken, hoe dat de Wereldt als sint Jan seyt, al heel ghestelt is in sonden, die ons alle dage aenset, aen de rechter zijde ende oock aen die luch ter sijde, van voren ende van achteren, met gemeyn simpele manieren om te bevechten. Want somtijt bevecht die werelt de herten der menschen met tegenspoet somtijt met voorspoedt, ende somtijdt met groote ydel beloften, op dat sy heymelijck overvallen mach de menschen die daer niet en waken noch voorsichtich sijn, noch ist van noode te aenmercken, dat dat oude serpent de eerste verrader ons vredes, seer heymelijck met veel manieren niet of en laet lagen te leggen ende te bedriegen onse vleesch dat hi eens gecorrumpeert ende bedrogen heeft door onse eerste ouders. Dit vleesch onse moeder Eva, door welcke dit alderschalcste ende listichste serpent onse herten daghelicks trect tot de dootlicke wellusten, sekerlic ten is niet cleyn te achten, dat wy met aldus veel vyanden bevochten worden want wy moeten oock dit vleesch by ons houden, ghelijck een Vyandt die altijdt by ons is. Ende gelijc dit vlees ons aldernaest by is, so en is ons geen dinck schadelijcker, ende periculooser dan dat vleesch, dit is oock ons aertsche Adam, die altijt met ons in woonet gelijc een vrient, maer na sijn vlijticheyt ende begeerte, meer dan een vyant die wy niet buyten mogen sluyten. Desen moeten wy met alder neersticheyt wachten op dat hy den duyvelen niet op en doet de deure ons herten. Ende want wy altsamen aldus seer benaut worden met aldus danigen vreesselicken ende swaren strijt ende wy ooc te doen moeten hebben met also veel gewapende wakende ende ontrouwe vyanden, die in onse verderffenisse ghesworen hebben, so en nemen wy gecke ende onsinnige menschen nochtans geen wapenen, wy en houden ooc geen wake, noch en hebben geen quade vermoedige, maer leven sachtelijc en sorgen niet, wy leven na onse ghenoechte in alder wellust, ledigh ende vrolijc wesende, oft alle dinc in goeden vrede waer, niet anders dan of onse leven waer goet cier te maken, ende geenen strijt. Ende als wy waken ende bereyt souden wesen, om te strijden so liggen wy in onse sachte slaepcamer. Voor die herde wapenen ghebruyc- | |
| |
ken wy onse wellusticheyt, ende voor die strijtbaerlijcke wercken geven wy ons tot ledicheyt ende onsuyverheyt, anders niet dan of dese swaerste ende vervaerlijckste strijdt een vrede waer: Sekerlijck die metter sonde vrede heeft ghemaect, die heeft ghecorrumpeert en te schande gemaeckt de vrede die hy met God gemaect heeft inden doopsel. Ende gy dwasen ende onsinnige menschen, roept vrede, vrede, als gy Godt hebt tot eenen vyant die alleen die vrede is en de een maker des vreeds. Hier teghen roept Godt door den Propheet seggende. Daer en is geen vrede den sondigen menschen. Noch daer en is gheen ander manier, of conditie des vreeds met Godt soo lange als wy in dit broosche lichaem leven, dan dat wy met groote haet, ende met alle onse machte tegen die sonde strijden. Maer ist sake dat wy metten sonden over een comen, soo sullen wy hebben tot een dubbel vyandt den ghenen die alleen ons als een vrient mach salich maken, oft als een vyandt verdoemen. Hoe ist moghelijck dat wy wel sullen staen met God, ende metten genen daer Godt niet ghemeyns mede en heeft, noch niet mede over een en coemt, Wat coemt over een dat licht met die duysternisse. Waerom en houden wy alder ondancbaerste dat geloof niet dat wy hem gelooft hebben, ende wy breken schandelick de vrede die daer gemaect is, in dat alderheylichste doopsel of en weet gy niet O Christen ridder doe gy dat levendighe doopsel ontfingt, dat ghy uwen naem hebt gegeven uwen Capiteyn Christo, die ghy tweemael dat leven schuldich zijt, eens om dat hy u dat leven gegeven heeft, ende eens om dat hy u verlost heeft, den welcken gy meer schuldich zijt dan u leven. En beweget u nz dat gy Christum gesworen ende gehult hebt, ende dat gy begaeft zijt met zijn gaven ende Sacramenten. Ende waert sake dat gyp dat niet en houdet? so hebt ghy u selven overgegeven zijn alder wreetste vyanden. Waerom is anders in u voorhooft gedruckt dat teecken des cruyces, dan om dat ghy also lange als gy leeft onder zijn teecken, strijden sout? Ende waerom zijt gy gesalft metten heyligen Chrisdom, dan om dat ghy eenen eewigen strijt hebben sout metten sonden. Och wat ten schande ende versmaetheyt des menschelijcken geslacht ist dat een mensche achterlaet zijt belooften, ende af gaet Godt zijnen leydtsman. Waerom hebt gy Christum in spot, hem niet vreesende want hy God is, noch liefhebbende, want hy om uwen wil mensche geworden is. Ghy soudt u selfs vermanen, wiens naem dat gy voert, ende wat ghy hem gelooft hebt. Waerom ontrouwe mensche gaet ghy van Godt die u verlost heeft met sijn dierbaer bloet, ende gaet tot zijn vyant? Waerom zijt gy overghetreden, ende zijt tweevoudich beswaert in de scharen ende in dat geselschap der vyanden. Op wat maten neemt gy vreemde wapenen tegen uwen Coninc die voor u gestorven is? Want Christus seyt: Die niet met hem en staet, die staet tegens hem, ende die niet met hem en vergadert, die verstropt. Ghy die de weerelt dient, ende sijt niet alleen beswaert met een stinckende bynaem maer ooc met die alder onsalichste doudie. Ende gy die de werelt dient, wildy hooren u sou die hoort wat die vaendrager des Christelijcken strijts Paulus antwoort. Die soudie der sonden is die doot, Wie is so rasende die in een strijt gaet ende wel weet, dz hy doot geslagen sal worden, ende gy gaet in den strijt daer gy seker sijt dz gy voor u loon sult hebben die doot, te leven inden strijt, met wat grooter armoede, honger, dorst, coude, hitten, waken, ende ander menichfoudige periculen, om dat loon van een cleyn ghelt, of om | |
| |
dat sy mogen ghepresen worden van haer Capiteyn, of om dat sy geen verwijt en willen hooren van haer bloodicheyt, of op dat sy den roof mogen crijgen, of om dat haren naem in een Liedeken ghesongen soude worden. Maer wy en worden nz ontsteken door groot loon dz ons belooft is noch door schaemte, nochtans hebben wy altijt eenen die onsen strijdt aensiet, ende die ons ooc loonen sal. Wildy nu weten wat loon dat u Christus u Capiteyn geven sal, al sulcken loon als Paulus seydt: Dat gheen ooge ghesien en heeft noch geen oore gehoort en heeft, noch inder menschen herten niet opgeclommen sijn. Maer dese lonen geeft Christus den genen die noch vechtende sijn als tot een solaes ende verlichtinge haers arbeyts maer hier namaels geeft hy de salige onsterflijchz. In de werelt te strijden is dat aldermeeste loon ydel glorie ende datmen den roof deylet. Maer onse strijt wert met dz alder overste ende scharpste perijckel gevochten daermen nz en vecht, om eenich tijtlijc lof, maer om die alder costelicste siel. Ende gelijc dz overste loon gelooft ende voor geset wert den genen die volstandich strijden ende verwinnen, also saldie eewige helsche pijn wesen den genen die dese strijt achter laet: Den hemel wordt belooft den genen die vromelijck vechten, ende die levendige cracht onser sielen en wort niet ontsteecken, over mits den grooten hope des salighen loons, bysonderlinghe van alsulcken loonghever die niet bedrieghen en mach. Alle dinck gheschiedt voor die ooghen Gods die alle dinck onderhoudt ende wy hebben die gheheele schare des hemels die onse strijt aensien, ende wy en crijhhen geen schaemte. Hy sal prijsen onse crachte, wiens prijsen ende loven die opperste salichz is. Tis een onwetent mensche die met geen loon verwect en wort: nochtans plegen die alderdomste ende onwetentste menschen wel verwect te worden, overmits vreese des doots, of door eenich verlies haers goets of eenich ander quaet. Siet in dese werelt: als een zijnen vyant verwint, hoe hy sijn wreetheyt toont in sijn lichaem ende in sijn goet, ende dat alder schadelijckste dat hy doen mach, dat is dat hy dat Lichaem van die siele neemdt. Maer dese vyanden toonen niet alleen haer wreetheyt in dat lichaem, maer sy arbeyden om dat lichaem ende ooc die onsterflicke siel te brenghen tot die eewige verdoemenisse. Van natuers weghen moet dat lichaem doch sterven al slaet dat niemant doot, maer de siel te sterven dat is de alder wterste ende wreetste doot. Siet hoe naerstelic dat wy arbeyden om die wonden des lichaems ghesondt te maken, ende wy vergeten die wonde der sielen: Want wy met vleeschelicke oogen die doot des lichaems aensien, daerom verschricken ende vervaren wy ons seer, als van een dinc dat seer wreet is. Ende want niemant en siet die siel sterven, daerom en gelooven sy dat niet, ende en achtens oock niet. Nochtans in die doot des siels soo veel meer vervaerlicker, gelijck als daer is onderscheyt tusschen dat lichaem en die siel, ende tusschen die siel ende God. Wildy nu vernemen die crancheyt of den doot des siels, so aenmerct: Gelijc wanneer die mage niet en can verteren die spijse oft ist dat sy die spijse van haer werpt, so verstaet ghy daer wt de crancheyt des lichaems. Ende ghelijckerwijs dat broot is een spijse des lichaems also is dat woort Godts een spijse des Siels. Ende ist by also dat u dat woort Godts bitter is, of dz gy daer een walginghe in hebt, of dat ghy dat van u werpt, noch en laet in u dat niet comen ter herten, soo moechdy opent | |
| |
lijck merckende die cranckheydt ws siels. Als u beenen u beginnen te begeven, ende ghy niet en moecht gaen, soo gevoelt ghy de crancheyt ws lichaems ende ghy en wilt niet verstaen de crancheydt des siels, als ghy traech zijt ende cranck tot alle die wercken des barmherticheyts te volbrengen, of dat ghy daer een walginge in hebt, dat gy een spijtich woort sout verdragen, of dat ghy wat gelts oft tijtlick goet soudet verliesen. Ende na datmen merckt dat die ooghen niet meer en sien, noch die ooren niet meer en hooren, ende dat lichaem geheel cout is, ende nz en gevoelt, wie twijfelt daer aen, of die siel is van dat lichaem gescheyden. Nu, als uwe oogen des herten also verblint zijn dz ghy dat overste licht, dat die waerheydt is, niet en moget sien, ende als ghy Gods stemme met u ooren des herten niet en verneemdt, noch gheen verstandt of kennisse van God en hebt ten is niet te ghelooven dat die ziel noch leeft. Ghy siet dat u even kersten mensche onrecht ghedaen wort, ende ghy en wort daer niet mede beweeget, in dien dat gy daer geen schade by en hebt. Daerom, en verneemt noch en verstaet dit die siel niet want sy sekerlijck doot is, Waerom is sy doot? want dat leven des siels, dat God is, en is daer niet: Want waer Godt is, daer is liefde, ende barmherticheydt, want God is de liefde: Zijt ghy een levendich lidt Christi, waerom lijdt dat deel des lichaems, ende ghy en hebt daer gheen beweghen noch medelijden mede, Wildy noch een seker teecken hebben Gy hebt u even mensche bedrogen, of ghy hebt overspel ghedaen, weet sekerlic dat u siel een dootlicke wonde heeft ontfangen, nochtans en bedroeft gy u niet daer in, maer verblijt ghy u vande winst dat ghy u even mensche bedroghen hebt oft verheughet ghy u dat ghy schandelijc ende leelic gedaen hebt, so moecht ghy vastelijck weten dat u ziel doot is. Dat lichaem en leeft niet alst niet en mach ghevoelen die prickelen van een naelde, ende hoe sal die siel leven die soo grooten wonde niet en ghevoelt: Hoort ghy dat yemant onnutte, onrechtveerdige, hoveerdighe, vermaledijde oft oncuysche reden spreect, oft datter een met rasende oft spijtighe woorden teghen zijn even mensche verwoet, en wilt niet dencken dat inden mensche die siel leeft, maer daer leyt in dat graf des herten een stinckende crenghe, waer van alsulcke stancken comen ende ontsteken haren even mensche, Christus seyde totten Phariscen dat sy waren bemaelde graven. Waerom dat: daerom, want sy by haer droegen haer doode sielen. Daer af die Coninclicke Propheet seydt: Haer kele is een open graf, sy wrochten bedriechlicken met haer tonghen. De lichamen der rechtveerdigher menschen die sijn een Tempel des H. Gheests, ende die lichamen der sondiger menschen sijn graven der stinckender crengen. Noch gheen lichaem en is soo doot alst verlaten is van die siel, also doot is die siel als sy van God verlaten is. Noch een krenge en mach also niet stincken voor die menschen, als die doode siel stinct voor God ende voor al de hemelsche scharen. Daerom als daer comen doode woorden wter herten, dat is een seker teecken dat die siel doot is. Want (als Christus seyt:) Wt overvloedicheyt des herten spreect die mont. Sonder twijfel die menschen souden spreken levendige woorden Gods, waert sake datter by ware die Godt des levens. Ende ooc hebdy int Evangelio dat die Dicipulen tot Christum seyden, Heere waer sullen wy gaen, want ghy hebt die woorden des levens. Waerom heeft | |
| |
God de woorden des levens? daerom want van hem vloeyt sijn siel die de Godlicheyt niet gelaten en hadde, welcke siel ons weder gheset heeft tot een onsterffelic leven. Somtijt maect een medecijn Meester gesont een cranc lichaem, ende goede menschen die hebben dicwils een doodt lichaem weder ghebrocht tot dat leven, ende Godt die en verweckt gheen doode siel, dan wt sijn sonderlinge goedertieren cracht maer als die doode siel van dat lichaem ghescheyden is soo en verwect hyse nemmermeer. Dat gevoelen des lichaemelijcken doots is seer cort, maer des siels, eewelick, al is sy meer dan doot, nochtans tot dat gevoelen des doots is sy seer onsterflic. Ende want ons nu te strijden staet, met dese nieuwe ende vremde periculen, wat domheyt wat vryheyt wat versuymelheydt oft traecheydt belet ons, dat wy alsulcken quaet niet en vreesen. Ist sake dat u die grootheyt der periculen of die grootescharen, macht ende const der vyanden, u hert nz moghen vermorwen, soo neemt ter herten wat swarer teghenpartie dat gy hebt, ende oock wederom, dat ghy hebt een hulpe die altyt by u is. Daer isser ontallicke veel teghen u, maer die voor u staedt mach alleen meer dan sy altesamen, want is Godt met ons, wie wach tegen ons. Ist sake dat hy u helpt, niemant en sal u moghen schaden. Hebt nu een vasten moedt dat gy victorie sult hebben, wilt dencken dat ghy niet en strijt met een overwonnen vyant, maer metten genen die hier voormaels nedergheworpen ende verwonnen is, wy hebben van hem getriumpheert, door onse overhooft Christus, door welc hy ooc sonder twijfel sal verwonnen worden in ons. Schict u alleen dat ghy zijt een lit van dat lichaem Christi, ende ghy sult alle dinc mogen verwinnen int hooft. Dan u selven sydy seer kranck, maer in hem vermenchdy alle dinck. Dat eynde ons strijts en staet in gheen twijffel, want de victorie en hangt niet aen dat avontuer, maer die staet alleen in die handen Gods vast, ende door hem in onse handen. Niemant en verwindt hier niet, dan die hier niet verwinnen en wil, de goedertierenheydt Godts, en heeft niemant verlaten. Indien dat ghy u wacht dat ghy niet teghen zijn goedertierenhz en zijt, so hebdy verwonnen. Voor u sal hy vechten, ende hy sal sijne mildichz u setten voor verdienste, maer het is van noode dat ghy hem in al de victorie toeschrijft, die ten aldereersten, ende oock alleen vry wesende van allen sonden, ende heeft te niet gebrocht de tyrannicheyt der sonde, maer de victorie en sal hy u niet geven sonder u cloechz ende neersticheyt, want hy heeft geseyt Betrout, want ic heb de wereldt verwonnen. Ende hy wil hebben dat ghy sterck ende groot van moet sijdt, niet vry ende ledich. Ten lesten sullen wy sonder twijffel verwinnen indien dat wy strijden na sijn exempel. Eude wy moeten onsen wech stellen tusschen twee clippen, op dat wy gebruycken ende geholpen worden door die godlijcke gratie, dat is dat wy dan niet en leven vry, endeonachtsaem, dat wy ooc niet verslagen noch onghemoet wesende, door swaerheydt des strijts wech en werpen den moet metten wapenen.
|
|
Auteursrechtvrij