De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 20. Brieven 2987-3141

[p. 336]

3119 Van Erasmus Schets
Antwerpen, 8 mei 1536

Allerhartelijkst gegroet. Vanuit de jaarbeurs in Frankfurt heb ik jouw brief ontvangen, samen met een groot aantal andere.^1. Ik heb direct gezorgd dat die werden doorgestuurd naar de heer ambassadeur Eustache Chapuys in Engeland. Daar lijkt de situatie nu te veranderen. Want wonderlijk genoeg schrijft men dat de koningin, samen met haar vader, haar moeder, haar oom en haar broer op last van de koning in de Tower is opgesloten. Men voegt daar een reden aan toe, die men maar beter voor zich had kunnen houden en die ik uit schaamte nauwelijks durf op te schrijven. Men zegt namelijk dat zij, door haar vurige wens om zwanger te worden, incest heeft gepleegd met haar broer, en dat haar vader, haar moeder en vrijwel de hele familie op de hoogte zijn geweest van deze snode daad, die als bedoeling had om het koningschap langs deze bloedlijn voort te zetten. Het volk schreeuwt van de daken dat dit vergrijp met vuur van de brandstapel bestraft dient te worden.^2. Wat hier gebeurt is verbazingwekkend om te zien. Want het is mogelijk dat voor de koning de nevelen van zijn dwaling zich hierdoor oplossen, zodat hij inziet waardoor hij, geïsoleerd geraakt, het spoor bijster is geraakt. Wanneer de situatie zich weer normaliseert, zal ook de betaling van je jaargeld weer kunnen worden als voorheen.

Je schrijft verbaasd te zijn dat Cromwell je twintig angelotten cadeau heeft gedaan. Ik hoor dat hij deugt en oprecht is, gesteld is op geleerden en jou toegewijd. Misschien wilde hij je dit cadeau doen vanwege het verlies van je andere Engelse jaargelden. Ambassadeur Eustache, die momenteel grote invloed heeft bij deze koning, zal veel voor jou bij hem kunnen betekenen in het veiligstellen en herkrijgen van je jaargelden. Van alles wat ik ontvang maak ik aantekening; zo ook van wat ik uitgeef. Het is raadzaam dat jij dat ook doet.

Maarten Lips, aan wie je mij verzoekt namens jou veertig carolusguldens te betalen, ken ik niet. Ik heb Goclenius geschreven met de vraag of hij misschien weet waar hij woont, hem hierover in te lichten en te laten weten dat het geld hier voor hem klaar ligt. Of ik kan, als Goclenius daarmee instemt, hem deze carolusguldens doen toekomen om ze aan Maarten te geven of te sturen, zodat die van jouw cadeau kan genieten.

De gruwelijkste voortekens van oorlog worden zichtbaar en een blinde haat tussen oorlogszuchtige vorsten staat op het punt van ontbranden. God

1. Onder de andere brieven vallen nummers 3107 en 3108.

2. Anne Boleyn is op 18 mei 1536 onthoofd.

[p. 337]

mag weten waar dit op uitdraait. De Franse koning dacht, na zich daarvan vergewist te hebben, dat de Turk voor het eerst aan zijn kant stond, maar men zegt dat hij door de Perzische soefi ten tweede male zo overrompeld is dat, na het verlies van Babylon, ook bijna heel Assyrië hem weer ontvallen is; bovendien kiest de Engelse koning, genoodzaakt door wijziging van zijn situatie, een andere koers; ten slotte houdt ook de hertog van Gelre vast aan zijn verbond met de keizer, want zijn echtgenote is nu zwanger. Moge God alles ten goede keren.^3. Als er naar jouw oordeel iets belangwekkends te melden is over het toekomstige concilie te Mantua, dat voor volgend jaar is aangekondigd, stel ik dat op prijs. Het ga je goed, mijn zeer dierbare heer Erasmus. Ook van mijn zeer geliefde echtgenote en zoon moet je de hartelijke groeten hebben. Nogmaals vaarwel.

Vanuit Antwerpen, 8 mei 1536

Van harte je zeer toegewijde Erasmus Schets

Aan een man van zeer grote geleerdheid, de heer Erasmus van Rotterdam, zijn beste vriend. Te Bazel bij Froben

3. In feite is er geen zoon of dochter geboren: het huwelijk bleef kinderloos. Volgens afspraken in het Verdrag van Gorcum (1528) werd de hertog van Kleef in dat geval erfgenaam, wat in 1538 geschiedde. Wilhelm van Kleef de jongere werd hertog van Gelre.