De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 20. Brieven 2987-3141

3115 Van Étienne Desprez
Besançon, 12 april 1536

Allerhartelijkst gegroet. Ik ben u vele vormen van hoogachting verschuldigd omdat u mij, uw zeer toegewijde dienaar, zo aardig en eigenhandig heeft willen schrijven en ik ben u buitengewoon dankbaar dat u mij de wijntransactie heeft willen toevertrouwen. Ik hoop dat dit even voorspoedig als naar genoegen mag uitpakken! Deze koerier, Augustijn genaamd, heeft mij op 5 april uw uiterst welkome brief bezorgd,^1. tegelijk met uw brieven die bestemd waren

1. Augustijn is misschien de jongeman uit Antwerpen die in brief 3052 genoemd wordt als persoon die door Erasmus als hulp aangenomen was.

[p. 331]

voor de thesaurier, de vicaris van de groot-officiaal en voor uw Gilbert.^2. Maar de thesaurier was afwezig, want hij verblijft haast altijd in Dole. Daar zijn de afgelopen dagen de zittingen van de Bourgondische keizerlijke assisen gehouden. Ik heb via een eigen koerier gezorgd dat uw brief hem bereikt. Door allerlei werkzaamheden in beslag genomen, heeft hij niet eerder kunnen antwoorden. Daarom was uw Augustijn gedwongen om zijn komst hier af te wachten; hij is de dag na Palmpasen uit Dole teruggekeerd. Hij heeft diezelfde Augustijn, mij en een groot aantal anderen die zeer op u gesteld zijn, royaal heel wat wijnen laten proeven. Uiteindelijk is dit ene vat gekozen, omdat deze wijn naar uw kleur en smaak was. Het was tot de rand toe gevuld, alle stoppen zijn afgesneden, de bovenste opening van het vat is zorgvuldig dichtgesmeerd met veel pleister. De thesaurier beloofde u te zullen schrijven.^3. De vicaris van de officiaal stuurt ook nog een vat dat wij hebben uitgekozen. Beide vaten zijn hier met zorg verpakt. Als ze tijdens het transport bedorven raken (wat de goede Dionysus verhoede) moet u dat Augustijn verwijten, die ik op zijn plicht heb gewezen. Als ze thuis bederven, dan ligt de schuld bij uw personeel dat zich bezondigt aan de geest van Bourgondische wijn. De vicaris heeft ook uw brief en het bundeltje papieren ontvangen.⁴ Hij zal daarop reageren. Ik zou er het volgende nog aan toe willen voegen. Wanneer de vaten goed en wel hun plaats bij u hebben gekregen en u in beide onderin met een boortje een gat maakt en er één drinkglas uit laat lopen, zal de wijn volgende zomer helderder zijn.

Het heeft grote moeite gekost om hier bij ons een voerman te vinden die bereid was om naar Bazel te gaan, zij het tegen een hoge prijs. Want de excuses zijn legio. De een kent geen Duits, en mag daarom de Duitsers niet. De ander heeft het te druk met werk op het land, waarvoor het nu de tijd is. Weer anderen hebben er bezwaar tegen om hun geboortegrond te verlaten nu het paasfeest ophanden is. Ook zijn hier geen tweespannen te vinden die twee vaten kunnen vervoeren.

Uiteindelijk heb ik alleen deze voerman kunnen vinden, maar wel voor goudgeld. Wij zijn, met goedvinden van Augustijn, met hem een prijs overeengekomen van zes zonnekronen. Voor minder lukte het niet, ook niet na veel heen en weer gepraat: anders zou Augustijn zonder iets en onverrichter zake zijn teruggekeerd.

De naam Augustijn heeft me wat dwarsgezeten, omdat u de opdracht ge-

2. De thesaurier is Bonvalot, de vicaris Richardot.

3. Deze brief is niet overgeleverd, wel Erasmus' antwoord: brief 3122.

4 Deze brief is niet overgeleverd en van het bundeltje papieren is niets bekend.

[p. 332]

gund had aan Pierre de la Cuiller,^5. die mij in het voorbijgaan ternauwernood groette met deze woorden: ‘Deze Augustijn is een knecht van de heer Erasmus, ik ga rechtstreeks naar Salins.’

Terwijl ik deze brief aan het dicteren was, stuurde de thesaurier, die gisteren nog beloofd had te zullen schrijven, een dienaar die meedeelde dat zijn meester een brief van de keizer had ontvangen die hij moest beantwoorden; daarom verzocht hij om hem met eigen woorden bij zijn heer Erasmus warm aan te bevelen.

De heer Gilbert was hier vijftien dagen geleden. Uit de gesprekken met hem, die van grote geleerdheid en van bijzondere genegenheid voor u getuigden, heb ik begrepen dat diezelfde heer Gilbert direct de dag na Pasen naar u zal vertrekken met een wagen vol wijn waarvan hij weet dat die naar uw smaak is. Tijdens zijn verblijf heb ik hem uw brief overhandigd die mij de eenogige postbode uit Bazel had bezorgd. Ik weet niet of hij heeft geantwoord. Op 1 april jongstleden heb ik van een koerier uit Porrentruy een brief ontvangen van uw secretaris Lambert, met een bundeltje brieven bestemd voor de heer Gilbert,^6. waarvoor ik met aandacht en van harte zorg heb gedragen met hulp van een man uit Nozeroy, die een buurman en goede bekende van de heer Gilbert is. Zo heb ik ook uw brief die Augustijn hier bezorgde naar diezelfde Gilbert doorgestuurd, en dus is er geen enkele brief van u voor Gilbert bij mij blijven liggen omdat ik die liefst met een eigen koerier verstuurde.

De bestuurder van de abdij van La Charité en Mont-Sainte Marie is hier nergens waargenomen. De heer Simon Lagnier en zijn echtgenote liggen tot hun verdriet ziek te bed.^7.

Dierbare meester, voor mijn embleem heb ik deze mooie spreuk gekozen De helft is meer dan het geheel.^8. Geïnstrueerd door uw volmaakte en vindingrijke Minerva zou ik de spreuk met een passende, eenvoudige en subtiele beeltenis willen laten graveren in een zegelring. Ik bid u, moge uw Muze zich verwaardigen - want wat weet zij niet? - mij aan te reiken, te adviseren en te onderrichten wat zij hiervan vindt. Maar ik houd op, omdat ik u tot last ben met deze ongestructureerde woordenstroom, die eerder verward dan afgewogen is.

De heer Jean Lambelin, secretaris, de meest geleerde inwoner van Besançon,^9. familielid en vriend van mij en zeer op u gesteld, aan wie ik namens u her-

5. Over deze Pierre is verder niets bekend.

6. Er is niets bekend over deze brief noch over het bundeltje brieven.

7. Louis de Vers bestuurt de abdij. Simon Lagnier is notaris; volgens de handschriften van deze brief was alleen de vrouw ziek.

8. De gekozen spreuk is nummer 895 in Adagia. Zie brief 3093, het begin.

9. Lambelin was raadssecretaris van Besançon.

[p. 333]

haaldelijk de groeten heb gedaan (ik laat ook steeds uw brieven lezen) doet u, wiens gezag in de letteren ongeëvenaard is, de hartelijkste groeten terug.

Besançon, woensdag voor Pasen 1536

Hoogst achtenswaardige heer, het ga u goed in God de Almachtige. Moge hij u, en niet alleen voor uw werk, met het volle behoud van uw krachten van geest en van lichaam bewaren.

Étienne Desprez, van harte geheel de uwe, van wie u alle hulpvaardigheid mag verwachten die een goede dienaar betaamt

Aan de heer Erasmus van Rotterdam, de geleerdste en meest taalvaardige theoloog, zijn bij uitstek hoog te achten meester, woonachtig in het vermaarde Bazel